Recht is Recht
Sowjets bereiken de Oder bij Küstrin
1
Eisenhower voornemens bij Aken beslissing
te forceren
Het Internationale
Vakverenigingscongres
Het Lot
-rj'l
Hl
hoofdredacteur
h. m. c. schroder.
Tijdelijke redactiebureaux
n.v ..de arbeiders
pers" hekelveld 15,
amsterdam-c.
tel. 38811. toestel 58.
DONDERDAG 8 FEBR. 1945 D^GBI VOOR 147e JAARGANG No. 16 U
NOORD-HOLLAND
Uitgave Dagblad voor
Noord- loliand N.V.
Alk' -iar Voordam C9.
Bur ji te Alkmaar, Den
Helder, Schagen, Hoorn,
Beverwijk, Koog a.d. Zaan.
Losse nummers 7 cent.
f
ro
B
i
Be II
jc.
Stad contra Platteland
Naar aanleiding van het commentaar,
dat wij gaven op de rede van den
Rijkscommissaris met betrekking tot de
arbeidsinzet, waarbij wij het rechtsgevoel
van den Nederlander in het geding brach
ten t.o.v. die kring van personen die de
genomen maatregelen ontlopen door de
mogelijkheid die zij bezitten boven die
groep van mensen die deze mogelijkheden
door gebrek aan geld, vervoersmogelijk
heden etc. niet hebben, schrijft een lezer
ons enige feiten die zeker de moeite
waard zijn om onder de aandacht dér be
trokken autoriteiten te worden gebracht.
Zo schrijft hij o.a. „De bevolking van ver
schillende stadjes in Noord-Holland moest
enige tijd geleden textielgoederen inleve
ren. Uit de aard der zaak was dit een
zware belasting, aangezien de meeste
stadbewoners een bijna lege linnenkast
hebben. Verschillende mensen leverden
desondanks toch nog een stuk textiel in."
Ik vraag mij nu af, aldus deze lezer,
waarom textiel te eisen van stadsmensen,
terwijl de bewoners van het platteland,
waar dus de boeren wonen met de rijk-
gevulde linnenkasten (voor een aanzien
lijk deel de laatste tijd gevuld door ruil
met stedelingen) van deze maatregel vrij
bleven. Ditzelfde geldt voor de fietsen, die
gevorderd zijn in de steden. Deze rijwie
len hebben de stedelingen thans zo brood
nodig om de nijpende voedselpositie van
het gezin de baas te blijven. Het platte
land, dat deze nijpende voedselpositie niet
of althans in aanzienlijke mindere mate
kent, bleef practisch vrijgesteld.
Begrijpt u mij goed, zo schrijft hij ver
der, ik gun mijn medeme ïsen de genoem
de maatregelen niet toe, maar bent u het
niet met mij eens, dat hier een bepaalde
categorie mensen getroffen wordt, die door
de slechtere positie waarin zij verkeren
t.a.v. het platteland het dubbel zwaar kre
gen.
Inderdaad heeft deze lezer gelijk. Het
platteland heeft door bepaalde omstan
digheden geprofiteerd, terwijl de stedeling
de zwaarste last te dragen kreeg.
Wanneer bepaalde maatregelen geno
men worden is het een zaak van recht,
dat men uitgaat van het standpunt .ge
lijke monniken, gelijke kappen". Neder
land is bezet gebied en derhalve hebben
de Nederlanders gezamenlijk de lasten
der bezetting te dragen. Dit wordt wel
eens over het hoofd gezien.
Onze lezer vervolgt zijn brief met een
verzoek om nu eens objectief te zijn en
ook eens commentaar te leveren op de
maatregelen zelf en niet alleen op de uit
voering.
Welaan hij zal het volle pond hebben,
■waarvoor wij hem verwijzen naar de rede
van den Rijkscommissaris, waar deze
spreekt over het „wegvoeren van goederen
van belang voor de oorlogvoering".
In deze meest totale van alle oorlogen
moet alles, wat op een of andere manier
gebruikt kan worden voor de oorlog belang
rijk en liet belang van de oorlog dienend
beschouwd worden. Daartoe behoren ook
thans, in het bijzonder met het oog op de
"Oor de bomaanvallen in het Duitse Rijk
ontstane toestand van gebrek, alle voor
werpen der civiele behöefte Want daar
thans ln het Duitse Rijk, men kan zeggen
alle burgerpersonen eveneens voor oorlogs
doeleinden worden gebruikt, is hun verzor
ging een besliste oorlogsnoodzakelijkheld.
