Vijftig millioen clandestiene
sigaretten
Hors d'Oeuvre
Ernstig ongeluk op de Keizersbrug
Zuurstoffles explodeerde
Multatuli, „ik heb veel geleden
Het vlotbrengen van de bij Petten
gestrande lichter
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANl
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Tabaks win keiiers
dreigen met staking
Bakkers moordenaars
Stadsnieuws
De vader wist van niets
Lijken der oorlogsmisdadigers
verbrand
Verboden geschriften
Dertien doden bij vliegramp
De leden van de
Ned. Elftal-club
Twee doden en twee gewonden
Takelaars van de Werf
hielpen mee
Extra snoepbonnen
De nieuwe bonnen
WEERBERICHT
BUREAU:
Koningstraat 78-80
Den Helder
Telefoon 2345
Giro 449041
Dir.: J. Bijlsma
VRIJDAG 18 OCTOBER 1046.
TOSTE JAARGANG No. 9399
Voortzetting van de
HELDERSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
IT cent per m.m Kleine ad
vertenties („Juttertjes") tot
15 woorden 75 cent. elk woord
meer 5 cent
Abonnementen: per kwartaa.
f 3.per post f 3.05
H' ofd red acteur: M. H. E. Uyldert, Rayon redacteoren C. A. Dekkers en W. Kok.
Wist U, dat per maand niet
per jaar, maar Per maand 50 mil
lioen sigaretten in ons land clandestien
worden ingevoerd? En dat dit per
jaar een bedrag van niet minder dan
200 millioen gulden vertegenwoordigt?
Dit ontstellende feit werd medege
deeld op een zeer druk bezochte en
bijzonder bewogen bijeenkomst van
de leden van de Vakgroep Detailhan
del in Tabaksartikelen, welke in Den
Haag werd gehouden. De Staat boekt
hier een verlies van 50 millioen aan
accijns en de klanten ^elf betalen een
slordige 150 millioen. Kwam de
Lucky Strike op de bon, dan zou
deze voor een gulden per pakje kun
nen worden verkocht.
Als 't weer Vrijdag wordt....
De voorzitter, de heer L. P. Jongejans,
atelde in zijn openingswoord de vraag:
„Hoe staan wij er voor? Het antwoord
luidde unaniem: „Allerellendigst!"
Spr. schetste de moeilijkheden, die 't
uiterste van den winkelier vergen. Men
kan op geen enkele wijze aan de wensen
van consumenten tegemoet komen, er is
tegenwerking van fabrikanten, het Rijks
bureau is incompetent, andere mensen
dienen de leiding van het Rijksbureau op
zich te nemen
De voorzitter uitte nog meerdere grie
ven, o.m. over de geringe winstmarge. Er
worden, zo betoogde hij, in ons land
maandelijks 16 millioen tabaksrantsoenen
omgezet. Gemiddeld ontvangt een detail
list 800 rantsoenen. Dooreen genomen te
gen een prijs van 50 cent, betékent dit
dus een maandelijkse omzet van f 400.—,
waarvan de brutowinst 12 pet., dus f 48.
is, tietgeen lager ligt dan de gemiddelde
kosten.
De vergadering, welke vooral bij de
rondvraag zeer rumoerig werd, zodat
werd geroepen: „Weg met het Rijks
bureau!" en zelfs met staking werd ge
dreigd, besloot
een telegram aan den min.-president
te zenden, waarin gevraagd wordt: mede
zeggenschap bij de te nemen maatrege-
Onder dit opschrift schrijft de „Bak
kerswereld" o.a.: Als het zoo doorgaat
Is het niet ondenkbaar dat men over
de bakkers in Nederland zal spreken
in de geest als bovenstaand opschrift
luidt. Van alle kanten komen berich
ten van personen die ziek geworden
zijn door het eten van gebak waarin
eenden-eieren zijn verwerkt.
