5 hoogspanning In Brussel twee kwartjes voor eeri gulden d*WAT6R-»e»IIOiWjitt^a. Petroleum KARS0TE RUB behoort NIET in melkflessen PUROIM HOE spellen we na 1 Mei? Een honderdjarige Zuivering in België Zonder trouwring op reis Deviezensmokke! een „good sport" Wij luisteren morgen naar. PRODUCTIE J Geeft ledige flessen schoon terug Speciaal huidmiddel voor vrouwenschoon uitdePurol-Fabrieken. We gaan weer naar schoof De uitslag van onze derde sportprijsvraag En thans onze nieuwe prijsvraag voor a.s. Zondag (4e Sportprijsvraag) Het einde reeds in 't zicht Feuilleton maanden 47 door Tjeerd Adema (Vsn een specialen verslaggever.) Wie een der pascagierskantoren der K.L.M. betreedt wordt daar ge troffen door de mededeling, dat men versocht wordt rijn gouden ringen en andere kostbare sieraden af te geven aivorens een reis te beginnen die tot over de grenzen van ons vaderland reikt. Naar aanleiding hiervan zijn heel wat grapjes in om loop over het verband tassen ha weljjkstrouw en trouwring en over het spreekwoord, dat Iets zegt van hetgeen het oog niet riet Toch is het verre van onze luchtvaartmaatschappij te bevorderen dat de vrouwen van al de zaken lieden, die besognes in het buitenland hebben, zich ongerust gaan maken over het gedrag harer echtgenoten Met de moraal heeft de hier bedoelde mededeling dan ook niets te maken. Zij spruit voort uit., de armetierige leegt* van 's lands schatkist, die ima ginaire Haagse brandkast, waarover minster mr. P. Lieftinck zo zorgvuldig waakt. Het is namelijk een even bedroevend als onmiskenbaar verschijnsel, dat heel wat luchtpassagiers, zowel mannelijke als vrouwelijke, in het vliegtuig trach ten te stappen, getooid met kostbare Juwelen, die zij zo Juist in de Kalver- straat hebben aangeschaft met geen ander doel dan om ze zo spoedig moge- gelijk bij een Londensen of een New- Yorksen juwelier in ponden of dollars ora te zetten, teneinde daarmee voor zich privé het een en ander aan te schaffen: een paar costuums of tollet jes, een dozijn nylons, een fototoestel, een horloge.. Maar is dat dan zo slecht? Er is een tijd geweest, waarin ledereen waar dan ook voor zijn geld kon kopen wat hij wilde. Niemand zou zich daar mee bemoeien. Waarom ook? Het was een privé-aangelegenheid. Dat is het nu niet meer. Omdat er zo'n schreeuwend tekort aan deviezen is, dringt de wenselijk heid zich op van elke vorm van export aan de overheid opgave te doen, opdat het in deze omstandigheden niet aan gaat met een ring van 2000 gulden naar Engeland te vliegen, het ding dan voor 200 pond sterling te verko pen en dat bedrag dan ten eigen bate aan te wenden. Voor die 200 pond had iets anders gekocht kunnen wor den. Kinderachtig om op zulke din gen te letten? Vindt u misschien. Het verkeer door de lucht blijft immers beperkt tot enige tientallen mensen per dag Toegegeven dat het niet groot is, maar zou men dat grapje met die ringen en juwelen niet ver hinderen, dan zou het niet lang duren of de luchtreizigers zouden voor een groot deel deviezensmokkelaars op grote schaal zijn en dat zou schrik barend in de papieren lopen. Douane-ambtenaren kennen alle trucjes. De douane-ambtenaren op Schiphol hebben niet alleen geleerd te letten op de sieraden aan de vingers en polsen en om de halzen der luchtreizigers en reizigsters, zij kennen zo langzamer hand alle trucjes om, in welke vorm ook. deviezen te smokkelen. Trou wens, ook hun collega's, die de scheepspassagiers in de zeehavens con troleren, en de commiezen aan de grensstations der spoorwegen en aan de posten langs de internationale