Hei moeilijksie probleem van
deze iijd
Amerika's marinebegroting
350 millioen dollar
Wederopbouw zal jaren en
duren
Programma
Olympische dag
Weecéecicht
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINCEN EN ANNA PAULOWNA
Dr. Ir. J. A. Ringers over:
jaren
NOG VIJTIEN JAAR VREDE?
Philips ontwikkelt hete
luchtmotor.
„Koud zelfbelang"
De eerste Hollandse nieuwe
Van nabij en verre
Het Rijk vergoedt alle
kerkklokken
Wereldboycot van
Nederlandse scheepvaart?
Vogelcholera in Drenthe
Gevaarlijk speelgoed
Minister Neher voor de
microfoon
Prijzen Staatsloterij
I—Iet werk
van herstel
ZATERDAG 17 MEI 1917.
BUREAU:
Konlngatraat 78-S«
Den Helder
Telefoon ZM5
Giro 449041
Dlr.: J. Bttlsma
Voortzetting van de
70E JAARGANG No 9512
HELDERSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertentie»: 14 cent per
millimeter Familieberichten
17 cent per m.m. Kleine ad
vertentle» („Juttertlee") tot
11 woorden 71 cent, elk woord
meer 1 cent
Abonnementen: per kwartet
t per port t 155
H< ofdredactenr: M. H. E. üyldert, Rayon redacteuren C. A. Dekken en W. Kok.
Onze vooronders hadden geen ge
brek aan bouwvakarbeiders, mate
rialen en deviezen. Misschien wis
ten ze niet eens wat deviezen
eigenlijk zijn, maar Dr. Ir. J. A.
Ringers, oud-minister van Open
bare Werken en Wederopbouw,
tegenover wien ik in zijn gezellige
studeerkamer in de mooie patri
ciërswoning op de Koninginne
gracht in Den Haag zit, weet het
maar ai te goed en hij weet ook,
dat we er met ons woningprobleem
veel beter voor zouden staan, ais
we ze voldoende bezaten.
Het was niet gemakkelijk een ogen
blik voor een rustig interview te vin
den, want vele problemen vragen nog
zijn belangstelling. Hij vertegenwoor
digt den minister van Buitenlandse
Zaken bij het bezoek der Engelse de
legatie aan onze Oostgrens en de over
stroming in Engeland heeft nog zijn
bijzondere interesse.
Er ligt een prachtige luchtfoto van
op tafel en de heer Ringers wijdt er
enkele verduidelijkende woorden aan.
Enkele ogenblikken later is hij vol
komen bereid aan ons verzoek te vol
doen: ook zijnerzijds in onze artikelen
reeks een beschouwing over de ver
woesting en de wederopbouw te geven.
Hij doet een denkbeeldig hekje open
en gaat ons voor op een terrein vol
voetangels en klemmen Hij kent het als
weinig anderen Hij doorloopt het met
vlugge schreden, hier en daar even stil
staand om iets bijzonders te bespreken
en het wordt een kwestie van opletten
en bijhouden, want de oud-minister is
een energieke figuur, die in zijn logi
sche gedachtengang snel van het ene
punt op het andere overgaat.
De verwoesting.
Er zijn zegt de heer Ringers
twee phasen in de verwoesting, de
eerste na Mei 1940 en de tweede na
de periode welke daarop in de oorlog
gevolgd is.
De meeste indruk heeft de verwoes
ting van Rotterdam op mij gemaakt.
Deze en de verwoesting welke de
stad later nog heeft ondergaan zijn ge
lijk aan die welke in de rest van ons
land werden aangericht. Absoluut was
Rotterdam het ergste, relatief was dat
de verwoesting elders.
