Ons jongste ambtenaren-schandaal Op zoek naar schatten Tiel krijgt zijn millioenen terug MQNICA DE PAMPUS—PIRAAT Hout- „Wij groeien vast in tal en last" en glas-perikelen door J. D. VAN EXTER Bommen op Helgoland en anderen Wat ongelukkige Joden verborgen „GOEDE BUREN EN VRIENDEN Wij luisteren morgen naar. Destijds door de Duitsers gerooid FEUILLETON Verloofd. De plaat gepoetst De M. P. C. schrijft ons: De minister van Economische Za ken heeft enkele dagen geleden in Nijmegen de tentoonstelling „No vum" geopend. De Nederlanders kregen als stoere doorzetters en flinke wederopbouwers een pluim op de hoed. Het lag niet aan hen, aldus de minister, dat het herstel van ons land niet zo snel verloopt als men had gehoopt. Daar zijn andere oorzaken voor: tekort aan grondstoffen, tekort aan arbeids krachten, tekort aan deviezen. Zijne Excellentie vergat bij al deze tekorten een teveel: het onrustba rend teveel aan ambtenaren, ambte naren van Zijne Excellentie zelve hetgeen helaas allerminst wil zeggen, dat zij daarmee ook excel lente ambtenaren zijn. AMBTELIJKE KOLOS. Want velen hunner zijn veeleer hin derpalen op de weg naar Neerlands herstel dan hulpvaardige stuwkrach ten. Zij zitten op hun bureauxr tussen hun richtlijnen en handboeken. En als zij lang genoeg achter hun schrijftafels hebben gezeten, gaan zij deze papieren werkelijkheid, die zij zichzelf hebben geschapen, verslijten voor de levende werkelijkheid van het bedrijfsleven zelf. In die ware werkelijkheid moet soms plotseling beslist worden, daar moet soms plotseling van een oeroude stel regel worden afgeweken, daar doemen soms plotseling kansen op, die onmid dellijk benut moeten worden of anders voorgoed verkeken zijn. En in die on verwachte gevallen wordt direct beslist, wordt van een oeroude stelregel afge weken, wordt een kans haastig aange grepen. Want zo en zo alleen kunnen handel en bedrijf het hoofd boven wa ter houden. Dat de overheid in deze na-oorlogse overgangstijd de algemene richtlijnen bepaalt, is nodig. Wij erkennen dat. Dat de overheid daartoe ambtenaren nodig heeft, spreekt vanzelf. Wij er kennen ook dat. Maar dat die ambte naren „groeien in tal en last", dat de ambtelijke kolos handel en bedrijf on der zijn dorre gewicht verplettert, is economische zelfmoord. En die nood zaak erkennen wij nooit. DUITSE MUILKORF. Nog altijd heeft economisch Neder, land een ordening van boven af: vak groepen en ondervakgroepen, onder Duitse pressie gecreëerd om handel en bedrijf te muilkorven en aan de lei band te krijgen. Nog altijd hebben die vakgroepen dictatoriale bevoegdheden. Hoe vaak hoort men niet uit kringen van het bedrijfsleven zelf deze klacht: „In de vakgroep worden de lakens uit gedeeld door enkele groten, die des tijds bij de Duitsers de beste papieren hadden. Zij delen de lakens uit aan zich zelf. Wat er overblijft aan servet ten en zakdoeken is voor de kleine vakgenoten, hun concurrenten. Wan neer verdwijnt dat mateloze onrecht, wanneer verdwijnen de dure vakgroe pen met hun dure functionarissen, wan neer wordt iedere branche weer van onder op, d. i. democratisch georgani seerd? Die klacht lijkt ons gegrond. Wij zijn al meer dan twee jaar bevrijd van de Duitse militaire dictatuur. Wanneer wordt nu ook deze op de Duitse geest geïnspireerde economische dictatuur gebroken? Regelmatig worden in Frankrijk en België duizenden amb tenaren ontslagen, omdat