Der Friezen Heilig Land" wordt opgeblazen Sieven Hoogendijk, De Minister stelt nieuwe betalingstermijnen voor Damrubriek Vijf maanden hoogspanning EEN EILAND ZAL IN ZEE VERDWIJNEN I acUWeR- (Ufc \Nxa±St Tegenwoordigheid van geest \J)e vermogensbelasting ineens1 Prijsregeling handgebreid goed Een nieuwe sleepreis naar Indië Hockeycompeiiiie afgelast een vergeten pionier, een groot Rotterdammer die 250 jaar ge leden werd geboren. 0» ontwerper van het Sportattaché's bij gezantschappen eerste stoomgemaal m WZfc "'.m WUfr M '■-jm-. '/om mm zm/,. 7^7/ ..yTn?// iZZZA 'ZZZZ WSfo 'MïZ WZb V& I m VKI toeristen zullen Helgoland hebben gezien en bewonderd, mur alleen de Frle- sen onder hen zullen dit eiland hebben betreden met het gevoel, dat zy op „heilig land" stonden. Duizenden hebben de hoge rots nit zee zien opduiken en natuurlijk ■tonden iU nieuwsgierig aan de reling te turen naar deze eenzame, uitzonderiyke voorpost van Noord-West-Europa, maar zyn hun gewaarwordingen toen niet erg vluchtig geweest? ZA oppervlakkig, dat ze nu nauwelUks even opkyken, als ze lezen, dat de Britse marine op Sl Maart het Duitse fort-eiland Helgoland in de lucht rsl laten vliegen? De Friezen echter, voor zover ze hun eeuwenoude geschiedenis als een levend bezit gevoelen, merken by dit bericht een steek in hun hart. Het wrokt en schokt van binnen in hen: Zo vraagt de oorlog dan ook van ons een offer, zo biyft de onverbiddeiyke militaire noodzaak niet staan voor bet heiligdom van onze stam, de plaats, waaraan namen als Redbaud en Willebrord verbonden zyn |N Holsteta zwerven ze rond, in boeren- dorpjes en op zandgronden, de drie duizend Helgolanders, die reeds enige is. ren geëvacueerd zyn. Sommigen schrij ven bedelbrieven aan het Britse Militair Gezag, om toestemming te vragen voor terugkeer naar het eiland; anderen dich ten hopeloze versregels en laten hun poë- tische klachten circuleren, op het aller goedkoopste papier gedrukt; een klein ge deelte weigert anders dan het Friese dialect, dat hun alleen eigen is, te spre ken en poogt in contact te komen met de Noord-Friezen, hogerop aan de Deense grens. Maar ondertussen is Helgoland spergebied en ook een oorlogs-correspon. tient, met de beste introducties, gelukt het niet heen te breken door het cordon van geheimzinnigheid, dat nu rondom d<tae vesting opgesteld is. Een geheimzinnig waas heeft er rond gehangen, zolang we van Helgoland we ten. Was het het oude Fosetl-lend, waar van de oude bronnen utt da tyd der ker stening van West-Europa spreken, of moe ten we dat op Ameland zoeken? Maar hier spelen de sagen en mythen zich af, die het Friese volk zo trots als een herinne ring aan een rijk verleden bewaart; hier uas het gymöollache punt van samen komst, waar Weet- en Oost- en Noord- Friesland elkaar in gemeenschappelijke verbondenheid naderden en steun beloof den. Vele Jonge Friezen hebben een pel grimstocht naar dit eiland gemaakt en onuitwisbaar staan de indrukken ervan in hun gemoed gegrift. ,Als een atoombomontploffing".... Maar een eiland en vooral een rots eiland is een concreet geval en zal dus biyken niet onuitwisbaar te zyn. Het leek er soms wel op, want alle pogingen om de talryke vestingwerken met de gewoonlijk toegepaste middelen te ver nietigen, mislukten geheel. De zee had het eiland in de loop der eeuwen heel ver afgekloven en ingekort, maar de mens moest al zyn technisch vernuft toepassen om alles in één slag te kunnen opruimen. En zo worden er dieptebommen aange voerd en mijnen en tunnels geboord en dan op de laatste lag van Maart „dan zal er zoiets