Opkomst dateert reeds van het einde
der zestiende eeuw
De „Heemskerk" in actie
Nederlandse deelneming aan
Victory-Day-viering te Londen
500 marechaussée's en
50 pantserwagens in
Rotterdam
Orchideeën uit New-York
voor de Koningin
Japans kabinet gevormd
De Zaanstreek als industriëel centrum
Zaandam bezit twee zeehavens
Doodstraf geëist tegen
beul van Ommen
Is het juist?
Batavia. De voorlichtingsdienst
van de Nederlandse marine deelt
mede, dat een landingsafdeling van
H.M.S. „Jacob van Heemskerck" on
langs een groot dorp op een eiland
in de Javazee heeft doorzocht, waar
bij een aantal extremisten werd ge
arresteerd. Het dorpshoofd was de
aanvoerder van een bende terroris
ten, die haar werk maakte van het
verspreiden van propaganda-materi.
aal, dat van Java werd ontvangen.
Voor dit werk werden zij belpond
met voedselvoorraden. Deze voor
raden werden echter niet onder de
bevolking verdeeld, doch ten eigen
bate verkocht.
LONDEN. Luit.-admiraal C. E. L.
Helfrich zal, als oudste opperofficier aan
het hoofd gaan van de Nederlandse ver
tegenwoordiging in de grote militaire pa
rade, welke ter gelegenheid van de eer
ste verjaardag van V-Day in Londen zal
worden gehouden De delegatie bestaat
voorts uit den generaal-majoor van bet
Koninklijk Nederlands-Indische leger, N
W. L. van Straten, en den chef van de
generale staf en legercommandant, luit.-
generaal mr. J H. Kruis, die vergezeld
zullen worden door de stafofficieren kol.
A. C. de Ruyter van Steveninck, den
kap -vlieger F. J W den Ouden en den
hoofdoficier vlieger 2e klasse H Schaper.
Dagrna volgt een „Flagpartij" van drie
onderofficieren Vaandeldrager is de op-
permachinist der Koninklijke Nederlandse
Marine, D C van Gent. De landmacht,
het Nederlands-Indische leger en de ma
rine zullen voorts elk door een détache-
ment van acht onderofficieren en man
schappen vertegenwoordigd zijn Deze dé-
tachementen. die onder bevel staan van
kol. A. C. de Ruyter van Steveninck, zul
len op 1 Juni te Londen aankomen.
Rotterdam. - In verband met de sta
king in de haven zijn Zondagmiddag 500
marechaussees te Rotterdam, gearri
veerd, gewapend met ongeveer 50
pantserwagens en trucks, teneinde in
dien nodig de orde te kunnen hand
haven Er wordt bovendien nog een
groot contingent troepen verwacht. De
manschappen zuilen het werk in de
haven voorzover nodig overnemen. In
tussen is de situatie nog weinig ver
anderd. De in de haven aanwezige
schepen worden door vrijwilligers ge
lost en geladen.
's-Gravenhage. - Naar de K. L. M.
ons uit New-York mededeelt, zal de
heer Van der Hoek, horticultural
director van het Rockefeller Centre
in New-York tot de passagiers be
horen, die de eerste K L. M.-retour
vlucht New-YorkAmsterdam mee
maken.
Hij zal aan H M. Koningin Wilhel-
mina orchideeën aanbieden, die af
komstig zijn uit de Bothanische
tuin van New-York. Deze orchi
deeën behoren tot een zeldzame
soort, die alleen op het Westelijk
halfrond wordt aangetroffen.
Tokio. Doordat te elfder ure de
Japanse ministers van binnenlandse
zaken en landbouw hun portefeuil
les aanvaardden, is Sjigeroe Yosjida,
de vijf dagen geleden aangewezen
Japanse premier, er in geslaagd he
den een kabinet te formeren.
De Dionne-vijfling zal op 28 Mei aan
staande haar twaalfde verjaardag vieren.
(Reuter).
De Amerikaanse nieuwsdienst In
Duitsland meldt, dat cïe militaire Sowjet-
autoriteiten, de eerste Duitse filmmaat
schappij in Babelsberg hebben gemachtigd
haar werkzaamheden te beginnen.
De Zaanstreek U een goed voorb eeld van een industriëel centrum, dat
zich steeds weer in de loop der Jaren heeft weten aan te passen aan de voor
uitgang van de techniek en aan de toenemende omvang van ons handelsver
keer. De opkomst van de Zaanse nijverheid dateert reeds van het einde
der zestiende eeuw, van het tijdperk, dat de Nederlanders de wereldzeëen
gingen bevaren. De schepen brachten granen voor de meelmolens, die weer
het meel leverden voor de beschuitbakkerijen; deze maakten de scheepsbe
schuit, welke werd geëxporteerd.
