EEN GENERATIE IN GEVAAR Bij de 100ste geboortedag Een visser deed een vondst in zee \erbeter de jeugd en begin bij de ouders Wij spelen Bridge „Hongaarse harten, in een flespost opgesloten n. De boodschap kwam terecht Wij luisteren morgen naar. CHANTAGE Als de duisternis valt over de grote steden, de neonreclames opgloeien en het asfalt de straatlantaarns en étalagelampen weerkaatst, begint er, vóór het nachtleven aanvangt, een stroom van jonge mensen de straat te bevolken. Jonge mensen, kinderen nog, zwalken langs de brede boulevards, maar ook door de stegen en steegjes van de achterbuurten. Zij leven daar hun nevel achtig bestaan, stiekum en in het verborgene, omdat zij voelen, dat wat ze doen, het licht niet verdraagt. Aan de zelfkant. Waar de oude bruggetjes over de Amsterdamse grachten welven en het stille water roerloze weerspie gelingen geeft van de bomen en lantarens op de wallekani, lopen ze op en neer, de jongens <en meisjes, onze spes patriae. De jongens on verschillig, slenterend, handen in de zakken, de meisjes gichelend en gekheid makend. Die jonge mannon en vrouwen vormen de bloem van onze natie, z<i *Ün het geslacht waarop ons land moet kunnen voortbouwen, maar zjj zien er uit als wat zjj drei gen te worden, parasieten, die ve ge te rei/ aan de zelfkant van de samenleving. De Jongens roken zwarte sigaret ten én praten schunnigheid en de meisjes doen daar even hard aan mne. Hun haren z(jn naar de nieuw ste mode opgemaakt, ze dragen het omhoog gekapt of in lange krullen op hun schouders, hun figuurtjes zjjn gehuld in bontmantels of kwieke deux-pieces. Uiterlijk zijn het hele dames, maar inwendig schreit hun ziel, ondanks hun glimlach en hun bevallige manieren om werlossing uit de poel der ellende. De bedragen, die door deze kinde ren worden uitgegeven grenzen aan het ongelooflijke en men vraagt zich af, waar komt het geld vandaan Zwarte handel is voor de jongens ge makkelijk genoeg te bedrijven, en de mesjes weten er ook wel aan te ko men, op een manier, die hen niet eens risico bezorgt van politie-razzia's. Het risico, dat ze lichamelijk lopen, komt tot uiting in de ontstellende toename van het aantal geslachts ziekten, waarvan de jonge mannen dan later door besmetting ook weer het slachtoffer worden. En in het centrum. ,3! Niet alleen in de donkere stegen en op de grachten wordt dit kwaad bedreven. Het wortelt overal in de grote stad. Waar de luxueuse bars en dancings gegroepeerd zijn om de boulevards en de pleinen, waar het warme licht door de grote spiegelruiten naar buiten straalt of, en dit nog veel vaker, verborgen blijft achter weelderige velours gor dijnen, daar zoekt en vindt ook de jeugd een vermaak, dat niet bij hun jonge leven past en funest werkt op hun lichaam en geest. Ouders, let op uw saeck! En dat alleen, omdat zovele ouders niet meer heseffen, dat ze plichten hebben, dat ze hun kinde ren dienen op te vqeden tot vol waardige leden der maatschappij, en ze niet maar de vrjje hand mo gen laten en ze laten rondzwalken langs 's Heren wegen. De ellende begint hjj de ouders! W ij hebben binnen onze grenzen kinderen wier vaders Duitsers zijn of Canadezen of Amerikanen, die zelfs hun vader nooit hebben gekend. Bijna 30.000 bedraagt hun aantal. Dertig duizend kinderen hebben geen vader in ons land1 Hoeveel vaders en moeders zijn er niet, die 's avonds niet eens weten, waar hun kinderen zijn, wat ze doen, die lichtvaardig gelo ven alle smoesjes en uitvluchten, die het kroost wenst te bedenken, om weg te komen en toe te geven aan hun zucht naar rjdel en wuft vermaak en erger? Hebben wij