Wij zouden het als bona-fide bakker»
op prijs stellen indien het Bedrijfschap
en de Keuringsdiensten onmiddellijk
bekend maakten, dat elke bakker die
nu nog eenden-eieren in gebak ver
werkt minstens vijf jaar gevangenis
straf krijgt en een verbod om ooit
nog als bakker werkzaam te zijn. Het
is een betreurenswaardig maar vast
staand feit, dat de gehele bakkers
stand door dergelijke onverantwoorde
lijke elementen beklad wordt.
De Nachtwacht gezuiverd
Talloze Amsterdammers en land
genoten van buiten de hoofd
stad hebben, kort na de bevrij
ding, het Rijksmuseum bezocht
en de oude meesters weergezien.
De tentoonstelling „Het weer
zien der Meesters" zal menig
een diep hebben ontroerd. Daar
waren dan onze onvergetelijke
kunstschatten weer uit hun
schuilkelders opgedoken, de Hal
sea, de Vermeers, de Steens
en.... de Rembrandts, En wij
allen hebben weer in stille be
wondering voor de Nachtwacht
verwijld.
Het is, wat de Nachtwacht be
treft, een laatste weerzien ge
weest. Het doek is voor de
Duitse vandalen gespaard ge
bleven, zij hebben het ver
nield noch geroofd. Maar de
zuivering heeft het ons ontno
men.... en voor goed. Rem
brandts Nachtwacht bestaat niet
meer. De schilderij is een Dag-
wacht geworden.
Zij, die het oude werk in zijn
nieuwe gedaante hebben ge
zien, spreken van .stralend
daglicht" en „onvermoede kleu
ren", maar wij vernemen ook
dat wij voor een geheel nieuw
schilderij worden geplaatst. Het
is mogelijk dat dit zeer schoon
is, maar reeds verluidt, dat de
sfeer verdwenen is, dat de bin
dende toon verloren is gegaan
en Juist die sfeer ging ons ter
harte.
Het oude doek bestaat niet
meer. Wij zullen aan het nieu
we moeten wennen en later al
leen aan onze kinderen kunnen
vertellen hoe wij genoten heb
ben van een werk, dat zij
nooit, nooit met eigen ogen
zullen zien.
KREEFT
nrTTTTTT^nnrTTrinrinrii i i i I HT1
len, welke de tabakshandel aangaan, op
dat regelmatige distributie worde ge
waarborgd; herziening bevoorradingsme
thoden voor de handel, teneinde een
wanverhouding in de aflevering zoals de
laatste maanden, te voorkomen; rant
soenverhoging, teneinde de zwarte han
del te beteugelen; waarborg bestaans
mogelijkheid voor den tabaksdetaillist
door betere winstmarge en sanerende
regeling van de verkoopsmogelijkheden
Met een protest tegen de nieuwe zwar
te" sigaret werd de bijeenkomst geslo
ten.
Op het bureau van de Burgerlijke
Stand te Beverwijk vervoegde zich
dezer dagen een juffrouw met de me
dedeling, dat haar zu.ter het leven
had geschonken aan een dochter. Vol
gens haar was de gelukkige vader
verhinderd de vereiste aangifte te
doen, weshalve zij zich van deze taak
kweet, daarbij het trouwboekje van
de ouders overleggende.
Na de inschrijving ging de dame
naar het distributiekantoor voor het
in ontvangst nemen van de beschei
den, waarop de jonggeborene inge
volge de voorschriften recht heeft.
Leek tot dusverre alles heel gewoon,
de krant wierp in dit geval roet in
het eten, want daarin lazen medear
beiders van den gelukkigen vader
de heugelijke gebeurtenis in de ru
briek Burgerlijke Stand. Begrijpe
lijk werd de man de volgende dag
op zijn werk van harte gefeliciteerd
met het blijde voorval te zijnen
huize. De man stond perplex. Van
een dergelijke heugelijke gebeurte
nis was hem niets bekend....
De „vader" liep zo snel zijn be
nen hem dragen konden, naar het
politiebureau, teneinde de geboorte
aangifte ongedaan te maken en het
zijne bij te dragen tot opheldering
van deze mystificatie. Bij het nu in
gestelde onderzoek bleek, dat de aan-
geefster het gehele verhaal verzon
nen had, het louter en alleen had be
dacht om in het bezit te komen van
een stamkaart, teneinde daarop voor
taan een extra hoeveelheid bonnen
te halen.