autowegen weten er van mee te praten Tezamen moeten er elke dag een drieduizend mensen deze controle rend* ambtenaren passeren, want bet verkeer over de grenzen heeft zich ondanks alle beperkende maat regelen al weer tot die frequentie in beide richtingen uitgebreid. De droeve ervaring heeft geleerd, dat het merendeel van die drieduizend elke dag tracht méér geld of gelds waardige goederen over de grens te brengen dan door de overheid ge oorloofd is. Sleehts weinigen zijn fatsoenlijk-uit-eigen-be weging. De meesten proberen of het lukt, vin den het een „good sport" als het lukt en kankeren op de regering als zij tegen de lamp vliegen. Het besef, dat zij zich moreel op één lijn stellen met inbrekers en fietsen dieven door deviezen te smokkelen, ontbreekt doorgaans te enen male. De gemeenschapszin is toch al niet groot bij het Nederlandse volk en het schijnt met betrekking tot zo iets abstracts als deviezenmoeilljkheden in het ge heel niet te bestaan. Een groot gevaar voor ons land. De deviezensmokkelaars vormen een groot gevaar voor ons land, daar HILVERSUM I (301 m.) geeft Nieuws om 7, 8, 1, 8, 8 en 11 uur. VARA: 8,18 Opera- piogramma. 8,50 Voor de huisvrouw. VPRO: 30,00 Morgenwijding. VARA: 10,30 D* regenboog. 11,00 Royal Opera- Orcheatre. 11,45 Familieberichten. AVRO: 12,00 Pierre Palla. 12,35 The Skymasters. 1,15 Vaudevllle-Orkeat. 3,00 Kookkunst. 2,20 uur Balletmuziek. VARA: 4,30 Tussen 12 en 18. 5,00 Kwartet Jan Corduwener. 6,20 Mu- •ette-klanken. 7,15 Ly» Gauty. VPRO 7.30 De mens in 1947. 8,05 Weerpraatje. 8 30 Verhouding van Christendom en cul tuur. VARA: 9,00 Uitzending Congres PvdA 9,30 Men vraagt. 10,00 Bui tenlands overzicht. VPRO: 10,40 Avondwijding. VARA: 11,15 Sympho- nisch concert. HILVERSUM II (415 m.) geeft Nieuws om 7, 8, 1, 7, 8 en 10 uur. NCRV: 8,15 West- minster-Abby. 8,30 Morgenconcert. 9.50 Orkestwerken. 10,30 Morgendienst. 11,30 Gramofoonmuziek. 12,00 Ensem ble Douwinckey. 1,15 Omroepkoor 2,20 Van oude en nieuwe schrijvers. 2,40 „Elck wat wils". 4,00 uur Verzets poëzie. 4,30 Nederl. Radio-kwintet. 5 15 Giaconde-ensemble. 6,25 Reportage over douane-werk. 7,30 Geestelijke lie deren. 7,45 Inflatiegevaar. 8,05 De stemvork. 8,15 Bijbel en muziek. 8,4a Industrialisatie van Zuid-Afrlka. 9,10 Radio-Philharmonlsch Orkest. 11,00 Po pulalre Avondklanken. A De productie in Nederland is dank zij invoer en eigen inspanning en arbeid sinds de bevrijding verheu gend gestegen. Bedroeg de pro ductie in Augustus 1945 nog maar 31 pet. van die van 1938 (1/3 van normaal), in het laatste kwartaal van dat jaar was zij reeds geste gen tot 56 pet. Eerste kwartaal '46 was dit 61 pet., tweede kwar taal 68 pet., derde kwartaal 76 pet. en vierde kwartaal 89 pet van de productie 1938. Wij hadden echter in 1946 600.000 inwoners meer dan in 1938, zodat het laatstgenoemde cijfer eigenlijk 109 pet. moest lui den, wilden wij de normale toe stand terughebben. (WEUKEUJK ri RAD \Ari AVOHTUUQ.? zij stelselmatig de waarde van de gulden ondermijnen. Elke over de Belgische grens gesmokkelde gulden die op de zwarte markt te Brussel acht franken in plaats van zestien opbrengt heeft ten gevolge dat een Belgische zwarte handelaar voor twee kwartjes over een gulden kan beschikken. Al die ongezonde verschijnselen ver dwijnen natuurlijk als er eenmaal weer van alles volop is, maar die toe stand zal des te langer uitblijven naar mate de deviezenmaatregelen door des te meer reizigers gesaboteerd worden. En gesaboteerd wordt er! Op grote schaal zelfs, gezien de ten hemel schreiende resultaten van het douane-onderzoek