dan geen organisaties, die zich belasten met de zorg over deze jeugd. Zeker, hebben wij die. D ar is de padvinderij, met al zijn geledingen, daar zijn de V.C.J.B. en de V.C.J.C., daar zijn de clubhuizen van de Arend, de A.M.V.J., de ka tholieke organisaties. In totaal zijn QIE SCHUIT GAAT 0NÖB2- STEBOVEM Nog een gevaar! En tal van firma's hebben dat voorbeeld gevolgd, zo sterk zelfs, dat hierin 'n gevaar is gaan schui len. Er bestaat namelijk geen con- tróle op deze besteding van vrije tijd. Want men bepaalt zich niet alleen tot het onderwijs, maar or ganiseert gezellige av onden, vaoan tietrips e.d., zoals vaak blijkt uit de advertenties, waarmee het toekom stig personeel wordt verlokt. De N.J.G. riep de stichting „Kamp vreugd" in het leven, die ontspan- nings-ce^tra ter beschikking zal stellen en ook op deze manier hoopt men veel goed werk te kunnen ver richten. Hoewel de problemen groot zijn, de verdorvenheid onder de jeugd ont stellend, de zedeloosheid enorm, mag er toch een hoop gekoesterd worden, dat door eendrachtige 'samenwer king tussen alle betrokkenen iets goeds geboren zal worden, tot heil van ons vaderland en van onze jonge Nederlanders in het bijzonder. W. OLIEMANS. Allereerst het groot-slam-schoppenspel uit onze vorige rubriek. De kaart verdeling was als volgt: S. heer, 8, 5 H. heer, vrouw, boer R. 7, 8, 2 KI. boer, 9, 5, 4 S 7, 4,8 S. 6, 2 H. 9, 8, 7, 6 H- 3> 2 R. vrouw, 8, 5 R- boer, 10, 4, KI vrouw 7, 3 KI. 10, 8, 6 S. aas, vrouw, boer, 10, 9 H. aas, 10 R. aas, heer, 9 KI, aas, heer, 2 Zuid moest op dit spel groot slam schoppen spelen. West kwam uit met harten 9. Zuid moet trachten ruiten 9 en klaver 2 weg te krijgen. Hij neemt daarom de eerste slag met harten aas in eigen hand en speelt daarna tweemaal troef. Hij moet sch. heer in Noord laten lig gen om een kaart te hebben, waarmee hij in N. aan slag kan komen. In de vierde slag speelt hij aas en heer van klaver en gaat dan met harten 10 naar harten heer en speelt de vrouw na, waarop klaver 2 weggaat. Dan speelt hij klaver 9 uit N. en troeft deze af. Daar zowel Oost als West klaver be kennen is de klaver boer in N. vrij. HIJ gaat nu met sch. 9 naar ach. heer en speelt klaver boer, waarop ruiten 9 weggaat De rest is dan voor Zuid. Mis schien wilt U het nog eens naspelen. Volgende maal een ander spel. Systemen. Bij het spelen van wedstrijden, voor al in competitie-verband bij de Ned. Er. Bond, wordt steeds gevraagd, welk bied-systeem men volgt. En nu is het antwoord op die vraag natuurlijk heèl gemakkelijk, wanneer men een van de erkende systemen volgt 94) zoals Culbertson, Goudsmit, Weense systeem, enz. Deze systemen ztjn ln druk versche nen en kunnen door lederen serieuzen liefhebber bestudeerd worden. Maar er ztjn zoveel paren, die zeggen de „klaverconventie" te apelen en als men naar een uitlegging vraagt, komt er een verhaal van eigen gemaakte conventies, die bij ieder weer verschil lend zijn en tot tal van verwarrende situaties leiden. En als dan de leider geroepen wordt om de toelaatbaarheid goed ot af te keuren, geeft dit aanlei ding tot zeer vervelende discussies. Waarom toch deze eigen maaksels? Een goed gefundeerd systeem kan niet arv- ders dan op de duur de grootste vol* (joeplng gevefl, - ....EEN VERMAAK, DAT NIET BIJ HUN JONGE LEVEN PAST. er een 400 verenigingen, die zich op dit terrein bewegen. Deze verenigin gen werkten tot nu toe echter los van elkander, zonder enig verband, hoewel de laatste tijd de N.J.G., de Nederlandse Jeugdgemeenschap, veel goed samenbundelend werk heeft ge daan. Een tiende procent! En weet U .hoeveel er op de be groting is uitgetrokken voor de jeugd, waarmee wj) dan bedoelen de sport, sociaal jeugdwerk, vrije jeugdvorming? Het bedrag van 5'/2 millioen. Dat Ijjkt een kolossale som, maar hebt U wel een begrip van de totale omvang van onze be groting 1947? 