De Juffrouw is door de politie naar
Haarlem overgebracht.
Een telegram van het Franse
persbureau AFP meldt, dat volgens
een officiële verklaring van de com
missie der vier grote mogendheden
de lijken van de tien gehangen oor
logsmisdadigers te Neurenberg en
het lijk van Göring in het ge
heim zijn verbrand .Na crematie is
de as der lijken verstrooid.
In legerorder 315, welke thans is ver
schenen, is het verbod geregeld voor het
weren uit kazernes en dergelijke van
bepaalde geschriften, welke de krijgs
tucht ondermijnen. Met name worden
genoemd „De Waarheid" van de C P. N.,
„Geeft Acht" van de Ned. Bond van
militairen en „De Vredestichter" van de
groep „De Vredestichter".
De verordening stipuleert, dat in het
algemeen uit kazernes enz. moeten wor
den geweerd die geschriften en boek
werken, waarvan de inhoud of strekking
nationaal socialistisch, fascistisch, revo
lutionair, anti-militairistisch of radi
caal-pacifistisch ls, ongeacht of deze al
dan niet met name zijn genoemd.
Een vliegtuigongeluk in de Ver.
Staten heeft gisteren dertien do
den geëist Op ongeveer vijf km.
afstand van Laramie (Wyoming,
Ver. Staten), stortte een passa
giers-vliegtuig, dat tijdens een
verblindende sneeuwstorm tracht
te te landen, neer. De uit drie
koppen bestaande bemanning en
tien passagiers vonden bij dit on
geluk de dood.
Alle leden van het laatste Nederlandse
elftal zijn opgenomen in de Ned. elftal
club. welke haar training Dinsdagavond
aanving op het Haagse VUC-terrein.
Bij de samenstelling van de lij£t valt
het op, dat in de club meer Oostelijke
spelers zijn opgenomen, terwijl ook Kick
Smit deel uitmaakt van de club.
De namen van de leden zijn:
Kraak (StormvogelsPotharst. v. d.
Linden, Drager en v. d. Veen (Ajax
Pauwe en De Vriet (FeyenoordSmit
en Roozen (HaarlemEngelsman en De
Vos (Quick. Nijm. Spierenburg en
Reyven tNEC). Van Raalte en Bergman
(Blauw-WitKuppen (Sittard Ehlen
(Sitt. Boys), Holleman (VUCRijvers
(NAC). Schijvenaar (EDO), Van Buite
nen (Hermes en Wilkes.
LUXEMBURG—ZUID-NEDERLAND.
's-Gravenhage. Op W November a.8,
zal te Luxemburg de voetbalwedstrijd
LuxemburgZuid-Nederland worden ge
speeld.
TWEE ONTSPANNINGSAVONDEN
VOOR ONZE MILITAIREN.
„Met de zon in je hart" was de titel
van de cabaret-revue, die door het RAO-
kleinkunst gezelschap van Willy van He-
mert twee avonden achtereen onder
auspiciën van RAO OS&O O&O ten
tonele werd gebracht. Reeds eerder had
den de Helderse militairen van land- eö
zeemacht met Wil'y van Hemert's ca
baret een prettige kennismaking gehad,
toen hier het Regenboog-cabaret op
trad.
Ook deze twee avonden,resp. gegeven
in de Marinecantine en in de Cadi-club
stonden op hetzelfde goede peil, en
brachten de militairen een zeer geslaag
de ontspanning, gemengd met een dosis
levenswijsheid. „Met de zon in je hart1'
bewees andermaal, dat niet uitsluitend
grappen en grollen behoeven te worden
uitgehaald om een succesvolle avond te
hebben.
Aan het programma werd door een
zevental begaafde artisten meegewerkt,
die met elkaar in een vlot tempo een
onderhoudende revue lieten genieten.