aan alle posten. Het geschiedt op zo'n grote schaal zelfs, dat minister Lieftinck van zijn naaste medewerkers al meermalen de raad heeft gekregen een rigoreus reisverbod uit te lokken. Dat zou hoogst onaange naam zijn, maar als bijna elke toe risten- of zakenreis in de practijk een smokkelaffairetje wordt, kunnen al die grensoverschrijders niet anders doen dan met Tijl Uilenspiegel deemoedig te verklaren: „Ik heb het er naar ge maakt!" „Melkboer, hier hebt U de fles met gortepap weer terug, ze ruikt naar petroleum" of „Melkboer, deze fles melk was zuur, toen ik haar open maakte", zijn opmerkingen welke de melkslijter, nadat hij zijn „Goeden morgen, mevrouw", gelanceerd heeft, te slikken krijgt. Het zijn geen pret tige mededelingen, welke hij op de vroege morgen moet verwerken, maar juist zijn ze. Hoe dit te voorkomen? vraagt de Amrsf. Crt. Weten de huisvrouwen wel de goede natuurlijk uitgezonderd en dit zijn er velen, dat zij zelf hier schuldig aan zijn? De Hollandse huisvrouw staat ook ver buiten onze grenzen bekend om haar properheid. Waarom dan de fles, welke melk of melkproducten bevat, na deze geledigd te hebben, niet even omgespoeld? Afij weten wel, de taak van de huis vrouw is op heden geen sinecure. Bonnenperikelen, huishoudgeld, kort om de vrouw des huizes heeft meer aan haar hoofd, dan flessen spoelen. En toch willen wij hier op wijzen, omdat het noodzakelijk is. Het is een kleine moeite, om na gebruik de fles even onder de kraan te houden, zodat zij de volgende dag weer aan den bezorger meegegeven kan worden. Denkt u er aan? En nooit petroleum in een melkfles doen, zoals onlangs een dame deed, die bij gebrek aan een petroleumkan deze brandbare vloeistof door haar zoontje daarin liet halen en na verloop van enige tijd de fles weer aan den melk bezorger teruggaf. Gelukkig zag men deze onvergefe lijke fout op de fabriek, waar men de flessen, voordat ze weer gevuld wor den, grondig reinigt om ze bacterlën- vrü te maken. Het kan natuurlijk voor komen. dat bij het schoonmaken, dat machinaal geschiedt, dit aan de aandacht van het personeel ont snapt. Indien de flessen schoon worden teruggegeven, dus zonder dat ze ruiken of dat er schimmel inzit, bevordert dit niet alleen het snelle schoonmaken, doch de consumenten zijn er zeker van, dattij bacteriën-vrij zijn, wat de ge zondheid ten goede komt. Spreken we af, huismoeders, dat U voortaan de flessen schoon teruggeeft? Het personeel der fabriek zal U er dankbaar voor zijn! bestrijdt hardnekkige kou van twee kanten tegelijk Verkrijgbaar bij Apoth. «0 D re giste* Aüeenverlcoop voor H.V. Rowntree HandsLsmii- Amsterdam Een dezer dagen met meerdere gro ten op bet gebied van taal en spelling bijeen, viel het me op, hoe de verzoch ting „eindelijk" op aller lippen lag. Toen tijdens een der pauzen van 't congres diverse geleerden zich terug- Wederom bereikte ons uit alle districten een stroom van oplossingen van onze derde sportprijsvraag. Er waren ditmaal heel wat aardige oplossingen bij, d.w.z. dat velen wel de goede winnaars hadden aangewezen, maar slechts een enkele maal met de juiste cijfers. Vele malen konden dus 3 punten worden toegekend, maar slechts een enkele maal 5. Zoals men weet waren de volgende wedstrijden opgegeven: (wij geven ze hier met de juiste uitslag) NeptunusVolewflckers 03. Alkm. BoysKennemers 15. West-FrisiaHilversum 33. HollandiaAlcmaria V. 37. 0. V.V.O.—Helder 1—1. B.K.C.—Texel 2—0. Het hoogste aantal punten (17) is door enkelen behaald. Na loting werd de hoofdprijs gewonnen door den heer C. V. Groot te Andtjk (West) Dijkweg 317, die dus de K.L.M.