5.500.000.000 gulden prjjkt daar op. En dit betekent dus, dat voor de jeugd één tiende pro cent is gereserveerd. Inderdaad, voor een zo belangrijke taak een bedroevend schijntje. Gelukkig zitten de jongerenorgani saties niet bjj de pakken neer. De N.J.G. heeft zich tot de regering ge wend met het verzoek, een studie commissie te benoemen teneinde alle verspreide bepalingen in de ver schillende wetten, die op de jeugd be trekking hebben, samen te voegen in één „Jeugdwet". Het is namelijk zo, dat er in allerlei wetten voorschrif ten zijn te vinden, Onderwijswet, Njj- verheidswet, Arbeidswet, Veiligheids wet, zelfs Schepenwet en Schepen besluit. In die commissie zouden zit ting moeten nemen een aantal ver tegenwoordigers uit de onderwijs wereld arbeidsinspectie uit de jeugd organisaties en het bedrijfsleven, waarbij ook de vakbeweging een stem in het kapittel dient te hebben. Waaraan wij behoefte hebben is een wettelijke regeling, vooral voor het algemeen vormend onderricht. Wij zeggen een wettelijke regeling, want in de practjjk bestaat dat al «lang. Hoeveel fabrieken en grote bedrijven zijn er niet, die binnen eigen muren een bedrijfsschool hebben voor hun personeel. ten half Jaar geleden vermeldde een simpel berichtje ln onze courant, dat een Helderse visser, de heer Rensmaag, uit zee een fles had opgevist met *en Hongaars briefje erin. Door bemiddeling van den heer Kousbroek kon dit vlekkerige briefje met de vele handtekeningen worden vertaald, waarbty bleek dat het briefje door Hongaarse krijgsgevangenen in Juni 154« „per zee post" was verzonden. Het bevatte een groet aan hun familieleden in het moederland. Hoe deze groet daarheen over te bren gen? Een adres werd in het briefje niet genoemd Een Hongaars consulaat was Nederland niet rijk En daarom zond mej Kousbroek het briefje, met een aparte toelichting in het Frans, Duits en Engels, aan het krantenbedrijf HIRLAP te Buda- pest Na vUf maanden het antwoord Vijf maanden gingen voorbij, tot op een winterse morgen een felgele envelop aan het adres Loodsgracht 72 bezorgd werd, afkomstig van de uitgeverij HIRLAP De envelop bevatte een Hongaarse courant en een in het Frans gesteld briefje, dat vertaald als volgt luidde: „Mejuffrouw! Met grote vreugde en niet minder belangstelling hebben wij Uw brief gelezen In het nummer van „HIRLAP" van 12 December 1946 hebben wij een ver taling ervan ln het Hongaars gepubli ceerd, alsmede de boodschap die in de fles gevonden werd, met alle handteke ningen Wij zyn ervan overtuigd dat de familieleden van de afzenders ln de wol ken zyn met deze maritieme boodschap!" De bygevoegde courant had een flink artikel aan de „flespost" gewyd Na een korte Inleiding en het citeren van het drietalige briefje van mej Kousbroek zegt de schryver van het artikel: „Hongaarse harten in een flespost op gesloten! Uit de op sneeuwwit papier geschreven brief kwam een klein briefje rollen Het papier was een beetje gescheurd en op verschillende plaatsen was de Inkt een beetje door gelopen Het was in vieren gevouwen Toen wy het bericht lazen, werd ons de keel dichtgeknepen.... Wat zouden onze eenzame landgenoten gevoeld hebben, toen zy de fles op de golven van de Noordzee zagen wegdryven? En wat zal de Hollandse visser gedacht hebben, toen hy het Hongaarse hart in zyn net opviste? Nog meer correspondentie