Ria Schmitz als de werkster en in di
verse andere creaties, Jules Verstraete
als de zwerver en als bedelaar-diplo
maat en nog meer, Karin Larsen met
haar uitstekende parodieën, Petra Jon
ker met haar keurige zang-nummertjes,
Paolo Smit in zijn evenzeer te waarderen
optreden 'als neger-baszanger, Han
Chevallereau als vlot acteur, en last-
but-not-least Max van Wely, die als
onvermoeibaar vleugel-secondant fun
geerde. Vooral zijn pianosoli (op de
eerste avond Chopin en op de tweede
avond De Falla) bewezen zijn muzika
liteit en vaardigheid
De bloemen, die na afloop door majoor
Vermeulen aan de dames van het ge
zelschap werden aangeboden, vertolk
ten zeker de dank van alle toeschouwers
en -hoorders voor hetgeen hun was
voortgezet.
(da-
(Am-
(da-
Handbal.
HAV-NIEUWS.
1,30 uur. HAV I—Vrone I
mes);
2.30 uur: HAV I—Turno I
sterdam), (heren);
3,45 uur: HAV II—Vrone II
mes).
De dames ontvangen de Vrone-
elftallen uit St. Fancras.
Gezien de tot nu toe behaalde re
sultaten mag bij de eerste elftallen
een spannende strijd tegemoet wor
den gezien, terwijl HAV II haar
overwinningsreeks waarschijnlijk wel
voort kart zetten.
De heren krijgen de ex-lste klas-
ser Turno op bezoek.
Deze Amsterdammers gelden al
gemeen als de a.s kampioenen, zijn
tot nu toe nog ongeslagen. Maar
HAV is dit ook en zal zich niet voet
stoots gewonnen geven In ieder ge
val zal Zondag beslist worden wie
voorlopig de leiding in deze afd.
krijgt. We kunnen wel een spr.nnen-
de wedstrijd verwachten!
Gistermorgen om tien mfnuten over elf werd de bevolking van Den Helder
opgeschrikt door een zeer ernstig onge luk, dat op onbarmhartige wijze aan
vele afschrikwekkende ogenblikken uit de oorlog herinnerde. Bij de herstel
werkzaamheden aan de Keizersbrug o ntplofte een zuurstofcilinder, tengevolge
waarvan twee dodeij en twee ernstig gewonden te betreuren zijn.
Op slag gedood werd de 47-jarige ge
meente-timmerman J. Winkel, wonende
Tolderweg 13. Dodelijk geweond werd de
6^-jarige smid P. J. Lafeber, wonende
Weststraat 99, die bij aankomst in het
gemeente-ziekenhuis reeds bleek te zijn
overleden. Zijn 34-jarige zoon W. M. D.
Lafeber liep een ernstige oogwonde op,
terwijl hij bovendien een „shock" en
enige andere verwondingen kreeg. De
32-jarige H. Donders, wonende Jan
Blankenstraat 12, die als los-werkman bij
de firma Lafeber in dienst was, werd
door ontelbare metaal- en houtsplinters
verwond.
De toedracht.
Sinds enkele dagen is de gemeentelijke
dienst voor Openbare Werken bezig met
het vernieuwen van het brugdek van de
Keizersbrug. De smederij Lafeber had
opdracht gekregen, met behulp van een
autogeen snij-apparaat de brugleuning
te verwijderen. Terwijl gistermorgen de
heer Lafeber Jr., die evenals zijn vader
als een zeer secuur man bekend stond,
en steeds alle veiligheidsmaatregelen
stipt in acht nam, bezig was met het
doorbranden van de leuning aan de zijde
van de gasfabriek, bevonden zich in
zijn onmiddellijke nabijheid de heer
Lafeber Sr. en de heer H. Donders Op
de brug bevonden zich ook de gemeen
tetimmerlieden J. Winkel en E. Muntje-
werf, terwijl op het werkvlot onder de
brug de heer H. Rietveld aan de arbeid
was. De voorman-timmerman A. Valk-
hoff werkte onder het brugdek
Op een gegeven moment ontplofte
de zuurstofcilinder, die enige meters
verder op de brug lag, met het gevolg
dat de heer Winkel dodelijk gewond
in het water geslingerd werd. Drie
anderen bleven roerloos op het brug
dek liggen, terwijl de overigen door de
geweldige luchtdruk enige ogenblikken
waren verdoofd, maar ongedeerd ble
ven.
