Dr. J. Suys over politieke partijen
STADSNIEUWS.
EEN GEDENKBOEK
over Den Helder in
oorlogstijd
Esperanto-cursus
Doel en streven van de
Noorder Kunstkring
Texel.
Schagen.
Wieringen.
Spori in hei kort
Voor de huisvrouw
Helderse Volksuniversiteit
Wat doen we met het
rantsoen erwten?
KORTE BERICHTEN.
Medewerking der bevolking
gevraagd.
Het ligt in de bedoeling zo spoedig
mogelijk een gedenkboek uit te geven,
waarin de geschiedenis van Den Helder
gedurende de vijf oorlogsjaren opgete
kend staat, een boek, dat niet alleen
van belang is voor het naslaan van alle
gebeurtenissen, die zich in die periode
hebben afgespeeld, doch daarnaast van
het grootste belang voor de historie.
In verband hiermede wordt thans een
beroep gedaan op de gehele bevolking
van onze stad, om de samenstellers ter
zijde te staan. Men kan dat doen door
het afstaan en inzenden van geschriften,
waarin feiten staan opgetekend, door
het beschikbaar stellen van actuele oor
logsfoto's, bijv. van bombardementen,
branden, de afbraak der stad enz. enz.
Ook opnamen van luchtgevechten, beel
den van den Ouden Helder e.a.
Aangezien het noodzakelijk is, dat dit
boek zo spoedig mogelijk verschijnt,
wordt verwacht, dat men het beschik
bare materieel zo snel mogelijk inzendt
of afgeeft. Eerst dan kan worden over
zien waarover men de beschikking
heeft. Verwacht wordt, dat in dezen
niet vergeefs een beroep op de bevol
king gedaan wordt.
Men wordt verzocht al het beschik
bare goed verpakt en geadresseerd met
„Redactie Gedenkboek Den Helder" af
te geven of te zenden aan de N.V.
Drukkerij v.h. C. de Boer Jr., Koning
straat, Den Helder.
Men schrijft ons:
De Helderse Esperantisten-vereniging
„Nova Sento", afdeling Den Helder van
de Ned. Esp. Bond „La Estonto Estas
Nia" organiseert deze winter een Espe-
rantocursus voor beginners. Dit is sinds
1940 de eerste cursus, die in onze stad
gehouden wordt. Vijf jaar lang waren de
esperantisten aan handen en voeten ge
bonden. De Duitsers verboden iedere
activiteit voor het esperanto, liquideer
den alle esp.organisaties en namen hun
bezit in beslag. Zij motiveerden dit met
de bewering, dat de esperanto-beweging
Marxistisch, pacifistisch en humanistisch
was en dat er een „volksbedervende in
vloed" van uitging. Overigens behoorde
volgens hen de Duitse taal de eenheids
taal te worden in het nieuwe Europa.
De esperantisten hielden gedurende
de bezetting illegaal contact met elkaar
en terstond na de bevrijding gingen zij
Weer vol enthousiasme aan de slag.
Voor de nieuwe cursus gaven zich
reeds verscheidene stadgenoten op; ech
ter kunnen er zich niet te veel aanmel
den, want de vereniging beschikt over
meerdere bekwame cursusleiders.
Men zal zich wellicht nog herinne
ren, hoe vóór de oorlog éénmaal per
jaar een grote expositie werd gehou
den in Musis Sacrum, uitgaande van
de Noorder Kunstkring, Hoewel aan
vankelijk voor deze tentoonstelling
weinig belangstelling bestond, was het
toch vóór de oorlog zover gevorderd,
dat het bestuur van de kunstkring te
vreden kon zijn over het aantal bezoe
kers.
De oorlog is gekomen en met hem de
Cultuurloze periode, waarin al het oor
spronkelijke werd verboden en de
kunst onder dwang stond van een
v,germaanse" cultuur-dictatuur. De
kunstkring is verdwenen uit het open-
bare cultuurleven onzer stad.
Sedert enige tijd bestaat de Noorder
kunstkring weer, uit het niet van de
evacuatie is met de terugkeer van de
Helderse bevolking de kunstkring her
lezen. Véél hebben wij nog niet van de
kunstenaars kunnen merken, alléén
een pover berichtje in de Heldersche
courant maakte melding van de we
dergeboorte van deze kunstkring.
