De grootste sluis ter wereld weer in dienst gesteld
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER. KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
De Tweede Kamer over de geldzuivering
„Een onafhankelijk Indonesië zou een
speelbal der grote mogendheden worden
N/'ef kopen!!!
Prachtige samenwerking van Hollandse
ingenieurs en Hollandse arbeiders
De „Oranje" na 7 jaar in eigen haven terug
Geen gezinnen naar Batavia
Volmachten voor den minister met een
jaar verlengd
Prof. Kranenburg wordt
voorzitter der Eerste Kamer
Engelse vliegtuigen voor de
marine.
De man, die de stoorzenders
bediende
Prinsjesdag op 23 Juli
Een raad van gouverneurs op
Nederlands initiatief?
De „Urania" terug in de haven van
Nieuwediep
De adelborsten krijgen hun zeil-instructievaartuig terug
WeerKericM.
VRIJDAG 19 JULI 1946.
Jaargang No. 9794.
HELDERSCHE COURANT
VERSCHIJNT DAGELIJKS.
Advertenties 14 cent per m.m.; familieberichten
17 cent per m_m.
Contractadvertenties speciaal tarief
Directeur: S. KONING.
Hoofdredacteur: J. BIJLSMA.
Uitgave: N.V. Uitg, Mij, Holl, Noorderkwartier.
Abonnementsprijs per kwarlaal: Stad en omgeving 3r
Postabonnement 3,65.
Giro 16066 t. n. v. N.V. Drukkerij vji. C. de Boer Jr>
Telefoon K 2230—2345.
Van onzen eigen verslaggever.
De Jan Salles, de lamlendigen, die nog aan de kant staan en
het werk van de mensen, die arbeiden aan de opbouw van
Nederland becritiseren, hadden gisteren In IJmuiden moeten
zün, waar opnieuw een prachtig staaltje van samenwerking,
tussen ingenieurs en arbeiders getoond werd, in de opening van
de Noordersluis van IJmuiden, de grootste ter wereld. Wat hier
gepresteerd werd door Hollandse ingenieurs en Hollandse ar
beiders, verdient alle lof. Dit dit stuk werk is opnieuw
gebleken, dat Nederland niet bjj de pakken neerzit, maar
dat de oud-Hollandse geest van durf en doorzetting nog vaar
dig over ons is.
De directeur-generaal van de Rijkswaterstaat, ir. W. J. H.
Harmsen, wees in zijn toespraak, bij de indienststelling op die
prachtige samenwerking tussen hoofd- en handarbeiders, waar
door dit herstelwerk, dat onder de meest moeilijke omstandig
heden plaats had, in zo korte tijd mogelijk was. Er was geen
hulpwerktuig aanwezig Voor de gewoonste zaken moest het
gehele land worden afgezocht.
ieder heeft zjjn deel bijgedragen om
de sluis zo spoedig mogelijk bruikbaar
te maken.
Een feestdag.
Het was voor IJmuiden een feestdag.
Daarvan getuigden de vele vlaggen, die
lustig klapperden op de stevige Zuid
wester. En aan de hoge masten langs de
400 meter lange Noordersluis, was het
een feestelijk gewaai van de nationale
driekleur Ver buiten de pieren lag het
vlaggeschip van de Nederland, de trots
van de hoofdstad de „Oranje", grijs
in de lichte nevel, die over het water
hing.
Binnen de pieren lagen de sleepboten
en motorsloepjes, de vletten en kano's
die de „Oranje" zouden verwelkomen,
velen gepavoiseerd. En daar lag ook het
motorschip W. F. v. d Wijck", aan boord
waarvan zich de genodigden en pers be
vonden, die de „Oranje" tegemoet zou
den varen en daarna als eerste de sluis
door zou gaan.
Aan boord van de „v. d Wijck" was de
directeur-generaal van Waterstaat en
daar waren de ingenieurs, maar ook alle
werklieden in hun Zondagse plunje
maakten van hier de feestelijke binnen
komst van de „Oranje" en de opening
van de Noordersluis mee. Daar waren
voorts de consuls-generaal van Amerika,
van Frankrijk, van Zweden, van Brazilië
en Panama en andere landen. Er waren
directies van scheepvaart-maatschappijen
Wij misten de marine. Een verzuim van
Waterstaat? Wel zagen we vice-admiraal
L J. Quant doch die was er in zijn func
tie van Waterschout van Amsterdam en
kolonel D. C. Hetterscheij vertegenwoor
digde het loodswezen.
