ie naar de toekomst kijkt
is vóór Linggadjati'5
Hors d' Oeuvre
STADSNIEUWS
Hoogheemraadschap in feestelijke
herdenking bijeen
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, W1 ERIN GEN EN ANNA PAULOWNA
Verklaring van Minister Jonkman
Parlementaire Commissie
naar West-Indië
Vaders van grote gezinnen
vrij van dienstplicht
Prijsdaling wollen stoffen
ZONDAG A.S. DORPEN-
TOCHT IN
NOORD-HOLLAND
Dit week-end geen voetbal
Gide's „Symphonie Pastorale"
in Tivoli-Theater
Dienst regeling
Texelse boot
De Schager markt.
Koninklijke Onderscheiding voor
den Secretaris, den heer
J. W. Boersma
Kerst- en Nieuwjaars
boodschap van
H. M. de Koningin
Radiostation Buitenzorg
bezet
Weerbericht
BUREAU:
Koningstraat 7«-*o
Den Helder
Telefoon «45
Olro 449041
Dtr.: J. Bfllsma
VRIJDAG ïfl DECEMBER 194«
Voortzetting van de
7«e JAARGANG No. 9455
HELDERSCHE COURANT
TA&I1VKN:
Advertentie!14 cent per
millimeter. Familieberichten
11 cent per mjn. Kleine a<3
vertentlee („Juttertjee") tot
11 woorden li cent, elk woord
meer I cent
Abonnementen: per kwartet:
f 1-per poet 1 J.96
H- ofdredacteur: M. H. E. Uyldert, Rayonredacteuren C. A. Dekkers en W. Kok.
In de Tweede Kamervergadering
van gisteren kwam de minister van
Overzeese Gebiedsdelen, de heer Jonk
man, aan het woord. HU zeide o.m.,
dat ook de gedachtenwisseling in de
Kamer de regering de x overtuiging
heeft gebracht, dat hoezeer men er
ook tegen kan zUn, men zal stemmen
voor Linggadjati.
Spreker wil zUn tegenstanders over
tuigen, dat het beter ig toch te stem
men vóór Linggadjati.
Een regering als hier zit, die zich voor
uitstrevend noemt, kijkt naar de toekomst
en als men dat doet, is men voor Ling
gadjati. Men wil in Linggadjati iets veel
belovends zien^ Men kan er een gang
naar Canossa in zien, maar ook iets ver
heugends. Als men naar de toekomst ziet
zegt men er is een groot offer gebracht
om iets goeds te bereiken.
Een Ronde Tafel-conferentie?
Men bedenke, dat nog zeer veel aan
de verdere uifwerking is overgelaten
Het is voor alles een politiek accoord
en dat de regering overweegt, als het
tot stand is gekomen, of dan niet het
moment is gekomen, om wellicht voor
wettelijke maatregelen uit, toch nog
allereerst bijeen te roepen een Ronde
Tafelconferentie.
Daarna zal men moeten komen tot een
TCEER-PRAATJE MET DEN
WEERHAAN
„Ja", zei de haan, „als 1 k over
het weer maar weer wat te zeg
gen had1"
Ik zocht hem te Alkmaar op In
zijn duistere tijdelijke woning, de
haan van de Waag. Hij had. sinds
hij enige tijd geleden door de
6torm omvergeworpen was, niet
meer gedraald noch gekraald en
stond lusteloos tegen de muur ge
leund Zijn verguldsel flonkerde
niet in de halve duisternis van
zijn hok. Hij zag er balorig uit.
„Kijk", zei hl) en zijn stem
klonk zoals zijn poten eruit za
gen: als oud-roest „kijk. toen
ik nog stond waar ik behoor te-
staan en over heel Noordholland
opzicht had, hoorde ik lederen
morgen de hanen klaroenen, wijd
en zijd. En nauwelijks hadden zij
hun kreten laten schallen, of de
zon deed zijn plicht: hij kwam
op Wij hanen regeren de zon en
we regeren de wind. Als i k maar
op de Waagtoren stond had mijn
kop voortdurend naar het Zuiden
en Westen gewezen en niemand
had zich te beklagen gehad over
die dekselse kou."
„Dan hadden wij regen gekre
gen", opperde ik, „en misschien
wel sneeuw. Dat is ook zo pret
tig niet."