als een atoombomontploffing plaats hebben", volgens een Britse mili taire zegsman, en dan verwacht men aan de avond van die dag nog ten hoogste enkele rotspunten boven de golven te zien uitsteken. De meeuwen zullen er neer- stryken en boos en bitter krijsen en de vissers zullen deze plaats vermijden en eigens op het vaste land zullen enkele duizenden „verplaatste personen" de plaats bewenen, waar ze met al de vezels Van hun wezen aan verbonden waren. Eeuwen lang een toevluchtsoord voor Trieae vrijbuiters, in de Franse tyd in Britse handen geraakt en in H91 aan Duitsland afgestaan, in ruil voor Zanzi- bar. Gedurende twee wereldoorlogen een onneembare vesting. Na Versailles reeds geheel ontmanteld, maar door Hitier toch weer tot een moderne smidse van Vul- canus gemaakt. De „bombers" ontweken dit punt systematisch, gezien de para pluis van vuur, die er boven in de lucht bir.g. Duizenden lezers zien, wat er te ge beuren staat, als een onvermydeiyk oor logsgevalletje. Honderden toeristen zul len het van harte betreuren en over gaan tot de orde van de dag. Maar de Friezen, die weten wat Helgoland is en was, zy zwygen, zoals iemand doet, die zyn verlies niet verkroppen kan. Toen een man een kogel afvuurde op het hart van Clifford Brown, een taxi-chauffeur uit Los Ange- les dacht deze dat zijn laatste uur geslagen had. Hij was evenals de schutter hogelijk verbaasd, toen de kogel afketste op een paar munt stukken in zijn vestzakje. De gang ster was echter eerder van zijn verbazing bekomen dan de taxi chauffeur, want hij raapte de muntstukken, die op de grond wa ren terecht gekomen, snel op en maakte zich uit de voeten Gunstiger regeling voor bezitters van kleine vermogens Het verschijnsel dat handgebreide Dinsdag is van Schiedam uit opnieuw goederen zoals pullovers, wanten enz., een «rote sleepreis begorvnen. Thans is slechts tegen buitensporig hoge prijzen ,t*et de „Poolzee van L. Smit en Cos in de winkel te verkrijgen zijn. heeft de iternationale sleepdienst, die de tocht overheid genoopt prijsregelervd in te ondernam. Het betreft hier nu eens geen grijpen. De prijsregeling die over drie j*:n- doch een gewone baggermolen,.wei- weken in werking treedt, beoogt ten eerste handgebreide wollen goederen tot redelijke prijs in de handel te brengen en ten tweede de verwerking van knot ten breigarens door anderen dan ge bruikers zoveel mogelijk te beperken. Het kwam namelijk zeer veel voor, dat fabrikanten en handelaren, die over knotten breigarens beschikten, deze in huisarbeid tot kledingstukken lieten verwerken en daarvoor een zeer hoge prijs bedongen. In de prijs van handgebreide kleding, stukken mag nu voor breiloon en alge mene kosten slechts een vast bedrag worden berekend boven de kosten van het materiaal. Tengevolge daarvan zal de prijs van bijv. een wollen heren- pullover, In de winkel op ongeveer 22 tot 25 komen, een paar effen wollen wanten op ongeveer 2,50 tot 3,50, een wollen babycape op ongeveer 10 tot 12. ke op de werf „Gusto" te Schiedam re visie heeft ondergaan. De molen is bestemd voor Soerabaja. Men denkt in tachtig dagen de reis vol bracht te hebben. Opdrachtgever voor deze sleepreis is de Ned. Mij. van Ha venwerken te Amsterdam, terwijl de werkzaamheden ln Soerabaja zullen ge schieden voor rekening van het depar tement van overzeese gebiedsdelen. Voor het eerst in de geschiedenis Dc strengste aller winters heeft de Koninklijke Nederlandse Hockey- bond dit Jaar genoopt een belangrijke en ingrijpende maatregel te treffen voor de Nederlandse hockey-beoefe- naars. Voor het