hun tijdelij ke werkkring kan worden opgeheven, omdat men langzamerhand wil terug keren tot normale verhoudingen, om dat de tijdelijke taak dezer ambtenaren is vervuld en omdat het land hun ar beidskracht thans nuttiger in het „ge wone" economische bestel kan besteden. Natuurlijk verzetten velen dezer amb tenaren zich met hand en tand tegen hun ontslag (zoals wellicht u en ik ons in hun positie zouden verzetten), maar dat de Franse en Belgische overheden zich daardoor niet van haar stuk lieten brengen, strekt haar tot eer. Waarom gebeurt dit ook niet in Ne derland? Het enige ambtenarenont- slag op grotere schaal, waarvan de Nederlandse burger tot nu toe iets heeft bespeurd, viel bij de distributie diensten. En juist dat is de enige ambtenarensector, waar massaal ont slag op het ogenblik voorbarig is. Want daardoor moeten u en ik heden ten dage langer dan ooit voor de dis- tributiebureaux in de rij staan, soms uren achtereen. Neen, hier heeft men de ambtelijke koe niet bq de horens, maar bij de staart gevat. En het erbarmelijke re sultaat is niet uitgebleven. SCHONE KANSEN. Het is al erg genoeg, wanneer een ambtenarensurplus stroef werkt, auto ritair optreedt en met papieren herse nen denkt. Maar nog erger, onverdra- gelijk erg wordt het, wanneer ambte raren in hun dictatoriale macht een schone kans zien zich te verrijken. Dat is sinds de bevrijding al zo vaak ge beurd, nu hier, dan daar, dat er nau welijks een schok merkbaar was, toen dezer dagen in Amsterdam het schan daal bekend werd bij het Rijksbureau voor Hout, het Centraal Bureau voor Hout en de BOVAG. Ondervakgroep voor Automobielen en Motorrijwielre paratiebedrijven. Het ging op deze Hollandse bureaux Copyright RDP Spaans toe. De BOVAG mag een glas toewijzing geven voor de gebroken voorruit van een auto. Een bestuurslid van de BOVAG had kennelijk een buitenmodel auto, want hij kreeg er 37 vierkante meter glas voor toegewe zen. Daar smukte dit heer de show room van zijn carosseriefabriek mee op Een juffer op een houtbureaux wilde trouwen, hetgeen een natuurlijke en gezonde impuls is. Doch waarom kreeg zij 3 kubieke meter hout toegewezen voor de inrichting van haar nestje? Men diene hierbij te weten, dat in een heel huis hoogstens 6 kubieke me ter hout mag worden verwerkt. Een ..heer" van het Centraal Bu reau voor Hout wilde een tuinhuisje bouwen. Niet bepaald een lands belang. zouden wij zeggen. Niette min kreeg dit heer de houttoewij zing voor zijn tuinhuisje, ja, zelfs voor 4 tuinhuisjes. En omdat hij aan één tuinhuisje genoeg had. verkocht hij het overschietende hout voor een mooi pikzwart prijsje aan kroegbazen, die er hun oorden des vermaaks mee verfraaiden. Ook geen landsbelang, naar het ons voorkomt Het resultaat van het recherche onderzoek is op het moment dat wij dit schrijven, dat de joffers en „heren" bij dozijntjes uit hun lucratieve baan tjes worden gehaald en achter de tra lies verhuizen. Moge het voor lange tijd zijn. Een dag of tien geleden was ik enkele dagen in Oost-Brabant. Er is daar sinds de bevrijding hard ge werkt, zo hard als het onder de ge geven omstandigheden mogelijk was Maar nog altijd leven daar en el- j ders Nederlanders in bekrompen j noodwoningen, in halve huizen, in woongelegenheden van opeengesta peld pakstro. Vele bruggen zijn nog maar zeer provisorisch hersteld, spoor- 1'jnen liggen nog onbereden kerken gapen