„Mogelijk", zei de haan. „Ik ben
een hooggeplaatst persoon: ik voel
voor wat vorstelijk is. Maar u
moet niet vergeten dat vorst
brandstof vreet, en dat is beden
kelijk in deze tijd. Bovendien
sneeuw is prachtig in ons vlakke
land Een blanke wade, die zich
uitstrekt over duin en wei, smet
teloos en schitterend in de zon.
Sneeuw dempt alle geluid, maakt
de wereld rustig, stil, vredig, zo
als het tegen het Kerstfeest be
hoort te zijn."
„Misschien krijgen wij toch
sneeuw", zei ik, „als de wind
draait."
Maar de haan lachte honend
„Hoe kèn de wind draaien als 1 k
er niet ben", riep hij schamper
„Jullie mensen begrijpen het
nooit Sneeuw en vorst en regen
en wind, die worden niet door de
mensen gemaakt. Die worden a®
leen door m ij gemaakt En zo
lang ik hier in dit hok te kniezen
sta zal het mag vriezen of
dooien niemand tevreden ziju
over het weer."
KREEFT
Grondwetswijziging en opstelling van een
statuur voor de Unie.1
Men bedenke, dat het politiek accoord
nog zo weinig brengt en dat er wettelijke
maatregelen moeten komen voor de over
bruggingstermijn.
Waar ging het bij de overeenkomst om*
Gezocht wordt naar'een vrijheid in gro
tere eenheid als oplossing van het kolo
niale geval.
Wij willen op eigen wijze voorzien in
een nieuwe Staatsinrichting met vrijheid
voor de onderdelen.
De vierdelige Staat, welke we gaan op
richten, zal moeten voldoen aan eisen, die
nog niet gesteld zijn. Is het wel redelijk
- als men een andere opvatting over de
Koninklijke rede huldigt, als men anders
denkt over de overeenkomst als een an
der de regering te beschuldigen van
ontrouw en zelfs met vervolging te ba-
dreigen?
Men heeft betoogd, dat de CG haar In
structies zou hebben overschreden en de
regering zou daaraan hebben meegedaan.
Men zou meer in federatieve richting
gaan en daarom werd aldus opgetreden
En er zou alleen geparafeerd worden.' om
dat de Kamer zich over de richting nog
moet uitspreken. Waar de bereidheid er
was, om de Kamer te kennen, is er, naar
6prekers mening, weinig reden, om de
C G te beschuldigen
Er is gevraagd: Is dit nog
wel een koninkrijk?
De overeenkomst moet genomen worden
naar haar eigen tekst en dan ziet men
ln artikel 6 een federatie, die Unie wordt
geheten. In artikel 7 organen, die ge
meenschappelijke belangen zullen behar
tigen. En men ziet aan hgt hoofd der
Unie den konig Besluiten 'worden ge
nomen ln naam des konings. Er is een
conflictenregeling aangekondigd Hieruit
blijkt de eigen souvereiniteit der Unie.
In elk geval wordt een en ander nog
open gelaten voor nadere uitwerking In
de Unie wordt de laatste gedachte der
overheersing weggenomen als men ziet.
dat aan het hoofd der Unie staat een
koning uit het Huis van Oranje en niet
het Koninkrijk der Nederlanden
Vervolgens wijst hij erop, dat het ont
werp, hier ter tafel gelegd, geen voorstel
is. Een motie is er nog niet. Als er geen
komt, dan neemt de regering aan, dat de
Kamer toelaat, wat de regering voor
nemens is te doen.
Tegen het plan-Schouten.
Spreker heeft slechts van twee plannen
vernomen De heer Vonk heeft in de
„Behandelingen" doen opnemen het plan
Weiter.
Zijns inziens is het te unitarisch
Het tweede plan is door den heet
Schouten aangeduid. HU verlangt te
rugkeer tot het oude gezag onder
bepaalde voorwaarden. Toen wU bet
gezag in handen hadden, hebben we
aan de aspiraties van Indonesië met
voldaan. WU hebben alle staatkun
dige hervormingen uitgesteld tot later.
WU hadden moeten doen vöór de
Japanse occupatie, wat de heer Schou
ten n u wil,
HU is gesterkt ln de overtuiging, dat
het accoord zo spoedig mogelUk moet
worden ondertekend.