-vlucht of de auto car-excursie heeft gewonnen. Hieromtrent zullen nadere mededelingen volgen. De winnaars van de vijf troostprijzen ln de vorm van boeken zijn (na loting): 1. W. N. Quax, Hoep B 158, Schagen. 2. O. Kramer, Huygensstraat 35, Den Helder. 3. J. Visser, Luttik Oudorp 73, Alkmaar. 4. J. de Ruijter, Zeestraat 57, Beverwijk. 5. J. v. d. Molen, Oosthuizen. De boeken worden toegezonden. Hoe denkt gij, dat de uitslag zal zijn van de volgende wedstrijden, die a.s. Zondag worden gespeeld? 1. Ajax—D.W.S. 2. W.F.C.Alkmaarse Boys. 3. West-Frisia—A.F.C. 4. SuccesHelder. 5. KinhelmRapiditas. 6. Alcmaria VictrixO.V.V.O. Goede uitslag (winnen of gelijk spel) geeft 3 pt. Met de juiste cijfers 5 punten. Oplossingen (beslist op een briefkaart, anders worden ze terzijde gelegd) moeten uiterlijk Zaterdag 26 April om 12 uur 's middags op ons bureau aanwezig zijn. Oplossingen, die na dit tijdstip binnen komen, worden terzijde gelegd. Over deze prijsvraag wordt niet gecorrespondeerd. In de linkerbovenhoek der briefkaart schrijven: Sportprijsvraag 4. Op 19 Augustus werd tussen Ziirich en Baden de eerste spoorweg ln Zwitserland voor het publiek opengesteld. Ter viering van het honderdjarig bestaan heeft men een getrouwe copy van de trein gemaakt. Tot eind October kan onze generatie thans de reis tussen beide steden op dezelfde „comfortabele" wijze maken als onze grootouders dit deden. Naar de heer Struije, de Belgische minister van Justitie tegenover enke le journalisten verklaarde, hoopt hij dat de kwestie van de veroordeling der politieke delinquenten nog dit jaar afgehandeld zal worden. Binnen kort zullen reeds zes krijgsraden worden opgeheven en op het ogenblik zijn er van de 425 auditeure militai ren, die er op 1 Januari 1946 waren nog slechts 286 in functie. Met be trekking tot de berechting van bui tenlandse oorlogsmisdadigers zeide de minister, dat binnen twee maan den de militaire rechtbanken, Duit sers, die oorlogsmisdaden op Belgisch grondgebied hebben bedreven, zullen kunnen berechten. Wat het toepassen van de doodstraf betreft, zeide de heer Struye nog, dat t in zijn bedoe ling ligt hiervan slechts een heel ma tig gebruik te maken. Hoewel hij per soonlijk een principieel tegenstander van de doodstraf is, kan het Belgi sche volk er echter van overtuigd 3gjn, dat diegenen, wier daden hiertoe aanleiding hebben gegeven, hieraan niet zullen ontsnappen. 'n Man is gevoelig van aard waar of niet en as der onverwachts zo'n hupgakeet- je voor je staat, met 'n aardig snoetje en 'n paar kooltjes vuur in d'r kop, nou, ik zeg maar 't binne sterke bene, die de weelde kunne drage. Ik zelf', vervolgde de waker, terwijl hij zich op zijn borst sloeg, ,,ik sonder m'n eige niet uit. Toen 'k met m'n vrouw, as jong meisie zijnde, twee keer was uit geweest, zee 'k teugen m'n eigen: Bas. nou mot je stoppe, want anders brand je je poot. En ik brocht ze thuis en we stonge voor de deur nog wat na te jengele eg ze zeit: Kom d'r in voor een bakkie, maar ik doch bij m'n eige: nee, dat doen ik niet, daar trap ik niet in. Dus zee lk, 't spijt me, zee ik, maar 'k mof weg, want 'k heb afgesproke met m'n maat. Maar jewel, daar begint ze me met d'r oge te draaie en ze leit d'r kop op m'n schouwer, en, meneer, dan bin ik as was, zo zwak as was en dan kenne ze me make wat ze wille. En zo smoesde ze me naar binne, naar 1 ou we mens en dat wier 'n koppie koffie en een piraatje en 'n glasie bier, dat toevallig nog in de kast stong en daar hing Bas". ,,Ja, maar....'