De „v d. Wijck" voer even na drieën
de „Oranje" tegemoet, die langzaam de
pieren naderde. Ook de v. d. Wijck was
weer een staaltje van herstel en op
bouw. Enige maanden geleden kwam
het schip zwaar gehavend uit Duitsland
en nu lag het fonkelnieuw in de IJmui-
dense haven Het was als of het zijn
proefvaart maakte en ieder was vol lof
over deze restauratie.
Het prachtige vlaggeschip van de
S.M. Nederland dat voor de eerste maal
sinds zeven jaren de haven van Amster
dam binnenstoomt.
Alle vestigingsvergunningen voor Ba
tavia, die ter wille van de gezinshereni
ging waren verleend, zijn met ingang van
l Juli 1946 ingetrokken. Deze maatregel
hcudt verband met de huisvesting der
evacué's, die uit het binnenland ver
wacht worden.
PU
In het bizonder bracht de heer Harm
sen een woord van hulde aan den hoofd
ingenieur J. P. Josephus Jitta, onder
wiens leiding het werk werd verricht en
wiens verdienste door H.M. de Koningin
werd erkend in zijn benoeming tot offi
cier in de Orde van Oranje Nassau.
Hulde aan de arbeiders.
Niet in de laatste plaats bracht de heer
Harmsen een woord van hulde aan de
werklieden die gewerkt hebben op
een wijze, zoals zelfs in normale om
standigheden zelden voorkomt. Een
Ontmoeting met „de Oranje".
We varen. De havenmond, die giste
ren nog in een nevel van regen lag, ligt
nu in de stralende glans van de zomer
zon en de duizenden mensen langs de
kaden genieten van het weer en van
de boeiende aanblik die de „Oranje"
biedt, die wit en glanzend, hoog op het
doch een wijziging ven het Koninklijk
Besluit.
De heer Schllthuis (PvdA) acht
he juist de gevraagde verlenging der
machtiging met één jaar te verlenen.
De heer Hoogcarspel (cpn) ver
klaart, dat zijn fractie zich niet zal ver
zetten tegen de voorgestelde verlenging
der machtiging.
Hij is van mening, dat de minister ge
dwongen is door grote ondernemingen,
banken enz. meer te deblokkeren, dan
zijn bedoeling is geweest. Het gevolg'daar
van is, dat de sanering niet geheel en
al is gelukt.
De minister antwoordt.
De minister van Financiën, de heer
L i e f t i n c k. erkent, dat de bevoegd
heden hem verleend exhorbitant waren,
maar men bedenke, dat het noodzakelijk
was, omdat de chaos zo groot was.
Wanneer men het geheel een wettelijke
basis zou willen geven, dan merkt spr.
cp, dat de uitvoering dan practisch on
mogelijk zou worden. De enige oplossing
is een machtiging te verlenen en van tijd
tot tijd gelegenheid geven voor verant
woording. Het is sprekers verlangen van
tijd tot tijd over dit onderwerp met de
Kamer van gedachten te wisselen.
Dat er meer geld in omloop is, was een
gevolg van het feit, dat de uitkeringen
van overheidswege aan oorlogsslachtoffers
en uitkeringen wegens diensten aan de
geallieerden langere tijd gevorderd heb
ben dan wenselijk zou zijn geweest.
Men doet goed niet al te veel te spre
ken over inflatie-gevaren, meent de
minister.
Hij is van oordeel, dat thans niet meer
gedeblokkeerd moet worden, omdat men
thans aan „full employment" toe is. We
moeten oppassen om verder geld in cir
culatie te breng* n.
Het wetsontwerp wordt daarna zonder
hoofdelijke stemmiu aangenomen.
Op de Donderdagmiddag gehouden ver
gadering van de Tweede Kamer werd uit
voerig gesproken over de geldzuivering.
