HELGOLAND in ROOK en PUIN
De grootste ontploffing, die
Europa ooit meemaakte
Wijzigingen in Britse regering
„Operatie volgens het plan verlopen"
V. S. erkennen
„Repoeblik"
V
Het Poollicht van
Donderdagavond
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDERKOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Onbeschrij felij ke
explosie
Verslag van een
ooggetuige
Hors d'Oeuvre
Van nabij en verre
Oude vrouw levend
verbrand
Vreselijk ongeval te
Schellinkliout
30 Millioen schade in
Texas City
Van Radar-station tot
Jeugdherberg
Doodvonnis Tiso voltrokken
Pensioenfonds voor de
landbouw
lüeec&eticfit
Nieuwe
minister
India
voor
J
Ministers naar Indonesië
Minder-valide
werkers
Alkmaar verloor
electriciteisproces
bureau:
Koningstraat 78-80
Den Helder
Telefoon 2348
Giro 449041
Dtr.: J. BtJlsma
ZATERDAG 19 APRIL 1947.
Voortzetting van de
70e JAARGANG No. 9560.
HELDERSCHE COURANT
TAEKVWi
Advertentie»: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
1? cent per mjn. Kleine ad
verton tlea (..Juttertjes') tot
IS woorden 75 cent, elk woord
meer I cent
Abonnementen: per kwartaa.
I 8—per poet f 1.95
H> ofdrednetenr: M. H. K. Dyldert, Rajonrednetenren C. A. Dekkers en W. Kok.
ofvcnmrn—k—oiwryn»«6McicoiA»*c
Met een enorme ontploffing zijn Vrijdagmiddag, precies te 12 uur Ned.
tijd, de militaire versterkingen van Helgoland verwoest. Daarmede heeft
Helgoland precies op dezelfde dag waarop het twee jaar geleden door
een zware luchtaanval werd getroffen, opgehouden als eilandvesting te
bestaan.
Ongeveer 6700 ton munitie en ontplofbare stoffen in de onderaardse
gangen en ruimten veroorzaakten de grootste ontploffing die Europa
ooit heeft meegemaakt. Door één enkele druk op een knop bracht
luitenant-commander Frances Mildred van de Britse vloot, die zich adn
boord van het Britse kabelschip Lasso bevond, de ontploffing teweeg.
Tegelijkertijd werd de ontploffing ook teweeg gebracht door den
torpedojager Bleasdale, door middel van draadloze telegrafie.
Welke uitwerking de ontploffingen
precies hebben gehad, zal men op zijn
vroegst Zondag te weten kunnen ko
men, omdat het eiland pas over twee
dagen betreden mag worden. Zondag
sullen experts van de Britse vloot
de eerste zijn, die dan een overzicht
van de resultaten krijgen.
Commander Colver, die de gehele actie
heeft voorbereid, verklaarde, dat de
zuiver militaire installaties, zoals de
batterijen, de onderaardse tunnels en
de duikbootkazemat, in elk geval vol
ledig vernield zullen zijn, omdat daar
vooral de ontplofbare stoffen waren
opgestapeld. In welke mate het eiland
■elf echter heeft geleden, kan men
slechts gissen. Een ander Brits marine
officier verklaarde, dat het niet aan te
nemen is, dat het eiland uiteengereten
sou zijn. Waarschijnlijk hebben de
noord- en zuidwestpunt van het eiland
het meeste geleden.
De regering der Verenigde Staten
heeft besloten de Indonesische re
publiek de facto te erkennen op
Java, Sumatra en Madoera, aldus
•en officiéél communiqué.
Amerikaanse autoriteiten hebben
erop gewezen, dat de Verenigde
Staten de souvereniteit van de Ne
derlandse regering zullen blijven
erkennen op het gebied van bui
tenlandse en economische betrek
kingen.
Een verslaggever van de Deutse
Presse-dienst, die zich op een schip
ongeveer 9 zeemijl van Helgoland be
vond, meldt, dat het sein tot ontplof
fing in de grootste spanning werd af
gewacht. Het hijsen van een signaal
vlag gaf dit sein. Enige seconden later
deed een onbeschrijfelijke ontploffing
de lucht trillen, waarna het geluid der
explosie zich dof en rommelend over
de zee voortplantte.
