HELDERSCHE COURANT
Onze Marine roept U!
De wederopbouw
van de Koninklijke Marine
Her-evacuatie-problemen
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Op een mijn gelopen
Wij bouwen
DINSDAG 19 JUNI 1945
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Advertenties 11 cent per millimeter
ABONNEMENT PER KWARTAAL: Stad en
omgeving f 2.25, Postabonnementen f 2.70
Direct na de bevrijding van ons
vaderland werden in alle plaatsen en
dus ook in Den Helder, de bekende
platen van het Alg. Ned. Comité „On
ze Marine" aangeplakt om de be
langstelling te wekken van het Ne
derlandse volk voor zijn marine. De
oude en vertrouwde matrozenmuts
symboliseerde de marine en trok de
aandacht, zoals de enkele in ons land
teruggekeerde marineman de aan
dacht trok en zoals, naar wij hopen
van blijvenden aard, de marine de
voortdurende belangstelling zal heb
ben van het Nederlandse volk.
Om dit laatste gaat 't! De marine
moet de voortdurende belangstelling
hebben van het Nederlandse volk.
Dat is, in grote trekken ook, het doel
van het Alg. Ned. Comité „Onze Ma
rine" en ter bereiking van dit doel
bleef genoemd comité ook gedurende
de Duitse bezetting werkzaam. Na
tuurlijk hadden" de Duitsers de werk
zaamheden van het comité „Onze
Marine" verboden en alle bezittingen
in beslag genomen, maar onder de
bekende naam „De Heldersche Post"
welke naam beschikbaar gesteld
was door drukkerij De Boer te Den
Helder ging het comité „Onze Ma
rine" in het geheim verder met het
trekken van de belangstelling van
het Nederlandse volk voor zijn man
nen-ter-zee.
Het zou ons te ver voeren om nu
reeds uitvoerige mededelingen te
doen betreffende de werkwijze en de
resultaten van het comité „Onze Ma
rine"; genoeg zij te vermelden, dat
meer dan 10.000 deelnemers (over het
gehele land verspreid, en zelfs tot
diep in Duitsland doorgedrongen) me
dewerkten om de belangstelling vpor
onze marine te blijven propageren. Er
is ontzaglijk veel werk verzet en er
werden zeer belangrijke plannen voor
de toekomst uitgewerkt.
Het spreekt van zelf, dat thans de
gelegenheid gunstiger is om in het
openbaar dit werk voort te zetten.
Maar wil het doel bereikt worden, wil
de marine (te verstaan in zeemacht,
koopvaardij e. d.) in het hart van het
Nederlandse volk verankerd zijn en
blijven, dan is de medewerking van
vele malen tienduizenden noodzake-
)k- Ook in Den Helder wordt nu
een krachtige poging ondernomen om
aantal contribuanten te vergroten,
rjraks, als onze zeemacht in Den
"elder weer haar basis vindt, dan
moet hier een krachtige afdeling aan
wezig Zjjn die het contact tussen
marine en burgerij verstevigt en in
"et nationale leven een deel vormt
van het over geheel Nederland wer
kende comité „Onze Marine". Meer
dan ooit zal het nodig zijn dit comi
té te versterken. Vooreerst is de oor-
Tog met Japan nog niet gewonnen.
Indië moet bevrijd worden en het
comité heeft dus nog tot taak alle
krachten in te spannen en iedereen te
overtuigen hoe noodzakelijk het is
oM de marine versterkt wordt en
spoedig gereed is. Daarnaast heeft het
comité tot taak de mannen ter zee te
'aten zien, dat zij die achter blijven,
met hen medeleven en waar nodig ter
z'jde staan. Maar zelfs al zou de Ja
panner spoedig op de knieën liggen,
dan nog is het noodzakelijk dat het
comité „Onze Marine" ^ctief blijft
want er zal ontzaglijk veel te her
stellen zijn op maritiem gebied en
het zal nimmer meer mogen voorko
men dat de marine Wordt verwaar
loosd.
Van Den Helder wordt dus ver
wacht dat ook daar een sterke groep
van contribuanten komt van het
cofnité „Ónze Marine".
Zo spoedig mogelijk zal een eigen
kantoor te Den Helder worden inge
richt. doch zolang dit nog niet moge
lijk is kan men zich opgeven bij den
Voor wij de kwestie van de vloot-
basis, een vraagstuk dat Den Helder
vanzelfsprekend na aan het hart ligt,
gaan bespreken, moeten wij ons
eerst een algemeen beeld vormen van
de samenstelling van de Koninklijke
Nederlandse Marine in de toekomst.