De parlementaire commissie, wel
ke naar West-Indië zal worden af
gevaardigd, zal bestaan uit de twee
de kamerleden: S E B Bierema (P
vdV), H J W A Meijerink (A.R), G
Wagenaar (CPN), prof J H A Lo-
gemann (PvdA) en uit de eerste
kamerleden mr G C J D Kropman
(KVP) en prof. J de Zwaan (CH).
Te Parijs heerste gistermorgen
vroeg een vorst van twinaig graden
fahrenheit, terwijl het te Moskou
slechts elf graden vroor.
Volgens het eindverslag van de com
missie van rapporteurs van de Eerste
Kamer terzake van het ontwerp dienst
plichtvoorzieningen, is de minister van
oorlog Lt kol Fievez, ertoe overgegaan
maatregelen te nemen, opdat reserve-
officieren, dienstplichtige onderofficie
ren en ook andere dienstplichtigen, die
een gezin hebben met meer dan vUf
kinderen, voortaan buiten oproeping
zullen blUven!
Zoals" gemeld, is in de staatscourant
van 18 December 14. verschenen de be
schikking: „Wijzigingen en aanvullingen
van het calculatieschema B voor wollen
stoffen."
Nader kunnen wij mededelen, dat ten
gevolge hiervan de prijzen, die voor
wollen stoffen berekend mogen worden,
met enige procenten zullen dalen.
Schaatsenrijders, die liefhebbers van
dorpentochten over sloten, kanalen en
meren zijn, kunnen Zondag, 22 De
cember a-s. hun hart ophalen in N—
Holland benoorden het IJ. De tochten
voor toeristen staan epen voor ieder
een, die er aan deel wil nemen en
zijn zo gestipuleerd, dat men naar
verkiezing in Alkmaar (bij de Friese
brug), in Hoorn (Keizerskroon), in
Purmerend (Doelen), in Uitgeest
(Ooievaar) en in Zaandam (Posthoorn)
kan starten voor een tocht, waarvan
de afstand op het ogenblik nog niet
is vastgesteld. Waarschijnlijk kan ook
hierna een k~uze worden gemaakt
omdat de Ijsbond Hollands Noorder
kwartier, die de tochten op touw zet,
van plan is tochen over verschillen
de afstanden te organiseren.
Deelnemers kunnen zich in alle start
plaatsen opgeven. Het adres in Alkmaar
luidt: J. Werkman, Rippingstraat 33,
telefoon 2491.
Van half negen des ochtends af zal
men kunnen starten. Voor wedstrijd
rijders is een dorpentocht vastgesteld,
die begint in Purmerend- Het ijs is
prachtig, terwijl de enkele gevaarlijke
wakken door de Ijsbond zijn afgezet De
diverse tochten zullen worden verreden
over de wateren tussen Alkmaar en
Hoorn, via Stompetoren en Ursem, van
Hoorn door de Eilandspolder bij Graft
en via Spijkerboor naar de Jisperplas-
sen, het Ilperveld, via Ilpendam naar
Purmerend. Vervolgens terug naar de
Zeevangpolder via Hiddelie en Warder
naar Oostwijzen en Hoorn. Startende
van Uitgeest uit, rijdt men via 't West
zijderveld over Assendelft en Westzaan
naar Zaandam, om daar aan te sluiten
op de bovengenoemde ijsbanen. Ook het
Alkmaardermeer wordt in de routes op
genomen. Op diverse punten staan con
troleposten voor het afstempelen der
deelnemerskaarten. Ook in Waterland
kunnen diverse tochten worden gemaakt.
Via Ransdorp en Zunderdorp, langs
Broek in Waterland en Zuiderwoude
zullen schaatsrijders naar Monnikendam
glijden.
Het fls van Alkmaar o\er de Noor
dervaart, Schermerhorn, Avenhorn.
Oudendijk, Beets, Edam naar Mon
nikendam is van buitengewone kwa
liteit. Alleen moet men bij Oosthuizen
ongeveer 400 meter lopen, daar er ter
plaatse slecht ijs gevonden wordt.
Alle voetbalwedstrijden van de KNVB
voor aanstaande Zaterdag en Zondag zijn
in verband met de terreingesteldheid af
gelast
Van vanavond af draait in het
Tivoli-theater de film „La Sympho-
nie Pastorale" („Gertrude"), gere
gisseerd door Deianoy naar het ge
lijknamige boek van den Fransen
auteur André Gide.