nog hol en leeg. Terwijl ik in Eindhoven op het vliegtuig naar Am sterdam wachtte, bekeek ik hét sta tionsgebouw: het is nog een halve ruïne. Bij aankomst op Schiphol de zelfde indruk: wij zijn een heel eind opgeschoten, maar nog lang niet waar we moeten zijn. En dat herstel is wèl landsbelang. WIE ANTWOORDT? Tenslotte nog twee vragen. Ten eerste: hoe is het mogelijk, dat de oplichterspractijken bij de drie ge noemde bureaux zo lang onontdekt konden blijven? De ambtenaar schandalen zijn toch langzamerhand talrijk genoeg om een scherpe con trole wenselijk te maken. Gebeurt dat niet? Of hebben de controleren de instanties enige welwillende en begrijpende oogjes dichtgeknepen? De tweede vraag is deze: waarom blijven deze misdadigers in de pers anoniem? Bij het schandaal in Deelen werden tenminste nog de initialen ge- DENK JE.CAT ALLE GE6EVEXS EROP ZULLEN STAAK PLAATS VAN VERTREKDATUM EN UUR.? EN ÓE STERKTE VAN 'T ESCORT EN...TER.WLIL RIKK.1 INSPECTEUR. BARENDSE OPBELT...^ publiceerd. Als men het nodig acht van vele gestraften naam en toenaam wereldkundig te maken, moet men toch zeker deze zwendelende schare aan de schandpaal der publieke ver achting nagelen. Waar wringt de schoen? En hiermede, lieve lezer, is ons hart gelucht over het jongste ambtenaren- schandaal. Tot het volgende. Vj SIR MALCOLM CAMPBELL 62 jaar oud, die binnenkort wil pro beren met de „Blue Bird II" zijn eigen wereldrecord voor raceboten aanmerkelijk te verbeteren en te brengen op 280 K.M. per uur. Het hoofdkwartier van de Britse Ma rine te Hamburg heeft medegedeeld, dat de Royal Air Force binnenkort Helgoland zal bombarderen. Bommen werpers zullen dag en nacht in actie zijn. Een week vóór de operaties zul len beginnen zal te Hamburg een waar schuwing worden uitgegeven voor de schepen, die tenminste twee zeemijlen uit de buurt zullen moeten blijven. OM HET VOETBALKAMPIOENSCHAP VAN NEDERLAND. Ajax verloor de te s' Hertogenbosch gespeelde wedstrijd tegen B.V.V. met 5—2. De Amsterdammers scoren hun eerste doelpunt. Evenals bijna overal elders in het land vindt men ook in Amsterdam van tijd tot tijd schatten, die tijdens de be zetting door opgejaagde mensen ver borgen zijn. Zo bracht men dezer da gen uit de kelder van het Nederlands Israëlietisch Ziekenhuis aan de Nieuwe Keizersgracht een grote collectie koper- en zilverwerk te voorschijn, ten dele waardevol antiek. De kelder stond sinds de oorlog in het verlaten ziekenhuis onder water. In een der keldergewelven werd achter een speciaal daartoe gemetseld en zorgvuldig gecamoufleerd muurtje een bergplaats gevonden, waaruit een groot aantal voorwerpen te voorschijn kwam, die hier door Joden vóór hun transport naar Duitsland waren ver borgen. Een der vele vondsten, welke de dienst geregeld in Amster dam doet, op zolders en in kelders, achter muren en in de grond. En niet het minst bij goede buren en verre vrienden, die het nog altijd voor de Joden zogenaamd „bewaren"; van aangifteplicht hebben ze nooit gehoord. Ook naar deze goederen wordt ge zocht. Want de Vermogensopsporings dienst gaat ook afzonderlijke gevallen na van verdwenen Joodse bewoners en wat mogelijkerwijs nog van hun bezit óf in de woning zelf öf bij de buren te vinden is. Zowel in de epe als de an dere richting doet men vaak verras sende ontdekkingen. Met hun grote routine ontfutselen de speurders voor malige Jodenhuizen met hun eventuele