Op het tijdstip van de ontploffing
heerste in de nabijheid van de Keizers
brug geen grote drukte. Zo juist waren
de leerlingen van de nabijgelegen
scholen, die tot elf uur hun vrij kwartier
hadden gehad, weer van het terrein
verdwenen, na op en om do noodbrug te
hebben gespeeld.
De heer Grijpstra uit de Keizerstraat,
die onmiddellijk na de ontploffing kwam
toelopen, sprong zonder te aarzelen in
het water en haalde het lichaam van
Winkel op het droge. Inmiddels was een
militair-ziekenverpleger ter plaatse ge
komen, die tegelijk met den heer Teune,
directeur van de gasfabriek, de eeiste
hulp verleende. Spoedig v/as ook ür.
Proost aanwezig, die constateerde, dat
Winkel op slag gedood geweest moest
zijn. De heer Lafeber Sr. leefde nog, maar
zijn toestand was zeer zorgwekkend. De
slachtoffers werden door de ambulance
wagen van de GGD naar het gemeente
ziekenhuis overgebracht.
Als een zware bom.
Door de gehele stad was de ontplof
fing, die minstens even hevig was als
die van een zware bom, gehoord. Dc
kracht der explosie bleek duidelijk uit
de aangerichte materiële schade. In het
brugdek was een groot gat ontstaan,
waardoorheen een verbogen draagbalk
zichtbaar was. Een gedeelte van de
brugleuning was in het water geslin
gerd, terwijl in wijde omtrek practisch
alle ramen waren gesprongen. Scherven
van de ontplofte cylinder werden hon
derden meters verder neergeworpen.
Een grote scherf viel zelfs 350 meter van
de Keizersbrug door het dak van de
zaak van den heer Nico Graaff in de
Spoorstraat. Andere stukken ijzer zijn
in de Wezenstraat, op de Keizersgracht
en op het terrein van de gasfabriek
teruggevonden.
De omgeving afgezet.
Kort na het ongeluk kwamen burge
meester Ritmeester, commissaris van po
litie Rijpma en een aantal andere autori
teiten ter plaaste. De omgeving werd af
gezet, en het verkeer werd omgeleid, wat
gezien het afgaan van de werf wel ge
wenst was.
Vooral toen het gerucht liep, dat een
driejarig jongetje uit de Schagenstraat
was vermist, werd spoedig overgegaan
tot het afdreggen van de kanaalbodem. Dit
was bovendien noodzakelijk, omdat ver
moedelijk stukken van de gesprongen
cylinder in het water terecht waren ge
komen, en het terugvinden daarvan van
groot belang kon zijn voor het onder
zoek naar de oorzaak van het gebeurde.
Het vermiste jongetje werd gelukkig
weldra teruggevonden in de Keizerstraat.
Een politieagent heeft het kind naar
huis gebracht.
Oorzaak nog onbekend.
Gistermiddag arriveerden twee inspec
teurs van de Arbeidsinspectie te Haar-
DE BEVOLKING VAN „ERFPRINS"
WEER UITGEBREID
Wederom heeft de bevolking van het
interneringskamp „Fort Erfprins" -uit
breiding ondergaan, en wel door de
komst van 231 geïnterneerden, die tot
nog toe ondergebracht waren in het
kamp te Schoorl, dat inmiddels is op
geheven.
lem, voor het instellen van bedoeld
onderzoek. De stukken, die reeds terug
gevonden zijn, droegen duidelijk de spo
ren, dat in de cylinder brand moest z(jn
ontstaan. De oorzaak daarvan is echter
nog niet bekend, en bet Is daarom
dringend gewenst, dat allen, die In het
bezit zijn van cylinderscherven, deze
ten behoeve van het onderzoek btj de
politie Inleveren.
Men zal zich in verbinding stellen met
den leverancier van de zuurstofcylinder,
de firma Hoes uit Amsterdam, teneinde
na te gaan wat in de loop der jaren met
de cylinder is gebeurd. Er zijn wel ve: on
derstellingen. die alle neerkomen op een
technische onvolkomenheid van de cy
linder. In leder geval ls komen vast *.e
staan, dat het ongeluk niet aan nalatig
heid van één der werklieden is te wijten.
