HELDERSCHE COURANT
Minister Lieftinck over de geldsanering
De zaak wordt grondig aangepakt
Voor eventuele ontduikers nog
diverse verrassingen in petto
Prinsesjes Beatrix en Irene naar school
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Bij Cees Boeke te Bilthoven
Een vlotte begrafenis
Weerbericht
DONDERDAG 13 SEPTEMBER 1*45.
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Advertenties 11 cent per millimeter
HOOFDREDACTEURJ. BIJLSMA
ABONNEMENT PER KWARTAAL: Stad en
omgeving 2.60Postabonnementen 1 3.00
De Minister van Financiën, Prof. Mr. P. Lieftinck, deed gisteravond tn een
radiorede mededelingen over de maatregelen ran de regering met betrekking tet
de geldsanering.
Uit qji rede blijkt, dat er seer krachtige maatregelen door de regering sQn
voorbereid en men het vaste voornemen heeft, zowel door registratie en taxatie
van alle vermogenswaarden als door opheffing van het bankgeheim, ons gehele
volk naar draagkracht te betrekken in het herstel van ons economisch leven.
„Tot de maatregelen, die voor bet
herstel van ons land onvermijdelijk
zijn." aldus de minister, „behoort de
door U allen reeds lang verwachte an
door de regering zeer gewenste geld-
verwisseling. Het vooruitzicht daarvan
heeft bij velen, wier medewerking
voor de wederopbouw van ons land
onmisbaar la, 'n min of meer afwach
tende houding teweeg gebracht, die 't
herstel van ons land bepaald niet kian
velen. De geldo vervloed heeft op le
arbeidslust niet bevorderend gewerkt,
terwijl arbeid, en de nodige hulpmid
delen daartoe, de eerste voorwaarden
rijn voor da wederopbouw. De zwarte
handelaar met een portefeuille vol
bankpapier is nog steeds niet geheel
van het toneel verdwenen
Prof. Lieftinck wees vervolgens op
diverse reeds genomen maatregelen op
het gebied van het geldwezen, zoals de
inlevering der 100.— biljetten -en de
registratie van alle bedrijfstransacties
van juweliers, die de noodzakelijke
volledige geldvernieuwing voorbereid
den Deze kon echter niet ter band
worden genomen, doordat het nieuwe
Papiergeld nog niet gereed was. Pas
gedurende de laatste weken kwamen
de in Engeland en Nederland geplaat
ste bestellingen los en thans meende
de minister het in verband met de
beschikbare hoeveelheid verantwoord,
de beschikking Geidzuivering 1945
hl het Staatsblad bekend te maken.
Tijdige aankondiging groot
voordeel.
Uit het feit van deze aankondiging
blijkt, dat de regering met de geidzui
vering niet als een donderslag uit
heldere hemel wil komen, pit biedt,
van het standpunt van de regering uit
Bezien, het voordeel,dat de ingrijpen
de operatie, die zij gaat toepassen,
beter kan worden voorbereid en toe-
Belicht. Het voordeel voor alten is, dat
teder tijdig rekening kan houden met
hetgeen er wordt verlangd.
De minister gaf vervolgens een in
druk van hetgeen er zal geschieden.
Op Woensdag M September, van
daag over veertien dagen, verliest al
het thans zich in omloop bevinden
de Papiergeld zgn geldigheid. Deze
"•aatregel heeft betrekking op alle
bankbiljetten uitgegeven door de
Nederlandse Bank, alle silverbons
en alle muntbiljetten, die door de
Beallieerde troepen zgn medege
bracht en die vooral in het Zuiden
ea iands in omloop zijn gebracht.
Met
ingang van dezelfde dag wor-
den aiie tegoeden bij banken.
^Paarbanken en giro-instellingen
geblokkeerd.
Dit
Geldzi
18 de kern van de beschikking
maatZUiVerin8 1945- Deze ingrijpende
voor '€^e' moet nog dopr veie andere
heer'n"lgen worden aangevuld, wan-
men een ontwrichting van het
economisch leven wil vermijden.
Vervolgens warden enkele van de
voornaamste vragen in dit verband be
antwoord.
Een week moeten we toe met
10.per persoon.
Gedurende de inleveringsweek
en waarschijnlijk nog enkele dagen
daarna zal er vrijwel geen contant
geld in omloop zijn. De ervaring in
het buifenland heeft geleerd, dat
gelijktijdige circulatie van oud en
nieuw geld in hoge mate onge
wenst is. omdat de zwarte handel
dan zeker probeert zijn oude. be
smette geld tegen nieuw, gezuiverd
geld om te ruilen.
