Ons jongste ambtenaren-schandaal
Op zoek naar schatten
Tiel krijgt zijn millioenen
terug
MQNICA
DE PAMPUS—PIRAAT
Hout-
„Wij groeien vast in tal en last"
en glas-perikelen
door J. D.
VAN EXTER
Bommen op Helgoland
en anderen
Wat ongelukkige Joden
verborgen
„GOEDE BUREN
EN VRIENDEN
Wij luisteren morgen
naar.
Destijds door de
Duitsers gerooid
FEUILLETON
Verloofd.
De plaat gepoetst
De M. P. C. schrijft ons:
De minister van Economische Za
ken heeft enkele dagen geleden in
Nijmegen de tentoonstelling „No
vum" geopend. De Nederlanders
kregen als stoere doorzetters en
flinke wederopbouwers een pluim
op de hoed. Het lag niet aan hen,
aldus de minister, dat het herstel
van ons land niet zo snel verloopt
als men had gehoopt. Daar zijn
andere oorzaken voor: tekort aan
grondstoffen, tekort aan arbeids
krachten, tekort aan deviezen.
Zijne Excellentie vergat bij al deze
tekorten een teveel: het onrustba
rend teveel aan ambtenaren, ambte
naren van Zijne Excellentie zelve
hetgeen helaas allerminst wil
zeggen, dat zij daarmee ook excel
lente ambtenaren zijn.
AMBTELIJKE KOLOS.
Want velen hunner zijn veeleer hin
derpalen op de weg naar Neerlands
herstel dan hulpvaardige stuwkrach
ten. Zij zitten op hun bureauxr tussen
hun richtlijnen en handboeken. En als
zij lang genoeg achter hun schrijftafels
hebben gezeten, gaan zij deze papieren
werkelijkheid, die zij zichzelf hebben
geschapen, verslijten voor de levende
werkelijkheid van het bedrijfsleven
zelf.
In die ware werkelijkheid moet soms
plotseling beslist worden, daar moet
soms plotseling van een oeroude stel
regel worden afgeweken, daar doemen
soms plotseling kansen op, die onmid
dellijk benut moeten worden of anders
voorgoed verkeken zijn. En in die on
verwachte gevallen wordt direct beslist,
wordt van een oeroude stelregel afge
weken, wordt een kans haastig aange
grepen. Want zo en zo alleen kunnen
handel en bedrijf het hoofd boven wa
ter houden.
Dat de overheid in deze na-oorlogse
overgangstijd de algemene richtlijnen
bepaalt, is nodig. Wij erkennen dat.
Dat de overheid daartoe ambtenaren
nodig heeft, spreekt vanzelf. Wij er
kennen ook dat. Maar dat die ambte
naren „groeien in tal en last", dat de
ambtelijke kolos handel en bedrijf on
der zijn dorre gewicht verplettert, is
economische zelfmoord. En die nood
zaak erkennen wij nooit.
DUITSE MUILKORF.
Nog altijd heeft economisch Neder,
land een ordening van boven af: vak
groepen en ondervakgroepen, onder
Duitse pressie gecreëerd om handel en
bedrijf te muilkorven en aan de lei
band te krijgen. Nog altijd hebben die
vakgroepen dictatoriale bevoegdheden.
Hoe vaak hoort men niet uit kringen
van het bedrijfsleven zelf deze klacht:
„In de vakgroep worden de lakens uit
gedeeld door enkele groten, die des
tijds bij de Duitsers de beste papieren
hadden. Zij delen de lakens uit aan
zich zelf. Wat er overblijft aan servet
ten en zakdoeken is voor de kleine
vakgenoten, hun concurrenten. Wan
neer verdwijnt dat mateloze onrecht,
wanneer verdwijnen de dure vakgroe
pen met hun dure functionarissen, wan
neer wordt iedere branche weer van
onder op, d. i. democratisch georgani
seerd?
Die klacht lijkt ons gegrond. Wij zijn
al meer dan twee jaar bevrijd van de
Duitse militaire dictatuur. Wanneer
wordt nu ook deze op de Duitse geest
geïnspireerde economische dictatuur
gebroken? Regelmatig worden in
Frankrijk en België duizenden amb
tenaren ontslagen, omdat hun tijdelij
ke werkkring kan worden opgeheven,
omdat men langzamerhand wil terug
keren tot normale verhoudingen, om
dat de tijdelijke taak dezer ambtenaren
is vervuld en omdat het land hun ar
beidskracht thans nuttiger in het „ge
wone" economische bestel kan besteden.
