n„CHANTAGE"n
SALARISVERHOGING
burgerlijk rijkspersoneel
Omstreeks 10 pCt. van 1 October af
Hors cPOeuvre
TEGEN DE DUURTE
VOETBALPROGRAMMA
De Griekse
burgeroorlog
DÉ N'ÖORDHÖLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
De rechtspositie
Van nabij en verre
Stadsnieuws
De uitspraak tegen Je
bunkerbouwers
Cursus Amerika
VOOR ZONDAG A.S.
FEUILLETON
„Film-festival" in de
Marine-cantine
De 18.000ste spaarder
Het Indische vraagstuk
Salarisregeling voor onder
wijzers spoedig te verwachten
Weerbericht
BUREAU:
Koningstraat 7S-90
Den Helder
Telefoon 2345
Giro 449041
Dlr.: J. Bijlsma
DONDERDAG M NOVEMBER 1946
Voortzetting van de
79e JAARGANG No. 9428
HELDERSCHE COURANT
TABUVWt
A4r«rtcotlMf M cent per
millimeter. Familieberichten
17 cent per m.tn. Kleine ad
vertentie* Juttertjea") tot
IJ voorden 75 cent, eUc woord
Abonnementen: per kwertea.
t t per poet f 8.88
H' ofdredactcnr: M. H. K. üyldert, Rayonredacienren C. A. Dekken en W. Kok.
Onder voorzitterschap van den heerL Netaer, Directeur-Generaal van het
Staatsbedrijf der PTT, heeft de door den minster van binnenlandse zaken inge
stelde salariscommissie ad hoe definitief advies uitgebracht omtrent verschillende
voorstellen met betrekking tot de bezoldiging en de rechtspositie van het burger
lijk rijkspersoneel Omtrent *t voorgestelde verd door de regeringsvertegenwoordi
gers in de salarlscommissie volledige overeenstemming bereikt met de daarin
zitting hebbende centrale organisaties van het overheidspersoneel
Het kabinet heeft zich Inmiddels met het resultaat der besprekingen ver
enigd en zal op grond daarvan aan de Kroon in overweging geven zo spoedig
mogelijk dienovereenkomstig te besluiten
De huidige rijksbezoldigingen zullen soneel, hetwelk met eenvoudige kan-
Voorts gerekend van 1 October llu 'af,
worden verhoogd met ongeveer 10 pet
Ook deze verhoging zal aanstonds in de
salaris- en loonschalen en de vaste wed
den worden verwerkt
De bestaande ongehuwdenaftrek ten
bedrage van 3 pet met de beperking, dat
een ongehuwde nimmer meer dan 90 pet
van de voor zijn functie geldende wedde
mag ontvangen, zal vervangen worden
door een uniforme ongehuwdenaftrek van
S pet Ingeval van huwelijk zal het totale
bedrag van de ongehuwdenaftrek, welke
vóór het bereiken van de 45-jarige leef
tijd op de ambtenaar ls toegepast, aan
hem wordeü terugbetaald De nieuwe af
trek zal zich uitstrekken over het gehele
burgerlijk rijkspersoneel
Ook het onderwijzend personeel
Het hierboven omschreven voornemen
met betrekking tot de bezoldiging van
het burgerlijk rijkspersoneel heeft
eveneens betrekking op het onderwij
zend en docerend personeel bij het la
ger, middelbaar en hoger onderwijs Bo
vendien zullen de wedden van de on
derwijzers nog afzonderlijk worden her
zien
De defintieve uitwerking van deze
plannen vergt enige tijd Het ligt in de
bedoeling voor de periode van 1 October
tot het ogenblik, waarop de plannen tn
werking kunnen treden, een overgangs
regeling te treffen
De besturen van de lagere publiek
rechtelijke lichamen zullen gewezen
worden op de wenselijkheid om soort
gelijke maatregelen voor het provin
ciaal, gemeentelijk en waterschapsper-
soneel, te nemen, met dien verstande,
dat het rijkssalaris- en loonpeil als ab
soluut plafond zal gelden
Voor het personeel op weekloon, werk
zaam bij de lagere publiekrechtelijke
lichamen in gemeenten, waarin geen of
geen groot aantal rijksweekloners werk
zaam ls, zal bij de bepaling van de nieu
we lonen, behalve met het rijksloonpeil,
dat in geen geval mag worden overschre
den, rekenig dienen te worden gehouden
met het typerende particuliere loonpeil
ter plaatse
toorarbeld of huishoudelijke arbeid is
belast
b intrekikng van de korting van l'/t pet
op de lonen van bepaalde arbeidscontrac
tanten
c Verbetering der geldende regeling
van de overwerkvergoeding
d Vervroeging van het aanvangstijdstip
van het recht op kindertoelage, thans
ontstaande op 1 Januari volgende op de
datum, waarop het kind geboren ls, tot
de eerste dag van de maand, volgend op
die datum
e Uitbr van de kindetroesl. lot kinderen v
18, 19 én 20 Jaren, die dagonderwijs ge
nieten
f Verhoging van het ziekengeld van de
arbeidscontractanten, die volgens amb
telijke loonschalen worden betaald, tot
100 pet (thans 80 pet)
Met bterekklng tot de verdere rechts
positie zal het kabinet aan de Kroon de
volgende maatregelen in overweging
geven:
Verhoging der tijdelijke penslontoelage
voor uitwonend jeugdig personeel en per-
DE ROKENDE VROUW.