Hot zou 't beste zijn, als geen nieuw
geld in omloop kwam voordat al het
oude geld uit de markt is, dat is dus
aan het einde van de inleveringsweek.
Hierdoor zou gedurende meer dan een
week het betalingsverkeer geheel stil
staan
Om dit te voorkomen zal ieder
gezinshoofd in staat worden gesteld
vooraf, dat wil zeggen vóór 36 Sep
tember z.s.. een klein bedrag aan
oud geld tegen nieuw geld in te
wisselen. Voor hen, die niet leven
in gezinsverband wordt een gelijke
mogelijkheid geschapen.
Dit nieuwe geld zal worden uit
gereikt door de distributiediensten
tot een bedrag van tien gulden per
persoon.
Het genoemde bedrag is bestemd om
gedurende de Inleveringsweek de nor
male huishoudelijke uitgaven te doen.
Grootere betalingen, die in de Inleve
ringsweek vervallen, zullen noodge
dwongen tot na die week moeten wor
den uitgesteld.
Zaterdag 32 September zonder
loon naar huis.
Op den Zaterdag in de inleverings
week zal de normale wekelijkse loon-
betaling niet kunnen plaats vinden,
om de eenvoudige reden, dat er op
die dag geen betaalmiddelen beschik
baar zullen zijn. De werkgevers wor
den uitgenodigd om, voor zoveel zulks
verantwoord is, loon voorschotten te
verlenen, opdat b.v. grote gezinnen in
derdaad in staat zullen zijn per hoofd
10.oud geld tegen nieuw geld In
te wisselen. Verder zal al het nodige
worden gedaan om er voor te zorgen,
dat zo spoedig mogelijk na het eind
van de Inleveringsweek op 4, 5 oif
6 October dus een dubbele loonbe-
taling zal kunnen geschieden. Ook de
maandsalarissen over September zul
len pas in de tweede helft van de eer-
sta week van October kunnen worden
voldaaa, evenals de uitbetaling van
wachtgelden, pensioenen «n lijfrenten
e.d„ alles natuurlijk in nieuw geld.
Stort alsnog uw overtollig kas
geld.
Het Departement van Financiën
heeft reeds herhaaldelijk aangeraden
overtollig kasgeld niet in huis te hou
den. Deze handelwijze moet zoveel
mogelijk worden toegepast om te voor
komen, dat men gedurende de inleve
ringsweek het werk niet aan zou kun
nen.
Er is daarom bepaald, dat parti
culieren gedurende de inleverings
week niet meer mogen inleveren
dan driehonderd gulden per gezin.
Voor alleenstaanden geldt het zelf
de maximum. Voor bedrgven geldt
deze beperking niet.
Zie vervolg pag. 2.)
Naar A. N. P.-Aneta van het secre
tariaat van H. K. H. Prinses Juliana
verneemt, hebben Prinses Juliana en
Prins Bernhard besloten dat de Prin
sesjes Beatrix en Irene binnenkort de
school „De Werkplaats", die onder lei
ding staal van Ir. C. Boeke, zullen
bezoeken.
,J)e Werkplaats" van Kees Boeke.
Ergens aan de rand van de hoog op
gaande dennebossen van Bilthoven staat
de door Frans Röntgen cirkelvormig ge
bouwde „Werkplaats" van Kees Boeke,
die meer gelijkt op een paviljoen dan
op een schoolgebouw. Er is veel glas,
dat het geheel overzichtelijk maakt en
er zijn tal van kleine, geriefelijke en ge
zellige kamers en zaaltjes.
Dit opvoedingscentrum is in 1926 door
Ir. C. Boeke gesticht en heeft sedert
dien grote bekendheid verworven, ook
in het buitenland.
Oorspronkelijk was de heer Boeke
een school begonnen met zijn eigen
kinderen als leerlingen. Hij was voor
stander van een opvoedingmethode,
welke de kinderen zou doordringen van
gemeenschapsbesef. Daartoe werd de
zelfwerkzaamheid een van de belang
rijkste grondslagen van de nieuwe
school. De naam „De Werkplaats" was
een program. Het was als het ware een
bedrijf, waarin de kinderen zoveel mo
gelijk alles zelf doen. Zij houden de
lokalen schoon, zorgen voor de nodige
reparaties, verbouwen eigen groente en
dragen zorg voor de leermiddelen.