Het geluid van de ontploffing der
Duitse versterkingswerken op Hel
goland is door de BBC uitgezonden.
Volgens een ooggetuige, die voor
de BBC een reportage gaf, werd het
eiland na de explosie aan het ge-
Adoll: „Deze bas!» wordt vorens
plan vernietigd".
Herman: „Maar niet volgens bet
onze".
HELGOLAND
Onze Engelse bondgenoot heeft
Helgoland ln de lucht laten
springen. Ik vind dit een erger
lijk feit.
Ten eerste heeft dtt eiland,
waar Ik overigens nooit ben ge
weest, ««110 altijd bekoord. Door
de naam. Het woord Helgo her
innerde mij aan Helga, en „Hei-
ga" stond onder een plaatje
van een lieftallig meisje waar
op ik in mijn zeer prille jeugd
verliefd ben geweest.
Zij was mijn eerste liefde, en
dat vergeet men nooit. Enfin, zal
men zeggen, dat is iets volstrekt
persoonlijks en dat interesseert
ons niet.
Ten tweede: ik heb altijd de
illusie gekoesterd zelf eens een
eiland te bezitten, waar men zo
heerlijk, door de zee van alle
wereldse narigheid gescheiden,
vegeteren en dromen kon. Liefst
een eiland in de Stille Zuidzee,
waar het altijd zomer is en het
brood gebakken aan de bomen
hangt. En nu stemt het mij bit
ter, dat men mij dit eiland Hel
goland, als men het dan tdch
kwijt wilde zijn, niet ten geschen
ke gegeven heeft. Ook dit is iets
zeer persoonlijks, en ook dit in
teresseert misschien den lezer
niet. Best, maar het Interesseert
mij.
Ten derde en ten laatste lijkt
het verwoesten van dit vesting-
eiland mij, uit strategische over
wegingen, dom. Daar hadden de
Engelsen nu een mooie gelegen
heid een vesting te verkrijgen opJ
een rots midden in zee, waar
mede zij de Duitse kust, en de
monden van Wezer en Elbe, kon
den beheersen tot het einde der
dagen, een noordelijk Gibraltar,
en het kostte hun niets. Zij heb
ben het al eens vroeger ln
eigendom gehad, van 1814 tot 1890
en toen, ln een ogenblik van on
voorzichtigheid vooruit zien ls
nooit Engelands sterke zijde ge
weest aan Duitsland afgestaan.
Welk een kans is nu, ln letter
lijken en figuurlijken zin, door
het verwoesten van deze sleutel
positie, in rook opgegaan! Jam
mer toch, doodjammer, dat niet
t k ln Engeland eerste minister
ben! KREEFT.
Drie inzittenden kwamen om het le
ven, toen hun vliegtuig van het eiland
Guernsey op weg naar Londen in zee
stortte. Eén passagier werd gered.
Op 8 Mei, de verjaardag van
Duitslands capitulatie, zal voor het
graf van den onbekenden soldaat te
Brussel een gewijde steen worden bij
gezet ter herinnering aan de achttien-
daagse veldtocht. Naar het offi
ciële Perzische nieuwsagentschap
meldt, eist Perzië 955.000.000 dollar
herstelbetalingen van Duitsland.
Bij Oetzen in de Britse zöne van Duits
land is in de mist een personentrein
op een goederentrein gelopen, waarbij
3 personen werden gedood en 42 ge
wond. Onder de goederen, die in
Albany ten behoeve van Nijmegen zijn
ingezameld, bevindt zich ongeveer drie
en een halve ton zeep en een grote
hoeveelheid glas. Naar aanleiding
van de berichten over verhoogde acti
viteit van de Krakatau deelt de vulka-
nologische dienst mede, dat er geen
redenen voor ongerustheid bestaan.