Wanneer mijn nichtje Mientje
Krab op bezoek komt, brengt ze
altijd een goede stemming mee en
geen kanariepietje heeft zoveel
welluidendheid in zijn stem als
zij Maar vanmiddag keek ze sip.
Ik' trachtte haar op te beuren
en zei: „Kind, Je ziet er weer
snoeperig uit!" Toen loensde ze
naar mij en zij keek* bepaald
vals.
„Snoeperig?" zei ze, giftig „Wat
bedoelt u daarmee!"
Ik legde het haar uit en zij trok
een beetje bij.
,,Ik kan dat woord niet meer
velen, oom, nu minister Huys-
mans dreigt, dat ik mijn bon
straks uitsluitend voor snoep zal
moeten gebruiken. Ik heb liever
één sigaret dan tien bonbons."
Ik presenteerde haar een; het
was mijn laatste en ik gaf haar
daarom niet ^rg vurig, vuur.
„Dank u, oom Kreeft," zei ze,
iets vriendelijker, en ze inha
leerde diep. „Maar ik vind het
in-gemeen."
„Maar kind, ik kan toch niet
zeggen: wat zie Je er rókerig
uit?" verontschuldigde ik mijn
onschuldig compliment. Ze ne
geerde dit.
„Ik vind het in-gemeen," her
haalde zij. „Waarom krijgen wij
vrouwen straks suiker in plaats
van tabak? Weet minister Huys-
mans nog niet, dat er zoiets als
een vrouwenbeweging, emancipa
tie of hoe u het noemen wilt
bestaat? Hebben wij daarom
sinds bijna een eeuw gevochten
voor gelijke rechten der seksen?
Om nu te worden afgescheept met
suikerwerk, als waren we kinde
ren van pap! öe minister moest
maar liever de mannen boven de
vijftig bruidssuikertjes toewijzen
Vanwege de verkalking. Mij doet
roken geen kwaad
Ik dacht aan mijn eigen ver
kalking ik ben de vijftig voor
bij en ik zweeg. Zij gooide het
peukje in de kolenkit en greep
uit de bonbonnière een bonbon
van mijn vrouws bon. „Denk om
je lijn, kind", zei mijn vrouw, die
bezorgd aan haar versnaperings
kaart dacht, suikerzoet.
„Och, tante, daartegen helpt de
nicotine wel. Dan rook ik maar
wat meer." En zij nam er nog
een.
„Dan rook je meer?" vroeg ik
„Van wat?"
„Van u, en van anderen", zei
Mientje. „De mannen zijn nog
altijd galant"
Ja, dacht ik, en ondanks de
gelijke rechten voornoemd. En ik
begreep dat de minister mijn ta-
bakskaart hadgehalveerd.
U.