Wajmeer wij derhalve bijv. In het Duitse
Ruk ergens gebrek aan naaimachines heb
ben en deze behoefte kunnen dekken uit de
hier in het Hollandse gebied ter beschik
king staande naaimachines, dan voelen wij
ons volkomen gerechtigd deze op te eisen.
Rn daar wij geenszins met een korte duur
van de oorlog ook van nu af aan rekening
houden, op zijn minst niet willen nalaten
ons op een langere duur voor te bereiden,
is het noodzakelllk, desbetreffende voor
zorgen te nemen om een toekomstig gebrek
te voorkomen. Op het moment, waarop nu
en wel ook in verband met de militaire
ontwikkeling ln de loop van deze zomer en
get betrekken van Nederland ln het oor
logsgebied. de productie in Nederland zelf
gedeeltelijk gestaakt werd, werd het zelfs
noodzakelijk overeenkomstige verplaatsin
gen uit te voeren of de middelen te schep-
re,i voor een dergelijke verplaatsing naar
net Duitse Rijk. Dit is overigens een ge
beurtenis, die Nederland niet ln slechter
conditie brengt dan de Duitse Industrie,
want ook hier wordt, zo nodig, een ver-
Plaatsing uitgevoerd, de gehele voorraad
machines afgebroken en naar een andere
Plaats overgebracht om daar de productie
«f op gaQg te brengen,
ri- nneer de Nederlanders met het oog op
dvze gebeurtenissen het gevoel hebben zich
een voortschrijdend verarmingsproces te
nevmden, dan mag deze houding voor die-
g®nen subjectief gemotiveerd ziin, die zich
uaer alle omstandigheden willen verwijde-
door het Duitse Rijk vertegen-
ZiiLumidden van Europa. Voor zover
»Kit?, In dit Europese gemeenschaps-
««Died leven en arbeiden zullen, zullen zij
ceT dPgenomen zlln ln het Europese pro-
A's van arbeidsverdeling en deel hebben
oow-J?* Productiebehoefte, die m het na-
logse Europa zal bestaan.
scgeven positie van Nederland en
..„„'"'milt ontwikkelde bekwaamheden
èeh- j Inwoners, in de eerst plaats
^kli li ii doellxn u-te nut tij; hei. N/u u
Fronten-Overzicht
„Nimmer een November 1918"
De militaire woordvoerder heeft heden
in antwoord op een vraag verklaard, dat
de Sowjetdruk bij Pyritz bijzonder
hevig is. Hoewel de Sowjets geen terrein
wonnen, moet toch aangenomen worden,
dat zij verstrekkende doelen hebben.
De woordvoerder zeide voorts, dat de
Sowjets er naar streven zoveel mogelijk
bruggenhoofden over de Oder te vor
men. Bijzonder grote concentraties wor
den waargenomen in het gebied Küstrin
F rankfort. Het Duitse bruggen
hoofd bij Frankfort is van het noord
oosten en zuidoosten aangevallen en iet
of wat verkleind. De oostelijke oever van
de Oder kon tot 12 km. zuidelijk van
Frankfort van den vijand gezuiverd
worden, doch verder naar het zuiden en
aan weerszijden van K i e n i t z, alsimede
bij Küstrin kon de vijand de Oder
bereiken.
In de Midden-E 1 z as blijven de Ame
rikanen uit het noorden, de Fransen uit
het zuiden druk uitoefenen om het Duitse
bruggenhoofd op te heffen. Bij Colmar,
dat in Amerikaanse handen is. heeft de
vijand ongeveer vijf. bij Mülhausen
ongeveer vier kilometer terrein gewon
nen.
Het Oostelijk front
Met uitzondering van de zeer hevige
gevechten op de Oderbruggenhoof-
den bij Briey en Steinau, is het in
geheel S i 1 e z i sedert dagen niet tot
belangrijke operaties gekomen. Na hun
binnendringen in het Oppersile-
zische industriegebied hebben
de Sowjets aanzienlijke strijdkrachten
weggenomen en het zwaartepunt hunner
operaties verplaatst naar de midden-
en benedenloop van de Oder.Onder
de vernielende uitwerking van de massale
Duitse luchtaanvallen is hun opmars
echter aanzienlijk vertraagd.
