Grote
DEPRESSIE in Amerika op komst!
Europa opnieuw in de ban
van de winter
Enorme
dumping op de wereldmarkt
verwacht
Hors d' Oeuvre
Eerste Eeuwfeest van Hol land-Michigan
Van haai tot daad
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOECRAS, TEXEL, W1ERINCEN EN ANNA PAULOWNA
Welke gevolgen voor
ons land?
Plesman wordt ere-doctor
Shaw is uitgedoofd.
ZONDAG A.S. DORPEN-
TOCHT!
Kolengebrek in Duitsland
Pétain ernstig ziek
1 AnthonY van KarnPgr\ l
Spoorwegmensen ten paleize
Gewonde militairen naar
Nederland
Kolenvervoer thans nog
normaal
Stichting van
Nederlandse Pioniers
WAT WIL GENERAAL
SPOOR?
Weerbericht
Het verhaal van Izzy
BUREAU:
Koningstraat 78-80
Den Helder
Telefoon 2345
Giro 449041
Dir.: J. Bijlsma
DINSDAG 7 JANUARI 1947.
Voortzetting van de
70e JAARGANG No. 9465.
HELDERSCHE COURANT
TARIEVEN l
Advertenties: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
17 cent per m.m. Kleine ad
vertentles (..Juttertjes") tot
IS woorden 7s cent. elk woord
meer S cent
Abonnementen, per kwartaa
f per post 1 1.83
H' ofdredactear: M. H. E. Uyldert, Rayon redactearen C. A. Dekkers en W. Kok.
De meest officiële nieuwjaarstoesprak en werden uitgesproken onder de
oorlogsleuze „moed en vertrouwen" Veel goede verwachtingen voor het
komende jaar konden helaas niet wor den geboden Want, ofschoon niemand
in de toekomst kan zien, is het wel vrij zeker dat het jaar 1947 voor de
economie van de wereld en van vele landen buitengewoon moeilik zo
niet het moeilijkste jaar zal zijn Met gespannen verwachting kijkt de
wereld naar de economische ontwikkering in de Verenigde Staten, welke
zulk een machtigen invloed op het gebeuren kan uitoefenen
De eerste na oorlogse diepe depressie in
het dollarland wordt omstreeks Maart, of
hoogstens enkele maanden later, ver
wacht De eerste voorboden daarvan heb
ben zich reeds vertoond Het was een
normaal verschijnsel, dat vele prijzen in
Januari, na de grote Kerst- en Nieuw
jaarsinkopen, belangrijk omlaag gingen
Ditmaal heeft zich het merkwaardige feit
voorgedaan dat deze prijsdaling, terwijl
de grondstoffenprijzen nog een stijgende
tendens vertonen^ reeds midden in de
kooplustige periode in December inzette
Zo bevreesd zijn blijkbaar de detaillisten,
dat zij straks met grote onverkoopbare
voorraden blijven zitten Het grootst was
de prijsdaling bij de luxe-artikelen, waar
bij vooral bont het moest ontgelden met
prijsdalingen van 2550 ®/o Opmerkelijk is
ook, dat steeds meer bars en nachtclubs
hun deuren moeten sluiten bij gebrek aan
clandisie Vele voorraden worden geliqui
deerd en grote investeringplannen uit
gesteld Geen wonder dat de koersen van
Wallstreet dalende zijn, ofschoon nog niet
van een eigenlijke depressie kan worden
gesproken
Wanneer dit echter over enige maan
den eenmaal wel het geval is, dan
verwacht men dat de Amerikaanse
producenten zullen trachten hun pro
ducten tegen elke prijs kwijt te raken
door een reusachtige dumping op de
wereldmarkt Helaas zullen daaronder
niet begrepen zijn de producten waar
aan de mensheid de grootste behoefte
heeft: kolen, graan, vet en vlees Deze
zullen voorlopig nog wel schaars blij
ven
Niet t« voorspellen
Welke zullen nu de gevolgen zijn voor
Nederland van een eventuële economische
