Schijnwerpers op Jhr. DE GEER Geen 300 millioen voor militaire avonturen!" Oud-Minister-President van woordbreuk beticht r 10-15 MEI 1940 Vijf nieuwe Franse ministers lüeecQeeicht DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINCEN EN ANNA PAULOWNA Ook de brochure in hei geding Terugkeer was funest Hors d'Oeuvre TREINBOTSING EIST ZWAARGEWONDE. BOM VAN 1000 KG TIJDENS VERVOER ONTPLOFT Prijzen Staatsloterij. Bikini-schepen nog onveilig. ,DEN VADERLANT GHETROUWE BLIJF ICK TOT INDEN DOET ff Aciie in Amerika iegen lening aan Nederland Van nabij en verre Ex-burgemeester Voute gevangen genomen Ramadier handhaafi zich B0HXAV: Otoo M«O« Dtr.I J. Bfllsma ■Al—WAO XBÏ 1047. Voortzetting zon de 1«e JAARGANG No. 9667. HELDERSCHE COURANT 14 millimeter. Familii 17 ccct pr mA Ktotoo ad vertenties („Juttertjea") tot IS woordan 71 ocot, «I meer cent t pee poet f HaoMredMtewi S». H. B. DyWort, Onder aeer grote belangstelling is gisterochtend voor het Bijzonder Gerechtshof te Amsterdam een aanvang gemaakt met de behandeling van de «aak tegen den ond-minister-preeident Jhr. D. de Geer, vrien ten laste werd gelegd, dat ht) zich, door destijds de Nederlandse bodem te betreden, begeven heeft in de macht van de vijand en daardoor bij de bevolking van bet bezette gebied de indruk moest worden gewekt dat hij, als gewezen minister-president, geen heil meer zag in de voortzetting van de strijd, en daarmede de vastbeslotenheid van het Nederlandse volk, de oorlog voort te zetten, aan het wankelen dreigde te brengen. Ten aanzien van zijn brochure werd Jhr. de Geer ten laste gelegd dat hfl, door het publiceren van dit, door de Duitsers goedgekeurde boekje (de vrije meningsuiting was toen streng aan banden gelegd) een gedachte propageerde, die lijnrecht in strijd was met de Ideologische grondslagen, waarop de Nederlandse staat berustte. Op zijn of gen wens werd Jhrde Geer niet door een verdediger bijgestaan. getuige trad de oud-com- mfeearts van politie te Amsterdam, J. L. Poethuma, voor het hekje, dte b*j het vooronderzoek 54 getuigen had ge boord in Frankrijk, Engeland, Belgte en Nederland, o.w. Seyss Inquart. On bewogen luisterde de grijze verdachte tsaar de afgelegde verklaringen, die nog geen bijzonder licht op de zaak Wierpen. Hierop werd als getuige ge boord J. G. Sillem, tijdens de oorlog Wed. gesent in Portugal. Deae vertelde dat op 8 Februari 1041 R*. <te Geer bij hem kwam en hem mededeelde, dat hij na rijp beraad toch besloten had naar Nederland terug te ri. Hq' verlangde er naar zich bij overige leden van zijn gezin te voegen. De heer Tan Sillem heeft den tmd-nrfntster toen gewezen op de om- dot zijn terugkomst In de geestkracht van het Ne- voöc nadelig por belnvioe- een contact mat den gMMit waa hem niets gebleken, maar Öt* moe* tooh hebben bestaan, omdat Herdachte een Duits visum ïxxSg had Om nas» Ifcdertand te pefaen. Prof. Gerbraodr getwlgt. OaVmtn.-pres. prol P. 8. Oerbrandy, 0*9 getuige gehoord, aarzelde leng na Mfce vraag van den president en t&aéfcte de indruk, dat hfl niet gaarne moederdag Hfat te morgen Moederdag Be b* «r niets tegen, al ben lk geen ook geen benkeCbak- m heb onder mijn vrien- vele dames die nweder en op Moederdag ga lk het e langs en krijg overal een hapje taart. Ut ben dol op taart Roomtaart, al is de room geen echte room; mocca-taart al is de mocoa maar surrogaat. Kieskeurig ben lk al lang niet meer; taart ls taart. En als kunstkenner bewon