„La dernière Heure" verneemt
dat prins Boudewijn, de Belgische
troonopvolger, zijn studiën zal voort
zetten in Engeland. Het aantal
door de Nederlandse Spoorwegen op
Donderdag te Utrecht ingenomen
plaatsbewijzen bedraagt 23.200. Het
totaal-aantal officiéél geparkeerde
auto's was Donderdag 2325. Een
vrouw lokte te 's-Gravenhage een
vierjarig jongetje met een „ijsje" mee
naar een straat Zij trok het kind daar
zijn jasje uit en maakte zich daar
mede uit de voeten. Binnen één week
is dit reeds het derde geval Te
Amsterdam is de 20-jarige R. N. ge
arresteerd, die was ontsnapt uit het
Rijksopvoedingsgesticht te Amersfoort
en die wordt verdacht van de roof
moord in de nacht van 6 op 7 April te
Haarlem.
zichtsveld onttrokken. „Het ls de
grootste rookkolom, die ik ooit ge
zien heb", aldus de waarnemer. „Zo
dra de ontplofbare stoffen tot ont
branding waren gebracht, stegen ont
zaglijke walmende rookkolommen
tot wolkenkrabberachtige hoogte op.
Onmiddellijk daarop zag men twee
geweldige wolken in paddestoelvorm
als bi) de atoomproef op de Bikini
Atoll-eilanden. Zes minuten na de
ontploffing was de wolk meer dan
2400 meter hoog en 1600 meter
lang en breed.
Tien minuten na de explosie werd het
volgende officiële communiqué door de
radio gepubliceerd: „De operatie ls
volgens het plan verlopen.
Gistermorgen is te Schellinkhout een
buitengewoon tragisch ongeluk ge
beurd, dat het leven gekost heeft van
de alleen-wonende 82-jarige weduwe
De Vries.
Een familielid, dat haar 's morgens
kwam opzoeken, kreeg op zijn bellen
geen gehoor, waarna hij zich met een
bilurman toegang tot de woning ver
schafte en in de keuken het lijk van
de oude vrouw vond.
Een onderzoek wees uit, dat de
vrouw de kachel heeft aangemaakt met
petroleum, doch dat daarbij Raar Kle
ren hebben vlam gevat
Ze heeft zich nog naar de aanrecht
begeven, doch is neergevallen en le
vend verbrand.
Het mag een wonder genoemd wor
den, dat het huis niet een prooi der
vlammen is geworden; de petroleum-
kan, die naast de kachel gevonden
werd was ten dele gesmolten door de
hitte!
De vrouw was bijna blind en reeds
lang geleden hadden haar familieleden
getracht haar onder te brengen in een
tehuis voor ouden van dagen, doch we
gens plaatsgebrek was men hierin nog
niet geslaagd.
De ramp in Texas City zal de verze
keringsmaatschappijen minstens 50
millioen dollar kosten. De materiële
schade wordt op 22 k 30 miliioen dollar
geschat. Men vreest dat het juiste aan
tal doden wellicht nooit bekend zal
worden.
De Nederlandse Jeugdherberg-Centrale,
die tijden» de oorlog een aantal van haar
gebouwen verloren zag gaan, heeft de be
schikking gekregen over het Radaretatlon
ln de Schoorlse duinen.
Dit gebouw, dat tijdens de oorlog door
de Duitsers werd neergezet, zal door en
kele binnenhuis-architecten zodanig wor
den ingericht, dat niets meer aan de oor
spronkelijke bestemming zal herinneren.
Nog tijdens het komende seizoen hoopt
men deze nieuwe aanwinst ln gebruik te
kunnen nemen.
Het Franse persbureau AFP meldt uit
Bratislava, dat Vrijdagmorgen vroeg de
executie van dr. Joseph Tiso, den vroe-
geren Slowaaksen president, heeft
plaats gehad. Het verzoek om gratie
van Tiso, die wegens verraad tot de
dood door de strop was veroordeeld,
werd gisteren door de Tsjechoslowaak-
se regering verworpen.
Nadat zijn advocaat Donderdagavond
laat de cel had verlaten, bracht Tiso
de gehele nacht in gebed met den
priester door. Degenen, die den veroor
deelde in zijn laatste ogenblikken heb
ben bijgestaan, vermelden, dat Tiso bij
zonder rustig was. De dood trad na 7
minuten in. Eerst 5 minuten later vie
len het crucifix en de rozenkrans uit
de handen van den gehangene.
Het ministerie van sociale zaken
deelt mede, dat met het oog op het
zeer binnenkort in te stellen pen
sioenfonds voor de landbouw met
spoed een wetsontwerp gereed ge
maakt wordt ter regeling van deze
materie. Dit fonds zal niet alleen
toegankelijk zijn voor het personeel
maar ook voor de werkgevers en de
zelfwerkenden.