geheimen en met niet minder grote mensenkennis ontlokken zij een be kentenis aan de naaste omgeving. Meestal is het zó, dat als er één door de mand valt, de zaak als een sneeuw bal werkt en men elkander aanwijst „Gaat U ook maar eens bij die en die kijken" zegt meestal prompt de betrapte en als een bezoek aan het opgegeven adres met succes wordt bekroond, gaat de rechercheur wel weer met nieuwe namen weg. Zo komen sieraden, gouden mun ten, kistjes met zilveren guldens, buitenlands bankpapier, kostbaar antiek, schilderijen en gebruiks voorwerpen geleidelijk te voor schijn, vaak een slag van tiendui zenden ineens. Dikwijls volgen bq zo'n onderzoek louter uit angst de bekentenissen: „Wij hebben 't ei genlijk gekregen" of „We zouden het voor ze bewaren" zijn bekende uitvluchten. Een enkele maal zijn de vondsten, die worden gedaan, nogal opzienbarend, zoals onlangs voor een grote waarde in een cen- centr. verwarmingsketel. Ook op vei lingen, in tweede-handszaken of bij antiquairs doet men ontdekkingen, welke een spoor opleveren naar soms verrassende oorsprong. Behalve Joods bezit zijn ook eigen dommen van politieke delinquenten en al dan niet terecht verdachten na de oorlog in grote omvang verborgen, verdwenen of verduisterd. Veel kan worden achterhaald, maar heel wat blijft voor altijd onvindbaar. Hetzij veilig verdonkeremaand, dan wel tijdens of op het eind der bezetting door de bezitters zelf in veiligheid ge bracht op plaatsen, waarvan zij het geheim mee in de ondergang namen. Zo valt het moeilijk te gissen wat her en der nog aan kostbaarheden en waardebezit op de toevallige vinder wacht, vandaag, morgen of over hon derd jaar. Evenmin wat in oneerlijke handen kwam en waar door de om standigheden geen haan naar kraait. Een der meest markante gevallen was wel de grafschennis, door onbe kenden gepleegd op de oude Ooster begraafplaats, achter het Indisch In stituut te Amsterdam, waar lieden met blijkbaar sterke zenuwen 's nachts de nog bewaarde familiegraven openden en binnendrongen, kisten vernielden en gebeente verstrooiden, op zoek naar buit, die hier verborgen zou zijn. Of zij iets gevonden hebben, is nimmer vastgesteld. HILVERSUM I, 301 m. geeft Nieuws om 7, 8, 13, 18, 20 en 32 uur. VARA: 8,19 Morgenklanken 8,50 Voor de huis vrouw. VPRO: 10 uur Morgenwijding —VARA: 10,20 Voor de vrouw. 11,00 RVU „Over spelende kinderen" 12,00 Staf muziekcorps Amsterdamse Politie 15,00 Voor de jeugd 15,45 Voor de zieken 17,35 Silverstri-kwartet 18,20 Hawaiïati- orkest 18,30 Voor de Ned Strijdkrachten 19,15 Orgelspel VPRO: 19,30 „Ons leven en ons geloof" VARA: 20,15 Opera 21,30 Hoorspel. 22,15 The Ramblers. 23,25 Avondklanken. HILVERSUM II, 415 m. geeft Nieuws om I, 8, 13, 19, 20 en 22,30 uur. NCRV: 7.45 Woord v. d. dag 8,15 Orgelspel 9,00 Bij onze zieken 10,30 Morgendienst II,30 Continental Qulntet 12,15 Gewijde muziek 14,50 Metropole-orkest. 