12 Mei
Moederdag-
bloemendag
Engels oniwerp voor een aparte Ruhrstaat
OUD-GEREF, KERK
De twijfèlachtige houding van
oud-Minister de Geer
Motie-Van Poll
De Koog.
Het a.s. bezoek van Churchill
Industriën onder gealieerd
eer
Nieuwe Franse grondwet
afgewezen
Vit de noia-Gerbrandy
Een daad van desertie
Rode leger ontruimt
Tebris in Azerbeidsjan
Ds. VAN DIJK,
Bijeenkomst
oud-illegale werkers.
Ds. H. C. v. d. FLIER van Enschedé
Tweede Kamer
Avondvergadering.
's Avonds om 8 uur werd de zitting
hervat.
De heer Palar betoogde o.m.:
De heer Tilanus (C.H.): In Neder
land worden collaborateurs berecht.
In Indië gaat men er mee onderhan
delen. Hij geeft voorts te kennen, dat
de democratie verre te zoeken is.
Motie Van Poll.
De heer Van Poll geeft kennis van
zijn voornemen de volgende motie in
te ditnen.
De Kamer,
Op grond van de heden en vroeger
gehouden 'beraads'agingen van oordeel,
dat aan het Nederlands-Indische ge
biedsdeel als deelgenoot van het ko
ninkrijk een autonome bestuursvorm
behoort te worden toegekend:
Overwegende,
Dat over de vorm en de mate van
deze autonomie, zowel voor het ganse
gebiedsdeel als voor zijn onderdelen,
besprekingen gaande zijn.
Dat het noodzakelijk moet worden
geacht deze besprekingen ook met
vertegenwoordigers van de buitenge
westen te voeren sn dat intussen voor
die gewesten al dadelijk met kracht
naar de vorming van autonome orga
nen behoort tg worden gestreefd.
Dat het derhalve gewenst is de
reeds geruime tijd in voorbereiding
zijnde' rijksconferentie zoo snel moge
lijk bijeen te roepen.
Besluit. De regering met alle aan
drang te verzoeken de in gang zijnde
besprekingen voort te zetten, overeen
komstig de in bovenstaande overwe
gingen vervatte richtlijnen.
En gaat over tot de orde van den
dag.
De heer Wagenaar (C.P.N.) is van
oordeel, dat de commissie best had
kunnen thuis blijven. Zonder haar
verslag kan men zich toch wel een
zelfstandig oordeel vormen.
De minster van Overzese gebiedsde
len, de heer Logemann meent dat het
onjuist zou zijn in dit late nachtelijke
uur nader in te gaan op de vele op
merkingen die gemaakt zijn.
Hij verzoekt daarop zijn rede te
mogen afbreken.
De voorzitter sluit daarna te half
twee de zitting.
BENOEMING.
Mej. A. Kraai, onderwijzeres aan de
O. L. School alhier, is met ingang van
1 September benoemd tot onderwijze
res aan de school van de „Groningse
Schoolvereniging" te Groningen.
Velen zien mej. Kraai node vertrek
ken.
Van 8 tot 13 Mei a.s. zal de Right
Honourable Winston Spencer Churchill
in Nederland vertoeven op uitnodiging
van H.M. de Koningin en de Nederland
se regering.
De heer Churchill zal vergezeld zijn
van mevrouw Churchill en Miss Chur
chill. De gasten zullen verblijf houden
in het Paleis op de Dam.
Het vliegtuig, waarmede de heer
Churchill de overtocht maakt zal laag
over Walcheren cirkelen, alvorens het
omstreeks 4.30 uur op Schiphol landt.
Op het vliegveld wordt de heer Chur
chill verwelkomd door vertegenwoordi
gers van H.M. de Koningin en van de
regering.
Aan de grens van de gemeente Am
sterdam zal de waarnemend burgemees
ter hem opwachten en naar het Paleis
op de Dam vergezellen.
Donderdag 9 Mei wordt den heer
Churchill door de regering in de
Trèveszaal een dejeuner aangeboden.
Des middags* om 3.30 zal de Britse
staatsman in de verenigde zitting der
Staten-Generaal worden toegesproken
door den voorzitter en de rede van den
heer de Vos van Steenwijk beantwoor
den.
Vrijdag, 10 Mei zal te Amsterdam een
persconferentie worden gehouden. Vrij
dagmiddag vindt de ere-promotie plaats
in de St. .Pieterskerk te Leiden.
Zaterdag 11 Mei zal de stad Amster
dam den heer Churchill een gouden
medaille aanbieden in de raadszaal van
het stadhuis.
Zondag 12 Mei zullen de heer en
mevrouw Churchill en hun dochter
dejeuneren op het Paleis te Soestdijk.
Tenslotte zal op 13 Mei een bezoek
aan Rotterdam worden gebracht.
>ruk: Dagblad v.
Noord-Holland N.V.
beji
De diplomatieke correspondent van
de „Daily Telegraph" seint nit Pa
rijs dat een Engels ontwerp voor een
aparte Ruhrstaat aan de Franse re
gering is overhandigd.