depressie in Amerika? Het valt moeilijk
te voorspellen Een deel van onze invoer
zal goqdkoper worden Ongeveer 15 pet
van de waarde van onze invoer is af
komstig uit de V S Wanneer de prijzen
dalen, zullen we met de ons toegestane
credieten méér goederen kunnen kopen
Anderzijds zullen de Ned exporteurs
straks overal de Amerikaanse concurren
ten tegenover zich vinden die tegen zo
laag mogelijke prijs hun goederen probe
ren kwijt te raken De Amerikanen zitten
daarbij echter met de moeilijkheid, dat zij
zeer hoge lonen moeten betalen, veal ho
ger dan de Ned bijvoorbeeld Als wij er
dus is slagen om onze productiviteit be
hoorlijk op te voeren dan zullen de
meeste Nederlandse producten het ln
prijs wel kuniK|i opnemen tegen de
Amerikaanse
Gematigd optimisme
Opmerkelijk is, dat de Amsterdamse
beurs de koersdaling in Wallstreet niet
heeft gevolgd Integendeel, gedurende de
tweede helft van December kon een aan
houdende koersverbeterlng worden ge
noteerd Dit betekent, dat de economische
situatie van Nederland, ondanks alle te
verwachten moeilijkheden, gematigd op
timistisch werd beoordeeld De waarde
van de uitvoer, bedroeg over de afgelo
pen maanden Juli 36, Augustus 29, Sep
tember 46, October 50, November 53 Het
doel is echter pas bereikt wanneer de
100 overschreden wordt
Prijsverlaging op komst
Tegenover de vrees van velen voor in
flatie, staat 't feit, dat vele prijzen zich
niet meer knnnen handhaven In Am
sterdam vond kort geleden een vergade
ring plaats van fabrikanten van verlich
tingsartikelen, van wie velen sedert de
laatste najaarsbeurs niets meer hadden
verkocht Het resultaat van de vergade
ring is een drastische prijsverlaging in
Januari Een voorbeeld dat straks waar
schijnlijk door vele anderen moet worden
gevolgd
Woensdag a.s., te 10 uur vm zal de heer
A Plesman, directeur der KLM, door het
personeel in de cantina van het hoofd
kantoor in Den Haag gehuldigd worden
tr gelegenheid van zijn ere promotie tot
dr honorls casa ln de technische weten
schappen, welke die middag om 14
uur in de Westerkerk te Delft zal plaats
hebben.
De beroemde Britse toneelschrij
ver G. B. Shaw, die verleden jaar
Juli 90 jaar is geworden, heeft op
een verzoek uit Cork (Eire) om een
actie voor het verkrijgen van am
nestie voor Ierse politieke gevan
genen in Britse gevangenissen te
ondersteunen, geantwoord, dat hij
zich uit het politieke leven had te
ruggetrokken en als „uitgedoofd"
moest worden beschouwd.
De reeds op 2de Kerstdag vastge
stelde dorpentocht en wedstrijd over
110 km. zal, ijs en weder dienende
Zondag a.s. worden verreden. De
start voor de wedstrijd zal plaats
hebben vanuit Café de Boer, Friese
Brug Alkmaar, terwijl voor de toer
tochten over 110 en 55 km gestart
wordt in Alkmaar, Schagerbrug, Kol-
horn, Medemblik, Enkhuizen, en
Hoorn. Kaarten zijn verkrijgbaar bij
J. Werkman, Rippingstraat 33, tele
foon 2491 Alkmaar,
Medegedeeld wordt, dat het ijs
thans nog niet overal betrouwbaar
is. Hier en daar zijn nog gevaarlijke
plekken, welke echter morgen zullen
worden afgezet.
RATTEN
Heel Noord Holland heeft de
strijd aangebonden tegen de rat-
tenplaag. Ik mag wel spreken van
heel Nederland Het probleem
„rattenbestrijding" is in de ge
meenteraden aan de orde van de
dag.