Wat wil de Noorder kunstkring en
'wat doet zij?
Het is een vraag, welke logisch door
den Heldenaar gesteld zal worden.
De leden van de Noorder kunstkring
zijn allen overtuigd van één ding: wil
de wereld beter worden dan moet men
beginnen bij de verheffing van den
gewonen mens, alle culturele achter
lijkheid moet ingehaald worden, de
mens moet zich bewust worden van de
abstracte waarde van de kunst, van
het schone, dat in dagelijks dingen op
gesloten kan liggen. Er wordt de laat
ste tijd nogal eens gesproken over een
„leegheid", die naar de mening van
velen de oorzaak van de oorlog ge
weest moet zijn. De Noorder kunst
kring stelt zich oa. de taak deze zie
len te „vullen" met besef voor schoon
heid. voor innerlijke waarden, welke
door kunst-aanschouwing en kunst-be
grip kunnen worden bijgebracht. Men
wil waardering bij anderen kweken
voor de kunst.
In de tweede plaats zijn de leden,
dat zijn werkende leden, door het be
staan van hun kring in de gelegenheid
tezamen de kunst te beoefenen, en el
kander begrip bij te brengen voor hun
eigen werk en elkaar op te voeden tot
betere kunstenaars.
Wij willen er op wijzen, dat ook de
Noorder kunstkring momenteel te kam
pen heeft met vele moeilijkheden: ma
terialen. expositiegelegenhld en finan
ciële moeilijkheden.
25 Octobep as. zal de Noorder kunst
kring een lezing beleggen over Michel
Angelo door ds. Enklaar. Plaats en
tijd van aanvang zullen nog nader be
kend gemaakt worden.
De kunstkring telt momenteel negen
werkende leden; het donateursschap
kost 1 per jaar; donateurs ontvangen
een premie.
Wij hopen, dat de Noorder kunst
kring zijn werk, dat door de oorlog
ruw werd afgebroken, zal voort zetten
tot heil van het Helderse kunstleven.
LEZING VOOR GEREFORMEERDEN.
Donderdag a.s., des avonds 19.30 uur,
zullen ds. J. van Bruggen en ds. J. Kei
zer een dogmatische en kerkrechtelijke
toelichting geven op de leerbesluiten
van de Synode's der Geref. Kerken
1905—1942. Zie verder de advertentie.
EEN LICHTPUNTJE!
De straatverlichting zal weer spoe
dig gaan branden. Op vele plaatsen
brandt zij reeds.
Nog heel wat palen zullen er nage
keken moeten worden, 't Begin is er!
BRAND.
Vermoedelijk doordat kinderen met lu
cifers hebben gespeeld, is Dinsdagmid
dag omstreeks half zes brand ontstaan
in twee grote strooklampen van den
heer C. Veeger te De Westen, die nabij
de hofstede „Weltevreden" stonden,
't Vuur sloeg over op een loods van den
heer Veeger en ook geraakte een hooi
schelf in brand, die echter ten dele ver
brandde. De motorspuit van de Hoorn
was spoedig ter plaatse; het spuiten
ging echter bezwaarlijk, omdat er zulk
een vonkenregen ontstond, dat voor
uitbreiding werd gevreesd. De motor
spuit van de Burg rukte niet uit, omdat
de Westen onder 't rayon Den Hoorn
behoort. Als bizonderheid deelt men
ons mede, dat de eigenaar van de stroo
klampen op t moment dat de brand uit
brak, juist in onderhandeling was over
de verkoop.
POLITIE.
POLITIE.
Verloren een zilveren polshorloge
met gouden randje en leren riempje.
Inlichtingen bij den gemeentebode,
Koningstr., Hippolytushoef, Wieringen.
Gevonden: zwarte portemonnale en
huissleutel.
Verloren: boodschappentas, wollen
overjasje, zilveren armband, cape, zilve
ren horloge, parapluie, tweede distribu
tie-stamkaarten, zilveren ring, school
tas, jas en br. lederen tas.
BURGERLIJJKE STAND.
Geboren: Jack. zoon van Cornelis
Kruit en Trijntje Rensje Bart.