Het voornemen bestond Rotterdam
binnen enkele jaren te herstellen, maar
Seys Inquart kwam tussenbeiden en
maakte de plannen waardeloos. Ook
Middelburg had destijds onze volle be
langstelling, de stad welke door de
inundatie opnieuw werd geteisterd. Nu
moet daar eerst het platteland weer
bewoonbaar gemaakt worden. Vlissin-
gen heeft ook dringend hulp nodig,
maar ook daar zijn alle plannen door
de inundatie in het water gevallen, al
wordt zoveel mogelijk getracht de
eerste nood te lenigen. De bedoeling zit
voor tot een procentuele verdeling voor
het gehele land te komen en men staat
daarbij vaak zoals in Noord-Limburg
voor het feit, dat de grootste ver
woestingen vaak werden aangericht op
plaatsen, waar men de minste arbeiders
aantreft. Men krijgt, als men daar een
nieuw huisje ziet, de indruk, dat er al
heel wat gebouwd is, maar men mag
niet vergeten, dat, waar nu enkele
huisjes staan, vroeger een heel dorp
was.
Gemeentelijke plannen.
Men maakt in vrijwel alle geteisterde
gemeenten mooie bouwplannen. In Den
Helder b.v. was het al grotendeels op
gezet en met den burgemeester bespro
ken, maar kustplaatsen als Den Helder,
IJmuiden of Vlissingen kunnen nog
moeilijk met een vast omlijnd plan ko
men, zolang niet bekend is, waar in
de toekomst onze marinebasis wordt
gevestigd.
Alle mooie wederopbouwplannen
worden in eerste opzet door de gemeen
ten gemaakt en daarna met de daar
voor in aanmerking komende Rijksor
ganen besproken.
De fout der gemeenten is, dat zij
haar plannen te groot en te mooi
maken in de verwachting natuurlijk,
dat het Rijk het wel zal betalen. Men
kan op het ogenblik niet verder gaan
dan het toelaatbare en mag de toe
komst niet belasten met noodvoor
zieningen. Liever geen massaproduc
ten als ze niet degelijk zijn en de op
bouw der fabrieken, die ze moeten
maken weer tijd en geld zal kosten.
De bouwplannen der gemeenten ge
tuigen ongetwijfeld van een optimis
tische kijk op de toekomst, maar ze
zullen heel wat eenvoudiger moeten
worden.
Dr. Ir. J. A. Ringers, oud-minister
van Openbare Werken en Weder
opbouw, was zo vriendelijk ons in
zijn woning te 's-Gravenhage voor
een korte bespreking over de
wederopbouw te ontvangen.
Uit het interview, dat wij thans
plaatsen, blijkt duidelijk, dat het
bouwvraagstuk één der moeilijk
ste problemen van deze tijd is.
Aanpakken in eigen land.
We moeten aanpakken en werken met
de middelen welke ons ter beschikking
staan. De Hollander is van een zekere
gedegenheid en hij heeft in de regel
een behoorlijke opleiding gehad. Maar
dan komen we aan de kwestie van de
materialen en dan ziet het er minder
mooi uit.
De regering sluit handelsverdragen en
het leek een eenvoudige kwestie van
koop en verkoop te worden. Wij vra^
gen bouwmaterialen, maar wij mogen
één ding niet vergeten, namelijk, dat
wij niet de enige zijn die ze nodig heb
ben en dat wij niet in de conditie zijn
ze duur te betalen. Er zijn landen die
wel en die niet in de oorlog zijn ge
weest, er zijn arme en rijke landen en
er zijn er daaronder, die graag bereid
zijn tweemaal zoveel te betalen als wij
kunnen bieden.
De wederopbouw.
Wfj hadden ons in de eerste helft
van de oorlog voorgesteld, dat we
zeven tot acht jaar voor de weder'
opbouw nodig zouden hebben, maar
het zal wel twee maal zo lang duren.
Er zijn overal verwoeste gebieden en
ze liggen ook wat de transportmoge
lijkheden betreft onaangenaam ver
spreid. Bovendien is er hier en daar
uit de verzetstijd nog een geest van
sabotage gebleven, welke niet meer
van deze tijd mag zijn. In een somber
ogenblik stelt men zich wel eens de
vraag of het misschien niet een kwart
eeuw zal duren eer de toestand op wo-
ninggebied weer normaal is.