Natuurlijk verzetten velen dezer amb
tenaren zich met hand en tand tegen
hun ontslag (zoals wellicht u en ik ons
in hun positie zouden verzetten), maar
dat de Franse en Belgische overheden
zich daardoor niet van haar stuk lieten
brengen, strekt haar tot eer.
Waarom gebeurt dit ook niet in Ne
derland? Het enige ambtenarenont-
slag op grotere schaal, waarvan de
Nederlandse burger tot nu toe iets
heeft bespeurd, viel bij de distributie
diensten. En juist dat is de enige
ambtenarensector, waar massaal ont
slag op het ogenblik voorbarig is.
Want daardoor moeten u en ik heden
ten dage langer dan ooit voor de dis-
tributiebureaux in de rij staan, soms
uren achtereen.
Neen, hier heeft men de ambtelijke
koe niet bq de horens, maar bij de
staart gevat. En het erbarmelijke re
sultaat is niet uitgebleven.
SCHONE KANSEN.
Het is al erg genoeg, wanneer een
ambtenarensurplus stroef werkt, auto
ritair optreedt en met papieren herse
nen denkt. Maar nog erger, onverdra-
gelijk erg wordt het, wanneer ambte
raren in hun dictatoriale macht een
schone kans zien zich te verrijken. Dat
is sinds de bevrijding al zo vaak ge
beurd, nu hier, dan daar, dat er nau
welijks een schok merkbaar was, toen
dezer dagen in Amsterdam het schan
daal bekend werd bij het Rijksbureau
voor Hout, het Centraal Bureau voor
Hout en de BOVAG. Ondervakgroep
voor Automobielen en Motorrijwielre
paratiebedrijven.
Het ging op deze Hollandse bureaux
Copyright RDP
Spaans toe. De BOVAG mag een glas
toewijzing geven voor de gebroken
voorruit van een auto. Een bestuurslid
van de BOVAG had kennelijk een
buitenmodel auto, want hij kreeg er
37 vierkante meter glas voor toegewe
zen. Daar smukte dit heer de show
room van zijn carosseriefabriek mee
op
Een juffer op een houtbureaux wilde
trouwen, hetgeen een natuurlijke en
gezonde impuls is. Doch waarom kreeg
zij 3 kubieke meter hout toegewezen
voor de inrichting van haar nestje?
Men diene hierbij te weten, dat in
een heel huis hoogstens 6 kubieke me
ter hout mag worden verwerkt.
Een ..heer" van het Centraal Bu
reau voor Hout wilde een tuinhuisje
bouwen. Niet bepaald een lands
belang. zouden wij zeggen. Niette
min kreeg dit heer de houttoewij
zing voor zijn tuinhuisje, ja, zelfs
voor 4 tuinhuisjes. En omdat hij aan
één tuinhuisje genoeg had. verkocht
hij het overschietende hout voor
een mooi pikzwart prijsje aan
kroegbazen, die er hun oorden des
vermaaks mee verfraaiden. Ook
geen landsbelang, naar het ons
voorkomt
Het resultaat van het recherche
onderzoek is op het moment dat wij
dit schrijven, dat de joffers en „heren"
bij dozijntjes uit hun lucratieve baan
tjes worden gehaald en achter de tra
lies verhuizen. Moge het voor lange
tijd zijn.
Een dag of tien geleden was ik
enkele dagen in Oost-Brabant. Er is
daar sinds de bevrijding hard ge
werkt, zo hard als het onder de ge
geven omstandigheden mogelijk was
Maar nog altijd leven daar en el- j
ders Nederlanders in bekrompen j
noodwoningen, in halve huizen, in
woongelegenheden van opeengesta
peld pakstro. Vele bruggen zijn nog
maar zeer provisorisch hersteld, spoor-
1'jnen liggen nog onbereden kerken
gapen nog hol en leeg. Terwijl ik in
Eindhoven op het vliegtuig naar Am
sterdam wachtte, bekeek ik hét sta
tionsgebouw: het is nog een halve
ruïne. Bij aankomst op Schiphol de
zelfde indruk: wij zijn een heel eind
opgeschoten, maar nog lang niet waar
we moeten zijn.
En dat herstel is wèl landsbelang.
WIE ANTWOORDT?
Tenslotte nog twee vragen. Ten
eerste: hoe is het mogelijk, dat de
oplichterspractijken bij de drie ge
noemde bureaux zo lang onontdekt
konden blijven? De ambtenaar
schandalen zijn toch langzamerhand
talrijk genoeg om een scherpe con
trole wenselijk te maken. Gebeurt
dat niet? Of hebben de controleren
de instanties enige welwillende en
begrijpende oogjes dichtgeknepen?