Als doel van de opvoeding beschouwt
Kees Boeke de kinderen gelegenheid te
geven zich in zo groot mogelijke vrij
heid naar aard en aanleg te ontwikkelen,
waarbij aan de innerlijke tucht een
eereplaats wordt gegeven, even belang
rijk als de vrijheid zelf. Kees Boeke
wil de kinderen niet in een bepaalde
richting stuwen, maar hen helpen zoals
hij het uitdrukt „te worden wat zij
zijn". Het streven is, de kinderen te
laten zien wat redelijk is en ze er aldus
toe te krijgen, dit redelijke te gehoor
zamen. Men wil de kinderen niet klaar
maken voor een bepaalde maatschappij-
vorm, maar wel voor het leven.
Handenarbeid en muziek spelen in de
„Werkplaats" een grote rol. Omdat men
niet klassikaal doch meer individueel
en in losser groepsverband werkt, wor
den er speciale, vaak zeer originele,
methoden toegepast en leermiddelen ze-
bruikt. die voor het merendeel door den
heer Boeke zelf zijn ontworpen.
Het moreel ran de mans heeft in de
afgelopen vijf jaar sterk geleden. Es
is veel kapot gemaakt, niet alleen ma
terieel, maar vooral ook geestelijk. We
zijn afgestompt en gevoelloos gewor
den, vaak zonder dat we ons dat zelf
bewust zijn. We merken d»t bij onze
reacties op verschillende gebeurtenis
sen, Er moet al iets heei ergs zijn. wil
het ons nog treffen en- het moet wel
heel dicht in onze ai gen kring zijn,
willen we nog ontroerd worden. We
zijn nuchter, zakelijk, koud geworden.
Deze week kwam een telexbericht
door uit Berlijn over de rampwinter,
die in Duitsland voor de deur staat en
waar dan zo heel nuchter aan toege
voegd wordt, dat de geallieerden deze
ramp niet kunnen voorkomen, doch dat
aan de burgemeesters opdracht is ge
geven om maatregelen te treffen voor
een vlotte begrafenis vau de slacht
offers.
Dat Is 'n luguber bericht, dat nuch
ter zakelijk feiten van ontstellende
aard geeft. Een bevolking, waarvan
velen op het punt staan te sterven van
de honger. En wij accepteren dit be
richt met dezelfde nuchterheid waarin
het de wereld wordt ingezonden. Jfis-
schien hebben we zelfs de bijgedachte:
„nou, dat is wel goed, ze hebben niet
beter verdiend", en we zien dan de
eindeloos hongeroptochtei» langs onze
wegen in de afgelopen winter voor ons
geestesoog. We voelen de diepe tragiek
niet meer, die in zo'n simpel kranten
bericht ligt verborgen. Het raakt ons
nauwelijks, dat daar straks duizenden
vrouwen en kinderen de hongerdood
zullen sterven. Onschuldigen, die de
gevolgen dragen van valse ^leidslieden.
Er is iets mis met ons.
Een ander bericht, In een andere
krant, spreekt van de doodstraf voor
een N.S.B.-burgemeester „omdat zijn
leven niet méér waard is dan dat van
alle goede Nederlanders, die in con
centratiekampen het leven lieten". We
vragen ons met bezorgdheid af: is dit
een rechtsgrond om de doodstraf uit
te spreken? Bij zo'n maatstaf kan men
tegen alle N.S.B.-ers wel de doodstraf
eisen, omdat hun levan inderdaad niet
kostbaarder is dan het leven van al
de goede Nederlanders, die onder de
terreur van den vijand de dood zijn in
gedreven. Maar we leven nu toch weer
in een rechtsstaat en dan is dit toch
geen recht.
We moeten voorzichtig zijn in de be
oordeling van deze gevallen. We laten
ons nog steeds te veel drijven door
haat en verbittering en dat zijn slech
te raadgevers. Men behoeft waarlijh
niet sentimenteel te zijn om deze din
gen te veroordelen om te voelen, dit
ons volk in verkeerde richting drijft.
Gerechtigheid moet er zijn, straf be
hoort te worden toegepast, maar men
moet de rechtsmaatstaf niet uit het
oog verliezen, anders worden we een
volk van kannibalan en vervallen
we in de methoden waartegen we vijf
jaar lang gevochten hebben. B.
KANS Of REGEN.
Overdag meest zwaarbewolkt, met
hier en daar enige regen. Aan de
kust vrij krachtige, in de overige
delen des iands matige Zuidelijke
wind, weinig verandering in tempe
ratuur. Plaatselijk kans op ochtend
mist.