eerst in de geschie denis is besloten dit jaar de *o zeer gestagneerde hockeycompetitle niet verder af te werken, omdat bet sei- zoen reeds te ver U gevorderd. Het nog af te werkf i deel der com petitie is n.1. nog zo omvangrijk, dat het bondsbestuur besloten heeft daar mede het volgend seizoen (dus dat van 1947/'48) te vullen. Ook de promotie- en degradatiewedstrijden, die aan het einde van de huidige competitie tegen de zomermaanden zouden moeten wor den gespeeld, zijn tot het volgende sezoen verschoven. Niettemin zullen dit jaar toch enkele elftallen, die het bondsbestuur niet. wil duperen, promoveren en wel die teams, die voor stopzetting van de competitie wegens de vorst reeds kampioen waren, of op de eerste plaats stonden zonder één verliespunt. Het bondsbestuur Is van mening, dat, waar het seizoen reeds te ver is ge vorderd om thans nog het gehele pro gramma af te werken en waar boven dien de belangen valn de zomersporten te ernstig geschaad zouden worden, in dien men niettemin zou trachten alle nog resterende wedstrijden te laten spelen, met het nemen van deze ingrij pende beslissingen het belang van alle sportbeofenaars wordt gediend. Gedu rende de nog resterende weken van het hockeyseizoen zullen bekerwedstrijden worden gespeeld. De minister van financiën heeft in een uitvoerige Memorie van Antwoord de opmerkingen, welke de Tweede Ka mer in het voorlopige verslag over de vermogensheffing ineens heeft gemaakt, beantwoord. Teneinde tegemoet te ko men aan de bezwaren, welke het beta len van de belasting over het in onder nemingen belegd vermogen medebrengt, heeft de minister voor dit gedeelte van de belasting nieuwe betalingstermijnen opgenomen. Indien bij of v o o r de eerste termijn op andere wijze dan uit geblokkeerde middelen meer wordt betaald dar> bij de eerste termijn verschuldigd is, wordt over dat hogere bedrag een kor ting toegekend. Berekend naar 4 ®/o per jaar. De belastingvrije grens voor pen sioenen is verhoogd van 4 000 tot 6.000. Voorts is voor hen, die geen profijt hebben van de vrijstellingen voor de oudendagsvoorziening, zoals pensioenen en levensverzekering, een extra-vrijstelling opgenomen ten be drage van 1/4 van de normale vrijstel ling. De normale vrijstelling bedraagt voor ongehuwden 8.000, voor ge huwden f 12.000. In dit geval bedraagt d« extra-vrijstelling dus voor onge huwden 2.000 en voor gehuwden 3.000. De kinderaftrek bedraagt voor elk Meer dan 30,000 ton steenkool werd deze winter door de Hamburgse bevolking uit kolentreinen en opslagplaatsen gestolen Op last van de Britse bezettingsautoritel- ten ls thans een leger van 1S00 politie mannen, ten dele voorzien van bloedhon den, ingeschakeld, om de kostbare brand stof te bewaken Dageiyks worden tussen 1000 en 1300 personen gearresteerd die zich aan kolendiefstal hebben schuldig ge maakt, of op het punt stonden deze te plegen Hoe de brandstof „veroverd" wordt (ANP P) minderjarig kind 4.000. welk bedrag tot 5.000 wordt verhoogd, indien het kind geen recht heeft op al dan niet ingegaan weezcnpengiocn. Voorts is de kinderaftrek uitgebreid tot meer derjarige kinderen, die door gebreken van lichaam of geest onvolwaardig zijn. H(j is anderzijds beperkt tot kinderen, die zelf niet in de heffing worden aangeslagen. De kleine vermogens. Voorts is voor bezitters var> 40 jaar en ouder van kleine vermogens een gunstiger regeling getroffen. Thans wordt de vrijstelling van 50 000 verleend, indien het gemiddeld zuiver inkomen over 1641 tot en met 1945 of, als dit voor den belasting plichtige voordeliger is over de