(ZIE VERVOLG PAG 3)
Na 10 jaar van ingespannen ar
beid tijdens de Diutse bezetting
in het grootste geheim voortgezet
is men in de Philips-laboratoria
te Eindhoven er in gesloogd een
niuewe motor te ontwikkelen, die
door zijn karakterieike eigenschap
pen belangrijke nieuwe pespectie-
ven opent. De Philips hete-lucht-
motr kan in practisch alle vermo
gens worden gebouwd en men zal
hem kunnen gebruiken, zowel voor
automobielen en als voor spoor-
wegtractie, voor het opwekken van
electriciteit, zowel in bedrijven als
in particuliere woningen.
De gymnastiekuitvoering, waarmee
der traditie getrouw op 22 Juni in het
Olympisch Stadion de olympische dag
om 1.30 uur geopend wordt, zal on
der leiding staan van den heer J. So-
mer en precies een half uur in be
slag nemen. Drie duizend turnsters en
turners nemen er aan deel. Dan volgt
van 22.30 uur athletiek en wielren
nen door de beste Nederlandse ama
teurs met enkele cracks uit het bui
tenland, en om half drie begint dan de
voetbalwedstrijd van het Nederlandse
Bondselftal tegen het Tsjechisch
Bondselftal. Het Nederlands Bonds
elftal wordt de officieuze Nederland
se ploeg (mogelijk met een enkele
correctie, wat na de wedstrijd in Pa
rijs beoordeeld wordt) en de Tsjechen
komen met een sterk prof-team
In de pauze van de voetbalwed
strijd en daarna tot 5 uur volgen dan
opnieuw wieier- en athletiekwedstrij-
den, waarna van 5 tot 5.30 uur de dag
besloten wordt met een springcon
cours van de beste Nederlandse rui
ters.
MAW«E.VLUSüilJUi VL KMI Si-
De marine-voorlichtingsdienst meldt,
dat een Firefly-toestel van de mari
ne-luchtvaartdienst van een verken
ningstocht op 14 Mei op de basis Soe-
rabaja niet is teruggekeerd.
Tien m.l.d.-toestellen zijn opgeste
gen voor het opsporen van het ver
miste vliegtuig, echter toe nu toe zon
der resultaat.
De Franse minister van Oorlog,
Coste-Floret, heeft op een perscon
ferentie een 15-jarige vrede voor
speld, doch verklaard, dat 't Franse
leger de lessen van de afgelopen
oorlog ter harte moet nemen en
niet door een nieuwe oorlog in de
slaap moet worden verrast.
Admiraal Nimitz over wereld
vrede en veiligheid.
Wereldvrede en veiligheid „hangen af
van het machtsevenwicht waarmee de
Amerikaanse en Britse zeemacht aan
dezelfde zijde staan opgesteld", aldus
admiraal Chester W. Nimitz, de Ame
rikaanse chef operaties ter zee.
De verklaring van admiraal Nimitz is
gepubliceerd in een getuigenverklaring
die bekend is gemaakt door een com
missie van het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden naar aanleiding van
de begroting van marine voor 1948 ten
bedrage van 350 millioen dollar. „Iedere
verzwakking van de Britse zeemacht
is meer een reden voor het versterken
van de Amerikaanse macht ter zee dan
het omgekeerde", zeide hij. De hulp
bronnen van Engeland zijn achteruit
gegaan en Engeland „zal zeker niet
langer een vloot kunnen onderhouden,
sterk genoeg om een doorslaggevende
factor te zijn voor de veiligheid op het
westelijk halfrond. Deze verantwoor
delijkheid valt nu aan de Verenigde
Staten toe niet om altruistische of
idealistische redenen, doch uit koud
zelfbelang".
Niet voor de wereldsituatie drastisch
veranderd is kunnen de Verenigde
Staten een vermindering van hun mi
litaire macht tot een punt, waar zij
niet langer een doeltreffende steun
vormt voor de Amerikaanse diploma
tie, in overweging nemen.
„De druk op de knop".