In België zijn vanaf heden de tex-
tielgoederen zonder punten verkrijgbaar
Bij de Franse plaats Traigues ls een
Amerikaans transportvliegtuig neerge
stort Er werden 13 pasasglers gedood en
11 gewond
Als gevolg van een brand, ontstaan
door het vlamvatten van een klamboe,
zijn te Sampln (Ned-Indië) vijftig gezin
nen dakloos geworden
In de kelders van het departement
van Financiën te Berlijn zijn 75,000 kaar
ten gevonden met aantekeningen over
Joden, die door de nazi's werden gearres
teerd
Joseph Orlopp. die met de leiding
van de voedselvoorziening van Berlijn ls
belast, heeft verklaard dat de voedsel-
voorzienig van Berlijn: geen gevaar loopt
Een 62-Jarlge garagehouder te Am
sterdam die op een rijdende tram wilde
springen greep mis en kwam onder de
tram terecht, waardoor hem beide be
nen werden verbrijzeld
De Engelse regering ls van plan voor
de som van ruim 2 mlllloen pond onge
veer 60.000 slaapkamer-ameubleAienten
aan te schaffen uit Europese landen, on
der andere uit Nederland
Een 21-jarige Juffrouw te Amster
dam die een afspraakje had met een
dlamntenhandelaar, heeft kans gezien
hem diamanten ter waarde van f 12000 te
ontfutselen Zij is echter spoedig achter
haald en gearresteerd
Het Bijzonder Gerechtshof te Am
sterdam deed gister uitspraak in de
zaak tegen drie Helderse aannemers,
die in de bezettingstijd voor de Duit
sers bunkers, radiomasten, betonnen ge
schutsbeddingen en dergelijke gebouwd
hebben Een omzet van zes mlllioen
gulden werd vastgesteld De 51-jarige J
P Gode werd veroordeeld tot vijf Jaar
R W I met aftrek van voorarrest (eis
zes Jaar), de 35-Jartge P A Vermeulen
tot vier jaar R W I met aftrek (els
zes Jaar) en de 58-Jarige w A Ran, die
in December 1943 uit de firma is ge
treden tot twee jaar gevangenistsraf
met aftrek (els drie Jaar) Voorts wer
den alle veroordeelden voor de tijd van
vtjrtien Jaar ontzet uit beide kiesrech
ten en uit het recht tot het uitoefenen
van een leidende functie In het bouw
en grondbedrijf
Dinsdagavond vervolgde dr Suys voor
de Helderse Volksuniversiteit de be
handeling van de geschiedenis der Ver.
Staten. Hij ging vooral in op de staat
kundige structuur en op de wetgeving.
Spr. wees ojf de bijzondere betekenis
van de Senaat, die niet te vergelijken
ls met onze volksvertegenwoordiging.
De V S hebben hun federale gezagsor
ganen, maar daarnaast heeft elke staat
een gouverneur, en een eigen parle
ment.
Dr Suys behandelde uitvoerig de
politieke en economische constellatie
van de jonge V S (het jaar 1788 kan
als het eigenlijke geboortejaar worden
beschouwd) en besprak voorts de zg
„Monroe-leer" (1823), die feitelijk een
bevestiging is van reeds bestaande
ideeën, kort uitgedrukt in de leuze
„Amerika voor de Amerikanen".
Zeer interessant was ook de uiteen
zetting over de ontsluiting van het
Westen en over de betekenis der immi
gratie en de aanleg van spoorwegen.
De docent wees op de grote gevolgen
van de uitvinding van de „Cotton-
gin", door Whitney in 1793, die een
enorme uitbreiding van de katoenpro
ductie mogelijk maakte.
Spr besloot met een bespreking van
de ontwikkeling der tegenstelling
Noord-Zuid, die leiddo tot de burger
oorlog, waaruit in 1865 het Noorden als
overwinnaar te voorschijn trad.