Ten bewyze, dat het ln de HIRLAP- courant geplaatste artikel ook gelezen was door familieleden van de flespost- afzenders, kwam een paar weken later een brief uit het Hongaarse plaatsje Szob, gedateerd 6-l-'47, en geschreven door de vrouw van één der ondertekenaars van het uit zee opgeviste briefje Deze vrouw schryft oa „....het door U gestuurde bericht !n één van de «loe- dapester bladen geeft my de moed deze brief te schryven aan het goedhar tige Hollandse meisje dat zo lief was om ons uit de verte gerust te «tel'en ever onze gevangenen Ik ben moeder van ze ven kinderen Eén zoon heb ik aan het front verloren, de andere twee en myn vier dochters zyn hier aan het werk Maar de verdienste is zo klein dat wy amper de voeding kunnen kopen die voor ons zo noodzakeiyk ls Daarbij komt dat myn jongste dochter doordat wy byna vier maanden in een bunker moesten wonen, t b c-iydster geworden is We hebben heel veel ellende meegemaakt voordat de Duit sers wegtrokken Toen we naar onze wo ningen terug konden keren vonden we een totaal leeggeplunderd huis terug We ge ven niemand de schuld ervan, want sol daten moeten Immers ook leven Nu zou ik graag een beroep op U wil len doen, of U misschien wat oude kleren en schoeisel onder Uw kennissen en familieleden kan bemachtigen Alles is van harte welkom, al is het nog zo oud De maten van de schoenen zyn 36, 37, en 39 God zal U voor Uw moeite zegenen In het geval dat U niets heeft, schryft U dan evengoed, want wy zyn toch dank baar, want Holland ls na de vorige oor log ook zo goed voor de Hongaarse kin deren geweest!" (Van een bijzonderen medewerker.) 0e 11e Februari van dit jaar zal het 100 jaar geleden zijn, dat Thomas Alva Edison geboren werd. De toepassing van zjjn uitvindin gen heeft een ware revolutie teweeg gebracht in de beschavingsgeschie denis van de vorige eeuw. De grote uitvinder werd geboren in Milan (Ohio) en verkocht nog v6ór hjj 15 jaar oud was, kranten, tijdschriften en versnaperingen ln de trein, die zjjn woonplaats pas seerde. Hij besteedde zijn vrije tijd in een laboratorium, dat hij in een bagage-wa gen van de trein had geïmproviseerd en tussen de reizen door studeerde hij in een Openbare Leeszaal in Detroit. Later werd hij telegrafist in verschillende sleden. Hij begon zijn carrière als uit vinder, toen hij 16 jaar was en paste zijn eerste producten toe bij zijn eigen werk om arbeid te sparen. In 1868 dien- ce hij zijn eerste patent-aanvraag in voor een electrisch apparaat voor stem. registratie bij de verkiezingen. Enige jaren later opende Edison een laboratium voor electriciteit en, bij zijn werk aan verbeteringen voor telegraaf- apparaten vond hij de „resonator" uit voor het analyseren van geluidsgolven. Hij ontwikkelde de eerste phonograaf. een machine die met de hand gedraaid werd in een laboratorium, dat hij in lichtte in Men'o-park, New Jersey. In 1887 ontwierp hij een phonograaf met systeem voor electrische energie uitge vonden, waardoor lampen op verschil lende punten stroom konden ontvangen van een centrale en hij heeft de eerste c'ejtrische licht-centrale ter wereld ontworpen, welke in Pearl Street in New York City onder zijn leiding en toezicht werd gebouwd en die in 1882 in gebruik werd genomen. Onder Edi- son's andere vindingen noemen wij nog de accu, het sextuplex telegrafisch overbrengingssysteem, de film-camera en projector, de electrische automobiel, de dicteer-machine «n de dynamo, die ieidde tot de ontwikkeling van de e'ectrische spoorwegen. JTdison bezat meer dan 1.200 Ameri kaanse patenten. Tijdens zijr» leven werd hij door de