De tweede vraag is deze: waarom
blijven deze misdadigers in de pers
anoniem? Bij het schandaal in Deelen
werden tenminste nog de initialen ge-
DENK JE.CAT ALLE GE6EVEXS
EROP ZULLEN STAAK PLAATS
VAN VERTREKDATUM EN
UUR.? EN ÓE STERKTE
VAN 'T ESCORT
EN...TER.WLIL RIKK.1 INSPECTEUR.
BARENDSE OPBELT...^
publiceerd. Als men het nodig acht
van vele gestraften naam en toenaam
wereldkundig te maken, moet men
toch zeker deze zwendelende schare
aan de schandpaal der publieke ver
achting nagelen. Waar wringt de
schoen?
En hiermede, lieve lezer, is ons hart
gelucht over het jongste ambtenaren-
schandaal. Tot het volgende.
Vj
SIR MALCOLM CAMPBELL
62 jaar oud, die binnenkort wil pro
beren met de „Blue Bird II" zijn
eigen wereldrecord voor raceboten
aanmerkelijk te verbeteren en te
brengen op 280 K.M. per uur.
Het hoofdkwartier van de Britse Ma
rine te Hamburg heeft medegedeeld,
dat de Royal Air Force binnenkort
Helgoland zal bombarderen. Bommen
werpers zullen dag en nacht in actie
zijn. Een week vóór de operaties zul
len beginnen zal te Hamburg een waar
schuwing worden uitgegeven voor de
schepen, die tenminste twee zeemijlen
uit de buurt zullen moeten blijven.
OM HET VOETBALKAMPIOENSCHAP VAN NEDERLAND.
Ajax verloor de te s' Hertogenbosch gespeelde wedstrijd tegen B.V.V.
met 5—2. De Amsterdammers scoren hun eerste doelpunt.
Evenals bijna overal elders in het
land vindt men ook in Amsterdam van
tijd tot tijd schatten, die tijdens de be
zetting door opgejaagde mensen ver
borgen zijn. Zo bracht men dezer da
gen uit de kelder van het Nederlands
Israëlietisch Ziekenhuis aan de Nieuwe
Keizersgracht een grote collectie
koper- en zilverwerk te voorschijn, ten
dele waardevol antiek.
De kelder stond sinds de oorlog in
het verlaten ziekenhuis onder water.
In een der keldergewelven werd
achter een speciaal daartoe gemetseld
en zorgvuldig gecamoufleerd muurtje
een bergplaats gevonden, waaruit een
groot aantal voorwerpen te voorschijn
kwam, die hier door Joden vóór hun
transport naar Duitsland waren ver
borgen. Een der vele vondsten,
welke de dienst geregeld in Amster
dam doet, op zolders en in kelders,
achter muren en in de grond. En niet
het minst bij goede buren en verre
vrienden, die het nog altijd voor de
Joden zogenaamd „bewaren"; van
aangifteplicht hebben ze nooit gehoord.
Ook naar deze goederen wordt ge
zocht. Want de Vermogensopsporings
dienst gaat ook afzonderlijke gevallen
na van verdwenen Joodse bewoners en
wat mogelijkerwijs nog van hun bezit
óf in de woning zelf öf bij de buren te
vinden is. Zowel in de epe als de an
dere richting doet men vaak verras
sende ontdekkingen. Met hun grote
routine ontfutselen de speurders voor
malige Jodenhuizen met hun eventuele
geheimen en met niet minder grote
mensenkennis ontlokken zij een be
kentenis aan de naaste omgeving.
Meestal is het zó, dat als er één door
de mand valt, de zaak als een sneeuw
bal werkt en men elkander aanwijst
„Gaat U ook maar eens bij die en
die kijken" zegt meestal prompt de
betrapte en als een bezoek aan het
opgegeven adres met succes wordt
bekroond, gaat de rechercheur wel
weer met nieuwe namen weg.
Zo komen sieraden, gouden mun
ten, kistjes met zilveren guldens,
buitenlands bankpapier, kostbaar
antiek, schilderijen en gebruiks
voorwerpen geleidelijk te voor
schijn, vaak een slag van tiendui
zenden ineens. Dikwijls volgen bq
zo'n onderzoek louter uit angst de
bekentenissen: „Wij hebben 't ei
genlijk gekregen" of „We zouden
het voor ze bewaren" zijn bekende
uitvluchten. Een enkele maal zijn
de vondsten, die worden gedaan,
nogal opzienbarend, zoals onlangs
voor een grote waarde in een cen-
centr. verwarmingsketel. Ook op vei
lingen, in tweede-handszaken of bij
antiquairs doet men ontdekkingen,
welke een spoor opleveren naar
soms verrassende oorsprong.