De materiële schade.
Wat de materiële schade betreft kun
nen wij opmerken, dat naar schatting
een oppervlakte van pl.m. 180 M2 glas
verloren ls gegaan. Alleen reeds op de
gasfabriek werden 53 gebroken ruiten
geteld. De straat was bezaaid met glas
scherven en dakpanbrokken. De omge
ving van de plaats des onheils bood een
aanblik alsof een bombardement had
plaats gevonden Spoedig echter zagen
wij vele handen aan het werk om de
scherven en brokken te verwijderen, en
om de sponningen weer gereed te maken
voor het inzetten van nieuwe ruiten. De
komst van enige honderden vierkante
meters Portugees glas, die zojuist in de
stad zijn aangekomen, zal het herstel der
schade aanmerkelijk bespoedigen. 'Al
deze materiële schade valt echter in het
niet bij het leed, dat door dit vreselijk
ongeluk ln verschillende gezinnen ls ge
bracht.
Men zal zich herinneren, dat in één
der stormnachten in September twee
Amerikaanse sleepboten onder de Ne
derlandse kust hun sleep verspeelden.
Een grote drijvende 75-tons kraan ver
daagde op het strand bij Callantsoog,
terwijl een enorme met zware balken
geladen lichter bovenop een pier bij
Petten terecht kwam.
Veertien dagen geleden is de kraan
vlotgebracht, en meteen onbescha
digd! naar Bremerhaven gesleept. Het
leeuwenaandeel in de werkzaamheden
heeft een ploeg takelaars van de Rijks
werf, onder leiding van commandeur
S. Starrenburg gehad, die dagenlang
hebben moeten zwoegen om de verbin
ding tussen de sleepboot en de kraan
tot stand te brengen. Ingewijden zullen
weten, hoeveel moeite het kost, om een
zware sleeptros door de branding heen
over te brengen Dat werk hebben de
takelaars verricht, en zij hebben er me
nig nat pak voor over gehad. We kunnen
ons hun teleurstelling begrijpen, wan
neer de tros brak en opnieuw kon wor
den begonnen
Dwars over een pier
Vol moed zijn de takelaars daarna
naar Petten getogen, oir. aan het bergen
van de lichter te beginnen. Tot goed
begrip diene, dat dit niet zo maar een
lichtertje was, maar een knaap van
honderdtien meter lengte, die dwars op
een pier geschoven was, en daarbij
ongeveer halverwege „gekraakt" was.
Op de lichter bevond zich een deklast
van meer dan negenhonderd ton hout,
zware balken ter lengte van gemiddeld
tien meter en met een dikte van om
en nabij de dertig centimeter Dat kost
bare hout moest zo mogelijk aan boord
van de lichter blijven.
Manschappen van het Amerikaanse
leger hebben de lichter in twee stukken
gebrand, waarna met behulp van een
bulldozer en een kraanwagen het groot
ste stuk zeewaarts moest worden ge
trokken. Daartoe was in zee een anker
uitgebracht, waaraan een tros was be
vestigd, en een andere tros liep van 't
achterschip van de lichter, via 'n jijn aan
't einde van de pier, naar de wal. Dit
werk nam dagen in beslag. Bij hoog
water werd telkens het achterschip naar
buiten getrokken, waarna bij laagwater
de blokken moesten worden verplaatst.
„We sliepen in een bunker".
De bergers, Amerikanen en Hollanders,
hadden teneinde voortdurend ter be
schikking te zijn, hun intrek genomen
in een bunker vlak bij het strand, waar
het natuurlijk niet bepaald comfortabel
was. Maar het werken werd tenslotte in
zoverre beloond, dat Woensdag het 65
meter lange stuk kon worden wegge
sleept Het is 's avonds in de buitenha
ven aangekomen, waar het ligplaats
kreeg voorbij de koopvaardijsluizen.