Er was n.1. een wetsontwerp ingediend
teneinde de den minister van Financiën
verleende machtiging met één jaar te ver
lengen,
De heer Kortenhorst (KVP) merkt
op, dat de minister de geldzuivering wil
doen geschieden door beschikkingen uit
sluitend van hem zelf. Spr. meent, dat de
toestand thans wel zo is geworden, dat
op normale wijze geregeerd kan worden.
De minister wil nu nog een jaar de vrije
hand in de kwestie der geldzuivering
hebben.
Naar sprekers mening kan er een ver
lenging van een half jaar komen en
drarna zo nodig nog eens een verlenging
met bijvoorbeeld drie maanden. Elke
schijn van wantrouwen in 's ministers be
leid wil spr. bijvoorbaat afwijzen.
De bron van inflatie-gevaar blijft over
matige uitzetting van het overheidsappa
raat en het doen van uitgaven waartegen
over geen dekking staat.
De enige oplossihg is naar sprekers me
ning stimulering van de productie.
Z.i. is het nodig, dat het geld uit de
keus wordt overgebracht naar de banken
en het bedrijfsleven.
De heer De Wilde (a.r.) zegt, dat van
alle ministers van financiën de huid'ge
wel de meest dictatorische bevoegdheden
fieeft.
De minister heeft maatregelen genomen
die wij in een vorige periode voor onmoge
lijk zouden hebben gehouden. Hij heeft het
gehele geldverkeer gedurende een jaar van
bovenaf kunnen beheersen. En nu wil
hij deze termijn een jaar verlengd zien
Spr. betreurt dat dn minister niet de
machtiging vaa de Kamer heeft gevraagd,
water, rustig en voornaam de pieren
binnenvaart. Een klein jachtvliegtuig
cirkelt over het schip Wij varen langs
stuurboordzijde. Onze radio zet vrolijke
marsmuziek dan gilt driemaal de
stoomfluit en van onze kant wordt een
daverend gejuich aangeheven. We varen
langs. Honderden en honderden staan
op de Oranje te wuiven. Hollanders,
die na zeven jaar en langer, het vader
land weer terug zien Kinderen staan te
dansen en de ouderen gebruiken hun
zakdoek niet alleen om bekenden te
groeten, 't Is een ontroerend moment.
Gejuich en gewuif van weerszijden. Er
gens staat een oud moedertje, wel diep
in de zestig, ze staat daar zielig alleen,
'n Indische doek om het grijze haar ge
wonden. Ze staat daar en wuift, wuift
langzaam, afwezig Komt ze alleen te
rug naar het moederland???. Men roept
namen, ziet soms in blij herkennen een
familielid, opnieuw en heftiger gewuif.
De Oranje vaart ons voorbij en gaat
naar de sluis. Als eerste zal ze geschut
worden. De buitendeur is open De groe
ne lichten branden. Het is veilig Ze
vaart binnen. Nu ligt ze dicht aan de
wal en er is een makkelijker herken
nen.
Ook de v d. Wijck vaart de sluis birv-
nen, die daarna gesloten wordt en als
na ruim een uur het water hoog genoeg
is, gaat de binnendeur open. De IJmui-
der harmonie speelt het „Wilhelmus",
ir Harmsen spreekt zijn speech uit en
dan varen we naar binnen. De vaart op
Amsterdam, ook voor de grootste sche
pen, is hersteld. Daarover spreekt de
waarn. burgemeester van Amsterdam, de
heer Franke, een woord van hulde aan
Waterstaat, terwijl hij wijst op de grote
betekenis van deze opening voor de
hoofdstad en voor ons land
Het was gisteren een grote dag.
niet alleen voor IJmuiden, niet alleen
voor Amsterdam, maar voor geheel
ons land Een gebeurtenis waarover
gesproken zal worden ook ver over
de grenzen van ons Holland.
Holland leeft weer, Holland streeft
weer, Holland zal herrijzen.
BANANEN IN BELGIë VRIJGEGEVEN.
BRUSSEL. (ANP). - Volgens het Belgi
sche Staatsblad is de verkoop van bana
nen, mits tegen vastgestelde prijs, niet
meer aan rantsoenering onderhevig.