Er zijn vele soorten ratten,
zwarte, gladde, bruine, natte en
men moet se zien te vatten, want
zij kosten Jaarlijks schatten. Zij
vernielen en verslinden een niet
onaanzienlijk deel van ons bezit
en.... zij zijn vies.
Dat wil zeggen, zij zijn vies vour
ons; voor elkaar waarschijnlijk
niet. Vies zijn ze, en gevaarlijk
Omdat zij bijten, en omdat zij
bacillendragers bij uitnemenheid
zijn. Zij veispreiden ziekte-kiemen
bij de vleet Rattenverdelging zij
dus de wapenkreet.
Deze strijd, geldt de viervoetige
ratten. Maar er zijn ook ratten
die op twee benen gaan. Wij heb
ban de ramp der Nazi-ratten ge
kend Zij hebben, grijs en groen,
onze welvaart weggeknaagd, onze
zoden ondergraven. Wij hebbed
da ratten gekend die zich vet
hebben gemest toen Nederland
hongerde. Wij hebben de ratten
gekend die tijdens de bezetting
van twee walletjes aten Dat zijn
misschien nog wel de ergsten
geweest En wij leven nog altijd
door ratten belaagd, door de rat
ten die knagen tot zW zwart zien,
de ratten van de roofhandel, die
de zwarte heet. Dat zijn de vlug
ste ratten Waar vindt men den
rattenvanger die z# onschadelijk
maakt? De oude stad Hamein
aan de Wezer ls eens een rat
tenvanger rijk geweest, die slechts
z»Jn fluit hoefde te bespelen en
de ratten zwermden achter hem
aan, hun ondergang tegemoet.
Wie fluit eens zon wijsje 1"
Nederland? KREEFT.
Sinds enkele dagen is Europa opnieuw
gevangen ln. de ban van koning win
ter De laatste dagen was het reeds be
hoorlijk koud en daarna daalde het
kwik in de thermometer nog meer
tengevolge van een zuidoostelijke tot
oostelijke storm, waardoor de zeer
koude lucht uit Duitsland ln ver
sterkte mate naar ons land werd aan
gevoerd Zondag steeg de temperatuur
ln Groningen reeds niet verder dan 8
graden onder nul, ondanks de zonne
schijn In de nacht van Zondag op
Maandag daalden de temperaturen ln
ons land bi) een felle oostenwind tot
II graden ouder nul
In het buitenland
Ook ln het buitenland kwamen zeer lage
temperaturen voor De koude drong daar
bij zelfs door tot in Zuid-Italië, waar bo
vendien vrij veel sneeuw viel In Brindisi
daalde de temperatuur tot 2 graden on
der nul In Trlëst stak de beruchte Bora
op (n o-storra), waarbij 11 graden vorst
werd gemeld In Joegoslavië, Hongarije en
Roemenië wordt een vorst gemeld van
11—18 graden In Tsjecho-Slowakije, Polen
en Oostenrijk daalde de temperatuur op
vele plaatsen tot ongeveer 25 graden on
der nul In west-Duitsland vroor het ln
de nacht van Zondag op Maandag onge
veer 16 graden, ln de omgeving van Ber
lijn ongeveer 20 graden De vorst drong
verder door over Frankijk, waar het in
Parijs 6 graden onder nul werd en over
Engeland tot nabij de Ierse zee
Daar de luchtdruk aan de zuidkant van
CHAUFEUBSSTAKING TE LONDEN.