Op de laatste cursusavond, te geven
op Dinsdag 3 December as., zal Dr
Suys de Verenigde Staten behandelen
na de burgeroorlog tot heden
EERSTE KLASSE
District I
RFC—ADO
Hermes DVSSparta
EDO—Ajax
VSV—DWS
Feljenord—'t Gooi
District II
Blauw-Wit—DHC
De Volewijckers
Stormvogels
Neptunus—DOS
HBSExcelsior
DFCHaarlem
District III
Go Ahead—Ensched. Boys
AGOVVQuick
EnschedeVitesse
NECWageningen
District IV
Willem II—NOAD
De Baronie DNLLonga
VVV—RKTVV
Vlissingen—NAC
Helmond—BW
District V
Be Quick—Achilles
Veiocitas—Leeuwarden
SneekEmmen
HSCGVAV
HeerenveenVeen-lam
District VI
PSVBrabant ia
Sitt. Boys—I imburgia
Juliana—MW
Sportcl Emma—
Eindhoven
De Spechten—Maurits
DISTRICT I
2de klasse A
Hilversum—RCH
De Spartaan-
De Kennemers
Zeeburgia—WFC
West-Frisia—ZFC
HVCAlkm. Boys
2de klasse B
SD WV eisen
Watergraafsmeer—
Vriendenschaar
ZVVTOG
KFCDWV
VolendamOSV
3de klasse A
Helder—SLTO
Succes—KW
HalfwegDe Germaan
GVOAhrends
BloemendaalDe Meer
3de klasse B
Terrasvogels—
Purmersteijn
WZ—Rapiditas
Always Forward DTS
Kinheim—NEA
3de klasse C
VV A—Beverwij k
ASVK—Ripperda
Schoten—RKWA
Zandv. Meeuwen-
De Meteoor
IW—Aalsmeer
3de klasse D
ADO '20—Hollaodia
Zaandijk—OWO
SchagenHRC
Alcm. Victrix—AFGS
4de klasse A
W'waard—Texel
JVCWatervogels
GrasshoppersSchoorl
MFC—N. Niedorp
LSW—BKC
4de klasse B
WW—EVC
Sij bekarspel—Zouaven
De Rijp—SEW
MonnikendamAndijk
St. George—Westfirez^i
4de klasse C
AlkmaarVitesse '19
HSV—Assendelft
WSV '30Randers
VroneUitgeest
In de hoofdstad sloeg een ex-geinter-
neerde met een hamer op het hoofd van
den man, die tijdens zijn afwezigheid de
liefde van zijn vrouw had veroverd Hij
werd gearresteerd
De heer Oosterhnls, 2e voorzitter
van het NVV, sprak in Casino
over lonen- en prijspolitiek
In zijn openigswoord heette de voor
zitter van de HBB, de heer Weenink de
plm 200 aanwezigen hartelijk welkom, in
het bijzonder de vertegenwoordigers van
de Ned Bond van Onderwijzers, het
UW, de Ver van Ned Huisvrouwen en
de Prijzencomissie, die de actie tegen de
duurte ondersteunen Daarna was het
woord aan den heer Oosterhuis
Loonsverhoging en prijsverhoging
Direct na het beëindigen van de oorlog
werd getracht te komen tot een lonen-
en prijzenstelsel, dèt ter bevordering van
de welvaart van het Nederlandse volk
rekening zou houden met het economisch
mogelijke en het sociaal wenselijke Daar
toe werd een loonsverhoging verkregen
van 25 pet op basis van de lonen in '40
Deze loonsverhoging werd evenwel weer
teniet gedaan, omdat ook de prijzen di-
recht weer begonnen te stijgen
Waarom stijgen de prijzen steeds?