* zei Hans. „Stil nou's effen", zei Bas, „want ik bin nog niet aan 't eind van m'n rede- nasie, ik zei, daar hing Bas en wat was 't gevolg". „Ik weet 't heus niet", verklaarde Han*. „1 Gevolg", zei Bas, met nadruk, „was, dat ik nou bij die vrouw vijf kindere heb, vier goeie en een met 'n verkeerd hoofd en 't ouwe mens nog op de koop toe en nou spreke ze niet meer van piraatjes en van glasies bier die toevallig in de kast staan. As ik 1 nou met m'n maat een afzakkertje heb genome en ik kom thuis, dan zeit m'n vrouw.... Hoor ik daar nou wat of doet de wind t?" „Wat zegt uw vrouw?" vroeg Hans die er niks van begreep. De nachtwaker gebaarde, dat hij stil moest zijn, hield zijn hoofd schuin zijn eigen hoofd natuurlijk en luis terde aandachtig. ,,'t Is de wind zeker'*, zei hij, „ik docht, dat 'k wat hoorde kraken. Ik mot toch direct maar 's effe rond. As- su d'r ambitie voor heb, maggu wel effe meelope. Alleen ie toch maar al leen, vin U ook niet?" Hans van Linschoten gaf toe, dat hij 't daar volkomen mee eens was en beiden ondernamen een expeditie door het reusachtige gebouw, dat in het middernachtelijk uur een sinistere In druk maakte. De grote verkoopsruimten, waar overdag duizenden mensen langs de uitgestalde goederen drentelden, waar het gonsde van vrolijke stemmen en de kleurenmengeling van zomertoiletjes een caleidoscopisch beeld gaf, was nu een sombere ruimte. Langs de wanden kropen zwarte schaduwen omhoog en vervaagden de hoeken en het geluld van hun stappen weerkaatste voor en achter tegen de oge muren. ..Geen prettig baantje", zei Hans, elke nacht door zo'n grafkelder te -loeten wandelen". „Tja", zei Bas, berustend, „ik was ook liever directeur van de Nederland se Bank of zo, maar ze kenne <1*7 ie dereen niej voor gebruike". „Nee", zei Hans. „U moet me goed begrijpe". vervolg de Bas, „voor nachtwaker, bedoel ik Ten eerste mot je wakker weze, dat spreekt en ten tweede mot je baas weze over je zenuwe, want as ik zo allenig loop, dan denk ik altijd aan wat m'n moeder zee, die zee altijd: „Jan", ze* ze..„ wat hoor tk toch?" Nachtwaker Ba* stond «til en trok rimpels in zijn voorhoofd omdat hij zijn oren niet spitsen kon. Hij liep al drie jaar elke nacht in het warenhuis rond en kende alle geluiden. Hij wist precies welke planken er kraakten, waar er een echo was, waar de ramen rinkelden en waar er een uithangbord- je piepte. En hij had nu al voor de tweede keer de indruk, dat er iets niet in orde was, dat de resultante van al die nachtgeluiden een enigszins andere klank had en zoals een jachthond het wild ruikt, voorvoelde hij, dat er iets stond te gebeuren. „Ik ben blij", fluisterde hij, „dat u bij me bent gebleve. Ik vertrouw 't niet". Hij stond weer stil en luisterde Inge spannen. „Schoenen uittrekke", fluisterde hij, terwijl hij onhoorbaar het voorbeeld gaf. „We gane op kousevoete de trap op". Hans van Linschoten voelde een vreemde spanning. Het was of hU een jager was, die op goed geluk op de eendenjacht was getrokken en wiens honden plotseling groot wild roken. Dat was het wat hij op het ogenblik nodig had, actie en gevaar. Hij moest iets kunnen doen, dat aan die ondra gelijke druk in zijn hoofd een eind* zou maken. trokken op de gang voor 'n genoeg lijk „onderonsje", raakten we daarin betrokken. „Het is me wat," vertelt een oude prof., „m'n telefoon staat niet stiL Doktoren, advocaten, ingenieurs, no tarissen en dominéés, ze krijgen alle maal kippevel, als ze denken aan 1 Mei, de dag der nieuwe spelling. Ik sta ze te woord en nauwelijks ligt de hoorn op de haak, of de huisbel gaat en een ander