be lastingjaren 1943 tot en met 1845, niet meer bedraagt dan 2000. Bedraagt het inkomen meer dan 2000, doch niet meer dan 3000, dam wordt de vrijstel ling van 50.000 slechts ten dele ver leend. Bovendien wordt deze met het inkomen verband houdende verminde ring, ook verleend ten aanzien van hen die door gebreken van lichaam of geest onvolwaardig zijn, ongeacht hun leef- tijd. Vergeleken bij het oorspronkelijke voorgestelde tarief verloopt de Pro- gresse regelmatiger. Voor de lagere ver mogens is het verschuldigde bedrag iets lager geworden. i Oorlogsslachtoffers. Ten aanzien van oorlogsslachtoffers is door een verdere tegemoetkoming aansluiting gezocht b(j de regeling van de wet op de vermogensaanwasbelasting. Tenslotte z(jn bepalingen opgenomen om de heffing van de vermogensbelas ting van natuurlijke personen voor het belastingjaar 1945 en 1946 te vergemak kelijken. DR. DE GROOT HEEFT SOESTDIJK VERLATEN, Maandagmiddag heeft dr. de Groot Soestdijk weer verlaten. Na een moeilij ke tocht per auto arriveerde hij te 's- Gravenhage, waar hij zijn practijk aan de Emma-kliniek zal hervatten. IN HET AMSTERDAMSE CONCERTGEBOUW IS DE NEDERLANDSE BOEKENWEEK OFFICIEEL DOOR MINISTER GIELEN GEOPEND. Tijdens de pauze van het concert spraken burgemeester d' Ailly, jhr. Beelaerts van Blok land, Chr. Leeflang, minister Gielen en mevr. v, d. Stal (v r.n.1.) natuurl-k over boeken. Naar vernomen wordt, heeft de Zweed se regering het plan bij de gezantschap pen en legaties z.g. sportattaché's te be noemen Hun taak zal bestaan in de zorg voor de Zweedse ploegen, die naar het buitenland* uitgezonden zijn en ln het waarnemen van de ontwikkeling van de sport in dat land. De eerste Zweedse sport-attaché zal benoemd wor. den te Londen. Daarna zullen Parijs en Washington aan de beurt "jn. EXAMENS VOOR HET DIPLOMA VAN ZWEMONDERWIJZER(ES) Evenals andere jaren zullen in de maande.. April en Mei 1947 examens voor het diploma Zwemonderwijzer(es) worden gehouden. Zij die zich aan dit examen wensen te onderwerpen, dienen zich vóór 23 Maart a.s. aan te melden bij h«t Bonds_ bureau KNZB, Gerard Doustraat 20, Utrecht. (Van onzen specialen verslaggever) In de loop van dit Jaar zal het 250 jaar geleden zün, dat Steven Hoogen dijk werd geboren Wie kent nog de naam van dezen Rotterdamsen pionier, die zijn tijd zo merkwaardig ver voor uit was, dat zijn streven hoegenaamd geen begrip ontmoette bij zijn tijd genoten, maar die door de loop der historie gelijk heeft gekregen? Wat hij gedaan heeft voor Rotterdam, maar meer nog voor zijn vaderland, ver dient i.an de vergetelheid ontrukt te worden, hij mag, posthuum, aanspraak maken op de lof en de hulde van het gehele Nederlandse volk, ln het bij zonder van al diegenen, die beneden de zeespiegel wonen Vooral hun heelt hi) een grote dienst bewezen! Hoogendijk was een eenvoudig ambachts man, die echter verder keek dan de vier wanden van zijn werkplaatsje Hij was een bewonderaar van James Watt, den eveneens voor dwaas uitgekreten Engels man, die experimenteerde met ketels, waarin hij stoom onder druk ontwikkel de; stoom, die door middel van een hef boom een wiel kon doen roteren Hoogen dijk begreep, dat dat grapje van grote betekenis kon zijn; als de stoom in die ketel in staat was werktuigen in bewe ging te brengen dan stak daar een grote toekomst in.... Hoogendijk zag dit alles voor zijn gees tesoog nog vóór Watt tot bruikbare resul taten was gekomen Het denkbeeld liet hem niet los en tenslote liet hij een volledige ,,vuurmachine" uit Engeland komen ten einde haar hier te lande te