James Forrestal, de Amerikaanse mi
nister van oorlog, heeft in een, met
samenwerking van verschillende ma
rinedeskundigen voor de commissie
voor toewijzingen van het Huis van
Afgevaardigden opgestelde verhan
deling verklaard, dat de Amerikaanse
marine-autoriteiten van oordeel zijn,
dat de „druk op de knop" oorlogs
voering nog ver in het verschiet
ligt, doch klaar willen zijn, wanneer
het zover mocht komen.
In ieder geval is Forrestal van oordeel,
dat leger, vloot en luchtmacht nog
onmisbaar zijn voor het voeren van een
succesvolle oorlog. Men heeft b.v. tech
nisch nog lang geen oplossing gevon
den voor het vraagstuk van het ver
voer der atoombommen. Andere hoge
marine-autoriteiten deelden de com
missie mee, dat het nog jaren zou du
ren, aleer de vloot voor een volgende
oorlog weer op volle kracht is.
Geheel onverwacht kwamen giste
ren in Vlaardingen als het ware „uit
dc lucht gevallen" 48 kantjes z.g. Hol
landse nieuwe, die per trawlnet ge
vist waren door de K.W. 159 „Java"
schipper L. v. d. Plas van de visserij
mij. „Insulinde". Hoewel het hier dus
geen drijfnet-haring geldt, doch ha
ring door trawlnetten gevangen en
daarna onmiddellijk gekaakt en ge
zouten, was de kwaliteit goed te noe
men.
Een scholier vond tussen Baarn en
Hilversum een pasgeboren hertje,
waarvan de moeder niet kwam opda
gen. De jongen heeft het hertje mee
naar huis genomen, waar het met de
fles wordt groot gebracht. De ad
junct-secretaris van het Leeuwardense
tribunaal is gearresteerd, omdat hij
geld zou hebben aangenomen onder
belofte, bezwarende passages uit het
dossier van een delinquent te lichten.
De verloving van prinses Elisa-
beth en Philip Mountbatten is vóór het
einde van de maand te verwachten.
Volgens geruchten zou de verloving
reeds morgen plaats vinden. De
volgende week zullen de ministers
Beel en Jonkman naar Nederland ver
trekken. Er zijn loggers met
nieuwe haring onderweg. De vangst-
berichten zijn zeer gunstig, namelijk
25 tot 120 kantjes. Heden is te
Scheveningen afslag van nieuwe ha
ring. In Hilversum voert men
belasting in op het stallen van rijwie
len. Voor elk gestald rijwiel moet de
rijwielbewaarder 2 cent aan de ge
meente afdragen. Sedert 8 Mei
kan men van sommige Nederlandse
stations ééndags-retourkaarten naar
plaatsen in België verkrijgen. Behalve
aan stations zijn ze verkrijgbaar bij de
erkende reisbureaux. Voor de
publicatierechten in de V.S. voor de
oorlogsmemoires van Churchill is
reeds meer dan een millioen dollar be
taald. De V. S. hebben gedurende
de maand Maart aan België, Luxem
burg en Nederland meer dan 362.000
dollar steun verleend, waardoor het
tijdens het eerste kwartaal van 1947
verstrekte bedrag op 830.000 dollar
komt. Van 11 tot 31 Mei zullen
48 schepen met een lading graan welke
equivalent is aan 357.000 ton bloem,
Duitse havens binnenlopen.
Ajax afdelingskampioen. Ondanks het feit, dat Ajax met 13 van VSV
verloor, behaalde deze club toch het afdelingskampioenschap, daar haar
enige concurrente, EDO, eveneens verloor. Het kampioenselftal van
Ajax.
Binnenkort zal de schade-enquête-
commissie het onderzoek en de schade
regeling ter hand nemen ter vervan
ging van de duizenden klokken, welke
door de Duitsers uit ons land zijn ge
roofd. Naar wij vernemen, zal de schade
enquête-commissie de waarde der ge
roofde klokken op basis van de prijs op
9 Mei 1940 vergoeden, terwijl ook de
kosten van vervoer en ophangen der
nieuwe klokken voor haar rekening
komen. Het ministerie van onderwijs,
kunsten en wetenschappen heeft echter
de eis gesteld, dat de klokken aan wel
omschreven eisen van toonzuiverheid
moeten voldoen en niet van mindere
kwaliteit mogen zijn dan de gestolene,
opdat Nederlands klokkenbezit weer
even rijk zal zijn als voorheen.