der ft de kunst waarmee men het bestaat om iets te maken van niets Dus vlas lk op Moederdag. Ook op Vaderdag voel ik mi) welgezind. Velen mijner vrienden zitten dan dik In hun rookgerei en presenteren mij een sigaar. Die dagen loop lk klap. En lk schaam mij er niet voor, want ft heb een beetje recht, vind ft, om te delen ln de gaven deaer dagen zolang men de oom- en tante-dagen nog niet heeft Inge steld en mfln vrouw en mij on rechtmatig, wat one rechtmatig toekomt, ontzegt Want ik zeg maar, waarom wél een dierendag en geen dag gewijd aan tante en oom? Zijn wij soms minder dan het dier? Bedenken wij soms ante neven en nichten niet als wij bedenken dat er iets te bedenken valt? Laten wij hun Onze vermogens niet na ln ons testament? Als zij tenslotte niets krijgen ls dat niet önze schuld, maar de schuld van den Fiscus, die door Lleftinck geprikkeld wordt tot een staat van razernij. In plaats van de oom- en tante dag heeft men de wereldspaar- dag ingesteld. Die wordt 31 Octo- ber gevierd. Dan ls er geen taart en geen sigaar Dah wordt er gespaard. Als het de bedoeling van die instelling was de wereld te sparen zou fk er vrede mee hebben, maar aan de vrede denkt men niet, doch aan de wereld; aan het 9paren alleen. Jammer, echter, dat men die dag heeft uitgevonden toen er niets meer te sparen viel, omdat men de wereld in geen enkel opzicht had ge spaard. Welke banketbakker, welke sigarenfabrikant, welke verkoper van artikelen die voor geschen ken geschikt zijn, ontwerpt nu eens een plan voor de dag dat oom en tante kunnen worden bedacht? Ik kan hun de ver zekering geven, dat het een voor delige dag zal zijn, want de mens heeft gewoonlijk maar één moe der en één vader, maar een rijk geschakeerd stel tantes en ooms Iedere dsg van het jaar zal mi) voor dat feest welkom zijn. Als het maar niet de 29ste Februari ls. KREEFT. de interne dingen uit de diplomatieke sfeer in het openbaar behandeld zag. Nadat er gesproken was over het plan om Jhr. de Geer naar Indië te zenden, vroeg de president: „Wat weet van de radiorede d.d. 30 Mei 1940 van Jhr, de Geer, waar- te hij de ambtenaren in Nederland aanmoedigde zoveel mogelijk met de Duitsers samen te werken en door kalmte en waardigheid de eerbied van de bezetter af te dwingen?" Gei.: „Ik was het er niet mee eens. Jhr. de Geer heeft mij er niet in gekend." De president vroeg aan Prof. Ger- brandy of hij nog van mening was dat de terugkeer van een hoogge plaatst ambtenaar naar Nederland in die tijd verkeerd geacht moet worden. Prof. Gerbrandy: „Ik acht het funest, Als iemand, dfe zoveel van de politiek afwist als Jhr. de Geer, naar een door Duitsland bezet gebied ging, bestond natuurlijk groot gevaar, dat de Duit sers bepaalde geheimen in handen zouden krijgen." Een spoorwegongeval tussen Zwolle en Apeldoorn heeft gistermiddag een zwaar gewonde en vier licht gewon den geëist. De personentrein Zwolle—Apeldoorn, die om 18,32 uur uit Zwolle was ver trokken, reed met een vrij grote vaart op een goederentrein m. De locomotief en drie rijtuigen van de personentrein vlogen uit de rails evenals de locomo tief en twee wagens van de goederen trein. Volgens de eerste berichten werd één reiziger, de heer L. Kroon uit Apeldoorn, zwaar gewond. Drie reizi gers ep de machinist van de personen trein liepen iiehtere verwondingen op. Opnieuw heeft een ontploffing slachtoffers geeist: Op de provinciale weg Quatre- brasLeusden onder de gemeente Maren ie gistermiddag omstreeks 3 uur een bom van 1000 kg ontploft, die vervoerd werd naar de Leus- derheide om daar vernietigd te worden. De ontploffing eiste twee doden. Een derde militair wordt nog ver mist. Trekking 900ete Staatsloterij, 5e klasse, f 1500,—6856. f 1000,—t 3266, 8686, 9471, 18331, 14979, 21218. f 400.