demonstreren en zijn betogen kracht bij te zetten Mede met het oog op een en ander stichtte hij op 72-jarlge leeftijd het later beroemd ge worden Genootschap voor Proefonder vindelijke Wijsbegeerte, dat zich overigens ook met andere vraagstukken heeft bezig gehouden Maar afgezien daarvan, in de bijeenkomsten van het genootschap heeft Hoogendijks machine meermalen bewon dering afgedwongen, al zullen weinigen erin gezien hebben wat Hoogendijk erin zag De 4,vuurmachine" Nochtans was onze pionier geenszins te vreden met dit resultaat Hij zocht naar een gelegenheid om de „vuurmachlne" te verbinden met een werktuig, opdat hij de bruikbaarheid daarvan in de practijk zou kunnen aantonen Veel medewerking on dervond hij daarbij niett doch ondanks zijn hoge leeftijd zette hij door en.... hij be reikte zijn doel! In September 1787, toen Hoogendijk de leeftijd van negentig Jaar had bereikt, kwam de gloriedag van zijn leven: het eerste Nederlandse stoomgemaal werd ln gebruik genomen Het stond aan het ein de van de tochtsloot, die de polder Blij- dorp tot boezem diende, even bulten Rot terdams Delfse Poort De ingebruikneming droeg een feestelijk karakter en den pionier, die het gemaal persoonlijk bekos tigd had hij had er 25,000 gulden voor betaald werd de hulde gebracht, die hem toekwam Men bedenke, dat dit 160 jaar geleden geschiedde, nog vóór de Franse revolutie over Europa losbrandde, en dat de geestelijke vader van dit eerste stoom werktuig op Nederlandse bodem een kin(J van de Gouden Eeuw was! Het gemaal werkte uitstekend; het sloeg meer water uit dan een molen en het werkte k bij windstilte Niettemin waren de Blij dorper, veeboeren aller-, minst Ingenomen met deze nieuwigheid Zij waren er van overtuigd, dat het ge raas de koeien onrustig maakt^fc ten ge volge waarvan zij minder melk gaven Toen dan ook een Jaar of tien later een gegadigde een bod deed op de stoom machine deden zij het ding gaarne van de hand Zij waren blij de molens ln ere te kunnen herstellen Vermoedelijk ls de machine naar de een of andere fabriek verhuisd De geschiedenis zwijgt daarover Gelukkig h°eft Hoogendijk deze vernede ring niet meer beleefd Toen het gemaal werd afgebroken was hij reeds gestorven Hoewel de stichter van het merkwaar dige Genootschap voor Proefondervinde lijke WUsbegeerte zijn tijd vooruit was moge blijken uit het feit, dat de eerste Nederlandse stoomboot dateert van 1824, de eerste Nederlandse locomotief van 1839 En het twee stoomgemaal in Nederland verscheen pas een halve eeuw nadat het eerste zo smadelijk was afgebroken Oplossing probleem 22. Stand: Zw. 10 sch. op: 3, 7, 8, 10, 12, 16, 19, 20, 28, 36. Wit. 10 sch. op: 21, 27, 30, 37, 39 40, 43, 44, 46, 47. Wit speelt: 1. 47—41 (36 x 47), 2. 46— 77777// V/////// W77/7/ ,/,VS/S/ 41 (47 x 45 sl. 3 sch.), 3. 44—10 (45 X 25), 4 39—33 (25 X 17), 5. 33 X 41 Een merkwaardig eindstandje, In het volgende eindspelletje: Zw. 2 sch. op 11 en 14. Wit dam op 21 is wit aan zet. Hij kan dit eindspel winnen, maar^nen moet wel degelijk wetePhoe. De verbluffende win nende zet voor wit is 21—4311 Zwatr kan nu 11—16, 1117, 14— 19 of 1420, Men zoeke na elk van deze zetten de winst. Ter oplossing voor deze weekt PROBLEEM 23 van C. Meeuwe (Zie diagram). Zw. 12 sch. op: 4, 7, 8, 12, 13, 14, 18 2<r, 22, 23, 29, 37. Wit 12 sch- op. 21, 26, 27, 30, 31, 35, 38, 39, 40, 42, 43, 47. Wit speelt en wint. door T. N. ADEMA. 7 „Tja", zei Hans, terwijl hij een blik over zijn versleten kleeren liet glijden, „ik geef toe, dat 't een beetje gek lijkt, maar 't is toch de waarheid. Mijn vader was oudste firmant in een bankierskantoor, ik was eenig kind en ik heb in mijn jeugd precies kunnen doen en laten wat ik wilde. Ik ben na mijn H.B.S.