Er blijken nog enige honderden klok
ken in ons land te zijn opgeslagen,
waarvan de herkomst niet bekend is,
vele daarvan zijn echter beschadigd.
De Indonesische handelsgevolmach
tigde in Australië, H. T. Campbell, heeft
Donderdagavond op het Indonesische
Vakverenigingscongres te Malang ver
klaard te hopen, dat het congres de
wens te kennen zal geven voor een
wereldboycot van de Nederlandse
scheepvaart op Indonesië.
De Australische vakverenigingen, al
dus Campbell, die de Nederlandse
scheepvaart op het hoogtepunt van het
Nederlands-Indonesische conflict heb
ben geboycot, maken thans plannen
voor een dergelijk wereldboycot.
„Men verwacht, dat de Nederlandse
vakverenigingen er aan deel zullen ne
men".
Campbell zeide, dat de afgelopen
oorlog de Nederlandse imperialistische
politiek duidelijk had getoond.
De laatste weken zijn in Nederland
enkele gevallen van vogelcholera bij
kippen vastgesteld, o.a. in Drenthe.
Daar vogelcholera zeer besmettelijk is
en bij verschillende vogelsoorten kan
voorkomen is de mogelijkheid niet uit
gesloten dat de ziekte nog op andere
plaatsen kan uitbreken. De smetstof
wordt vaak overgebracht door kraaien,
mussen en duiven.
Pluimveehouders wordt aangeraden
bij het geringste vermoeden van cho
lera direct hun dierenarts te raadple
gen en een gestorven exemplaar goed
verpakt en voorzien van naam en adres
er van de waargenomen ziektever
schijnselen op te sturen naar de ge
zondheidsdienst voor pluimvee te
Beekbergen.
Toen de 26-jarige P. van der Meijden
Donderdagmiddag op het strand van
Domburg te samen met zijn broer, en
een zekere Tramper, een huisgenoot
van beide mannen, bezig was ongeoor
loofd munitie te demonteren, ontplofte
eensklaps een granaat, waardoor de
werkman op slag gedood werd.
De beide anderen werden zwaar ge
wond naar het gasthuis te Middelburg
overgebracht.
Vandaag zal de minister van weder
opbouw en volkshuisvesting, de heer L.
Neher, ter gelegenheid van de opbouw
dag in Rotterdam, een radiorede uit
spreken. Deze rede zal over beide zen
ders worden uitgezonden van 19.45 tot
20.00 uur.
's-Gravenhage, 16 Mei 1947. 500e
Staatsloterij, 5e klasse:
Nos. 1376 en 21955 1000.
Nos. 7658, 11655 en 20291 400.
Nos. 3738, 7759, 8089, 8445, 10986 en
16316 200.
Nos. 1821, 4046, 5767, 8708, 9604, 10972,
13851, 13967, 20804 en 21203 100.
Afbraak is gemakkelijker dan her
stel. Binnen een minuut kan men
met enkele bommen een uitgestrekte
stadswijk vernietigen en kostbare
machinerieën verwringen tot waarde
loos oud-roest. Maar het vervaardi
gen dezer machines en het herbouwen
van fabriekscomplex of stad eist ge
durende lange tijd de intelligentie en
de physieke kracht van duizende ar
beiders op. En naarmate grondstoffen
schaarser zijn of ontbreken, het ver
eiste vakmanschap onvoldoende is en
de allicht noodzakelijke overheidsbe
moeiing ingewikkelder, wordt het
tempo van het herstel vertraagd en
het ongeduld geprikkeld. De lange
duur maakt ongedurig en geeft aan
leiding tot critiek.