Ruim vijfhonderd vrachtauto-chauffeur»
in het Londense havengebied zijn gis
termorgen een staking begonnen, daar
zij ontstemd zijn ovei; de duur van de
onderhandelingen over verbetering van
arbeidsvoorwaarden, die ongeveer negen
maanden geleden aangevangen zijn. De
staking dreigt alch over het gehele land
uit te breiden en men spreekt van de
mogelijkheid van een golidariteits-actie
door de havenarbeiders.
het ScandinavischRussisch hogedruk-
gebied over het Middellandse Zeegebied
en het gebied der Zwarte zee verder
daalde, moet voorlopig op aanhouden van
de oostelijke luchtstroming gerekend
worden De wind zal daarbij tijdelijk wat
afnemen, doch nog steeds vrij krachtig
blijven De vorst neemt nog Iets verder
toe
Het kolengebrek ln Duitsland wordt
met de dag nijpender door de ijs
gang in kanalen en rivieren. In Ham
burg zijn alle fabrieken stilgelegd.
Zelfs de Britse gezinnen zitten hier
zonder brandstof. De schouwburgen en
bioscopen zijn voor onbepaalde tijd
gesloten.
De Industrie in de Britse en
Amerikaanse zones loopt over de
gehele linie gevaar te worden stop
gezet.^ Hoge militaire autoriteiten
noemen de reeds plaats gevonden
sluitingen „zeer ernstig". Uit vele
steden wordt gemeld, dat de ko-
lenvoorraden der ziekenhuizen ge
vaarlijk laag zijn geworden.
De autoriteiten zeggen, dat in de
eerste plaats voor de behoeften der
bezetting gezorgd wordt. Een klein
deel der kolen, die aan de industrie
waren toegewezen, is thans voor huis
houdelijk gebruik der Duitse bevol
king bestemd. Men heeft hiertoe moe
ten overgaan om „een ernstige cata-
strophe", namelijk 't doodvriezen van
honderden mensen, te voorkomen.
Ex-maarschalk Pétain, de 88 Jaar oude
Vichy-ieir'er van Frankrijk, ls ernstig
ziek. Hij bevindt zich, zoals bekend. n
ballingschap op een klein eiland bij de
kust van Bretagne. Naar zijn advocaat
mededeelde, ls hij lijdende aan longont
steking
-Alle rechten uoo»<>».t|Oiu>ev>
Gistermidag heeft H M. Ir. W Hupkes
oud president-directeur der Nederlandse
Spoorwegen en een tiental spoorwegman
nen, uit alle rangen, in haar palels op
de Dam ontvangen Deze ontvangst
droeg een besloten karakter en werd
slechts door enkele leden van de hofhou
ding bijgewoond. Ruim vijf kwartier
heeft de koningin zich met de spoorweg
mannen onderhouden, die allen een b"
langrijk aandeel hebben gehad ln het
spoorwegverzet, tevens heeft zij officieel
afscheid genomen van Ir. Hupkes, als
president directeur der N S.
Op 4 Januari ls het schip de „Kota In-
ten" met een transport van 1107 gewonde
en zieke militairen en 23 burgers alt
Batavia naar Nederland vertrokken.
De persdienst van de Nederlandse
spoorwegen deelt het ANP bij Informatie
mede, dat het kolenvervoer momenteel
nog op de normale wijze plaats vindt,
dat wil zeggen dat een bepaald aantal
treinen via Susteren naar de plaats van
zijn bestemming gaat Een aantal andere
treinen wordt bij Hom „overgeslagen"
voor de binnenscheepvaart Dit geschiedt
met de zg „tip" Zolang ter plaatse de
scheepvaart nog niet onmogelijk ls, blijft
het vervoer op deze wijze geregeld Ook
bestaat nog de mogelijkheid, dat treinen
zullen worden Ingelast, die van de mij
nen regelrecht naar de grote steden
zullen lopen
BRAND IN SILEZISCHE MIJN.
In een Silezische mijn ls brand uitge
broken, tengevolge waarvan 25 mijnwer
kers om het leven zijn gekomen.