De scheepvaart en de houtvaart op
de Baltis'che landen brachten weer be
langrijke industriëen met zich mee. Er
was een tijd, omstreeks het einde der
zeventiende eeuw, dat de Zaanstreek
een der welvarendste gebieden van
We6t-Europa is geweest. Zij heeft zich
weten te handhaven: in 1850 deed de
eerste stoommachine haar intrede en
in de loop van de laatste honderd jaar
is de windkracht vervangen door stoom,
olie en electriciteit, hoewel men toch
ook hier en daar nog de oude molens,
eens de trots van den Zaankanter, in
bedrijf kan vinden zoa's b.v. de enige
nog werkende papiermolen „De School
meester" te Westzaan.
Industrie.
Verschillende factoren hebben er toe
bijgedragen, dat de Zaanstreek zich
langzamerhand tot een middelpunt van
industriële bedrijvigheid heeft ontwik
keld. Het vlakke land maakte haar bij
zonder geschikt voor de windmolen-
Hoewei het liedje „En we gaan met
z'n allen naar de Zaan, waar de wieken
van de molens lustig gaan" dateert uit
vroeger jaren, toch maaien er nog
steeds molenwieken boven het nijvere
Zaanse land
industrie. Dan is zij gunstig gelegen
aan de goed bevaarbare Zaan, die ver
bindingen heeft met dé zeehavens Am
sterdam, Rotterdam en Antwerpen en
die ook met het Noordzeekanaal is ver
bonden. Bovendien vormen de dichtbe
volkte provincies Noord-Holland, Zuid-
Holland en Utrecht haar achterland.
Typisch is het dat het bedrijfsleven zo
wel is ingericht op het vervoer te wa
ter als op dat te land; de voorzijde van
de meeste fabrieken staat aan de Zaan
kant, de achterzijde aan de verkeers
weg.
De Zaanse industrie omvat beschuit,
biscuit- en koekbakkerijen, cacao- en
chocoladefabrieken, suikerwaren- en
bonbonfabrieken, meelfabrieken, zui-
vedfabrieken, graan- en rijstpellerijen,
stijfselfabrieken, theesorteerderijen en
koffiebranderijen, veevoederfabrieken,
essencefabrieken, waxinefabrieken, olie-
en margarinefabrieken, slachthuizen en
bedrijven in koloniale waren en andere
levensmiddelen, terwijl er behalve deze
fabrieken van voedings- en genotmid
delen ook industriëen zijn als de machi
ne-, de Linoleum-, de blik- en de groot-
houtverwerkende nijverheid. Wat het
aantal en de grootte der fabrieken be
treft, staat de gemeente Zaandam aan de
spits (40.000 inwoners) van de streek;
daarna volgen Wormerveer (9800), Koog
aan de Zaan (6500), Krommenie (6000),
Wormer (5100), Zaandijk (4000) en West
zaan (3000). De beschuit- en koekfabrie-
ken zijn merendeels te Zaandam ge
vestigd, de meeste pellerijen en male
rijen te Wormerveer en de stijfselfabri-
cage te Koog aan de Zaan. Daarentegen
zijn de cacao en chocoladefabrieken vrij
wel over de gehele Zaanstreek ver
spreid, al heeft Wormerveer hiervan
het grootste aandeel. Wormerveer en
Zaandam bezitten 'ook de meeste -olie
slagerijen en rijstpellerijen, waarbij voor
Wormerveer nog de fabricage van tar
webloem en zeep en voo Zaandam nog
die van verf en lak, zomede van essen
ces moet worden genoemd. In de laatste
jaren heeft zich te Zaandam, als cen
trum van houtaanvoer, nog een hout
verwerkende industrie ontwikkeld; zij
vervaardigt deuren en vloeren. Krom
menie tenslotte heeft een belangrijke
blikindustrie.
Verkeer.
Het handelsverkeer heeft zich in de
Zaanstreek uiteraard ook sterk ontwik
keld en er is een regelmatige beurt
vaart en een groot aantal bodediensten
en ongeregelde vrachtautodiensten, ter
wijl ook de meeste ondernemingen zelf
wel over vervoersmogelijkheden be
schikken.
Zaandam heeft twee zeehavens, die
vóór de oor'og door zeeschepen m t
totaal circa 1 millioen m3. bruto wer
den bezocht. Daarvan was ongeveer
20 pet. kustvaart; door de eigen'ijke
zeeschepen werden ruim 300.000 ton
goederen aangebracht.