Onze marine beschikte voor de
oorlog en ook tijdens de oorlog over
een absoluut onvoldoend aantal sche
pen voor de verdediging van de Ne
derlandse belangen in Europa, Ame
rika en de Pacific. Te laat werd be
gonnen met de uitbouw van de vloot,
zodat Nederland tenslotte de oorlog
aanving met een zwakke Marine,
welke voor een groot deel bestond uit
min of meer verouderde vaartuigen,
terwijl slagschepen geheel ontbraken.
Tijdens de vijandelijkheden heeft
onze vloot zware verliezen geleden:
van de drie lichte kruisers, waar
over zij beschikte, is geen enkele
over gebleven (de „Java" en de „De
Ruyter" gingen onder tijdens de slag
in de Javazee, waar Nederland zo
dapper de strijd tegen de Japanse
meerderheid aanbond; de „Sumatra"
werd tijdens de invasie in Normandië
gebruikt bij de aanleg van een nood
haven). De beide kleine kruisers
..Tromp" en „Heemskerk" bleven be
houden. De torpedojager „Van Ga
len", welke tijdens de fatale Mei
dagen van 1940 voor de kust van
Holland ten onder ging, werd door
nieuwbouw in Engeland door een
jager van dezelfde naam vervangen.
Alle andere torpedojagers gingen ver
loren tijdens de slag in de Javazee,
toen het vrijwel onmogelijk was uit
die zee naar Australië te ontsnappen.
De ..Isaac Sweers", een in Engeland
afgebouwde jager, ging verloren tij
dens de convooiëering van het ge
weldige aantal schepen, dat de inva
sielegers voor Noord-Afrika over de
Atlantische Oceaan voerde. Onze on-
derzeebootvloot, die zulk goed werk
verrichtte, verloor vier eenheden,
terwijl van het kleinere materieel
o.a. een mijnenlegger en een mijnen
veger verloren ging.
Wij moeten de zaken reëel bekij
ken. Doen wij dat, dan komen wij
tot de conclusie, dat de zeegaande
vloot van Nederland (de vloot dus,
waarmee onze belangen actief ge
diend worden) momenteel bestaat uit
slechts 2 kleine kruisers van onge
veer 3500 ton, een tweetal jagers, de
„Van Galen" en de „Tjerk Hiddes",
terwijl het onderzeebotenaantal
slechts matig genoemd mag worden, v
Een vraag, die allereerst rijst bij
de wederopbouw van onze Marine is:
Welke plaats zal de Nederlandse
Weermacht-ter-zee innemen in de
toekomstige machtsverhouding in Eu
ropa en de Pacific?
Uit een artikel „Onze toekomstige
Weermacht in de Pacific", geplaatst
in het bevrijdingsnummer van Je
Maintiendrai, blijkt, dat de weer
macht van het Koninkrijk der Ne
derlanden haar nationaal karakter zal
behouden, ook al zal zij op een nau
we samenwerking met de Geallieerde
mogendheden gebaseerd moeten zijn
om Duitsland en Japan in bedwang
te houden.
heer Th. Bijlsma, Drukkerij De Boer,
Koningstraat, op elke dag van 2 uur
tot 5 uur. De oude en vertrouwde
vrienden vai) het comité „Onze Ma
rine", die tijdens de bezetting in Den
Helder trouw medeleefden en mede
werkten, worden verzocht hun con
tributie eveneens bij den heer Bijlsma
af te dragen.
A.
Met deze taak, die hopenlijk niet tot
oorlog leiden zal, zal degelijk reke
ning gehouden moeten worden bij de
herbouw van de Nederlandse Marine.
De Koninklijke Marine blijft Staats-
marine, dat bleek reeds uit het in
terview, dat wij kort na de bevrij
ding met den kapitein ter zee, kolo
nel H. J. Bueninck, hadden. Alleen
dan is een gecoördineerde oorlogvoe
ring ter zee mogelijk, dat. wil dus
zeggen, dat alle zeestrijdkrachten op
een bepaald punt op de meest effi
ciënte wijze ingezet moetenkunnen
worden. Daarbij moet de meest nau
we samenwerking mogelijk zijn tus
sen land-, lucht- en zeemacht.
Nemen wij het hierboven geschre
vene in aanmerking, dan komen wij
tot de slotsom, dat de Nederlandse
vloot, zoals die nu is samengesteld,
voor deze taak niet berekend is.