Binnenkort wordt ln Nederland ver
wacht de heer Williard C Wichers,
directeur van het Nederlands Infor
matie-bureau ln Holland (Staat Mi-
chigan Verenigde Staten) Hij komt
hier besprekingen voeren in verband
met het aanstaande eeuwfeest van
Holland—Mlchlgan Het zal midden
Februari namelijk 100 Jaren geleden
zijn, dat een kleine groep landverhui
zers onder leiding van ds A C van
Raalte Nederland verliet en zich in
Amerika vestigde op de plek, waar
nu Holland ligt, een stad van thans
65,000 Inwoners, waarvan de bevolking
voor 85 pet van Nederlandse afstam
ming is
De eersta Nederlandse kolonisten, die
spoedig het Amerikaanse burgerschap
verwierven, hadden een zware strijd
tegen honger en ziekte te doorstaan,
waarin hun stoere aard en godsdienstige
zin (het betrof een groep gereformeerden)
hun de overwinning brachten
Een Nederlands karakter
De plaats Holland draagt ln vele op
zichten een enigszins Nederlands karak
ter Verschillende gebouwen zijn er in
Nederlandse stijl gebouwd Beroemd ls er
het Jaarlijkse tulpenfeest met optochten
ln Nederlandse costumes, oude Neder
landse spelen en dansen Millioenen tul
pen worden dan langs de straten geplant
Gedurende het tulpenfeest bezoeken hon
derdduizenden Amerikanen Holland De
plaats bezit ook een Nederlands museum
Er zijn nog sentimenten van gehechtheid
aan de streek in Nederland, waar hun
voorouders woonden, o a Zeeland In het
begin van de oorlog ln Europa en na de
bevrijding van Nederland hebben zij
grote „relief'-zendingen naar hier ge
zonden
Kerkelijke ep feestelijke herdenking
In Februari zal in hoofdzaak een ker
kelijke herdenking gehouden worden In
Mei zal het tulpenfeest op bijzondere wijze
gevierd worden en in Augustus volgt de
eigenlijke viering van het eeuwfeest Bij
deze gelegenheden worden uit alle delen
van Amerika wel een millloen bezoekers
verwacht
Het ls reeds gebleken, dat de organi
satoren deze herdenking Nederlandse
deelneming zeer op prijs stellen Uit
Nederlands oogpunt heeft deelneming
aan dit feest grote waarde als een
manifestatie van de historische en
DE TEGELBERG NAAR INDIë
Op 7 Januari zal het motorschip Tegel
berg van Amstefdam uit naar Indië ver-,
trekken met aan boord het eerste ver-
kennings regiment uit Amersfoort en
enige leden van de militaire administra
tie De afvaart vindt plaats van de Java-
kade af
vriendschappelijke verbondenheid tas
sen Nederland en de Nederlands-
Amerikaanse volksgroepen ln Michigan
en in geheel Amerika
Tevens biedt een doelmatig ingerichte
deelneming een bijzonder gunstige gele
genheid om ook een zeer groot deel van
het Amerikaanse publiek ln aanraking te
brengen met Nederlandse culturele en
economische prestaties Met betrekking tot
de Nederlandse deelneming zal veel af
hangen van hetgeen van particuliere zijde
gebeurt Het centrale punt der voorberei
ding in Nederland ligt bi) de directie
voorlichting buitenland van het departe
ment van buitenlandse zaken
Generaal Spoor zal in de nacht van
11 op 12 Januari naar Nederland vertrek
ken. Het Republikeinse blad „Soeara
Oemoem" schrijft hierover: In politieke
kringen te Batavia ls men van mening,
dat het bezoek van generaal Spoor aan
Nederland niet uitsluitend een onder
houd met den ministerpresident, dr
Beel, ten doel kan hebben, doch dat er
andere bedoelingen achter moeten zit
ten, Men acht de mogelijkheid groot, al
dus het blad,dat generaal Spoor reeds
meerdere malen op eigen Initiatief rle
Nederlandse politiek heeft gesaboteerd,
terwijl dr. van Mook als opperste be
velhebber een slappe houding aanneemt.