Overleden: Jacob Johannes Bui-
kes, oud 70 jaren, weduwnaar van Enge-
lina Kos.
Gehuwd: Piet Lucas Luider en Nelly
Wardenaar.
STEMBUREAU.
In de gemeente Schagen is door den
Commissaris der Koningin dezer provin
cie Ingesteld een stembureau ter vast
stelling van de uitslag der verkiezing
van leden van de tijdelijke gemeenteraad
voor de gemeenten: Schagen, Texel, St.
Maarten, Zijpe. Wiering.waard, Wieringen,
Barsingerhorn, St. Pancras, Langedijk,
Harenkarspel, Warmenhuizen, Koedijk,
Bergen, Schoorl, Heerhugowaard, Nieuwe
Niedrop, Oude Niedorp, Winkel en Anna
Paulowna.
Generaal Dneight D. Eisenhower
was als 20-jarige jongeman een goed
honkballer. Thans is nog het Amerik.
voetbalspel zijn hobby.
Joe Louis, die momenteel 31 jaar
oud is, zal binnenkort boksen tegen
Billy Conn. Reeds eerder had de wereld
kampioen met dezen tegenstander wei
nig moeite.
In d athletiekwereld heeft men al
verschillende leden, die fout waren ge
royeerd. Wij noemen Osendarp, Kaan,
Klaase, Oberink, van Ieperen, Pen,
Kalkman en v. d. Schalie. Daarnaast de
officials Huizinga en èt Stuling. Ook
hun record zijn vervallen verklaard.
Theo Middelkamp heeft in een half
wielerseizoen al reeds 21 kermiskoersen
gewonnen.
Met Paschen vindt in België de
hockey-wedstrijd BelgiëNederland
plaats.
- Wolverhampton Wanderes, 'n En
gelse voetbalclub, kocht den internatio
nalen doelman Williams van Walsall
voor 6.000 pond.
Er werd in dat land ook een wind
hond verkocht. Wel was het de snelste,
want hij had juist de 525 yards afgelegd
in 29.11 sec. Magie Bohemian, zo heette
het lieve dier, werd verkocht voor 2.500
pond of ongeveer 25.000 gulden.
Druk. Dagblad voor Nrd.-Holland N.V.
Dinsdagavond j.1- hield dr. Suys zijn
tweede voordracht over politiek in een
lokaliteit van de Vakschool voor Meis
jes in het kader van de Museumlessen
voor Volwassenen.
De heer Suys resumeerde hetgeen hij
in zijn eerste voordracht geconcludeerd
had, n.1. dat. wil vruchtbare samenwer
king mogelijk worden, een zeer hoog
ideaal gesteld moet worden; dat dit
ideaal ligt in de absolute noodzaak om
tot eendrachigheid te geraken.
Politiek cirkelt om het verschijnsel
„macht", politieke partijen streven naar
het grootste machtsblok, dat zij kunnen
bereiken door de massa met leuzen en
frasen te „vangen". Is de .helft plus één"
bereikt, dan wordt de „andersgerichte"
onderdrukt. Juist door de machtsdrang
is men door de poliiek gefascineerd, en
het streven naar de grootste machts
concentratie doet een machteloosheid
ontstaan- Toch ziet spreker de macht
als een wezenlijk element in het poli
tieke leven, doch de macht, welke hij
bedoelt en die de machteloosheid doet
ontstaan, zou hij willen noemen over
macht.
Vervolgens gaf dr. Suys een historisch
overzicht van de politieke partijen. Voor
het ontstaan van de naties is de poli
tieke partij een strijdende partij, die in
een burgeroorlog de andere partij tracht
te verslaan. Na de tijd van de Franse
Revolutie spelen de partijen hun rol bin
nen de natie, de natie is superieur aan
de partij. Na de Franse Revolutie ont
wikkelde het volk in de strijd tegen de
vorstelijke macht de democratische re
geringsvorm.
Dr. Suys uitte de mening, dat politieke
partijen ontstaan zouden zijn door erasa>
cipatie van bepaalde volksgroepen, die
tot nu toe werden onderdrukt.
Spr. ziet het nationale gevoel als iets
goeds, doch al6 keerzijde ziethij de sou-
vereiniteit, de toenemende bewapening
en de persoonlijke vrees voor de totale
oorlog; „de souvereiniteit moet worden
afgeschud".