gehele wereld geëerd voor zijn werk op het gebied van de electrische wetenschap. In 1889 werd hij benoemd tot Comman deur van het Franse Legioen/wan Eer. In 1892 ontving hij de Britse Albert Me daille, en in 1908 de John Fritz Me- callle van de Amerikaanse Ingemeurs- Vereniging. In 1914 schonk Duitsland hem de Rathenau-medaille. Hij werd in 1927 tot lid gekozen van de Amerikaanse Nationale Academie van Wetenschappen en een jaar later kende het Congres hem een medaille toe voor zijn wetenschap pelijk werk. In 1929 werd Edison gehul digd door een nationale viering van de 50ste jaardag van de electrische lamp. Hij stierf in zijn woning in West Orange, New Jersey op 18 October 1931. Een groot man, aan w:en de wereld onnoemelijk veel te danken heeft. In 1947 zal de Emma-bloemcol- lecte wederom in April worden ge- .houden, de collecte, die steeds van zulk een groot belang was voor de verruiming van de kasmiddelen van jtoi -M r-.1.-1v verruiming van ue Kasmiaoeien van een motor en later produceerde hij de -amP hem op de weg jg plaatselijke verenieineen tot be- E„„„,a...,.cyurf,rH., vervangen. tijdperk ln voor Amerika's levenswijze, de opbrengst komt volledig ten In 1897 bracht Edison's ontwikkeling industrie, verbindingen en transportwe- goede aan de kas der verenigingen, van de eerste practlsche electrische zen. Edison heeft ook het distributie- die haar houden. zy verbaten niet! Een tweede brief kwam een paar weken later aan Ook deze sprak van d« nood, die in het H-Tigarije van deze dagen heerst „Wilt U een beroep doen op de by U aanwezige Hongaren?", zo lezen we, „of zy soms wat gedragen kleding voor ons af kunnen staan Zodra wy in een gunstiger toestand verkeeren zullen wy hun dat vergoeden" Ook deze brief herinnert aan hetgeen Nederland een kwart eeuw geleden deed voor zovele buitenlandse kinderen Kinde ren, die nu op hun beurt vader en moe der zyn geworden, en nu zo goed kunnen begrijpen wat hun eigen ouders in en na de vorige wereldoorlog hebben moe ten doormaken Het Hongarye van 1947 wy kennen het als het land van de puszta's, van de meeslepende czardas-muzfek uit onze radio, van de kleurige klederdracht op de film.... En wy denken er meestal itiet aan, dat ook Hongarye zucht on der de gevolgen van een oorlog Dat er ook Hongaarse mannen, vrouwei en kinderen zUn, die nog dageiyks uitzien naar bericht van een verloren ge waand familielid Een beduimeld briefje, ln een fles gevon den, bepaalde even onze gedachten by Hongarye Het had ook een Frans briefje kunnen zyn, of een Tsjechisch, een Grieks, een Poolt, of wat dan ook En dan waren onze gedachten by een ander land bepaald, waar de oorlog wel voorbij, maar nog niet vergeten is OP HUN POST. Ondanks de he- vige koude blijven de persfotografen voor het paleis Soestdyk op post, in afwachting van de komende gebeurte nissen. ahf P Hilversum I (301 m) geeft nieuws om 7 u, 8 u, 1 u, 7 u, 8 u en 10 u NCRV: 7,30 NCRV-orkest 815 Kerkkoor 8.30 Morgenconcert 9 u Muzikale wensen 9,30 Werken voor strijk orkest '0 u Zangrecital 11 u Con- cer door Willy Busch '2 u. Phil-Mil- ler opnamen 12.40 Het omroepkoor 13,15 Orgelsbespeling 14.30 Het verzorgen van snijbloemen 15,50 Hobo-recital 16,45 Voor jongens en meisjes 17,35 Harmoniemuziek 19.15 Chr. Nationaal Vakverbond 19 30 Engelse les 20,08 Radio Phil- harmonisch orkest 21 u Een bezoek aan Engelse scholen 21,20 Zangver. „Cecila" 22,30 Edwin Fisher 23 u Londens Philharmonisch Orkest Hilversum II (415 m) geeft nieuws om 7 u, 8 u, 1 u, 6 u, 8 u, 11 uVARA: 7,30 Muziek bij het ontbijt 8.50 Voor de huisvrouw— 9 u Gram.muziek 9.50 