Hoewel dus de Sowjets nog niet voor
bereid zijn voor d« grote beslissende slag,
zetten zij hun aanvalsactie ten oosten van
Frankfort voort. Hevige aanvallen op
het Duitse bruggenhoofd werden overal
met zeer zware verliezen voor de aanval
lers afgeslagen. Zwakke afdelingen, die
noordelijk van Frankfort de Oder
wilden oversteken, werden vernietigd. Om
Küstrin is verbitterd gevochten en het
garnizoen bleef de toestand weer meester.
Tussen de Warthebruch en Stefc-
tin hebben de Sowjets aanzienlijke ver
sterkingen in de strijd gebracht en hun
actie geforceerd in westelijke en noorde
lijke richting. Noordwestelijk van K ü-
s t r i n zijn zij er na zware gevechten, die
dagenlang duurden, in geslaagd, in het
moerassige terrein op de westelijke Oder-
oever een bruggenhoofd te vormen, dat
onder voortdurend concentrisch vuur der
Duitse artillerie ligt en aanhoudend wordt
aangevallen. In dit moerasgebied des
doods zijn reeds enige Sowjetbataljons
leeggebloed.
Met verscheidene infanteriedivisies en
talrijke kleine tankafdelingen hebben de
Sowjets hun druk in de richting van
S t e 11 i n voortgezet. De aanvallen wer
den in Pyritz tot staan gebracht, ter
wijl de bolsjewisten zuidelijk van Star
gard werden teruggeworpen.
Westelijk front
Het Intern. Informationsbureau meldt:
plooiing liunner krachten in het totale
Europese gebied zlcli al spoedig niet
slechts naar voren zullen werken, doch
op bepaalde productiegebieden van
landbouw en bedrijf aan de spits zul
len stellen. Wel veronderstelt een der
gelijk vast vertrouwen de bereidheid
tot Europese solidariteit, een parool,
dat niet sleelils tot de humanistische
pliraseologie of tot de internationale
dialekt iek mag behoren, doch moet
voortkomen uit de wetenschap en de
ervaring, dat liet de grondslag vormt
van liet eigen bestaan en de voorwaar
de voor een vruchtbare handhaving in
de gehele wereld.
De vraag is nu bezit onze briefschrij
ver uit de stad die bereidheid tot
Europese solidariteit? Een bereidheid, die
dus voort moet komen uit de wetenschap
en de ervaring, dat de Europese solidari
teit de grondslag vormt van het eigen be
staan en de voorwaarden voor een vrucht
bare handhaving in de gehele wereld.
Laat de bewuste lezer en met hem de
overige lezers van het „Dagblad van
Noord-Holland" eens over dit commen
taar nadenken. Misschien dat hun in de
toekomst de verschillende problemen, die
hen thans nog kwellen, in een ander licht
zullen verschijnen, nA in het licht def
"Rlliwrws/a |g^vjj^qritait
Na het verflauwen der grote gevechten
in het B e 1 g i s c hL uxemburgse
gebied concentreert Eisenhower alle be
schikbare reserves in steeds grotere om
vang in het gebied van Aken. Van het
Saarfrqnt en andere sectoren heeft
hij hier sterke infanterieformaties samen
getrokken. Voorts is oostelijk en zuid
oostelijk van Aken de aanvoer van ver
scheidene artillerieregimenten en andere
speciale formaties waargenomen, evenals
het inschieten van talrijke nieuwe batte
rijen.
Klaarblijkelijk is Eisenhower voorne
mens hier de beslissende doorbraak te
forceren, nu alle pogingen om het Maas
front op te rollen mislukt zijn.
De geallieerde doorbraakplannen zijn
ongetwijfeld gericht op Keulen en
Düsseldorf, terwijl het vermoedelijk
Eisenhowers plan is. om noordelijk voor
bij het Ruhrgebied een grote om
singelingsbeweging op de rechter R ij n-
oever uit te voeren, in dien hij er in
slaagt, hier voldoende bruggenhoofden te
vormen.