Het is niet onze gewoonte films
aan te kondigen, doch voor deze
Franse rolprent menen wij een uit
zondering te moeten maken. Men
maakt hier kennis met een der voor
treffelijkste producten van de Fran
se cinématogrrfie, dat op het korte
lings te Cannes gehouden film-festi
val bijzonder onderscheiden werd.
Het zijn verschillende factoren
die deze film tot een belangrijke
stempelen. En de eerste daarvan is
dat de samenstellers kans gezien
hebben filmisch iets te „scheppen".
Deze film bezit een rhythme, een
filmisch tempo zoals men dit slechts
zelden ziet. De hoofdrollen zijn in
handen van twee vermaarde ac
teurs: Pierre Blanchard en Michéle
MoTgan (Micliéle Morgan dezelfde
actrice die w.ldvermaardheid ver
wierf met de Tristan en Isoldefilm).
Het gegeven is uiterst boeiend en
ontwikkelt zich op de bekende Gide-
aanse wijze. liet is de geschiedenis
van een domineesgezin, ergens in de
Frans-Zwitserse alpen En dan ziet
men hoe de Aanvankelijke idylle in
dat gezin verstoord wordt tengevol
ge van het door den dominee opne
men van een vondeling, een blind
en half verwilderd meisje.
Gide toont aan hoe soms het goe
de kwaad en het kwade goed ten
gevolge kan hebben en omdat hij
Gide is doet hij het meesterlijk.
Nogmaals: een belangrijke film.
Zó belangrijk, als er in lange tijd
niet één in Den Helder geweest is.
En zeker geen film, die uitsluitend
te verteren is voor een intellectueel-
ontwikkeld publiek, dcch voor
iedereen die belang stelt in de din
gen die achter de mens schaduwen.
Overbodig te zeggen dat dit werk
aan hoge artistieke eisen voldoet en
op een plan staat waarop slecht j»
weinig films, ook de Franse, staan.
En nóóit zag men een film waar
in de sneeuw zó wit is en de hulpe
loosheid van de mens zó klaar aan
de dag treedt.
Verzuim deze film niet, want
slechts zelden zijt ge in de gelegen
heid iets van een zo voortreffelijke
geest te zien. Ik beveel haar U bij
zonder aan.
ANTHONY VAN KAMPfN
EXAMENUITSLAGEN.
Bij het op 17 December te Amsterdam
gehouden examen van de Bond van Le
raren in Stenografie Groote slaagden:
De heer J. A. v. d. Vliet voor het
leraarsexamen Stenografie Nederlands.
Mej D. Barendrecht en mej. R.
Koopman voor het examen Engels Ste
no 100 lettergr. per minuut. Mej. R.
Kuiper voor het examen steno Neder
lands 130 lettergr. per minuut. Voor het
op 16 December gehouden examen
voor het Mercurius-diploma machine-
Met ingang van vandaag Is de
dienstregeling van de Texelse boot
als volgt:
Op werkdagen: vertrek van Texel
om S,20, 7,45, 12,00, 14,30 en 17,30
uur; vertrek van Den Helder om
6,30, 10,40, 13,00, 16,15 en 18,40 uur.
Op Zon- en feestdagen: vertrek van
Texel om 7,45, 12,00 en 16,30 uur;
vertrek van Den Helder om 10,40,
13,00 en 18,40 uur.
schrijven slaagden mej J. A. Aberson,
mej. R. Smit en den heer O. Visser.
Allen waren leerlingen van Instituut
..Mercurius", Den Helder, Loodsgracht
72.
SCHAGEN, 19 Dec. Op de he
den gehouden veemarkt waren aan
gevoerd 14 piaardan 5001400; 8
tijdkoeien 350—500; 1 stier (Centra
le); 3 magere gelde koeien 300—525;
36 vette gelde koeien (Centrale); 4
kalikoeten 500750; 2 vaarzen 275
425; 10 pinken (Centrale); 1 gras-
kalf (Centrale); 16 raudhtexe kalve
ren (Cenrtale); 104 magere schapen
55115; 63 vette schapen (Centrar
le); 20 overhouders 3648; 2 gras
kalveren 120210; 5 bokken en gei
ten 2045; 150 vette varkens (Cen
trale); 34 biggen 10—25; 154 konij
nen (vastgestelde prijs); 47 kippen
(vastgestelde prijs).