Waneer, zo vervolgt het blad, generaal
Spoor straks zal zijn teruggekeerd, tal
de toestand ln Indonesië nbg slechter
worden, hetgeen betekent, dat generaal
Spoor met succes maatregelen zal tref
fen om het Nederlandse gezag hier te
herstellen, door buiten de officiële wegen
van de Nederlandse politiek in Indonesië
te treden. Generaal Spoor, zo besluit het
biad, zal uit Indonesië moeten worden
teruggeroepen, willen de Nederlanders in
Indonesië werkelijk nieuwe wegen be
wandelen
AANHOUDENDE STRENGE
VORST.
Weersverwachting, geldig tot
hedenavond:
Langzaam afnemende, tijdelijk nog
krachtige Oostelijke wind. Geleide
lijk wat toenemende bewolking.
Voornamelijk in het Zuidwesten
van het land, doch geen sneeuw
van betekenis. Voorlopig strenge
vorst.
8 Jan-: Zon op: 8,97. Onder: 16,07.
Maan op: 17,33- Onder; 9,34.
zichtigheid blijft geboden, maar men
mag aannemen dat voorzichtigheid zal
worden betracht. Van de zijde der over
winnaars kan haat niet baten, wei be
grip. In het nieuwe jaar en in de jaren
die volgen moet dit begrip tot uitdruk
king komen en de haat omzetten in daad
U.
laatste maanden van 1946 hebben
klanken doen horen, die de mens
heid weer een weinig vertrouwen in de
toekomst kunnen schenken; die hoop
voller stemmen. De voorlopige vredes
besprekingen, eerst te Parijs, later te
New-York gevoerd, hebben de vrede in
de wereld weliswaar nog niet hersteld
en bevestigd wij zullen moeten af
wachten wat de gedachtenwisseling over
Duitsland, welke in Maart een aanvang
neemt, opleveren zal maar zij hebben
veel van het wantrouwen, dat tussen de
grote mogendheden, ondanks hun een
drachtig samenwerken tijdens de strijd-
perio.ij, bestond, weggenomen. Er is
een geest van verzoening over de men
sen gekomen, tenminste in het oude
Europa, en, hoe vreemd dit ook klinken
mag, voor een deel is dit te danken aan
ae geest van vijandschap die zijn doel
voorbij geschoten heeft. De haat, door
de oorlog opgewekt, heeft zich klaar
blijkelijk in het eerste vredesjaar voor
een groot deel uitgeleefd.
Deze haat heeft zich voornamelijk
tegen Centraal Europa gekeerd, tegen
het volk van Duitsland, dat over wel
haast elk ander volk zoveel onbeschrijfe
lijke ellende heeft gebracht. Maar nu
men is gaan beseffen hoe groot en vrij
wel onherstelbaar de ellende is, waarin
dit Duitse volk zichzelf heeft ver
strikt, door een verblind volgen van
verdwaasde, fanatiek-misdadige lei
ders, voelt men zich enigszins milder
gestemd. Men beseft dat dit volk uit de
chaos, waarin het door eigen wandaden
is gestort, moet worden opgericht. Niet
alleen, omdat dit voor de overige en
vooral voor de aan Duits1 and grenzende
naties in economisch opzicht van vitaal
belang is, dus niet uitsluitend uit mo
tieven van eigenbaat, maar uit gevoe
lens van menselijkheid.
^ANT de toestand waarin de Duitser
is geraakt moet allen die de
verwoeste streken van dit eertijds
bloeiende land hebben bezocht zijn het
hierover eens verschrikkelijk zijn.
Het oorlogsgeweld, door Hitier over de
wereld uitgeworpen, is op den Duitser
teruggevallen als een boemerang. Thans
is hij aan de genade van de door hem
aangevallen volken, van den „vijand"
dus, overgeleverd, en deze toont zich
meer en meer geneigd genade voor
recht te laten gelden en de betekenis
deze genade te beseffen.'