Belangrijke uitbouw van de vloot is
noodzakelijk, waarbij wij de mening
zijn toegedaan, dat niet met krui
sers, torpedobootjagers en onderzee
boten alleen de Marine op peil ge
bracht kan worden, doch dat de vloot
harmonisch opgebouwd zal moeten
worden uit slagschepen. In Geallieerd
verband zullen onze „grote broers"
die kunnen leveren. Slagschepen heb
ben hun deugdelijkheid niettegen
staande het toegenomen gevaar uit
de lucht .wel degelijk bewezen; krui
sers bewapend met 15 cm geschut (de
slagschepen moeten een kruisersnel
heid bezitten, zodat zij de taak van
de kruiser kunnen overnemen) torpe-
doiagers. onderzeeboten en, door de
belangrijkheid van het luchtwapen,
enkele vliegdekschepen, terwijl vlieg-
boten voor patrouillediensten in Indië
onmisbaar zijn. Over de schepen voor
kustverdediging willen wij hier niet
spreken, dat is van secondair belang.
Men kan bij de wederopbouw van
de Marine uitgaan van de z.g. brede
doelstelling, zoals deze voor de oor
log werd gepropageerd.
Uit financiële overwegingen en
vanuit humaan standpunt bezien be
schouwen wij een krachtige weer
macht als een kwaad, doch als
een noodzakelij k kwaad.
de B.
De motorsloep Den Helder 138 is
vanmorgen om 7 uur, vermoedelijk
bij paal 9 aan de Texelse kant, op een
mijn gelopen. Aan boord bevonden
zich de twee gebroeders Fillerup. Een
van de broers J. was de schipper. Bei
de mensen zijn omgekomen. De red
dingsboot Dorus Rijkers is uitgevaren,
maar heeft niets anders gevonden
dan wrakhout o.a. een plank waar op
stond H 138.
Vestiging Diensten
Ten gerieve van ieder drukken wij
het volgende af.
De bureaux: centrale boekhouding
der gemeentebedrijven, gemeenteont
vanger en centrale kas zijn thans ge
vestigd: Spoorstraat 2 (2e étage van
de firma Vroom en Dreesmann).
De dienst van sociale zaken en
maatschappelijk hulpbetoon zijn ge
vestigd Kerkgracht 32 (hoek Van
Galenstraat).
De plaatselijk commandant van de
Binnenlandse Strijdkrachten houdt
voorlopig zitting in het politiebureau
(boven).
De P. O. D. is gevestigd Keizer
straat 11 (boven café Lion d'Or).
Wij bouwen, ja wij moeten
bouwen,
Want alles is zo zeer kapot
Door de oorlog en diens oorlogs-
klauwen.
Maar eerst, eerst vragen wij aan
God:
O God, leer ons, leer alle
mensen
Hoe of een oorlog nooit meer
v keert,
Niet hier, niet over onze grenzen
En laat ons doen wat Gij
ons leert.
Nu bouwen, ja," nu gaan wij
bouwen
Gaan bouwen, zonder haat of
wraak,
Slechts recht en geen terreur
aanschouwen,
Een ieder mens die heeft tot taak,
Om door de daad nu aan te tonen
Niet wat hij deed, maar wat hij
n doet.
Want slechts door allen wordt
het schone,
Het schone bouwwerk sterk en
goed.
Wij moeten bouwen blijven,
bouwen
Door allen en voor allemaal,
En daarbij dan op God
vertrouwen
Dat Hij ons wijst de juiste schaal
Van 't evenwicht, waardoor kan
blijven
De Vrede voor de eeuwigheid.
Het bouwen mag ons nooit meer
drijven
Naar oorlog of naar wapenstrijd.
WALBOOM.
Correspondentie*
Wij ontvingen een groot aantal
brieven van mensen, die een of an
der bezwaar hebben tegen de maat
regelen, die genomen zijn om de her
evacuatie langs bepaalde lijnen te
doen verlopen.
In deze rubriek zullen wij hun vra
gen en critiek behandelen.
De eerste groep personen, die de
aandacht vraagt is die der gepension-
neerde leden van de Koninklijke Ma
rine. Onder hen bevinden zich velen,
die heel graag naar Den Helder zou
den terugkeren.
Tot onze spijt moeten wij dit ant
woorden:
Het gepensionneerde Marineperso
neel, dat niet over een eigen wonfhg
in Den Helder beschikt, zal, zolang de
woningnood een feit is, niet naar Den
Helder kunnen terugkeren.
Zij, die een eigen huis hier ter stede
bezitten, vormen een andere groep, die
nog in behandeling genomen zal wor
den. Zodra ons van bevoegde zijde
hierover iets bekend wordt, zullen wij
dit in ons blad kenbaar maken.
Vele oud-Marinemensen protesteren
tegen het feit, dat er nog zovele van
hun collega's in Den Helder vertoeven,
die daar konden blijven omdat zij
wacht liepen of werkzaam waren bij
de Duitse Weermacht.
Deze kwestie is momenteel in be
handeling genomen. Men wordt ver
zocht in dezen nog wat geduld tet
oefenen: het Militair Gezag ijvert naar
een spoedige oplossing van dit vraag
stuk.
7