Dat de ontwikkeling der prijzen niet
in de gewenste richting ging, is te wij
ten aan het hier en daar falen der prijs-
beheersing, en doordat de regering niet
ls overgegaan tot drastische maatregelen
om deze verhogingen te voorkomen De
prijsbepaling is in handen van het be
drijfsleven, en dat is er vanzelfsprekend
op uit om hoge winsten te behalen
Er wordt thans gewenst een drastisch
ingrijpen van de overheid, niet op het
sociale terrein (loonsverhoging) doch eco
nomisch terrein (prijsvaststelling)
In de Tweede Kamer bleek bij een dis
cussie, dat ook de regering dat inziet,
waar een minister verklaarde, dat „van
de arbeiders veel zelfbeheersing wordt
vereist", ziende dat men met de lonen
niet kan uitkomen, terwijl aan de an
dere kant de bedrijven grote winsten be
halen
Ons land ls straatarm, de Invoer van
Nederland bedraagt meer dan twee en
een half maal zoveel aan de export Ne
derland leeft op (Amerikaans) crediet
Dat is niet vol te houden De regering
betaalt in het binnenland zware subsi
dies op het levensmiddelenpakket en op
de brandstoffen Indien de prijzen steeds
blijven stijgen zijn loonsverhogingen on
vermijdelijk, met uiteindelijk het drei
gende spook van bankroet en inflatie
Regeren ls vooruitzien
Hoewel men thans mischien nog eniger
mate met zijn loon uitkomt, straks, als
er meer goederen ter beschikking komen
die iedereen dringend nodig heeft, als
kleding, schoeisel en huishoudelijke ar
tikelen, zal men bemerken, dat de arti-
kAen er zijn, maar men te arm is
kunnen kopen Het consumentencrediet
zal daar slechts gedeeltelijk uitkomst
bieden Daarom moeten nu de prijzen
omlaag, opdat er nu reeds gespaard kan
worden, en men straks tenminste het
nodige kan kopen
Critiek op de prüsbeheersing
Het directoraat-generaal van de Prijzen
zou, bij het vastsellen van de prijzen,
moeten uitgan van de prijzen en de ver
deling van de grondstoffen, dit gebeurt
niet. De verschillende winstmarges zijn
ook nog te hoog, zo ls de winkelprijs van
aardappelmeel 75 cent per kg tegen een
fabrieksprijs van 33 cent Bovendien wordt
de prijsvaststelling soms niet in het be
lang van het volk gedaan
Een met name genoemde zeepfabriek
zond een calculatie in voor de prijs van
een stukje zeep, daarbij vragend de prijs
vast te stellen op 12 cent De autoriteiten
van de prijsbeheersing antwoordden
evenwel, dat andere fabrieken zo'n stuk
voor 25 cent verkopen en dat ook deze
fabrikant zijn product dus voor 25 cent
moet verkopen Dat gaat precies de ver
keerde kant uit
Onnodige luxe-artikelen
De grondstoffen worden niet altijd daar
gebruikt waar ze het meest nodig zijn
Men kan overal beeldjes en allerlei
prullaria kopen, doch moet vergeefs zoe
ken naar een degelijk servies Als de
tuchtrechter een boete geeft die niet m<s
is. dan gaat de fabrikant in beroep en
de gewone rechter, die nog in vooroorl.
omstandigheden denkt, geeft dan lang
niet zulke zware straffen Er wordt door
de vakbeweging gestreefd naar een soort
„utility-systeem". zoals thans in Enge
land gebruikelijk
Inmenging ln de productie geëist
De arbeiders willen wel offers brengen,
doch het moet niet ten voordele van een
kleine groep, doch van het hele volk
gaan Wij begrijpen heel goed, dat hce
meer er geproduceerd wordt van werke
lijk nodige goederen, er des te meer ter
beïëhikking van het volk kan komen
Doch dan zal de regering moeten In
grijpen. en van dr grond af, te beginnen
bij de grondstoffen, de prijzen vaststel
len, en controle op de productie uit
oefenen
door J. S FLETCHF.R
35)
vroeg
„Geëngageerd? Wat, wie?'*
Collingwdbd. „Wat bedoelt u?"
„Je loopt Rus niet met trouwplan
nen rond. Goed Maar als je er over
gaat denken, dan is hier altijd nog me
juffrouw Mallathorpe. Een aardig
prettij meisje, beste jongen.
Heb je de jonge dame al eens ge
zien?"
„Ik ben er eens geweest", zei Col-
lingwood.
„Ga er dan nog eens heen, vóór je
weg gaat", raadde Eldrick hem aan.
„Neem goede raad aan, zeg ik je. Je
maakt hier een prachtkans, niet alleen
met de jonge dame, maar ook met de
practijk. Denk er nog maar eens ern
stig over na, als je in Indië zit".
Collingwood nam afscheid en zocht on
middellijk een auto uit, om naar Nor-
mandale Grange te rijden, niet zozeer,
omdat Eldrick het gezegd had. als wel.
omdat hij het Nesta en Harold had be
loofd Hij trof Nesta weer alleen en hoe
wel er niet veel ijdelheid in hem school
scheen het hem toch toe, dat zij blij was
hem wéér te zien
„Mijn moeder is uit, naar de fabriek
in de stad", zei zij „En Harold zwerft
door het park met een geweer en doodt
konijnen en zijn tijd Maar hij komt toch
dadelijk binnen om thee te drinken, hij
zal dolblij zijn je te zien Blijft u nog lang
ln Barford?"