Genade voor recht. De oorlogsmisda
digers zijn of worden gevonnist.
Dachau, Bergen-Belsen, Ravensbrück,
men vergeet ze niet. Maar er groeit een
nieuwe generatie van Duitsers op, die
aan de daar gepleegde gruwelen part
nog dee heeft gehad. En deze gene
ratie moet worden opgevoed, vóór de
verbittering, de haat, de vergeldings-
zucht ook dit jonge bloed onherstelbaar
vergiftigd heeft.
JNTUSSEN zal men daarbij onver
minderd waakzaam moeten zijn.
Men mag een geheqj volk niet wijten
wat een groep misdadige leiders heeft
misdaan. Maar men zal rekening moe
ten, houden met de blinde volgzaamheid
en de lichtgelovigheid welke dit volk
klaarblijkelijk eigen is en waardoor het
z.ch tot tweemaal toe, binnen een halve,
eeuw, heeft laten verleiden tot rede
loze agressie. Voor her-opvoeding van
dit volk, van de jeugd in de eerste
p'aats, is thans gelegenheid, want het
zal fn afzienbare 'tijd niet sterk genoeg
zijn om dat, wat het als rechtsherstel
beschouwt, met de wapenen af te dwin
gen De Duitse oorlogsindustrie is verr
nietigd, de armoede, de honger, de on
derlinge verdeeldheid maken dat het ge
durende tientallen jaren weerloos zal
zijn. En daarom is zeker niu het ogen
blik gekomen waarop men trachten
kan te redden wat te redden valt, en
de geest van dit volk in de banen te lei
den van een Europese cultuur. Voor-
(Zie vervolg kolom vijf)
zijn
lijk
SES5SSS5S5SS
16)
Ze vertelden elkander, gedurende de
lange uren van de dag, hun leven. Het
waren niet van die bijzonder interes
sante levens. Ze hadden geen opwin
dende avonturen beleefd. Op de torpe
deringen en bombardementen op zee
na. Maar ze konden die ^met anders
vertellen dan met zes of zeven woor
den. Izzy vertelde graag van zijn huil
in South Barre. Hij was ook nog zo
jong, dat het geen wonder was dat hij
met zijn gedachten steeds thuis was. In
Kaapstad had hij voor zijn moeder, zijn
vader, zijn broertje en z'n zusters elk
iets moois gekocht. Voor iedere zus
ter een armband. En een mes voor het
broertje en voor vader een pijp. Maar
dat alles lag nu ergens op de bodem
van de South Atlantic, net als alle din
gen van de mannen die op de „Zaan
dam" gevaren hadden. Maar jaipner
was het toch wel, vond Izzy.
Iw? vertelde hoe hl) ontkomen was.
Hij was juist aan het kaarten toen de
torpedo het schip injoeg. In het water
was hij mijnheer Maddox tegengeko
men en nog een ander, een zekere
Johny. Johny was een fijne kerel en
Izzy hoopte dat hij het er levend had
afgebracht. Zonder Johny zou Izzy hier
niet op het raft zitten te vertellen.
Want Izzy had zo lang in het water ge
legen dat hij allang met het leven afge
rekend had. Hij had veel zeewater bin
nengekregen en dat was hem zeker
naar z'n kop gestegen. Hij scheen ten
minste geroepen te hebben dat hij siga
retten en coca cola moest hebben. Wel,
wie vraagt zo iets idioots als je midden
in de South Atlantic drijft
Een paar maal had hij er z'n buik vol
van gehad en wilde hij zich lekker laten
wegzinken. Het water was heerlijk
zacht en week en als je maar zonk was
je van alles af En Bazil Dominie Izzy
wilde van alles af zijn. Op die ogen
blikken greep Johny hem dan stevig
vast, al was Johny zelf aan het eind
van z'n krachten en hield hem boven
water. Dat zou Izzy nooit kannen ver
geten.