—: 7990, 10877, 15049, 18913. t 200,—: 3615, 11346, 14199, 17553, 17678, 17798. f 100,-. 4143, 8803, 9281, 9870, 12585, 14997, 16169, 10609, 20762. Op een desbetreffende vraag van den president vertelde prof. Ger brandy, dat hij kort voordat verdach-1 te's brochure in druk verscheen, een gestencilde copie van in handen kreeg. De publicatie van deze bro chure in Nederland droeg natuurlijk niet de goedkeuring van de koningin. „Woordbreuk". Na de middagpauze trad als eerste getuige de oudminister van koloniën Ch. L J. M. Weiter voor. Over het ver trek van jhr. de Geer uit Londen ver telde oud-minister Weiter hoe hij in 1940 aan den verdachte de opdracht gaf voor zijn zending naar Indië. Het ini tiatief tot deze zending werd door de ministerraad bekrachtigd. „Uit Portugal ontvingen wij een brief waarin hij ons mededeelde, dat hij zich als oud-minister gerechtigd achtte naar zijn vaderland terug te keren. De minister-president heeft hem medegedeeld, dat zulk een han deling ongeoorloofd is". President: Achtte u het to^n ook ongewenst, dat hij naar Nederland terugkeerde? Getuige: Inderdaad. President: Beschouwde u het feit, dat hij toch naar Nederland terug keerde, ais een woordbreuk? Getuige: Inderdaad. (Zie vervolg pagina 5). Nu, tien maanden na de atoombom- proeven bij Bikini, blijken de daar ge bruikte schepen nog steeds onveilig te zijn voor permanent verblijf aan boord, aldus is door het Amerikaanse departe ment van marine medegedeeld. De meesten schepen die de proefneming hebben overleefd, zullen zonder be manning naar Hawaiï gesleept worden en naar de Westkust van de Verenigde Staten voor nader onderzoek. Het blij ken van het voortduren der radio actieve effecten van atoombommen heeft een algehele herziening betref fende bouwplannen voor schepen en oorlogvoering ter zee nodig gemaakt. Alle uitstekende delen bovendeks zul len moeten verdwijnen, zodat de sche pen er zullen gaan uitzien als grote onderzeeboten. Het Franse Kabinet heeft drie socia listen en twee leden der MRP (voor- uistrevende katholieken) benoemd om de vacatures te vervullen na de uit sluiting der communisten uit de rege ring. De volgende namen worden gege ven: Daniël Mayer (aoc.): Arbeid; Eugene Thomas (soc.): Post en Tele grafie; Robert Prigent (mrp): Volks gezondheid en bevolking; Paul Bechard (soc.): Nationale Verdediging; Jean Letourneau: Wederopbouw (Letour. neau blijft tevens minister van Han del). Letourneau is lid van de mrp. Het Kabinet besliste verder, dat de taak van den voormaligen communis- ttschen vice-premier Maurice Thorez zal worden overgenomen door Pierre Henri Teitgen (mrp), dte ai vlce-pre- sident was. Onder het opschrift: „Geen le ningen voor het opleggen van slavernij", schreef de „Chicago Tribune" in haar editie van Maan dag jl„ dat de Nederlandse rege ring een Amerikaanse lening hoopt te verkrijgen voor de wederop bouw van Indonesië. Van Mook, de luitenant-gouverneur-generaal van de opstandige bezitting, die voornemens is binnenkort een be zoek aan Amerika te brengen, denkt ongeveer 300 millioen dol lars nodig te hebben. Java, Suma- tra en de