Het is de bedoeling de wettelijke rege
ling aldus op te zetten, dat ze niet al
leen zal gelden voor het pensioenfonds
in de landbouw, maar eventueel voor
elk pensioenfonds in een bedrijfstak,
waar alle werkenden in dat bedrijf
aan kunnen deelnemen.
Over de regeling zal overleg gepleegd
worden met het georganiseerde be
drijfsleven.
Het spreekt vanzelf, dat de voorbe
reiding en uitwerking ener wettelijke
regeling enige tijd vordert, zodat het
niet mogelijk zal zijn het bedrijfspen
sioenfonds in de landbouw reeds met
ingang van 1 Mei bij het in werking
treden van het nieuwe collectief con
tract definitief op te richten. De rege
ring heeft zich echter bereid ver
klaard een overgangsregeling te tref
fen, waarin de inning der premiën en
de doorberekening daarvan in de pro
ducentenprijzen niet rechtstreeks
plaats heeft, doch waarin een en ander
op indirecte wijze wordt geregeld.
OVERDAG TIJDELIJK TOE
NEMENDE BEWOLKING.
I
Weersverwachting, geldig tot het
denavond:
Heldere vrij koude nacht. Over
dag: tijdelijk toenemende bewol
king, doch bijna overal droog
weer. Opnieuw flinke stijging van
temperatuur. Matige wind tussen
Zuidoost en Zuidwest.
Gisteren ls bekend gemaakt, dat Lord Pethlck Lawrence is afgetreden
als minister van Voor-Indië. Hierdoor zijn enige wijzigingen in de Britse
regering noodzakelijk geworden, o.m. de vervanging van John Hynd, kan
selier van het Hertogdom Lancaster, door Lord Pakenham. Lord Pakenham
zal onder Bevin verantwoordelijk zijn voor het bestuur van de Britse zónes
van Oostenrijk.
Waarschijnlijk zullen binnenkort ook
de ministers Lieftinck en Hulsmans
naar Indonesië vertrekken.
In verband met de komst van minis
ter Lieftinck naar Batavia verneemt
Aneta, dat het geenszins uitgesloten is,
dat na besprekingen te Batavia over
de financiële positie van Nederland en
Indië minister Lieftinck en dr. Van
Mook zich naar Amerika zullen bege
ven, waarbij ook de mogelijkheden tot
het verkrijgen van een geldlening ter
sprake zouden komen.
GEWAPENDE ROOFOVERVAL TE
ROTTERDAM.
Twee mannen overvielen Donder
dagavond omstreeks 8 uur den 52-jari-
gen rijwielhersteller G. van de Burg
met zijn 23-jarigen knecht H. J. de
Neef in zijn winkel aan de Boven
straat. Van de Burg en zijn knecht
werden door de mannen, van wie één
een pistool op hen gericht hield, in
een kast opgesloten, die zij daarna
voor alle zekerheid met een kist en
een fiets barricadeerden. Daarop ver
dwenen zij met een dames- en een he
renrijwiel. De daders, die ongeveer 22
jaar oud zijn, zijn nog niet opgespoord.
Hun signalement is eehter bekend,
Naar ln een regeringacommunl-
qué wordt bekend gemaakt, heeft
Koning George het aftreden van
Lord Pethick Lawrence aanvaard
en de benoeming van de nieuwe mi
nisters goedgekeurd. Zowel Lord
Listowel als Lord Inman, die afge
treden is als voor*, van de B.B.C.
(Brltish Broadcasting Corporation)
worden leden van het kabinet, dat
met één minister wordt uitgebreid.
Besloten is, 'dat Bevin, de minister
van Buitenlandse zaken, voortaan de
ministeriële verantwoordelijkheid voor
de Britse vertegenwoordiging in de
bestuurscommissie voor Duitsland en
de geallieerde commissie voor „Oos
tenrijk zal dragen en dat 't bestuurs
departement van Duitsland en Oos
tenrijk ressorteren onder het mi
nisterie van buitenlandse zaken, al
dus het Britse regeringscommuniqué.