„Ik was eigenlijk van plan vanavond
weg te gaan", zet Collingwood. „Ik
wilde met de trein van zeven uur ver
trekken Al mijn zaken zijn afgedaan, op
het moment ben ik klaar"
..Maar u komt toch weer terug?" vroeg
zij
„Misschien", zei hij „Het kan zijn dat
11( over een tijdje terug kom"
„Als u terug komt, ging zij een beet
je gehaast verder, „komt u dan ook weer
hier? Ik kan het moeilijk precies uitleg
gen, maar lk zou zo graag hebben, dat
Harold meer mensen kende, van het
goede soort bedoel lk Begrijpt u?"
„U bedoelt, dat hij meer gezelschap
nodig heeft?"
„Meer gezelschap van een beter genre
En hij heeft veel te weinig om handen
Hij heeft niet de minste aanleg voor za
ken Mijn moeder regelt dat allemaal en
sport kan hem niet veel schelen Als hij
naar Barford gaat, zit hij maar wat te
beuzelen in zijn club of lummelt rond in
een van de beide hotels Dat doet hem
allemaal geen goed"
„Is er niets, waar hij warm voor loopt?"
„Hij heeft nooit ergens om gegeven",
zuchtte Nesta „Hij ls apathisch Hij sloft
maar door Soms denk lk wel eens, dat
hij half ln slaap geboren Is en nog nooit
helemaal wakker ls geworden Jammer,
vindt u ook niet?"
„Alles bij elkaar genomen, vreselijk
Jammer", stemde Collingwood toe „Maar
zijn kostje Is gekocht"
„Zou het niet veel beter zijn geweest,
als hij daar zelf voor had moetei^ zor
gen?" vroeg zij „Dan zou hij -iets moeten
doen Maar ais u hier terugkomt, zien we
u dan nog eens?"
„Natuurlijk", antwoordde Collingwood
„En als lk terug kom, kon het wel zijn,
dat lk hier bleef Eldrick zegt, dat hier
een hoop werk ligt te wachten op een
flink Jong advocaat die zich wil speciali
seren in handelszaken Misschien zal ik
proberen of ik zijn Ideaal verwezenlij
ken kan, ik ben Jong, of lk flink ben
weet lk niet"
„Daar moet u uw best maar voor doen",
glimlachte zij „Denk erom, dat lk u al
eens ln toga en bef heb gezien. het
stond u buitengewoon"
(Wordt vervolgd)
Taak van de Helderse burgers
Ook de burgers van Den Helder heb
ben hier een taak Zij allen moeten let
ten op de ongeoorloofde prijzen, die nog
mAr al te veel gevraagd worden Het ls
toch een kleine moeite om dan een be
zoek te brengen aan de prijzencommis-
sie, die Iedere Woensdagavond van zeven
tot half acht zitting houdt in het Raad
huis Men klaagt wel over de prijzen,
doch maakt r.og maar een zeer spaar
zaam gebruik van het aangewezen appa
raat dat tot taak heeft de overtreders te
corrigeren Het is ln het belang van
iedereen, dat deze overtreders tot de orde
worden gèroepen In vele gevallen heeft
de comissie het te veel betaalde kunnen
terugbetalen
Gisteren heeft Den Helder 'n „Film
festival" in klein formaat gehad, dat
inderdaad in enkele opzichten aan het
onlangs te Cannes gehouden filmisch
feest heeft herinnerd.
Eerst was de zaal ces middags tot de
laatste plaats bezet met kinderen van
marine- en landmachtpersoneel, die 2
uur lang hebben genoten van de bele
venissen van Dik Trom, den kwajon
gen met het goede hart uit het gelijk
namige boek van C Joh Kievit, dat
onder auspiciën van O en O en RAO
ln verfilmde vorm werd vertoond door
Jostré's Geluidsfilm-exploitatie te Am
sterdam, Het was een geluidsfilm, die
zeer zeker paedagogische kwaliteiten
had.
Gisteravond werden twee voorstel
lingen achereen gegeven van de Ame
rikaanse documentaire oorlogsfilm
„1940-1945", waarin een interessante en
aangrijpende serie authentieke opna
men tot een uiterst boeiend geheel wa
ren verwerkt. We zagen de Duitse in
val in Noorwegen, Holland, België en
Frankrijk, en verder volgde de film ln
bonte schakering de reeks grote ge
beurtenissen tot ?13 de geallieerde
overwinning en de berechting der oor
logsmisdadigers.