andere Indonesische eilan den, die zich verzetten tegen de pogingen van de Nederlanders om de vóóroorlogse slavernij te her stellen, produceren vele artikelen welke Amerika nodig heeft. Het herstel van het economische leven van deze eilanden zou een gun stige invloed hebben op het eco nomische leven van de V. S. De V. S. zullen echter geen voordeel hebben van het verstrekken van De noodwoning, zoals de fa. BruyBaeel te Zaandam ze gaat bouwen met een productie van minstens 40 per week. De gemiddelde hoogte is 3.85 m., de totale inhoud 234 m3. De minister van wederopbouw, Z.Exc. Neher, Het steh gisteren bij een beioek zeer waarderend uit over dit een lening aan Nederland voor de herovering van Indonesië. Om economische en politieke rede nen moet er ten behoeve van Indone sië geen lening worden verstrekt vóór de onafhankelijkheid van dit gebied stevig is gevestigd. Moreel zou het ver keerd zijn en practisch zou het geld waarschijnlijk worden verspild aan mi litaire avonturen. Indien de Nederlan ders, nadat zij aan Indonesië onafhan kelijkheid hebben verleend, hun inves teringen ln de vroegere koloniën wen sen uit te breiden, zouden zij in de V. S. onpartijdig worden behandeld. Het Amerikaanse departement van financiën zou echter geen lening moe ten verstrekken. De Nederlanders, die het departement van financiën om een lening verzoeken, worden er om ge gronde redenen van verdacht, dat zij in het geheel niet voornemens zijn te rug te betalen wat zij hebben ont vangen. De Nederlanders hebben in Amerika activa, welke als onderpand zouden kunnen dienen voor vrij om vangrijke leningen, doch waarschijnlijk niet voor een lening van 300 millioen dollars. De Nederlanders hebben waar schijnlijk meer belegd in Amerikaanse spoorwegen dan enige andere Europe- groep. Zij bezitten een groot aantal aandelen van de New York Central en zelfs nog meer aandelen van de Illi nois Central. De gebroeders Boissevain te Amsterdam zijn de vertegenwoordi gers van de Nederlandse beleggers in de Illinois Central. De heer A. Boisse vain, de financiële adviseur van de Ne derlandse ambassade in de V. S., is on langs gekozen tot bestuurslid van de Chicago Rock Island om het woord te voeren voor zijn landgenoten, die be langen hebben in deze spoorwegmaat schappij. Zijn officiële positie wijst op de nau we banden tussen de Nederlandse be leggers en de Nederlandse regering. Indien de Nederlanders hun belangen in Amerikaanse spoorwegmaatschappij en, olie-maatschappijen, enz., waarvan het Koninklijke Huis een aanzienlijk gedeelte bezit wensen te belenen, ten einde winsten te behalen in het onaf hankelijke Indonesië, dan zal men tot een schikking kunnen komen, anders niet De 60-jarige sociaal-democrate Frau Schröder, die 14 jaar lid is geweest van de Duitse Rijksdag, voordat Hitier aan de regering kwam, is Donderdag avond door de gemeenteraad tot „Oberbtirgermeister" van Berlijn ge kozen. Donderdagmiddag is de 31-jarige militair A. A. uit Nijmegen, die bezig was om een waterput in het kamp Hatert te bouwen, onder een in stortende muur beklemd geraakt en op slag gedood. Sittard viert dit jaar zijn 700-jarig bestaan. Er worden voorbereidingen getroffen voor het houden van allerlei feestelijkheden. Het internationaal tribunaal te Tokio, dat o.a. Tojo berecht, beschikt nog slechts over pepier voor een week en zal misschien zijn werkzaamheden moeten onderbreken tot de ontvangst van nieuwe papiervoorraad. Voor