John Freeman, financlëel secretaris
van het ministerie van oorlog, zal te
vens de functie van onder-minister
van oorlog waarnemen.
Het aftreden van den minister van
Voor-Indië, Pethick Lawrence, ls voor
de Britse politieke wereld een grote
verrassing. Ofschoon men wel veron
derstelde,. dat Pethick Lawrence zou
willen aftreden in verband met zijn
hoge leeftijd en de geweldige verant
woordelijkheid van zjjn functie, wist
men, dat Attlee en anderen hem wil
den handhaven zo mogelijk tot het
offtsblik, waarop de mimavgr, dte
stempel zo krachtig op de Voor-Indi
sche politiek heeft gedrukt, de
machtsoverdracht zou hebben ver
richt.
De nieuwe minister van Voor-Indië,
Lord Listowel, die tijdens de coalitie
regering een tijdlang onder-minister
van Voor-Indië ls geweest, is veel
jonger dan Pethick Lawrence en heeft
een open oog voor de nationalistische
aspiratie* van de Voor-Indiërs.
DE EEESTE TRAAN NEDERLAND j
Het KNIM te De Bilt deelt mede:
In de avond van 17 April werd een
buitengewoon fraai Poollicht in ons land
waargenomen.
Velen zal dit hebben doen denken aan
het sterke Poollicht van Januari 1988. -
Het meest opvallende was ditmaal de
voor ons land zeer zeldzame corona,
welke tijdens het maxima der ontwlkke
llng omstreeks 23 uur gevormd werd ln
het sterrenbeeld de Jachthonden,
Omstreeks 22 uur werd een zeer licht
sterke eenvoudige boog gezien, welke van
het westen naar het noordoosten verliep
«n zich tot ongeveer 40 graden boven de
noordelijke horizon verhief. Hijeronder
tekende zich zeer fraai het z.g. donkere
segment af.
Na 22,40 uur werd de stralenstructuur
ln deze bogen steeds sterker, onder
sterke roodverkleurlng gingen zq over ln
een schitterende draperie, "hetgeen leidde
tot de vorming van de corona
De verschijnselen werden gezien tot 4f>
graden boven de zuidelijke horizon. Deze
Poollicht ontwikkeling was ln zekere zin
een verrassing. Op de zon zijn slechts
een paar kleine zonnevlekkengroepen
zichtbaar.
Echter traden enige dagen geleden zeer
talrijke en sterke storingen in het radio
verkeer op, welke wezen op grotere
zonne-activltelt. De magnetische storing
begon op 17 April 13,28 uur.
Men spreekt vaak van „het domme
pctlood". Men kan ook spreken van
„het domme papier".
Velen onzer landgenoten zijn verzot
op papier. Wij bedoelen niet het papier
dat dienst doet ter verspreiding van
het gedrukte woord, in de vorm van
dagblad en boek ook dit is, en ge
lukkig, binnen onze landsgrenzen zeer
gewild maar het papier dat wordt
gebruikt voor acte, diploma, certifi
caat, getuigschrift en naar welks bezit
de man of de vrouw, die het te ver
werven wist, en <lie naar een of andere
maatschappelijke functie solliciteert,
pleegt te worden gewaardeerd.
Maar er is verschil tussen school- of
studie-kennis en maatschappelijke
bruikbaarheid. Er zijn deugdelijke
scholieren, steeds nummer 1 in de klas,
die, wat laatstgenoemde eigenschap be
treft, verre achterstaan bij den man die
voor geen enkel examen is geslaagd
doch die menskundig inzicht bezit,
practisch verstand en initiatief. Toch
komen deze laatsten soms moeilijk aan
bod daar zij zich niet kunnen beroe
pen op het bezit van het domme pa
pier, dat een examen-commissie ver
strekt. Menigeen zal in zijn kring wel
mannen en vrouwen kennen die door
dit, ik zou haast willen zeggen bijge
lovig hechten aan acte en diploma, in
hun carrière belemmerd zijn, en die
toch verre uitsteken boven de middel
maat.