Duitse persstemmen
„Noch bommen noch een nieuw Wilson-
bedrog verschrikken ons", schrijft het
„12 Uhr Blatt" boven zijn beschouwing
over de militaire en politieke toestand.
Sprekend over de jongste terreuraanval
op Berlijn schrijft het blad, dat de Ber-
lijners de laatste twee dagen geen aan
maning nodig hadden om elkander weder
zijds te steunen. Het doel van de vijan
den is de innerlijke eenheid van het Duit
se volk te ondermijnen. De militaire suc
cessen zijn niet in staat geweest deze
grondslag der Duitse weerstandskracht
aan te tasten.
Ten aanzierr^van de militaire toestand
in het oosten verklaart het blad, dat men
er in Duitsland geen ogenblik aan denkt
te capitularer. Niemand twijfelt eraan,
of de Duitse leiding zal de toestand mees
ter worden. Berlijn heeft het uiterlijk van
het front aangenomen en men hand;> er
volgens de wetten, die in het zicht van
den vijand zouden gelden. Berlijn zal
juist thans bewijzen, dat het de erenaam
Rijkshoofdstad met recht voert. Het ver
trouwen in den Führer is onaantastbaar,
want de Führer kent als geen ander ter
wereld de werkelijke kracht der mate
riële wapens van de Duitse stoottroep
divisies. Overigens zullen de bloedige ver
liezen der bolsjewisten van meter tot
meter stijgen. Niemand ontkent, dat
Duitsland een zware proef doormaakt, die
zal aanhouden tot de grote tegenmaat
regelen zichtbaar worden. November 1918
zal zich niet herhalen.
Ernstig conflict tussen Britten
en Amerikanen
„Exchange Telegraph" meldt uit Londen
over de steeds toenemende spanning voor
het begin van het Vakverenigingscongres,
dat reeds een ernstig conflict bestaat tus
sen de Britse en Amerikaanse vakvereni
gingen. In de algemene raad van de Inter
nationale Vereniging van Vakverenigin
gen heeft de vertegenwoordiger van de
A.F.L., Robert Watt, verklaard, dat zijn
vakverenigingsbond niet in een organi
satie blijft, waarin Sowjet-Rusland ver
tegenwoordigd is, omdat de Sowjet-Rus-
sische vakverenigingen niet vrij, doch
slechts een onderdeel van de Communisti
sche partijmachine zijn. De Europese
socialisten hebben deze verklaring met
grote opgewondenheid aangehoord. Daar
op verweet de leider der Britse mijnwer
kers, Lawther, de Amerikanen naar
Europa gekomen te zijn om de vakvereni-
gings-internationale met geweld tot het
Amerikaanse standpunt te willen beke
ren. De A.F.L. heeft bij weigering gedreigd
te zullen bedanken. Dit is, naar Lawther
verklaarde, een politieke chantage. Daar
echter de pro-Sowjet Amerikaanse Vak
vereniging C.I.O. evenals de Sowjets op
het Internationale Vakverenigingscongres
vertegenwoordigd zijn, zullen deze beide
groepen op de conferentie domineren. De
C.I.O. komt zelfs sterk voor de Sowjets
op. Voordat het congres begint, zullen
achter de coulissen nog meer scherpe
tegenstellingen ontstaan, aldus „Exchan
ge Telegraph".
Het kan verkeren.
Wanneer men vroeger twee dagen
achter elkaar voor het middagmaal
bruine bonen met spek kreeg, gevoelde
men zich als een gedetineerde, die op
zijn vonnis wachtte of als iemand,
die reeds wist hoeveel jaar hij op te
knappen had.
Dat is tegenwoordig anders. Van
spek is geen sprake meer, vele men
sen zijn er de smaak van vergeten en
onze jongere kinderen weten niet
eens wat spek i s. Met de bruine
bonen is het iets minder kritiek ge
steld. Maar in elk geval zo, dat de
uitverkorene, die twee dagen achter
elkaar bruine bonen op zijn bord
krijgt, zich... een vorst in vredestijd
waant! De zaken hebben zich dus
grondig gewijz'gd.
Voor de ezels waren aardappel
schillen eenmaal een delicatesse. Hoe
lang zal het nog duren voordat de
mens ook in dit opzicht zich met de
ezels verbroederen gaat?