Nu is het tweede gedeelte van de
lichter aan de beurt. Het bergen hier
van zal nog moeilijker gaan, omdat
hiervan nog maar vier compartimenten
waterdicht zijn, en omdat bovendien
de deklast naar verhouding zwaarder
is. De heer Starrenburg heeft gezocht
naar een oplossing om het drijfvermo-
gen i- vergroten en hij heeft deze ge
vonden ook. In de beide lekke compar
timenten zal hij nu een tweehonderdtal
ijzeren drums laten stouwen, die ieder
voor zich tweehonderd liter water bui
ten sluiten. Afgezien van het gewicht
van de drums betekent dat een extra-
drijfvermogen van veertig ton!
Het was interessant te vernemen, dat
deze enorme lichter Indertijd bij de in
vasie is gebruikt om locomotieven en
ander rollend materieel aan wal te
brengen. Op het dek is daarom ook een
driedubbel spoor, compleet met wissels,
aanwezig De schuine voorsteven doet
de lichter duidelijk als landingsvaartuig
herkennen.
Wij hebben in één van onze fotokas-
ten in de Koningsstraat een serie mooie
opnamen van de bergingswerkzaamhe
den aan kraan en lichter opgehangen,
die een goed beeld van de situatie ge
ven. Het weer was echter niet steeds
even gunstig als toen de opnamen wer
den gemaakt 1
Ook voor de tweede cursus van de Hel
derse Volksuniversiteit trad een docent
op, dien de cursisten het vorige jaar
met veel genoegen hebben aangehoord:
de heer D L. Daalder uit Alkmaar, die
ditmaal enige sociale hervormers uit de
Nederlandse letterkunde zou behandelen.
Op de eerste avond van deze cursus
besprak de heer Daalder de figuur van
Eduard Douwes Dekker, „Multatuli", die
één der meest representatieve schrijvers
uit de vorige eeuw is geweest. „Het is
heel moeilijk," aldus de heer Daalder,
„om deze merkwaardige figuur te leren
kennen. Hij brengt ons van de ene ver
rassing ln de andere, en hij wordt zeer
verschillend beoordeeld*' Spr. wilde
trachten een objectief beeld van Multa
tuli te geven, door al zijn daden te be
schouwen ln het licht van zijn kunste
naarschap.
In een zeer boeiende en interessante
causerie, die van een grondige kennis
van het onderwerp getuigde, heeft de
heer Daalder ons Multatuli geschetst als
een man, die in alle opzichten als een
kunstenaar heeft geleefd en gewerkt
Hij had een zeer emotionele natuur en
beschikte over een grote verbeeldings-
kracht en had bovendien het talent om
zich harmonisch te uiten Zijn emotiona
liteit was dikwijls oorzaak, dat hij de
dingen niet meer zakelijk en objectief
kon bezien. Zijn sterk nerveuze karak
ter heeft hem zijn leven lang parten ge
speeld en heeft hem ten slotte als In
disch bestuursambtenaar doen misluk
ken. Had hij als ambtenaar een succes
rijke carrière gehad, dan zou deze lezing
avond waarschijnlijk niet gehouden zijn,
omdat dan de literator Douwes Dekker
wellicht verloren gegaan zou zijn.
„Multatuli", dat ls „ik heb veel gele
den," zo noemt Dekker zichzelf, en hij
schrijft daarover ook openhartig ln zijn
brieven en boeken („Max Havelaar" en
„Woutertje Pleterse"). Vooral uit zijn
brieven kunnen wij Multatuli leren ken
nen, zijn brieven vol lyrische ontboeze
mingen, die stuk voor stuk literaire pro
ducten zijn.