De slag om Stalingrad, door Rus
sische oorlogsreporters op de film op
genomen, de invasie in Frankrijk, de
strijd ter zee, de atoombom, de capitu
latie van Japan, alles werd ons weer
voor de geest geroepen. En dat alles
deed ons weer eens beseffen, dat we
toch wel heel snel leven, en spoedig
veel vergeten. Eenmaal beleefden we
dat alles, zij het misschien ook slechts
door middel van de frontherichten,
maar nu maken we ons weer druk over
heel andere dingen.
In 't voorprogramma werden een al
leraardigst tekenfilmpje, een circus
reportage en een mooi natuurfilmpje
vertoond.
Vermelden wij nog, dat de comman
dant marine, kapitein ter zee J d'En-
gelbronner, de commandant van het
Koninklijk Instituut, kapitein ter zee F
T Burghart, en de chef-staf, kapitein
luitenant D J A Westerveld, onder de
aanwezigen waren.
De directie van de Nutsspaarbank deelt
ons mede, dat de 18,000ste spaarder bij
deze instelling werd ingeschreven, op
wiens boekje vanwege dé spaarbank f 10
werd bijgeschreven
Naar het ANP verneemt, zal a.s. Zater
dag een buitengewone ministerraad wor
den gehouden, waarin de door de com
missie-generaal bereikte resultaten zul
len worden besproken. In de loop der
volgende week zal de regering bespre
kingen voeren met de commissie-gene
raal, waarna het definitieve standpunt
der regering zal worden bepaald.
Van officiële zjjde wordt ons mede
gedeeld, dat in de commissie van
advies en overlag Inzake de onder
wijzerssalarissen t.a.v. de hoofd
punten van de salarisregeling vol
ledige overeenstemming is bereikt.
De commissie zal thans nog enkele
nevenzaken in behandeling nemen
en vertrouwt binnenkort haar ad
vies aan de regering te kunnen
uitbrengen.
Toenemende en naar Zuid of Zuid-
West ruimende wind. Regen, mot
regen of mist. Vrij zacht.
verkiezingen verzekerd, dat de buiten
landse politiek van Amerika geen wij
ziging zou ondergaan, maar een derge
lijke verzekering mag men niet al te
letterlijk nemen. Het is vrij zeker, dat
ook de republikeinen weinig gevoelen
voor een politiek van isolatie ten aan
zien van Europa, maar tussen het be
ginsel van anti-isolationisme en een
daadwerkelijke militaire steunverlening
is nog een aanmerkelijk verschil.
U.
HET is een gemeenplaats geworden om
de Balkan te vergelijken met een
heksenketel, een kokende, waarin
voor het overige van de wereld al het
onheil gebrouwen wordt, dat men zich
maar denken kan. Dat is voor de vol
ken bezuiden de Donau geen compli
ment, maar hun rusteloos nationalisme,
hun expansie-zucht, hun onderlinge
veten zijn factoren die inderdaad aan
leiding hebben gegeven tot tal van in
ternationale conflicten en men zou
kunnen zeggen, dat de wereldvrede pas
gewaarborgd zal zijn als de nationale
hartstochten in die uithoek van Oost-
Europa volkomen tot bedaren zijn ge
komen en als het politiek evenwicht
daar is hersteld.
TOCH zou men de Roemenen, Bulga
ren, Zuidslaven en Grieken onrecht
doen als men hun de uitsluitende schuld
gaf van alle oorlogsrampen welke door
hun onderlinge naijver zijn ontstaan.
Immers, als het alleen onderlinge na
ijver was, zou het overige Europa zich
er niet veel van behoeven aan te trekken.