komt om inlichtingen Je wordt er oud van." Enfin, bij de sluiting dezer bijeen komst hebben we allen gezworen, dat ieder in ztjn rayon als leraar van de nieuwe spelling zal optreden. Dit is de reden, dat ik U plaatsruimte voor het volgende vraag. Wat ls spelling? Onder spelling verstaan we de ma nier, waarop we de gesproken taal weergeven met lettertekens. De spel ling ls dus veel jonger dan de taal en van een individuële schrijfwijze vroeger zijn we door eeuwenlange strijd gekomen tot een eenheid in de spelling, een uniforme spelling dus der Nederlandse taal. De nieuwste spelling. We volstaan hier met het opsom men en weergeven van de regels, die een ingrijpende en aanmerkelijke ver andering brengen ln onze spelling. De regels. Aan het einde van een open letter greep wordt de e niet meer verdub beld. Aan het einde van een woord, alsmede ln afleidingen en samenstel lingen van woorden op ee blijft deze dubbele ee dus staan. We schrijven dus nu b.v.: heten, lelijk, deling, reder, Japanezen, Chi nezen, coplëren, redelijk, nemen. Uitzonderingen zijn: a. De woorden, die eindigen op ee: thee, zee, mee, gedwee, ree, vee, meekrap, Kee. b. De samenstellingen van deze woorden: theemuts, zeeheld, onder zeeër, meedoen, veehandelaar, reebok, Keetje, deemoed. c. De afleidingen van deze woor den: gedweeheid, overzeese, tweede, weeig, wreedaard, meestal (wreed aard! meest-al!) Op deze regel zijn geen uitzonderingen. Aan het einde van open lettergrepen schrijven we voortaan één o. De oo blijft echter vóór ch in de woor- pen schrijven we voortaan één o. De oo blijft echter vóór ch. in de woor den: goochem, loochenen, goochelaar, goochelen etc. Dus nu: geloven, bo men, lonen, zo, vrolijk, rochelen (een o-klank, kort dus!), meetronen. De verkleinwoorden schrijven we nog met dubbel teken: pa paatje, regu reguutje, zootje, strootje, mamaatje, la laadje, autootje, parapluutje, en nog: raas, vlaas. De sch wordt alleen daar geschre ven waar de ch gesproken wordt. Het achtervoegsel isch (Duits van afkomst) blijft echter met sch staan. Dus nog wel: Russisch, Belgisch, tragisch; nog wel scholen, schepen, schaap, schrijven. Maar nu: verassen, mensheid, vis- wereld, kikvorsen, eisen des tt|ds,.fris, mus, dagelijks, dorsen, frisse, flessen, blussen. Eigennamen van personen, zaken, plaatsen, steden etc. vallen nog niet onder deze regels. Wel staat de wet een aanneming van het nieuwe spel lingskleed toe. Dus: 's Hertogen bosch, prof. De Zaayer, mevr. Blaauw, Kelfkensbosch. Wel natuurlijk: Zweedse, Finse, Engelse. De naamvalsuitgang -n bij lidwoor den, voornaamwoorden, bijvoegeljjke naamwoorden of daarmee gelijkstaan de verbuigbare woorden, wordt be halve in allerlei staande uitdrukkin gen afgeschaft. Een officiële lijst wordt tegemoet gezien. We schrijven nu dus: ik zag de man, de stier en de hengst. De beschaafde uitspraak wijst hier de weg: de directie gaf de jongste bediende zijn ontslag. Die heer ken ik. Het zoeken naar mannelijke en vrouwelijke woorden is dus verval len. Oude deftige taal blijft, als: in arren moede, in groten getale, in le venden lijve, met voorbedachten rade. Waarom? Omdat we, wanneer we deze defti ge taal gebruiken, ook die n uitspre ken. En nu in zee. En nu gaan we dus met dit nieuw Nederlands spellingskleed in zee. Oude getrouwen zullen er nog even aan moeten wennen, maar heeft men het goed in zich opgenomen, dan zal het zeker bevallen. Het betekent be halve het gemak nog besparing aan Wordt vervolgd) ruimte, tfld, geld, pennen en inkt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 3