Hoezeer wij met onze wederopbouw
pas aan het begin staan van een ar
beid, welke aan onze energie, aan ons
beleid en organisatievermogen de
zwaarste eisen stelt, zal onze lezers
duidelijk geworden zijn uit de repor
tages, welke wij deze week in ons
blad hebben geplaatst. Het werk, dat
moet worden verricht, is niet gering
en neemt tijd. Het is de zwaarste
taak, welke ons volk sinds vele
eeuwen werd opgelegd en het is een
taak waaraan geen landgenoot zich
onttrekken mag of kan.
Wij hebben het voorrecht gesmaakt,
dat een beleidvol en deskundig mi
nister als ir. Ringers het werk van
de wederopbouw ter hand genomen
heeft en hij heeft die arbeid met vaste
wil in de goede richting gestuwd. Ons
volk zijn opvolger, minister Neher,
heeft het onlangs gereleveerd is
met kracht aan de slag gegaan. Bui
tenlanders, die in het najaar van '46
ons land bezochten, zijn verwonderd
geweest over hetgeen toen reeds tot
stand was gebracht.
Inderdaad, er is veel en groot werk
verricht en er is reden om daarvoor
erkentelijk te zijn. Maar wat kan men
bereiken in één of twee jaar, wanneer
niet slechts stad en land, maar ook
de hulpbronnen voor het herstel gron
dig zijn verwoest. Nederland staat,
wat de oorlogsvernietiging betreft,
niet alleen. De oorlogvoerenden heb
ben geen half werk gedaan. Een groot
deel van Europa ligt in puin ea
grondstoffen, welke voor snelle her
bouw onontbeerlijk zijn, kunnen niet
uit den vreemde worden aangevoerd
aangezien zij ook daar benodigd zijn.
Bovendien, een volk vormt geen on
veranderlijke eenheid, het ontwikkelt
zich, het groeit. Er is woningnood en
de onmogelijkheid om woonruimte te
vinden ter plaatse van de werkgele
genheid belemmert het tempo waarin
dit werk kan worden verricht.
Er is gebrek aan werktuigen en ook
dit vormt een belemmering. Men kan
geen omeletten bakken zonder eieren
en geen huis bouwen zonder mate
riaal. Er is ook gebrek aan geschool
de arbeidskrachten en opleiding
neemt tijd. Men moet zich weten te
behelpen en een deugd trachten te
maken van de nood.
Er is in de eerste jaren van de be
vrijding reeds enorm veel bereikt.
Onze spoorwegverbindingen zijn voor
een groot deel hersteld; de bruggen
over onze rivieren eveneens. Over
stroomd land en dat was een tiend#
deel van onze cultuurgrond is
droog gelegd, om slechts enkele licht
punten te noemen. Maar er blijft nog
veel te doen. „Ik ben geen pessimist,
maar een realistisch optimist," heeft
minister Neher gezegd, toen hij on
langs wees op het vele, dat is bereikt
en het vele, dat nog niet werd be
reikt. Maar samenwerking is nodig
enexport, opdat wij de materia
len en grondstoffen kunnen invoeren,
die voor de wederopbouw onontbeer
lijk zijn. Hetgeen zeggen wil: opvoe
ring van de arbeidsproductiviteit, zo
krachtig als maar mogelijk is.
Ook geestelijke en morele opbouw
is hard nodig, want ook in dit op
zicht heeft ons volk veel te verduren
gehad. Het gevoel voor rechtszeker
heid is ondermijnd, de persoonlijke
belangzucht tiert welig en onver
bloemd. Er zal op dit gebied nog veel
kwaad gedelgd moeten worden.
„Hetgeen wij voor onze weder
opbouw nodig hebben," en met
deze woorden van minister Neher
willen wij eindigen „zal ons niet
worden geschonken. W{j zullen het
met onze hoofden en handen maar
ook met sterke harten moeten ver
dienen." U.
OPNIEUW IETS HOGERE
TEMPERATUUR.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
Zwakke tot matige Zuidwestelijke
wind. In de vroege ochtend enige
plaatselijke nevel- of mistvelden.
Overdag meest zwaar bewolkt.
Geen regen van betekenis. Op
nieuw iets hogere temperatuur.