Naar „Het Vrije Volk" verneemt is
dezer dagen de benoeming te verwachten
van prof. mr. dr. R. Kranenburg, lid van
de Eerste Kamer der Staten-Generaal voor
de Partij van de Arbeid, tot voorzitter
dier Kamer.
Daar het in de bedoeling ligt, dat prof
Kranenburg de beide Kamers bij de
opening der Staten-Generaal a.s. Dinsdag
23 Juli zal presideren, mag worden aan
genomen, dat het desbetreffende Kon.
Besluit nog deze week zal worden gepu
bliceerd.
Voor de eerste maal zal het voorzitter
schap van een Kamer onzer volksvertegen
woordiging in handen van een socialist
worden gelegd.
Prof. Kranenburg maakt deel uit van
de Eerste Kamer sinds 1929.
Het Ministerie van Marine heeft bij de
Britse Fairey-luchtvaartmaatschappij een
„aanzienlijk aantal" van de nieuwe „Fi-
refly"-vliegtuigen besteld. Deze toestellen
worden ook voor de Britse marine ge
bouwd.
De onderdelen van de machines, die
voor Nederland bestemd zijn, worden
gebouwd bij de Aviolanda-maatschappij
in Papendrecht. (Volkskrant)
De Utrechtse Kamer van het Bij
zonder Gerechtshof deed heden uit
spraak in de zaak tegen den Utrech
tenaar J. A. Loos, tegen wien de
procureur-fiscaal 12 jaar gevangenis
straf had geëist. Loos had in de oor
log stoorzenders bediend te Lopik
en Jaarsveld. Wegens deze hulpver
lening aan den vijand, volgens ver
dachte uit levensovertuiging bedre
ven, werd hij veroordeeld tot 20 jaar
gevangenisstraf met levenslange ont
zetting uit alle rechten zonder recht
van cassatie.
Zonder gouden koetc.
's GRAVENHAGE. - De plechtigheid,
welke men Prinsjesdag pleegt te noemen,
zal dit jaar op 23 Juli a.s. plaats hebben,
op welke dag H.M. de Koningin voorne
mens is de nienwe zitting van de Staten-
Generaal te openen. De Koningin zal
zich daartoe per auto naar de Ridderzaal
begeven, waarbij zij door een beperkt
gevolg en een klein militair escorte zal
worden begeleid.
Daar het technisch niet mogelijk is ge
bleken het ceremoniëel van voor de oor
log reeds te doen herleven, zal men dus
dit jaar nog het kleurrijke schouwspel
van de gouden koets moeten missen.
Hopelijk zal de toestand zich echter
het volgend Jaar in zoverre hebben ge
wijzigd, dat er weer sprake zal kunnen
zijn van een Prinsjesdag in vooroorlogse
vorm.
DE UITZENDING VAN DE
TROONREDE.
De troonrede, die H.M. de Koningin
bij de opening van de Staten-Generaal
op 23 Juli a.s. zal houden, wordt over
beide Hilversumse zenders tussen 12,45
en 13,30 uitgezonden.
Besprekingen Ie Malino voortgezet
De zesde spreker was de vertegen
woordiger van Zuid-Celebes, Nadjamoe-
din. Deze heeft aan het eind van zijn
betoog de volgende resolutie voorge
steld: „Indonesia en Nederland moeten
twee onafhankelijke naties worden, ver
enigd in een bondgenootschap, waarvan
de duur moet worden bepaald door de
rijksconferentie."
Een vroeger lid van de Volksraad,
Soekawati, vertegenwoordiger van Bali,
verklaarde:
„Indien wij thans reeds de volledige
onafhankelijkheid zouden verkrijgen, zo
dat er, anders gezegd, een zwak Indo
nesië buiten het rijksverband zou be-
staan, dan zou Indonesië in werkelijk
heid een speelbal worden van de grote
mogendheden, die op zo'n moment al
lang geloerd hebben."
Autonomie binnen rijksverband.
Soekawati gaf de voorkeur aan een
grote mate van autonomie, doch binnen
het rijksverband op basis van gelijk
deelgenootschap, totdat Indonesië sterk
genoeg zou zijn om op eigen benen te
staan. In afwachting van een oplossing
voor Java en Sumatra wenste Soekawati
dat de huidige conferentie zou blijven
functioneren als een „tijdelijke volks
vertegenwoordiging", die later zou wor.
den aangevuld.