het eerst sedert tien dagen werden gisteren de straten in de marktwijken vari Londen weer geveegd, na beëin diging van de staking van een dui zendtal employé's van de reinigings dienst naar aanleiding van de promo' tie van een der agenten van de markt poltie. In een bioscoop te Rome zijn van het balcon af strooibiljetten m de zaal verspreid, waarin lof werd gebracht aan het regiem van Mussolini. Op Zondag en Maandag a.s. zul len experts uit tien landen, onder an dere Nederland, zich te Parijs gaan meten om het „wereldkampioenschap haar-stijl". De Hertog en Herto gin van Windster zullenZaterdag a.*. met de „Queen Elisabeth" uit New- York naar Engeland vertrekken. Het verblijf van Vittorio Mussolini, den zoon van den voormaligen Italiaan sen dictator, in Argentinië is thans door een uitspraak van den rechter van instructie gelegaliseerd. Er zal alleen een boete geheven worden we gens clandestine immigratie. Als gevolg van een staking bij een papier fabriek en stagnatie in het vervoer per schuit moeten de Franse dag- en weekbladen en periodieken met ingang van 10 Mei het papierverbruik met vijftien procent beperken. Nieuwe behandeling van zijn zaak op 6 Juni a.s. E. J. Voüte, oud-burgemeester van Amsterdam, tegen wien de Procureur-Fiscaal bij het Bijzonder Gerechtshof te Amsterdam, Mr. N. J. G. Sikkel, twee weken geleden een gevangenisstraf eiste van 5 jaar, maar die sinds 5 October van verleden jaar op vrije voeten is geweest, is gistermorgen op last van het Hof ter terechtzitting gevangen genomen en overgebracht naar het Huis van Bewaring. Het Hof, dat bij monde van president prof. J. A. van Hamel sententie zou wijzen, heeft het onderzoek nog niet yolledig geacht en gelastte, dat het zal worden hervat. Op 6 Juni a.s. des mor gens te 9.30 uur zal de heer Voüte op nieuw voor het Bijzonder Hof terecht staan, waarbij de procureur-fiscaal nieuwe getuigen naar voren zal brengen. „Gelet op de ernstige bezwaren, die tegen verdachte zijn gerezen", aldus be sloot president van Hamel, „beveelt het Hof de gevangenneming van verdachte ten einde hem de mogelijkheid tot vluchten en die tot verduisteren van bewijsstukken te ontnemen en gelast dat hij zal worden ingesloten in het huis van bewaring". De zitting werd daarop gesloten. Uiterlijk rustig wandelde de heer Voüte naast een parketwacht de zaal Ramadier, de Franse ministerpresi dent, heeft de politieke cri9is dte zijn regering bedreigde, overwonnen. Voor hoe lang? Of, beter gezegd, voor boe kort? Het politieke leven in Frankrijk heeft zich altijd door stormaohti^etd gekenmerkt; een lang leven is aan een Frans kabinet zelden beschoren ge weest een toestand van politiek evenwicht is iets, waaromtrent de Fransman zich moeilijk een voor stelling maken kan. Nauwelijks heeft een minister daar zijn verantwoorde lijk ambt aanvaard en zich in zijn materie ingewerkt, of hij wordt door een opvolger afgelost. Dat deze be sta ansonzekerheid de ministeriële ar beid allerminst ten goede komt, aal ieder duidelijk zijn. Gelukkig heeft Frankrijk nog zijn bureaux, die on verdroten voortwerken en zioh aan de stormen in de hogere politiek wei nig gelegen laten liggen. Frankrijk is de bakermat van de bureaucratie en deze bureaucratie heeft de continuï teit en de regulerende invloed, welk* van de elkaar snel opvolgende rege ringskabinetten van vaak zeer uiteen lopende politieke gezindheid niet kun nen worden verwacht. Hetgeen