Er bestaat een harmonie tussen na
tionale eenheid en internationale samen
werking; door tot ruime nationale sa
menwerking te geraken kunnen wij een
voorbeeld vormen voor andere landen.
Hoe moeten wij dan de natie bezien?
Niet als deel van een internationaal ge
heel. Spreker noemt het noodzaak, dat
wij tot verheffing komen van de natio
nale eer en binnen de natie naar partij
eer. De nationale eer, ontstaan uit de
vrijwaring van de vrees, de behoud
zucht en de wraakzucht ziet spreker als
een sterk opvoedend element voor de
internationale samenwerking. De par
tijen moeten niet langer strijden om de
overmacht, doch inplaats van de massa
te misbruiken als strijdobject kan men
de democratie versterken door tezamen
de massa op te voeden. „Het wordt hoog
ttijd, dat men de partij-strijd in de oude
zin gaat begraven".
De unanimiteit is mogelijk gebleken tij
dens de bezetting, men kan elkander
o.m. vinden in de volksopvoeding. Een
sterke regering is noodzakelijk, doch
deze moet zich door het volk gedragen
weten. Tot nu toe was de regering de
resultante van elkaar tegenstrijdige
krachten. Spreker ziet de practische po
litiek als hoofdzaak.
Op zeer brede samenwerking, zonder
uitsluiting van enige groep, en in naam
der democratie moet on6 politieke stre
ven zijn gebaseerd.
Het voorlichtingsbureau van de voe
dingsraad schrijft:
Op dagen, dat er noch vlees, noch
vis en evenmin eipoeder of kaas in
de maaltijd verwerkt wordt, dient het
rantsoen erwten aan de beurt te ko
men. Deze kunnen de genoemde le
vensmiddelen niet geheel vervangen,
omdat de eiwitten uit plantaardige
voedingsmiddelen niet gelijk staan met
de eiwitten, die in dierlijke voedings
middelen voorkomen. Toch mag een
maalijd, waarin 100 gram erwten teza
men met aardappelen en groente ver
werkt zijn, als volledig worden be
schouwd.
Een volledig maal is zoo ook een
maaltijd van aardappelen, groenten en
peulvruchtengehakt.
Recepten voor vier persone».
Stoofpot met wortelen, erwten en
aardappelen.
400 500 gram (pl.m. 5 kopjes) erw
ten, 2 kg wortelen. l*/« S 2 kg aardappe
len, boter, margerine of vet, zout, pe
terselie.
De erwten wassen. 24 uur weken, 20
minuten koken en in de hooikist 8aar
laten worden. Pl.m. 3 uur. De aardap
pelen schoonboenen en in stukken
snijden. Aardappelen en groente opzet
ten met weinig kokend water en zout
en gaar koken. Kooktijd 20 minuten.
De erwten en het erwtennat, de boter
en de fijngehakte peterselie toevoegen.
Alle bestanddelen losjes door elkaar
mengen, doch niet stukwrijvsn en m
een schaal overdoen. Het vocht binden
met aangemengde bloem en er 818
saus bijgeven.
Erwtengehah».
Een rest gaargekookte erwten of 206
gram (pl.m. 2 kopjes) erwten, 200 ?r
brood, 1 ui, zout. nootmuskaatsurrogaa
De erwten weken en in het wee,
water gaar koken. De hooikist daar u
gebruiken. De erwten goed laten ni
lekken en fijnwrijven. Het brood nJ
maken en er mee vermengen Eve"
eel het brood met zéér weinig erw
nat weken. De fijngesneden ui en z
en nootmuskaatsurrogaat toevoe„
Van de massa 4 balletjes vormen^,
deze in de koekenpan bruin ba
De saus afmaken met erwtenna
Dr. J. Ptccard, de bekende stra^
tosfeer ballonvaarder heeft een
ballonvlucht naar de stratosfeer «g
kondigd, waarbij hij een hoogte van
mijl hoopt te bereiken.
- De Duitse legatie^in St^khoW»
heeft bevel gekregen 10 October Z
te verlaten, met uitzondering va
kanselier Eichler. die reeds 27 )aa
Zweden vertoefde en mag blijven,