15,30 Koren zingen 16,20 Kinderstemmen - 16,45 Voor jongens en meisejs 18,20 Vacantie-tips. 19,30 Actueel geluid 20,05 Openluchtsamenkomst in het Sport park te Hilversum: „Waarom spreken wij nog over God?" 22,00 Weens program ma. 23,45 Avondoverdenking 23,00 Avondconcert. Gerrit Schulte, die de Zes Provinciën-course won, wordt na afloop van de „monsters-rit te Heerlen gehuldigd. Links de voorzitter der Ned. Wiel- ren Unie, jhr. L. L. van de Berch van Heemstede. Onmiddellijk na de bevrijding begon de waarnemend commissaris van poli tie te Tiel, de heer A. W. A. Suèr, een uitgebreid onderzoek naar de goederen, het geld en de effecten, die de Duitsers, na de evacuatie van de burgerij in het laatste oorlogsjaar, uit het Betuwse stadje hadden geroofd. Een groot gedeelte daarvan moest, naar spoedig na de bevrijding bleek, nog in ons land aanwezig zijn, vooral in de Noordelijke provinciën. Het onderzoek vorderde veel tijd en moeite. Het is nog niet geëindigd. Naar het ANP thans verneemt, is er inmiddels voor een waarde van niet minder dan f 21.120.000.achter haald. Daarvan zijn f 16.000.000. aan effecten, f 375.000.aan meube len, fotoapparaten, tapqten, kleding stukken, bontjassen e.d„ f 125.000 is NAAR HET ENGELS VAN BERTA RUCK DOOR; J. JOR1SSEN 3) „Ja, het is jammer, dat juffrouw Trant het zelf niet wist, dat zij knap is. We hadden het haar eerder moeten ver tellen". zei juffrouw Robinson droog jes. „Maar het komt best in orde, u vindt stellig iets. waar ze er niet zo'n lawaai over maken, als u een komma of een punt op de verkeerde plaats zet. Het lukt u nog wel, om de man nen naar uw hand te zetten. Ik bedoel niet Still Waters. Hij is geen man. Hij is niets dan een machine, die al leen maar zeggen kan: „Nu, juffrouw Trant!" Hier bootste zij meneer Wa ters meer dan uitstekend na. „En hoe komt 't. dat «de telegrammen vanavond een vijfde seconde later dan anders binnen zijn?" „Hij telt niet mee. U moet ergens gaan solliciteren, waar een menselijk wezen aan het hoofd staat." „En als het een beetje in de buurt is, kunnen we net als nu vóór uw ver trek samen lunchen," stelde juffrouw Holt voor. „Ze is nog niet weg," zei juffrouw Robinson aanmoedigend. „Wat kosten die kleine cakes, juffrouw Trant? Zoekt u er een uit, die er niet zo vergiftig uitziet, dan tracteer ik er op. Laten wij nog het beste blijven hopen!" Om kwart voor tweeën waren wjj op kantoor terug. Ik ging naar de kleedkamer om mij wat op te frissen. Ik kamde daarna mijn haar. Mijn haar is mijn trots; het is net zqde en heel lang en dik, „precies de kleur van een touffe zwarte violen, als je 't ziet tegen haar rosse teint, die je aan kamperfoelie doet denken, zoals Syd- ney Vandeleur eens zei. Hij zegt alles op de eigenaardige manier van een schilder, want dat is hij. (O, waarom was het niet, om hem te ontmoeten, dat ik mij hier opknapte, in plaats van voor dien jeugdigen, bevroren mensen eter van een Still Waters. Ik kamde mijn haar met zorg en keek, of het op mijn rug ook goed zat, niet, dat ik meende, dat het enige in druk op hem zou maken (als al zijn typisten geheel kaal waren geweest, zou hij het waarschijnlijk ternauwer nood opgemerkt hebben, als ze maar voldeden, wat hun werk betrof), maar alleen, omdat ik mij, als ik er een beetje geacheveerd uitzag, misschien wat minder zenuwachtig zou voelen. De klok sloeg juist twee uur, toenik zachtjes en bedeesd aan de deur van zijn kamer klopte. „Binnen!" riep de gevreesde stem van den Baas. En inwendig bevend, volgde ik dit verzoek op. HOOFDSTUK II. De grote, helder verlichte kamer met haar mooie meubelen leek mij groter dan ooit Het was mq, of er mij len lagen tussen de deur en de schrijf tafel, bekleed met groen leder, waar aan meneer Waters met gefronst voor hoofd over een brief gebogen zat. Ge woonlijk lag er niets op de lessenaar dan zijn bloc-note met de aantekenin gen voor die dag. „Twee