De heer Daalder vertelde, hoe Multa
tuli op 18-jarige leeftijd (in 1838) naar In-
dië ging, omdat hij zich ln Holland, in
het bekrompen milieu waarin hij ver
keerde, niet meer thuis gevoelde. Hij was
Idealist, en ging naar de tropen vol
enthousiasme. Als een miskend genie
keerde hij terug en toen schiep hij zijn
„Max Havelaar", waarmee hij verbete
ring poogde te brengen in de toestanden
in Indië, maar waarmee hij tevens een
herstel van zijn eigen positie beoogde
Er ging iets kapot ln dezen man, toen dit
fel-bewogen beroep ook door de te
genwerking van Van Lennep geen
weerklank vond bij het Nederlandse
volk. Men zag de schoonheid van het
werk, maar keek daardoor de inhoud
ten dele over het hoofd. Multatuli heeft
nadien ettelijke geschriften vol bitter-
heiod, ironie en sarcasme uit zijn pen doen
vloeien, geschriften, waarin hij tal van
belangrijke vraagstukken aan de orde
stelde. Hij deed dat vaak oppervlakkig,
maar met een onmiskenbare mate van
genialiteit.
De heer Daalder besloot zijn causerie,
die meer het licht heeft doen vallen op
dc psyche van Multatuli dan dat Multa
tuli als sociale hervormer werd getekend,
door Multatuli te kenschetsen als een
man, die zeker niet als een groot wijs
geer kan borden beschouwd, al heeft
hij wijze dingen gezegd. Zijn betekenis
als maatschappelijk hervormer mag niet
LIJST G 13.
Van het Informatiebureau van het Ne
derlandse Rode Kruis ontvingen wij de
lijst G 13 met de namen van geïnter
neerden op Java, die geëvacueerd zijn
naar geallieerd gebied. De lijst ligt ter
inzage.
worden onderschat, omdat hij veel for
malistische factoren ln Nederland heeft
aangewezen en daarbij van een vooruit
ziende blik heeft blijk gegeven. En ten
slotte heeft de taalhervormer Multatuli
een grote invloed gehad op latere schrij
vers, o.a. Lodewijk van Deyssel en Fre-
derik van Eeder..
Over laatstgenoemde zal de heer Daal
der de tweede avond (Dinsdag 22 Octo-
ber a.s.) spreken. Wij hopen, dat dan ook
die stoelen in de vakschoolzaal bezet
zijn, die op deze eerste cursusavond
Jammer genoeg leeg bleven.
Blijkens een mededeling van het
Centraal Distributiekantoor zullen
aan de detaillisten extra voorschot
ten voor versnaperingen worden
verstrekt, welke bestemd zijn voor
de extra-bonnen, welke ter gelegen
heid van de Sint Nicolaas en Kerst
mis zullen worden aangewezen. Het
ligt in de bedoeling, beide keren
één extra bon te verstrekken.
Voor de dames en kinderen wordt
dus gezorgd. Wordt er ook om de
heren gedacht met een extraroker
tje?
Van 13 tot en met 26 Oct, 1946
geeft elk der volgende bonnen recht
op het kopen van de navermelde
artikelen:
Bonkaarten KA, KB, KC 610:
629 suiker: 750 gram suiker, boter
hamstrooisel of 1500
gram jam, stroop, enz.
623 algemeen: 50 gram thee.
632 algemeen: 2 kg appelen of peren.
Bonkaarten KD, KE 610:
129 suiker: 250 gram suiker, boter
hamstrooisel of 500
gram jam, stroop, enz
130, 131 algemeen:
250 gram suiker, boter
hamstrooisel of 500
gram jam, stroop, enz
132 algemeen:
2 kg appelen of peren
Tabaksartikelen enz.:
T 52 2 rants. tabaksartikelen
Op de bonnen voor fruit kan men
met ingang van Maandag 21 October
appelen en/of peren betrekken bij
een winkelier in groente en/of fruit
of bij een markt- of straathandelaar
Vóór-inleveren dezer bonnen heeft
dus, in afwijking van hetgeen tot nu
toe geschiedde, niet plaats. De fruit-
bonnen blijven geldig tot en met
9 November.
Op de bonnen voor suiker en thee
kan -net ingang van Vrijdag 18 Oct
worden gekocht:
RUSTIG WEER
Weersverwachting medegedeeld door
het KNMI te De Bilt. geldig van Don
derdagavond tot Vrijdagavond.
DE BILT, 17 October. Nog steeds
over vrijwel het gehele land uitge
breide wolkenvelden. Overwegend
droog weer met weinig wind. Zelfde
temperatuur.