-tyd naar Delft gegaan om voor ingenieur te studeeren, maar ik heb meer geboemeld dan gewerkt. Ik heb mijn vader een kapitaaltje aan schulden gekost, ik heb het erfdeel van mijn moeder er doorgedraaid en toen mijn vader gestorven is heb ik een reis om de wereld gemaakt. Ik ben in Nice gestrand en in een speelmilieu terecht gekomen. Vier weken later was ik al myn geld kwijt. Ik heb in het buitenland nog een schat rijke tante, maar ze heeft verklaard, dat ze me nooit van haar isvjsa meer zien wil en dat ze geen hand zal uitsteken om te helpen. Toen ben ik, op recommandatie ran vrienden, op een handelskantoor gekomen, maar 't werk stond me tegen en ik ben ontslagen omdat lk een afdee- lingschef een vampier genoemd heb." Het mannetje luisterde met belangstelling. „En toen?" Informeerde h(j. „Van toen af', zei Hans, „was mijn leven alleen maar een drama. Ik ben reiziger geweest voor een inktfabriek, vertegenwoordiger voor een zaak in electr. waachmachines en akten van een risico-verzekering, maar het ligt niet ln mjjn natuur om de menschen te bedriegen en als ze me vragen of lk nu werkelijk meen wat lk zeg, dan begin ik te stotteren en vijf minuten later weten ze precies waar ze aan toe zijn. Ik heb nooit iets minderwaardigs kunnen verkoopen en dat is mijn noodlot geweest." „Maar je mot toch leve", zei het mannetje, terwijl hij zijn pijpje stopte. „Helaas", zei Hans, „ofehJa, natuur lijk moet ik leven en lk wil graag leven, maar het ls zoo ontzettend moeilijk om op een behoor lijke manier aan den kost te komen. Als"ik be denk, dat ik nu in een jaar verdiend heb, wat ik vroeger op één avond uitgaf, kan ik niet anders dan spijt hebben, maar lk verzeker u, dat die stofzuigersperiode me heel wat geleerd heeft." „Misschien", zei het mannetje bemoedigend, „komt alles nog wel terecht. Ga nou direct naar baas Govers." „Zou u denken", vroeg Hans, „dat ik daar eenige kans heb?" „Natuurlijk", knikte het mannetje, „as te- nlnste niet reeds in de vacature voorzien ls," Hij zei het 400 deftig of het den post van directeur-generaal bij de Posterijen betrof en Hans moest onwillekeurig glimlachen. ..Ik ga er dadelijk heen", zei hij, „en als u hier nog een "half uurtje blijft zitten, zal ik u nog den uitslag kunnen melden. Of kan lk u misschien ergens anders vinden?" „As 't mooi weer is", zei het mannetje, „dan zit ik meestal hier en as 't regent en ln den winter dan heb ik mijn vaste plaats ln de Openbare Leeszaal. Daar is 't licht en warm en daar ken ik meteen m'n krantje leze." „Maarreinformeerde Hans, „waar leeft u dan van?" „Twee gulden van m'n pensioentje", zei de man, „en ik krijg elke week drie gulde vyf en tachtig cente van „Liefdadigheid naar Ver mogen". Dan eet ik b(j Neeltje Prak in de Ba- gijnensteeg en dan slaap ik in 't Tehuis. Dan is 't met mekaar genog en een pakkie tabak ken d'r ook nog van overschiete." „Enne, hoe heet u?" vroeg Hans. „Zeg maar Dirk", zei het mannetje, „dat zegge allemaal en nou mot Je gaan, anders is de kans verkeke. Je zegge maar nie, dat ik je gestuurd heb, anders neemt ie je misschien nie." „In ordeehDirk", zei Hans van Linschoten, „en bedankt voor de informatie." H(j zocht den uitgang van het Vondelpark en stak mét aarzelende schreden het Leidsche Plein over, want in zijn hart voelde hij bitter weinig voor het kellnerschap in een volkscafétje. (Wordt vervolgd).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 3