Ter herdenking van het 25-jarig be
staan van het Hoogheemraadschap
Noord-Hollands Noorderkwartier, wer
den gisteren de Hoogheemraden,
Hoofdingelanden en plaatsvervangend
Hoofdingelanden, benevens vele geno
digden' ln vergadering bijeen geroepen
in het Gemeenlandshuis te Alkmaar
De voorzitter, mr Kamp opende deze
zeer druk bezochte bijeenkomst met een
woord van welkom, in het bijzonder ge
richt aan den Commissaris der Koningin,
Baron de Vos van Steenwijk, en den
heer de Vries, lid der Gedeputeerde Sta
ten, die namens het Provinciaal Bestuur
bij deze feestelijke herdenking vertegen
woordigd waren
De gemeente Alkmaar, waar het Hoog
heemraadschap sedert de oprichting zijn
hoofdzetel heeft gevestigd, was vertegen
woordigd door de heren Veendorp en van
Slingerland De heer Kamp betreurde het
dat de her-n Verfaille en Versteeg, oud-
Hoogheemraden wegens ongesteldheid
niet aanwezig konden zijn
Definitieve oprichting 12 Dec 1921
Verder memoreerde mr Kamp ln een
interessante rede de oprichting van het
Hoogheemraadschap, dat in den beginne
op zeer veel tegenstand stuitte, waardoor
eerst op 12 December 1921 de oprichting
definitief tot stand kwam
En wanneer men dan nu ln het Ge
denkboek, dat werd samengesteld door
den oud-medewerker van het Hoog
heemraadschap, mr vd Flier, de gang van
zaken gedurende deze 25 Jaren volgt, dan
kan men daaruit concluderen, dat het
Hoogheemraadschap geleidelijk aan het
vertrouwen heeft gewonnen, en thans n
onmisbaar apparatuur vormt lil het N.-
Hollands Gewest
Een exemplaar van dit keurig verzorg
de Gedenkboek bood de voorzitter aan
den Commissaris der Koningin aan
De taak van het Hoogheemraadschap
De voornaamste taak van het Hoog
heemraadschap ligt wel in de bescher
ming van het land tegen het water, waar
mede dan onafscheidbaar is verbonden
het onderhoud van de dijken Daarnaast
staat het bijdragen in rente en aflossing
van de Waterschapskosten; terwijl bo
vendien gedurende de 'laatste Jaren
steeds meer waterschappen de inning
van de gelden aan het Hoogheemraad
schap hebben overgedragen, en het
Hoogheemraadschap heeft met veel am
bitie ook deze werkzaamheid op zijn
schouders genomen Ook het onderhoud
van verschillende wegen is op het Hoog
heemraadschap overgegaan
Droogleging Zuiderzee
Toen in 1930 de Afsluitdijk werd vol
tooid, en dus de Oostkust van Noord-
Holland niet meer door het water werd
bedreigd, werd deze voornaamste taak
heel wat lichter, en allengs kon men
meer zorg gaan besteden aan de Honds-
bosse-zeewering En thans, nu een perio
de van herstel en wederopbouw is aan
gebroken, zal het Hoogheemraadschap
met man en macht werken aan de ver
steviging van deze, zo belangrijke, veste
tegen de zee
De Commissaris van de Koningin
sprak darana een woord van dank uit
voor het hem aangeboden boekwerk
Daarna richtte hij het woord tot den
secretaris van het Hoogheemraadschap
Koninklijke onderscheiding
Hij deelde den heer Boersma mede dat
het H M de Koningin heeft behaagd,
den heer Boersma te benoemen tot Of
ficier ln de Orde van Oranje Nassau
Deze mededeling werd door de aanwe
zigen begroet met 'n enthousiast applaus
De heer Boersma sprak zijn grote er
kentelijkheid uit voor deze zo hoge on
derscheiding, waarvan hij diep onder de
indruk was
Als een der oudste leden memoreerde
de heer H K Koster de verschillende
hoofd-functionarissen, die in de loop van
deze 25 jaar steeds hun beste krachten