ech ter niets afdoet aan de onstuimigheid der politieke hartstochten. Deze zijn de laatste weken weer op volle kracht werkzaam geweest en het heeft slechts weinig gescheeld, of het kabinet-Ramadier was ten val ge bracht. Een kabinetscrisis had echter juist in dit tijdsgewrieht voor Frank rijk bedenkelijke gevolgen kunnen hebben en vermoedelijk heeft de par tij der socialisten, die zich van de dreigende gevaren en de acute moei lijkheden uiteraard ten volle bewust is, daarom gedaan wat een Fransman overigens hoogst ongaarne doet, n.L water in de wijn. Men weet dat de communistische ministers, bij decreet van den presi dent der Republiek, uit het kabinet- Ramadier verwijderd zijn en dat de minister-president besloten heeft in functie te blijven en zonder de com munisten verder te regeren. Dit kon echter slechts geschieden met steun der socialisten, die de uiterst-linkse groep hoogst ongaarne van zich af stoten. Toch hebben de socialisten besloten zij het met een geringe meerderheid den premier hun steun te verlenen, uit vrees, dat de commu nisten anders uit de crisis voordeel zouden trekken en bij het vissen in troebel water een goede vangst zou den maken. Vermoedelijk heeft ook de vrees voor de politieke beweging welke door den als reactionnair zeer gevreesden generaal De Gaulle wordt aangevoerd, bijgedragen tot deze hou ding der socialistische partij. De moeilijkheden waarvoor de re gering zich geplaatst ziet zijn talrijk. Zij heeft het hoofd te bieden aan een financiële crisis en aan een stakings beweging, die daarmee nauw verband houdt; voorts aan de reeds genoemde actie van De Gaulle en aan de moei lijkheden in het overzese gebied, om de voornaamste problemen te noe men. Weliswaar heeft de minister van oorlog de geruststellende verze kering gegeven, dat men de strijd in Vietnam als geëindigd kan beschou wen, daar het leger der z.g. opstan delingen moreel en materieel uitge put is, maar men kan een opstandig volk wel met wapenen bedwingen maar niet een opstandige gezindheid en deze woekert niet slechts in Indo- China en op Madagascar voort, maar ook in Noord Afrika. Frankrijke po sitie als wereldmogendheid komt daarbij in het geding en deze is juist thans, nu Frankrljks diplomatie zich geplaatst ziet tussen de belangen der Anglo-Amerikanen en de Russen, hoogst belangrijk. Ramadier's financiële politiek ie, als die van Blum, gericht op de handha ving van het loon-plafond, teneinde een voortwoekeren van de inflatie tegen te gaan. Evenals elders hoopt men in Frankrijk een verlaging der prijzen te verkrijgen door opvoering der productiviteit, maar voorlopig heeft deze politiek slechts toenemen de ontevredenheid verwekt, en een stakingsbeweging welke van commu nistische zijde aangemoedigd is. Men mag echter verwachten dat Rama dier, nu de communisten uit zijn ka binet verwijderd zijn, krachtiger zal kunnen optreden en voet bij stuk zal houden. NOG WARM. Weersverwachting, geldig tot he denavond: In het Noord-Oosten van het land aanhouden van het warme droge voorjaarsweer met over het alge meen weinig bewolking en matige wind uit Oostelijke richtingen. In het overige gedeelte van het land aanvankelijk eveneens warm voorjaarsweer, later tijdelijk toe nemende bewolking met in de na middag kans op enkele verspreide onweersbuien en enige daling van temperatuur. Meest matige wind overwegend tussen Oost en Zuid.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 1