Het kort de kemphanen laten vechten en
zich tot de rol van onverschillig toe
schouwer bepalen. Het behoefde zich
van de politieke intriges, de grensge
schillen, de landhonger niets aan te
trekken. Maar het ongeluk wil, dat dit
onrustige hoekje van Europa, met een
zeer hartstochtelijke, impulsieve, en in
cultureel opzicht weinig ontwikkelde
bevolking het percentage der analfa
beten bedroeg omstreeks 1900 in die lan
den meer dan 85 terwijl dat ln Euro
pees Rusland en Spanje toen circa 40
en ln West-Europa minder dan 1 be
droeg, en zeer veel verbetering zal
sindsdien, tenminste op de Balkan, ook
sl tengevolge van de bloedige oorlógen,
niet ingetreden zijn het ongeluk wil,
cat de Balkan juist gelegen is op een
plaats waar ook de grote mogendheden
tegenstrijdige belangen hebben en dat
deze vrij primitieve Balkanvolken zich
zeer gemakkelijk als werktuigen dezer
mogendheden laten gebruiken. In Ser
vië zou het panslavisme nimmer de af
metingen hebben aangenomen die tot do
moord van Serajewo en het uitbreken
van de eerste wereldoorlog hebben ge
leid, als het tsaristisch Rusland dit
niet aangemoedigd en gesteund had. Op
de Balkan kwamen voorheen de Russi
sche en Duitse (Oostenrijkse) belangen
met elkaar ln conflict en thans botsen
daar de Russische belangen tegen die
der Anglo-Amerikanen, en des te hevi
ger, nu de maritieme macht van Italië
gebroken is. Want nu dit is gebeurd,
begeren laatstgenoemde mogenheden de
ongehinderde heerschappij over de
Middellandse Zee, door welke wateren
de handelsvaart naar het nabije en verre
Oosten voert, en wensen zij dus de lan
den, die aan' deze zee hun kustgebied
en hun havens hebben, onder hun in
vloed en gezag te houden, terwijl het
communistische Rusland zijn invloeds
sfeer juist in die richting wenst uit te
breiden. Vandaar de voorlopig nog
alleen maar diplomatieke strijd over
de vaart door en de bewaking van de
Dardanellen, een probleem dat voor
beide partijen van vitaal belang is, daar
deze zeestraat de Zwarte fcee, die een
overwegend Russische zee is, met de
Middellandse, die men tot de West-
Europese wateren rekenen mag, ver
bindt. Vandaar de burgeroorlog in
Griekenland.
DUSLAND volhardt bij zijn eisen om
aan de Dardanellen een militaire
basis te verkrijgen en de bewaking van
deze zeestraat met Turkije te delen.
Moskou heeft over dit geschilpunt de
zer dagen wederom een nota tot Enge
land gericht. En wat Griekenland be
treft, het herstel van de monarchie, zo
bereidwillig door Engeland bevorderd,
heeft geen einde gemaakt aan de bin
nenlandse onlusten. Integendeel, het
heeft deze zo mogelijk nog verscherpt.
Het geschil over Triest, de havenstad
aan de Adriatische Zee, die door Zuid-
slavië wordt begeerd, mag dan door de
Grote Vier zo goed als beslecht zijn, het
is van zeer ondergeschikte betekenis,
wanneer men het vergelijkt met de pro
blemen van Dardanellen en Grieken
land.
^THENE blijkt niet bij machte te zijn
de guerilla te bedwingen en heeft de
hulp van Amerika ingeroepen. De Griek
se regering meent de bewijzen in han
den te hebben, dat de opstandelingen
door een vreemde mogendheid worden
ondersteund en er naar streven in
Noord-Griekenland een communistisch
bewind te vormen, dat zich onafhanke
lijk van Athene maken wil. Mochten de
Anglo-Amerikanen er werkelijk toe
«vergaan de gevraagde militaire hulp te
verlenen, dan zou zich op Grieks grond
gebied kunnen herhalen hetgeen in de
jaren vóór het uitbreken van de tweede
wereldoorlog in Spanje is geschied; dan
zou de strijd tussen communistische en
anti-communistische ideologieën worden
uitgevochten op Griekse grond. Er
staan Engelse troepen ln Griekenland
onder bevel van generaal Crawford en
een Amerikaans eskader kruist ln het
oosten van de Middellandse Zee. Of
Byrnes, de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, echter thans, nu da
republikeinen het Congres beheersen,
nog zo krachtig zal kunnen optreden als
vóór de kentering in de binnenlandse
politiek der Ver. Staten, is een open
vraag. Weliswaar is. onmiddellijk na de
(Zie slot kolom 5 onderaam