Volgens Franse diplomatieke cor
respondenten stelt Bevin voor, een
federale Ruhrstaat, waarin ook Bei
eren, Wuerttemberg en andere sta
ten worden opgenomen, in één fede
raal rijk te vormen.
In de Ruhrstaat zouden alle in
dustrieën moeten worden gesociali
seerd en onder beheer van een inter-
geallieerde commissie worden ge
steld. Engeland, Frankrijk, België.
Nederland en Luxemburg zou
den in deze commissie zijn vertegen
woordigd, maar niet de V.S. en Sow-
jet-Rusland. De commissie,, die voor
50 jaar zou worden ingesteld, zou ook
het bestuur van de Ruhrstaat con
troleren.
De Franse correspondenten wi'"""
er op, dat deze voorstellen geheel
afwijken van 't Franse plan 't Rum-
gebied te internationaliseren.
De Fransen verzek'eren ook, dat
volgens het voorgestelde ontwerp
van Bevin de Ruhrstaat ook een ge
deelte van de Rijnprovincie en West-
falen zou omvatten en zodoende een
groter gebied zou beslaan dan door
de Franse regering voorgesteld.
De uitslagen van het Franse referen
dum over de nieu ve grondwet zijn door
Radio-Paris als volgt bekend gemaakt:
9.280.386 stemmen vóór en 10.450.883
sternen t e g en de grondwet.
Met ingang van heden hoeven voor
het doen repareren van schoeisel met
rubber zolen en -hakken, geen bonnen
meer ingeleverd te worden.
De leiding door den heer De Geer ge
geven in de moeilijke dagen van 10—14
Mei 1940, was niet krachtig.
In Londen manifesterde zich spoedig
een onduidelijke houding, die naar later
bleek neigde tot een compromis met de
vüand, zodat de ambtgenoten, die hem
afmaten naar zijn staatkundige loopbaan
en grote technische kennis, in hun ver
trouwen werden geschokt. Drie voojrvallen
mogen dit verloop illustreren.
Eerste voorval.
In verband met de overgave door gen.
Winkelman was het nodig, een communi
qué uit te geven, dat voor de pers in het
buitenland goede voorlichting gaf en de
stellingname in Nederland als doorvech
tende natie duidelijk stelde. Het was niet
mogelijk den heer De Geer te krijgen tot
de goedkeuring van een communiqué, dat
dit doorvechten duidelijk stelde.
Tweede voorval
Het werd gewenst geoordeeld de heer
De Geer achtte zulks zelf ook gewenst
dat de minister-president een radiorede
hield. Het is, ondanks de grootste moei
te, aan niemand onzer noch aan den ge
wezen leider van de Regerings-Voorlich
tingsdienst, gelukt, van de inhoud van
deze rede voor de uitzending kennis te
nemen hoewel de heer De Geer zulks
toegezegd had. Uiteraard was deze eerste
rede van het allergrootste belang voor
hetaanzien van het Rijk. Met allerlei lis
tigheden is het den heer De Geer gelukt
met een van Nederlandse zijde niet goed
gekeurde tekst voor de microfoon te
komen. De indruk van de rede in En
geland was miserabel.
Derde voorval.
Een der eerste zaken, welkfe de regering
had ter hand te nemen, was de regeling,
nu vervat in het Besluit A 1 1940. De
tekst van de zijde van Justitie met grote
zorg opgesteld werd door den heer De
Geer telkens weer stark gecritiseerd, tot
dat het eindelijk gelukte het met hem
eens te worden. Toen het echter er op
aankwam, de voordracht aan de Koningin
te tekenen, weigerde de heer De Geer,
voorgevende, dat hij in het besluit een
aantasting van de rechten van Neder
landers zag. Dit argument was in strijd
met de opzet van het besluit, hetwelk
juist het tegendeel wilde, in strijd met de
andere te verwachten maatregelen in het
buitenland, met name in de Verenigde
Staten van Noord-Amerika. Het besluit
was een conservatoire maatregel in het
belang van het -/Nederlandse deviezen-
bezit, het was vooral een maatregel van
echte Economie Warfare en dus alleszins
noodzakelijk, vooral met het oog op de
toekomst van hef Koninkrijk. Veel col
lega's waren dan ook overtuigd, dat de
eigenlijke reden en zulks kwam zo nu
en dan om de hoek kijken bij den
hear De Geer was (en dat geldt ook voor
de eerstgenoemde voorvallen) zijn bereid
willigheid om met de vijand tot een com
promis te komen.
Langzamerhand werd de positie van den
heer De Geer onhoudbaar. Driemaal kwam
hij in de vergadering van de ministerraad
met een of andere opzet, gericht op het
vinden van contact met de vijand. Als
voorbeeld wordt afgedrukt een eigenhan
dig door hem geschreven en getekend
voorstel, dat is bewaard gebleven. Het
luidt als volgt:
„Naar aanleiding van het beroep,
door den Führer van het Duitse Rijk
in zijn Rjtfksdagrede van 19 Juli >.1.
gedaan op redelijk en gezond verstand
ter .beëindiging van de oorlgo, verzoekt
de Nederlandse regering te mogen
vernemen, op welke grondslag (met
name wat de positie van Nederland be
treft) de Führer zich voorstelt, dat op
dit ogenblik vruchtbare besprekingen
ter bevordering van de vrede zouden
kunnen worden geopend.