voor het belangrijke werk van het Hoog
heemraadschap hebben Ingezet
Namens het personeel bood de secreta
ris de beste gelukwensen aan, en hij liet
dit vergezeld gaan van een prachtige
voorzittershamer, die ln dank werd aan
vaard De heer J Best bracht namens de
hoofdingelanden de felicitaties over,
waarna aiie aanwezigen uitgenodigd wer
den tot het bijwonen van een diner, dat
zou worden aangeboden in het Gulden
Vlies Het bestuur kan met grote voldoe
ning op deze herdenkingsdag terugzien
Londen, (Anp-Aneta) - De commandant
der Nederlandse troepen in Engeland,
generaal-majoor D van Voorst Evelink,
heeft de volgende Kerst- en Nieuwjaars
boodschap van H M de Koningin ont
vangen:
„Aan U allen, die deel uitmaken van de
strijdkrachten ter zee te land en ln de
lucht, zowel hier te lande, als in Suri
name en Curacao, of wel in opleiding in
Groot-Brittannië, zend ik mijn beste
wensen voor een gelukkig Kerstfeest en
een voorspoedig Nieuwjaar
Moge ieder van U, trouw aan de U ge
geven opdracht, medewerken aan de ver
dere opbouw van onze krijgsmacht
w g WILHELMINA
Agence France presse bericht,
dat volgens een Nederlandsen militai
ren woordvoerder het republikeinse
-adiosxation te Buitenzorg door Neder
landse troepen is bezet wegens het
verspreiden van berichten, welke ln
strijd zijn met den geest van het be
stand. Het personeel van dit radiosta
tion ls ondervraagd.
Voorts maakt geneemd persbureau
bekend, dat 42 terroristen bij zuive
ringsacties ten Zui-d-Westen van Llm-
boeng z n gedood.
Krachtens een nieuye maatregel
in de Britse zone van Duitsland kun
nen alle mannen tussen 14 en 60 jaar
en vrouwen tussen 15 en 50 jaar voor
verplichte arbeid worden opgeroepen.
NOG VORST.
Zwakke of matigs wind, overwe
gend tussen Zuid en Oost. Tijde-
1 k weer afnemende bewolking,
vrijwel nergens neerslag. Langs
de kust temperatuur om het vries
punt tot lichte vorst, overigens des
nachts matige tot strenge vorst.
4)
En zo vaart de „Zaandam voort.
Geen meter uit haar koers lopend, ge»
stuurd volgens de strenge regels der
moderne nautische wetenschap. De tro»
penzon straalt op de dekken, het water
van de South Atlantic ombruist de
flanken en de mannen slapen, roken of
liggen wat te zonnebaden.
De „Zaandam" vaart na ter hoogte
van Pernambuco, zo ongeveer op de
plaats waar de kusten van Afrika en
Amerika elkaar het dichtst benaderen.
Het is een gevaarlijk traject. Dat weet
kapitein Stamperius, dat weten de of»
ficieren, dat weten ze allemaal. Maar ze
varen al een paar jgar in gevaarlijke
trajecten en op de duur wordt je er een
beetje onverschillig onder. En daarbij:
de zon schijnt en New York is komend.
Ieder uur 17 mijl dichterbij. Er is goed
zicht met dit schitterend mooie weer,
de blauwe lucht en de matige koelte.
Echt weer voor het gebied van de
Noordoost passaat. De zee is eenzaam
en de hemel wijd. De „Zaandam" is het
enige wat die eenzaamheid breekt.
Dat wil zeggen: bóven water.
Want op dezelfde hoogte, bijna de»
zelfde plaats, is er nóg een schip. Maar
dat schip zien ze niet van de brug van
de „Zaandam". Dat zien zelfs de extra»
uitkijken niet die door kapitein Stam»
perius en zijn officieren steeds opnieuw
uitgezet worden.
Dat schip wordt door niemand ge»
zien. Het is een geheimzinnig vaartuig,
dat een paar meter onder de opper»
vlakte voortschuift. Een mysterievis.
Een stalen vis met binnenin mensen.