Antoni Sala VPRO 10 u Mor genwijding VARA 10,20 Voor de vrouw 11 u Populair programnfa 12,35 Orgelspel Johan Jong 14 u Voor de vrouw 15 u Voor de jeugd 15.45 Op bezoek bij zieken 17.45 Het rÜk overzee 18.15 The Rambler», 19 u Ned. Comp. der lichte muze VPRO 19,30 Lezing VARA 20,05 Dingen van de dag 2',30 Drie wen sen 22.15 Melodie der verte 22.45 Orgelspel Joh Jong 23,15 Op vleu gelen van muziek door J. S. FLETCHEK. Een doode man in een van mijn oude groe ven", riep htj uit. „Wat zegt u? En hoe lang denk Je dat bjj er al in gelegen heeft mijn heer Puydale w „Een paar maanden, mijnheer Shephard. antwoordde de detective. „Dan wordt het hoog tijd dat hij eruit komt" zei Shephard. „Wanneer wou u dat werkje ge daan hebben „Zoo gauw mogelijk," zei Puydale. „Morgen vroeg ala het u schikt." „Weet je wat," zei de rentenier. „Laat m(j dat maar een» opknappen. U komt om half negen en dan zullen we eens zien of er zooiets als een lijk ln de groeve ligt- U denkt var; wel, wat „Dat denk ik vaat en zeker," zei de detec tive „Praat er niet verder over", zei Shephard. „dat geheim zal ik wel eens uitrafelen. Lieve grut- En al» Je weet, dat ik honderden malen er langs geloopen ben en nooit gedroomd heb, dat er iets anders ln zat dan water. We zul le» de zaak onderzoeken, morgen voor den middag." ,-,En nu nog wat," zei Puydale. „We moeten het stil houden. We moeten zorgen dat de heele buurt er niet bjj staat." „Laat dat maar aan mij over," zei Shep hard.' „We zullen het stilletje» en netjes doen." De twee heeren gingen weg. „Leuke, oude vent," zei Byner. ,,'n Beste vent voor zooiets", zei Puydale droog ..Moeten we mijnheer Eldrick of mijn heer Collingwood niet op de hoogte brengen van wat we gaan doen? Moeten zij er niet bij z(jn?" „Neen," zei Byner nz eenig nadenken. „Dat ls altijd nog vroeg genoeg. En, wat denk Je van Pratt?" „Hem ln de gaten houden, bedoelt hel Puydale. „En u zei daar juist, dat we hem we: En de moordenaar had zijn lichaam heel aardig aan zijn lessenaar zouden vinden?" „Dat i» waar, maar als htj nu eens van idee veranderde", zei Byner. „Het kon geen kwaad een oogje op hem t* houden." „O, best", zei Puydale. „Ik zal er een man netje op af sturen. Tenminste als we hem heb ben moeten." „Het zou me buitengewoon verwonderen, als het niet zoo was!" zei Byner. „Ik ben er heilig van overtuigd, dat Parrawhite's lijk in 4ie groeve ligt." Die overtuiging maakte, dat hh zoo tjselijk kalm den volgenden dag Eldrlcks kantoor bin nenwandelde, waar Eldrick en Collingwood za ten te confereeren. De waarschijnlijkheid was zekerheid geworden, boven lederen twijfel ver heven. H(j sloot de deur en keek de twee an deren veelzeggend aan. „Parrawhite's lt)k is gevonden", zei htj- Eldrick vloog uit zt|n itoel op. Collingwood keek op met scherpen blik. „Zooals ik dacht, zonder twgfel vermoord bezwaard met oud roest, voor hij hem ln het water smeet. Het zou er Jaren hebben kunnen liggen. Dus dat ls klaar." Eldrick viel dadelijk uit: „Pratt". „Puydale zoekt hem", zei Byner. „Als htj in de stad is, zal Puydale ons opbellen. Maar ik moet zeggen, daar ben ik niet zoo gerust op. Toen we in de stad terug kwamen, het lijk ligt nu in deGroene Kan, vonden we Murgatroyd op het politiebureau. H(j bekende alles omtrent Pratt. En nu blijkt, dat Pratt Puydale en mt) uit Murgatroyd'# winkel zag komen en daarna heeft hij Murgatroyd natuurlek uitgehoord." „Wat geeft dat?" vroeg Eldrick. „Nu i» Pratt gewaarschuwd", zei Byner, „en misschien heeft Pratt vannacht de beenen ge nomen. Htj. (Wordt vervolgd).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 3