(w. g.) De Geer."
In zijn eerste onderhoud met mr. Chur
chill had hij al gesuggereerd een soort
vrede van Amiens. De reacte laat zich
denken.
De ongerustheid van H.M. de Koningin
steeg. Tegen het einde van Augustus 1940
vroeg de heer De Geer ontslag.
Krachtens meerderheidsbesluit ging de
ministerraad er toe over H.M. de Ko
ningin te verzoeken den heer De Geer
niet los te laten, ten einde niet naar bui
ten een demonstratie te geven van on
enigheid in de boezem der regering.
In de daarop gevolgde kabinetsforma
tie is de heer De Geer opzettelijk niet
gevraagd, hoewel hij onomwonden te ken
nen gaf, dat hij gaarne minister van
Financiën wilde blijven. Na zijn aftreden
leefde de heer De Geer vrij teruggetrok
ken in Boxmoor buiten Londen tot aan
zijn vertrek naar Lissabon. Hem werd door
H.M. de Koningin, op grond van zijn ver
diensten in het veyleden en omdat zijn
houding toen nog niet aan oneervolle
motieven scheen te moeten worden toe
geschreven, krachtens eenstemmig besluit
van de ministerraad, een hoge onder
scheiding toegekend.
De ministerraad keurde goed, dat de
heer De Geer een opdracht zou krijgen
om in Nederlands-Indië een onderzoek
in te stellen, dat vooral op financiëel
gebied lag. Bij den heer De Geer was
zekere aarzeling te bespeuren om zich met
de gedachte aan de voorbereiding tot zulk
een reis vertrouwd te maken.
Op 5 November 1940 vertrok de heer
De Geer per vliegtuig naar Lissabon.
Al spoedig kwamen berichten uit Lis
sabon, die twijfel deden rijzen of de heer
De Geer zijn woord zou gouden.
Ik moge hierbij opmerken, dat pas door
het verloop der feiten langzaam aan
de regering te Londen is gaan begrijpen,
welk spel door den vroegeren minister
president is gespeeld.
In Februari 1941 kwam plotseling de
Boston-zender in Amerika met het voor
de regering in Londen afschuwelijke
nieuws, dat de heer De Geer, oud-minis
ter-president, naar Nederland was terug
gekeerd.
Het Nederlandse volk heeft voorts een
zeer gezonde geactie getoond door de
daad van den heer De Geer als desertie,
zo niet erger, te brandmerken.
Voor de. Londense radio werd een ver
klaring afgelegd, waarin de regering het
tot haar plicht achtte' duidelijk te zeg
gen, dat zi) dit heengaan van den heef
De Geer niet slechts betreurde, maar het
zeer tot haar leedwezen hestempelen moest
als een daad van desertie, die een zwarte
vlek werpt op een leven, dat zü zo gaarne
in waardigheid had zien eindigen.
Radio-Tebris meldt, dat de troepen
van het Rode Leger begonnen zijn met
de ontruiming van Tebris, hoofdstad
van Azerbeidsjan, na een verblijf van 5
jaar in het land. De trek naar het sta-
tion te Tebris begon door de straten,
die versierd waren met Russische en
Perzische vlaggen. De dag van vandaag
is de datum, waarop alle troepen van
het Rode Leger, volgens de overeen-
komst tussen de Sowjet-Unie en Per.
zië, Perzië verlaten moeten hebben. Een
erewacht stelde zich op aan weerszij
den van de hoofdstraat van Tebris en
het Rode Leger werd, toen het het na
tionale vergadergebouw bereikte, door
den president van Azerbeidsjan, Sjabus-
tari, toegesproken. In zijn rede zeide
deze, dat het Rode Leger Azerbeidsjan
grote diensten bewezen had.
(Hoogstraat)
A.S. WOENSDAG 8 MEI
's avonds 7.30 gaat voor:
van Capelle a. d. IJsel.
DE KERKERAAD-
Alle oud-illegale werkers
worden opgeroepen tot de
vergadering van morgen.
Woensdagavond, 8 uur, in
Hotel „Bellevue", ter be
spreking oprichting van een
monument voor de gevallen
illegale strijders.
Op D.V. DINSDAG 7 en WOENSDAG 8 MEI a.s.,
*s avonds 8 uur, spreekt in de Lutherse Kerk
(Weezenstraa-t) de bekende predikant-evangelist
over het onderwerp:
„Gratis bijbels met diamanten versierd".
Medewerking is toegezegd door mevrouw A.
GRAAFF—KAMP, orgel; het Li/^rse kerkkoor,
o 1 v. den heer J. H: Keizer, de fthgbngade van
het Leger des Heils, o.l.v. den heer G. J. Geus-.
Samenzang uit de Joh. de Heer-bundel.
Ieder is hartelijk welkom! Toegang vry-