uur" en daar achter een dik kruis zag ik staan, toen ik, na wat mij een lange en vermoeiende wandeling over het dikke, rode kleed toescheen, eindelijk bedeesd en verlegen naast hem stond. Hij keek op, zijn blonde haar was glad geborsteld, zijn mond was even vast gesloten als zijn geldkist; hij was gc'-cel bet beeld van de jonge zaken man, wiens enig genot zijn werk is. „O. bent u het, juffrouw Trant?" zei hi.' op dezelfde toon van altijd. Hij draaide zich om in zijn stoel, om mij te kunnen aanzien. „Gaat u zitten, als je blieft". Ik was dankbaar, dat hij mij dat toe stond. Ofschoon ik niet geloof, dat mijn angst op mijn gezicht te lezen was, knikten mijn knieën zo, dat )k nauwelijks meer staan kon. Meneer Waters wees mij een grote, met marokijnleder beklede stoel aan. Ik ging op het uiterste puntje zitten en klemde mijn tanden op elkaar in afwachting van wat de tiran van ons kantoor mij te zeggen had. (Hoe is het mogelijk, dat hij en Sydney Vandeleur beide mannen zijn!) Als hij het maar niet te lang maakte, als hij alleen maar zeggen wou, dat ik gaan moest dan was ik er af. Ik wist echter niet. wat ik hoorde, toen hij ein delijk zijn mond opende. „Nu. juffrouw Trant, als u het goed vindt, zou ik u graag een paar vragen doen en ik hoop, dat u mij niet ver keerd begrijpen zult. Mijn bedoeling is niet. om onbescheiden te zijn. maar het is nodig, dat ik ze doe. met het oog op de zaak, die ik in handen heb". (wordt vervolgd) aan postzegelverzamelingen en schil derijen en f 420.000.aan geld, dat over het gehele land bq diverse per sonen in beslag genomen werd, om dat het afkomstig bleek uit Tiel. De bedragen, die in beslag genomen werden, varieerden van f 30.f 1000.- f 10.000 a 15.000.in enkele gevallen meer. Dat het niet gemakkelijk was en is. uit te zoeken, wie de rechtmatige ei genaars zijn van deze papieren, de meu belen, het geld enz., zal niemand ver wonderen. Niettemin zijn vele bewo ners van Tiel thans weer in het bezit van hun verloren gewaande meubelen, waarvan zij, alvorens men ze hun kon retourneren, een nauwkeurige omschrij ving moesten geven. Nog moeilijker was het het geld in handen te krijgen. Daarbq zijn echter de inlichtingen, die Nederlandse „vriendinnetjes" van Duit se soldaten, na de bevrijding, over de gedragingen van haar vroegere vrien den hebben verstrekt, van grote waar de gebleken. Voor de goede gang van het onder zoek betreurt de commissaris van poli tie te Tiel het, dat er zo lange tijd over heen gaat, alvorens de Duitse oorlogs misdadigers ter beschikking komen in Nederland. Zo worden in Tiel nog 12 Duitse oorlogsmisdadigers verwacht. Van enkelen daarvan weet men, dat ze reeds geruime tjjd in Duitsland gevan gen zitten. Op het terras van een hotel in Caïro zit een Indië-reiziger in een luie stoel. Een Nederlander. Een Arabier tracht hem te bewegen voor 5 piaster zijn schoenen te laten poetsen. De Nederlander be weert alleen maar vijf pond te hebben. De Arabier zegt het te kunnen wisselen. De Nederlander knikt en de Arabier poetst. Als de operatie klaar is geeft de Nederlander zijn 5 pond. Prompt zet de Arabier het op een lopen. Vliegensvlug springt de Neder lander uit z'n luie stoel en ploft meteen op zijn neus en buik. De Arabier had zijn schoenve ters aan elkaar gebonden en toon de zich een schoenpoetser die de plaat poetste.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 3