Men zegt dat het in Amerika anders
toegaat en dat men sollicitanten daar
naar hun menselijke eigenschappen en
niet naar diploma of getuigschrift
keurt. Men neemt den man die werk
zoekt voorwaardelijk aan en blijkt hij
berekend voor zijn taak dan wordt hij
dienovereenkomstig beloond; is dit
niet het geval dan kan hij zijns weegs
gaan en het beproeven in een ander
bedrijf. Alleen op wetenschappelijk ge
bied, waar het bezit van diploma of
acte een zekere mate van kennis en
inzicht waarborgen kan, is het papier
niet dom. En hetzelfde geldt voor be
roepen waarvoor bepaalde vakkennis
wordt vereist. In vele gevallen echter
leidt het tot een onjuiste beoordeling
en tot het afstoten van krachten die
voortreffelijk zijn.
Wat voor de diflloma-lozen geldt kan
ook worden opgemerkt voor de z.g.
minder-valide werkers, mannen en
vrouwen die vaak al te lichtvaardig,
tengevolge van een of ander lichame
lijk gebrek, bij meer bevoorrechte ge
gadigden naar een werkkring, ten ach
ter worden gesteld. Veelal zijn zulke
mensen volkomen in staat hun werk te
verrichten en doen zij het voortreffe
lijk, maar zij krijgen er niet de gele
genheid toe. Zij komen daardoor ten
laste van hun verwanten en uiteinde
lijk draagt de gemeenschap die last. De
z.g. minder-valide werknemer kan
over karakter-eigenschappen beschik
ken die ruimschoots opwegen tegen
ziin lichamelijke tekortkoming.
De regering heeft thans een wets
ontwerp ingediend waarbij aan werk
gevers in grote bedrijven de verplich
ting wordt opgelegd 'n aantal minder-
valide werknemers ln te schakelen, tot
een klein percentage van het totaal
der gebruikte arbeidskrachten. Het feit
dat ook ons land thans helaas een groot
aantal oorlogs-invaliden telt, die
echter voor bepaalde functies zeer wel
l.i het arbeidsproces kunnen worden
gebruikt, heeft tot het nemen van deze
maatregel de stoot gegeven en de re
gering heeft zeer terecht opgemerkt
dat deze mensen slachtoffers zijn van
een ramp welke de gehele gemeen
schap getroffen heeft en dat de ge
meenschap dus hier een morele ver
plichting vindt, welke zij nakomen
moet u.
De wekelijkse beurs te Middenmeer begint langzamerhand weer het oude
aspect te krijgen. Practisch alle Wieringermeerboeren en vele zakenmensen
zjjn op de marktdag aanwezig. Een kijkje tijdens de marktdag. Autobanden
(op de voAtgroadj ajjn eea ïeer («wild artikel voor de landbouwwagens
De gemeente Alkmaar stelde een acht
tal Jaren geleden vast, dat de provincie,
krachtens de concessie-voorwaarden, ver
plicht ls stroom te leveren aan de ge
meente als gegadigde. De provincie oor
deelde echter, dat zij niet verplicht ls
aan de gemeente stroom te leveren an
ders dan voor eigen verbruik.
De Rechtbank te Haarlem wees de vor
dering der gemeente toe. In Hoger Beroep
echter heelt het Hol te Amsterdam het
vonnis vernietigd en de Rechtbank onbe
voegd verklaard op grond, dat hier geen
sprake was van een geschil over eigen
dom, noch over een schuldvordering cd
een burgerlijk recht.
De gemeente kwam in Cassatie, doch de
Hoge Raad heelt gister dit beroep ver
worpen.
2S.OOO VALSE TEXTIELPUNTEN
VERHANDELD
Onlangs Is aan het licht gekomen dat
via Tilburg tienduizenden valse textiel
punten in ons land werden gebracht.
De punten werden in Antwerpen ge
hukt en dan naar Tilburg gesmokkeld,
rhans stonden weer twee lieden ln ver
pand met deze zaak voor den btjzonderen
politierechter te Breda terecht. Het wa-
ren de Tilburgers H V en F R.
Van den laatsten kwamen zulke belas
tende leiten aan het licht, dat hij on
middellijk gevangen werd genomen <gt
veroordeeld tot een gevangenisstraf van 4
maanden. Dit voor het verhandelen v«i
10 000 valse textielpunten. Binnenkort moet
hij echter nog terecht staan voor het var-
v«D 15.000 punten.