Banka vraagt ook autonomie.
Salah Achmed, de vertegenwoordiger
van het eiland Banka, zeide, dat, on
danks de ernstige ongeregeldheden op
het eiland, toen de republiek er nog de
macht had ongeregeldheden, die in
revolutionnaire tijden een normaal ver
schijnsel zijn) de door de republiek ge
propageerde vrijheidsidealen er toch
veel aanhangers hadden gevonden.
Achmed hoopte, dat de besprekingen
met Sjahrir een gunstig resultaat zou
den hebben en intussen verklaarde hij,
dat hij de gelegenheid tot overleg op
de conferentie van Malino geboden,
wenste aan te grijpen om autonomie
voor Banka te eisen.
De vertegenwoordiger van de Chinese
bevolking op Billiton, dr. Liem Tjae Lo,
zeide het te betreuren, dat er zo weinig
Chinezen op de vergadering aanwezig
waren en hij betoogde, dat in vergelij
king met de Nederlandse groep de Chi
nezen te weinig zetels hadden gekregen.
Sultan Iskandar Mohamad Djabir van
Ternate juichte de politiek van dr. Van
Mook toe.
Een Nederlands voorstel.
De Nederlandse regering zal aan de
gedelegeerden op de Mallno-conferentie
voorstellen een raad van gouverneurs
te vormen, die zorg zal dragen voor de
tenuitvoerlegging van de hervormings
plannen, welke door de conferentie wor
den aanbevolen.
Meer dan een eeuw lang heeft de
„Urania" een instructieve iel gespeeld
in het leven der adelborsten, niet als
muze der sterrenkunde al beoefenden
de adelborsten deze wetenschap reeds
werd opgeheven en met de Kon. Mili
taire Academie te Breda werd verenigd.
Zodra echter de opleiding tot zee-offi
cier weer een maritiem karakter kreeg
en in 1854 naar Den Helder werd over-
tijdeus hun opleiding tot officiei <)uch gebracht kwam de „Urania" in Mei 1855
als naam, die gedragen werd door drie weer in dienst. Twaalf jaar later (1867)
-- jaren i werd deze „Urania" vervangen door een
zeilschepen, die in de loop
aan het Koninklijk Instituut voor de
Marine verbonden waren.
Toen in 1829 te Medemblik het Ko
ninklijk Instituut voor de Marine geves
tigd werd, werd voor de practische oefe
ningen het instructievaartuig „Urania"
in gebruik genomen. Dit schip, een fre
gat, bleef in dienst totdat het Kon In
stituut op 11 Aug. 1850 te Medemblik
zeilkorvet van 96 ton, dat dezelfde naam
ontving, en dat bewapend was met vier
kanons van 12 cm„ die nog op rolpaar
den opgesteld stonden. De oude „Ura
nia" werd „Astrea" gedoopt en deed
nog jaren dienst voor exercities in het
tuig op de Marinewerf. De oefentochten
van de nieuwe .Urania" beperkten zich
tot de Zuiderzee; buitenlandse reizen
Veel burgers zijn ontstemd over de
veel te hoge prijzen voor fruit en
sommige groenten. Zij hebben de over
tuiging, dat hier een onbehoorlijke
winstmarge zit tussen marktprijs en
verkoopprijs. De middenstand zou dan
profiteren van het „zwarte ge'd", dat
nog in voldoende mate aanwezig is en
waardoor de koopkracht van een deel
van het Nederlandse volk nog abnor
maal groot is. De massa echter komt
niet aan kopen toe. Slechts wein'gen
zullen dit jaar aardbeien geconsumeerd
hebben. En met de rode en zwarte
bessen, de klapbessen, kersen en to
maten gaat het precies zo. Onbereik
baar voor den gewonen man. voor den
arbeider die van een normaal inkomen
moet rondkomen. Dat is een ernstige
misstand, want fruit is geen luxe,
maar een noodzakelijk voedsel voor
onze gezondheid.