Voor de meeste fabrieken geschiedt
de aanvoer van grondstoffen via de
zeehavens Amsterdam, Rotterdam en
Antwerpen. Granen worden gewoonlijk
te Amsterdam of Rotterdam in lichters
of andere beurtschepen overgeladen en
vervolgens over, de Zaan vervoerd. De
Binnen-Zaan is nog bevaarbaar voor
lichters van 1000 tot 1500 ton. Ook tus
sen de verschillende bedrijven onder
ling bestaat natuurlijk een voortduren
de uitwisseling van goederen.
Weinig schade.
Tijdens de oorlog heeft de Zaanstreek
weinig schade geleden door oorlogs
handelingen; alleen de noordelijkste en
zuidelijkste xfabrieken zijn beschadigd.
Wel hebben de Duitsers ook- daar
machines geroofd, o.a. bij de Neder
landse Machinefabriek te Hembrug en
bd Papierfabr. yan Van Gelder Zonen
te Wormer, doch in het algemeen wordt
de bedrijvigheid weer hervat en wordt
er veel voor de export gewerkt, waarbij
echter de schaarste aan grondstoffen
voorlopig nog beperking noodzaakt.
Voor de Derde Kamer van het Bij
zonder Gerechtshof stond terecht J
Driehuis, een 35-jarige schilder uit
Amsterdam, thans wonende te Heer
len; deze verdachte was in 1941
toegetreden tot het Duitse Kontroll
Kommando en wel in het beruchte
kamp Erika te Ommei, en nader
hand in het Duitse strafkamp 35 te
Heerde. Hij trad in beide kampen
op als wachtman en Unterführer.
En heeft zich in deze functies tegen,
over de gevangenen beestachtig ge
dragen. Zo liet hij bijvoorbeeld
„gramofoonplaten draaien". De ge
vangenen moesten dan met een vin
ger in het oor en met de andere
hand aan de grond rondlopen. Dit
gebeurde zolang tot de slachtoffers
er half gek van werden en er bij
neervielen.
De advocaat-fiscaal, mr. baron
Van Vporst tot Voorst, zeide in zijn
requisitoir, dat verdachte bezwaar
lijk nog een mens is te noemen. Hem
past terecht de naam van beul van
Ommen.
Hij was dan ook van mening,
dat de zwaarste straf aan dezen mis
dadiger dient te worden opgelegd,
n.1. de doodstraf. Verdachte bleef
bij het aanhoren van de eis vrijwel
onbewogen.
Het Hof zal over veertien dagen
uitspraak doen.
Vragen aan den minister.
's-GRAVENHAGE, De heer Bajetto
heeft aan den minister van Overzeese
Gebiedsdelen de volgende vragen gesteld:
1. Is het juist, dat de evacuatie uit
Siam van daar nog in kampen verblij
vende Nederlandse mannen, vrouwen en
kinderen voorlopig is stopgezet?
2. Is het den minister bekend, dat het
bericht van een dergelijke maatregel een
zeer deprimerende invloed op de sub 1
bedoelde Nederlanders heeft gehad en nog
steeds hééft?
3. Zijn of zullen er van reger^igswege
maatregelen worden getroffen om in den
door meerbedoelde maatregel geschapen
noodtoestand te voorzien?
Wat brengt de radio?
DINSDAG 21 MEI 1946.
HILVERSUM I. KRO: 14— Der Frei-
schtitz, 15.Voor de vrouw. 16.De
Zonnebloem. 17.Hedendaagse Neder-
andse Kamermuziek. 18.Dinermuziek
op het Cinema-Orgel. 18.50 's Avonds als
ik slapen ga. 19.30 Voor de jongeren. 21.25
Filmkwarljer. 22.15 Avondgebed. 22.30 Ka
tholiek nieuws. 23.15 Met drieën.
HILVERSUM 1. AVRO: 14.— Met naald
en schaar. 15.Wat vinden vrouwen van
de politiek? 15.35 Ben Steggerda zingt.
15.45 Cocktails for two. 16.30 Kindertijd.
17.Dat kun jij ook. 17.30 Radiodans
orkest. 18.30 Progr. voor de Ned. strijd
krachten. 19.....en nu naar bed. 19.05
„De Waarheid over Java" (VIII) 20.08
Bonte Dinsdagavondtrein. 21.30 Hoorspel.
22.„Contact". 23.45 „Blues in the night".
Druk: Dagblad v. Noord-Holland N.V*
Te Hemer, in de Britse bezettingszone van Duitsland, zijn 3300 Nazi's, meest
van de Gestapo en SS, in het kamp „RooseveltV, voormalig Duits krijgsgevan
genen kamp, geïnterneerd. De geïnterneerden moeten de meest uiteenlopende
werkzaamheden verrichten. De „Edelgermanen" ondervinden thans aan den lijve
het kampleven, zij het dan op veel humaner wijze dan hun vroegere slacht
offers*