OVIDIUS
s c
■t
>1
e-,
ft
r:Ei
r-1
F
In een artikel „Het Lot" schrijft minis- I
ter Alfred Rosenberg in de „Völkischer
Beobachter" o.m.:
Majoor Theo Normann gesneuveld
Majoor Theo Normann, een van de
oudste Stukavliegers en drager van het
EiV-pnlnnf mol ^7wgoi-Hofr-hohnrMivio hii
.Temidden van deze stormloop van op
gezweepte hartstochten staat de strijden-
de Duitse natie. Haar lot was sinds de
oorlogsverklaring van 3 September 1939
onvermijdelijk geworden. Zij kon of wil-.-1'
loos object van Joodse vernietigingswilpi:|
of subject van haar eigen levenswil zijn.,1
Het Duitse Volk heeft zijn bestaan tegen'.?
alle stormlopen en overvallen gehand- ,v
haafd in een vorm, die eens de bewonde-j-"':
ring van het gehele fatsoenlijke nage- -
slacht zal wekken. Het heeft dit lot in'i'
het Westen en thans nog dreigender in -*y
het Oosten onbevreesd onder het oog ge-n- i
zien. Tot in hun diepste innerlijk voelen1'
alle tachtig millioen de grote vraag van j
het bestaan, nu Sowjettanks ook de grond
van Brandenburg geschonden hebben, na-??1
dat Aken reeds door de bommen en
kanonnen van anti-Europa in puin was,:'
gelegd. S
In deze dagen vallen alle mooie woor
den, als die er nog waren, weg. Nuchter,
hard en ernstig staat Duitsland vooriII
het lot. Het is zich in zijn diepste zelf
bewust, dat het gaat om de beslissing^
van het behoud van al datgene, waaruit
eens alle geschapen waarden der voor-i
vaderen ontstaan zijn. Het Rijk aller,11
Duitsers ervaart de zin van deze oorlog,*1
de overwinning der zending ook voorfc
allen, die thans willoos object van hefcE.f
bolsjewisme zijn geworden of door hun''
bedriegende leiders in de oorlog voor hetl'
wereldbolsjewisme worden gedreven. Geen-
oppervlakkig optimisme, maar harde,
lotsbewuste zakelijkheid kenmerkt deze'
dagen."
Hopkins verlangt militaire dienstplicht
Harry Hopkins, de persoonlijke adviseur)]
van Roosevelt, heeft in het tijdschrift -1
„American" de invoering van een één-J
jarige militaire dienstplicht voor alle'l
jongemannen van 18 jaar bepleit.
De Washingtonse correspondent van del!
„New York Her;-> Tribune" zegt, dat heti:
zenden van Harry Hopkins naar Europan-
en vooral enkele van zijn uitlatingen over
de buitenlandse politiek der Ver. Staten, 1
bij een aantal leden van het ministerie
van buitenlandse zaken, die niet in ken-J
nis gesteld waren van deze reis of erovert
geraadpleegd werden, verwarring en ont-
steltenis hebben veroorzaakt.
BlNNENLANDt
Mr. dr. Jan Feifsma vermoord
Tengevolge van een misdadige aanslag
overleed Vrijdag 2 Februari te Amster
dam, mr. dr. Jan Feitsma. procureur-
generaal bij het Gerechtshof aldaar,
waarnemend procureur-generaal bij heü
Gerechtshof te Arnhem, en procureur-
generaal bij het Economisch Gerechtshof
te Almelo.
Oproep in verband met de aanslag
Op Vrijdag 2 Febr. JA werd te onge
veer tien uur voormiddag mr. J. Feitsma
te Amsterdam door een onbekend gebie-i
ven wielrijder neergeschoten voor perceel
Jacob Obrechtstraat 19a, dicht bij de
Van Breestraat alhier.
Deze fietser is ongeveer 40 jaar, heeft
een slank postuur en droeg een donkere
jas en donkere gleufhoed. Hij bereed een
transportfiets met voorbagagedrager,
Ieder, die omtrent deze aanslag of den
wielrijder nadere inlichtingen kan ver"
schaffen, wordt dringend verzocht teij
spoedigste de recherche op het Hoofd
j,tiroQ!i TOn Pnlitip PllnnriQcrrapht. 117 a
-r-r.-»-. rin inrrnrr- w