Duitsers. Uit de rug van de mysterie»
vis komt een lange voelhoorn. Het bo»
venste stukje ervan komt nèt een paar
centimeter boven de oppervlakte uit,
maar je mag wel drie brillen over el»
kaar dragen als je dat ding wilt zien
met die deining, die golfjes en dat hin»
derlijke geschitter van de verblindend
felle tropenzon in het water. Dat ziet
zelfs de meest gehaaide uitkijk nog
niet, ook al beloof je hem een premie
van tien guineas.
Maar die vis is geen vis. Het is een
duikboot en hij volgt de „Zaandam" al
vele uren. Dat is niet zo erg. De Vrije
Volken hebben zovele duikboten. Deze
"duikboot is echter een vijandelijke en
de mannen die in haar stalen lijf mee»
varen hebben besloten, al uren geleden,
dat dat andere schip New York nooit
zal bereiken.
De „Zaandam" jaagt door de deining
van de South Atlantic en achter haar,
onzichtbaar, schuift de mysterievis. Het
alziend glazen oog van de duikboot
volgt iedere beweging van de „Zaan»
dam". Geen enkele koerswijziging ont»
gaat haar. Als een bloedzuiger heeft ze
zich vastgehecht aan dat Hollandse
schip, dat daar voortploegt door de
brede golven onder de tropenzon.
In het stalen vissenlichaam weer»
klinken commando's. Mannen, slechts
gekleed in een dun shirt, zetten zich
achter lange, sigaarachtige projectielen,
de torpedo's. Een torpedo is een dood
ding om te zien, maar er zit een helse
macht in, die ontketend kan worden
door louter het indrukken van een
kleine pen.
Dan schiet de reuzenvis naderbij. De
diesels zoemen ineens hoger, en het
kabbelend geluid der stemmen verstilt.
De vijand maakt zich gereed, de tor»
pedo's zijn ingesteld op lanceren.
Op de „Zaandam" turen de extra»
uitkijken over de Vijde, eenzame zee.
Ze zien niets anders dan het zilverig
geschitter van de golfjes. Ze verwen»
sen dat geflikker en geschitter, want ze
kunnen bijna niets zien bij deze stand
van de zon. En je kunt tenslotte nooit
weten wat zich onder water afspeelt.
Het is best mogelijk dat ze nu door een
duikboot gevolgd worden. Te hopen is
het niet, want dan kun je New York
voorlopig wel afschrijven. En ook de
extra»uitkijken verlangen naar New
York. Daar zijn bioscopen, meisjes en
soda fountains.
Ze turen en turen maar ze zien niet
de donkere vissenschaduw die achter
hen aanzweeft. Ze zien ook niet dat die
mysterievis opzij van de „Zaandam"
komt en evenmin dat een positie wordt
gekozen die er op wijst dat een torpe»
do zijn werk zal gaan doen.
Honderden mannen aan boord van
de „Zaandam" van de Holland Ameri»
ka Lijn denken, dromen, soezen of pie»
keren. Ieder denkt zijn eigen gedach»
ten. Ieder van hen weet dat dit de ge»
vaarlijke zóne is maar ieder vertrouwt
op zijn gesternte. Je kunt ook niet al»
tijd in spanning verkeren over nade»
rend onheil. En wie weet is er op dui»
zend mijl in de omgeving geen duik»
boot te bespeuren. Want de South At»
lantic is machtig groot en een duikboot
is maar een wezenloos klein hoopje
staal.
De schaduw van de duikboot zweeft
onmerkbaar nader. Een klein beetje
schuim werpt de periscoop op. De scha»
duw vlerkt naderbij, nóg meernóg
meereen schaduw als de wiek van
een monster, door de duivel gezonden
om dat andere schip te vernietigen.
Misschien treedt de voorzienigheid
tussenbeiden.
De voorzienigheid treedt niet tus»
senbeiden.
Op dat moment komt 4® schaduw tot
stilstand en ergens in het lijf van de
vis wordt op een knop gedrukt. Er
zoemt ietser gaat een zachte tril»
ling dooi dat stalen lijf.
En récht als de vers»getrokken voor
in een voorjaarsland suist de torpedo
weg, recht op de „Zaandam" aan, door
de groen»zwarte zee.
Nog zien de extra»uitkijken niets.
Hoe zouden ze ook, met dat hopeloos
geschitter van de tropenzon in het
golvende water.
Voor de „Zaandam" heeft het uur
van het noodlot geluid.
(wordt vervolgd)