Dat we door de tussenhandel bij
de neus genomen worden werd ons
deze week nog eens bevestigd door
het feit, dat we bij een kweker een slof
rode bessen kochten, waarvoor we f 2
betaalden, terwijl de bessen overal in
de winkels voor 80 cent geprijsd ston
den en men dus rustig een winst van
100 procent vroeg. Welke bakker of
melkboer, welke manufacturler of sla
ger verdient er 100 procent op zijn wa
ren? Niemand!
Een abonné klaagt in een ingezonden
stuk over dit „aftuigen", zoals hij
het noemt en adviseert: „Nu moetpn en
zullen we zelf onze maatregelen tref
fen. Dat kan door ons gebeuren, maar
dat gaat met opofferingen gepaard en
het Nederlandse volk moet in zijn ge
heel meewerken. Alles waar we bui
ten kunnen, zo gaat hij voort, moeten
we niet kopen, uitgezonderd voor zie
ken of zwakken. Dus geen dure groen
ten, geen duur fruit. Slechts de voor
deligste dingen, waar we niet b--" -
kunnen, moeten we aanschaffen. W!J
zuilen 'in wij willen niet langer het
slachtoffer zijn van willekeur. Wekt
a'len mede en wij zullen slagen en de
prijzen naar beneden krijgen".
Tot zover onze verontwaadigde le
zer. Hij wil dus toepassen, wat men
met de Kerstdagen in een zekere plaats
in Engeland spontaan deed en waar
mee men een belangrijke prijsdaling
bereikte, de boycot van al die waren,
waarvoor men abnormale prijzen
vraagt.
Het is een idee en als ieder daaraan
meewerkte, zou men zeker resultaat
bereiken, want op deze manier kan
het niet langer. B-
De Bilt verwacht tot Vrijdagavond-
Zwaar bewolkt met tijdelijke op
klaringen, plaatselijk enkele regen
buien, hier en daar met onweer. Ma
tige wind tussen Zuid- en Zuid-West.
Weinig verandering in temperatuur.
20 Juli: Zon op 4.43, onder 20.49;
Maan op 23.45, onder 11.27.
Hoog water Laag water
9.58—23.23 3.57—16.52
heeft dit zeilkorvet nooit gemaakt In
1909 verdween het van de scheepslijst
van onze marine.
De nieuwe .Urania".
Men begon de hoop op te geven, dat
ooit nog een zeilschip aan de opleiding
der adelborsten zou worden toegevoegd,
tot in 1938 een als jacht getuigde schoe
ner geschonken werd. Dertig jaren was
het Instituut zonder een „Urania" ge
weest; een generatie van zee-officieren
kende die naam alleen uit overlevering,
sterk genoeg overigens om het verlan
gen naar een zeilende „Urania" levendig
te houden. Nu was het er weer, klein
weliswaar als een jacht, maar het hield
de traditie onzer marine staande.
Twee reizen naar het Noorden wer
den met de nieuwe „Urania" onder Ne
derlands bevel gemaakt. Van één dier
reizen heeft de toenmalige commandant,
de kapt.-luit. ter zee J. H. Coolhaas een
interessante reisbeschrijving het licht
doen zien onder de titel „Op
de vleugelen van de
wind", dat in de z.g.
„Ankerserie" is versche
nen. Na deze twee reizen
heeft het schip een derde
reis naar het Noorden
gemaakt, ditmaal onder
ander bevelDat was
na de capitulatie in Mei
1940. De „Urania" werd
door den bezetter als
krijgsbuit weggevoerd.
Het schip heeft geluk
kig de oorlog overleefd.
De „Urania" is na de be
vrijding in een Deense
haven teruggevonden, en
het schip bleek er nog
vril toonbaar uit te zien.
Het had wel heel wat
lekkage, maar het tuig
en de zeilen waren nog
-anwezig. Het schip js op
kracht naar de haven
van Den Helder gevaren,
waar het gistermiddag is
aangekomen Het is met
pen doorgevaren naar de
werf, waar de „Urania"
zal worden gerepareerd.
Het zal dus niet zo lang
meer duren, of de adel
borsten-opleiding zal
weer de beschikking heb
ben over een zeil-instruc
tievaartuig als vanouds!