Die nacht was toen voorbijgegaan.
Hoe Izzy kon het niet vertellen.
Vaag wist hij zich te herinneren dat
zijn zwemvest op de duur verschrikke
lijk zwaar geworden was en dat alles
voor z'n ogen en in z'n hoofd door el
kaar maalde. Hij dacht dat hij gek
werd. Hij had honger, hij had dorst van
het zoute water dat steeds naar binnen
sloeg, hij was dodelijk moe en hij wilde
maar slapen slapenslapen
Niets anders dan slapen.
Uren, dagenlang achter elkaar. Ja,
Izzy had wel een jè&r achtereen willen
slapen. En toen was het vlot gekomen,
hetzelfde waarop ze hier nu zaten. Dat
was een mirakel geweest. Onze Lieve
Heer had hem dus nog niet willen la
ten sterven. Behalve het vlot zag hij de
haaien die om dat vlot zwierven. Hij
dreef wat dichterbij, riep de mannen
die hij zag, wat toe, en hij zag ineens
dat een van hen mijnheer Maddox, zijn
officier was. Hoe was het mogelijk,
niet,? Midden in de Atlantici Ja, er ge
beurden wonderlijke dingen op deze
wereld. Dat had hij al veel eerder ge
merkt.
De haaien werden verjaagd door de
mannen op dat raft en zo was Izzy er
op gekomen. Meer dood dan levend,
maar in elk geval levend. Hij had ge
vraagd of ze wilden zoeken naar Johny,
want Johny zou dat ook voor hém ge
daan hebben. En Johny h d al zoveel
voor hem gedaan. Die had het beetje
leven, dat nog in hem was toen hij
ronddreef, weten te behouden en zoiets
zou Izzy nooit vergeten. Ze keken uit
naar Johny, maar Johny werd niet ge
vonden.
Dat vond Izzy verschrikkelijk en hij
treurde dagenlang over z'n vriend.
Het bleef overdag heet. De zon was
een plaag, die onbarmhartig zengd^ op
de nauwelijks met lompen bedekte li
chamen van de vijf mannen, wier won
den, opgedaan door zeewater en zon,
nauwelijks dicht waren. Zó heet was het
die tweede week, dat overdag slechts
20 minuten door één man wacht ge
daan kon worden. De anderen kropen
dan onder het stuk zeildoek, om buiten
het bereik te blijven van de moorden
de hitte. 's-Nachts keek ieder van hen
2 uur uit.
Dat uitkijken 's-nachts scheelde ook
in de ruimte. Nu behoefde er tenminste
niet één dwars over de anderen te lig
gen, Ze vertelden hun verhalen, onder
het zeil, boven het zeil. Alleen mijn
heer Maddox wist zich weinig meer te
herinneren van de vreselijke uren die
hij in het water had doorgemaakt. Als
bij er aan dacht rild* hij nog van ont-
raUing.
Zie je wat? vroegen de anderen
soms aan den man die uitkeek.
Dan schudde hij het hoofd. Nee, hij zag
niets. De kim bleef een gesloten ring.
Nooit werd die ring verbroken. Nooit
was er een zeil, hen schoorsteen, een
mast te bespeuren. Nooit ronkte er,
overdag of 's-nachts, een vliegtuig over
hen heen.
En de tijd dróng. Er was nog een en
kele cracker over, nog een paar maat
jes lauw water en geen melk meer.
Ze zagen het wel doch ze spraken er
niet over.
Ze werden mager en vaak leden ze
hevige maagpijnen. Soms kromp een
van hen ineen van kramp. Dan zuchtte
hij (^jep en keek naar de kleine tank,
waarin zich nog enkele liters water
bevonden.
De zon schroeide en huif tongen wa
ren als hout zo droog.
Ze loerden naar het water, alle vijf.
Daarin zat de verlossing. Maar ze wis
ten, dat ze er niet aan mochten komen.
,Maar de zon
fwordt vervolgd!