Behalve Joods bezit zijn ook eigen
dommen van politieke delinquenten en
al dan niet terecht verdachten na de
oorlog in grote omvang verborgen,
verdwenen of verduisterd. Veel kan
worden achterhaald, maar heel wat
blijft voor altijd onvindbaar. Hetzij
veilig verdonkeremaand, dan wel
tijdens of op het eind der bezetting
door de bezitters zelf in veiligheid ge
bracht op plaatsen, waarvan zij het
geheim mee in de ondergang namen.
Zo valt het moeilijk te gissen wat her
en der nog aan kostbaarheden en
waardebezit op de toevallige vinder
wacht, vandaag, morgen of over hon
derd jaar. Evenmin wat in oneerlijke
handen kwam en waar door de om
standigheden geen haan naar kraait.
Een der meest markante gevallen
was wel de grafschennis, door onbe
kenden gepleegd op de oude Ooster
begraafplaats, achter het Indisch In
stituut te Amsterdam, waar lieden met
blijkbaar sterke zenuwen 's nachts de
nog bewaarde familiegraven openden
en binnendrongen, kisten vernielden en
gebeente verstrooiden, op zoek naar
buit, die hier verborgen zou zijn. Of
zij iets gevonden hebben, is nimmer
vastgesteld.
HILVERSUM I, 301 m. geeft Nieuws om
7, 8, 13, 18, 20 en 32 uur. VARA: 8,19
Morgenklanken 8,50 Voor de huis
vrouw. VPRO: 10 uur Morgenwijding
—VARA: 10,20 Voor de vrouw. 11,00 RVU
„Over spelende kinderen" 12,00 Staf
muziekcorps Amsterdamse Politie 15,00
Voor de jeugd 15,45 Voor de zieken
17,35 Silverstri-kwartet 18,20 Hawaiïati-
orkest 18,30 Voor de Ned Strijdkrachten
19,15 Orgelspel VPRO: 19,30 „Ons
leven en ons geloof" VARA: 20,15 Opera
21,30 Hoorspel. 22,15 The Ramblers.
23,25 Avondklanken.
HILVERSUM II, 415 m. geeft Nieuws om
I, 8, 13, 19, 20 en 22,30 uur. NCRV: 7.45
Woord v. d. dag 8,15 Orgelspel 9,00
Bij onze zieken 10,30 Morgendienst
II,30 Continental Qulntet 12,15 Gewijde
muziek 14,50 Metropole-orkest. 15,30
Koren zingen 16,20 Kinderstemmen -
16,45 Voor jongens en meisejs 18,20
Vacantie-tips. 19,30 Actueel geluid
20,05 Openluchtsamenkomst in het Sport
park te Hilversum: „Waarom spreken wij
nog over God?" 22,00 Weens program
ma. 23,45 Avondoverdenking 23,00
Avondconcert.
Gerrit Schulte, die de Zes Provinciën-course won, wordt na afloop van
de „monsters-rit te Heerlen gehuldigd. Links de voorzitter der Ned. Wiel-
ren Unie, jhr. L. L. van de Berch van Heemstede.
Onmiddellijk na de bevrijding begon
de waarnemend commissaris van poli
tie te Tiel, de heer A. W. A. Suèr,
een uitgebreid onderzoek naar de
goederen, het geld en de effecten, die
de Duitsers, na de evacuatie van de
burgerij in het laatste oorlogsjaar, uit
het Betuwse stadje hadden geroofd.
Een groot gedeelte daarvan moest, naar
spoedig na de bevrijding bleek, nog in
ons land aanwezig zijn, vooral in de
Noordelijke provinciën. Het onderzoek
vorderde veel tijd en moeite. Het is
nog niet geëindigd.
Naar het ANP thans verneemt, is
er inmiddels voor een waarde van
niet minder dan f 21.120.000.achter
haald. Daarvan zijn f 16.000.000.
aan effecten, f 375.000.aan meube
len, fotoapparaten, tapqten, kleding
stukken, bontjassen e.d„ f 125.000
is
NAAR HET ENGELS
VAN BERTA RUCK
DOOR; J. JOR1SSEN
3)
„Ja, het is jammer, dat juffrouw Trant
het zelf niet wist, dat zij knap is. We
hadden het haar eerder moeten ver
tellen". zei juffrouw Robinson droog
jes. „Maar het komt best in orde, u
vindt stellig iets. waar ze er niet zo'n
lawaai over maken, als u een komma
of een punt op de verkeerde plaats
zet. Het lukt u nog wel, om de man
nen naar uw hand te zetten. Ik bedoel
niet Still Waters. Hij is geen man.
Hij is niets dan een machine, die al
leen maar zeggen kan: „Nu, juffrouw
Trant!" Hier bootste zij meneer Wa
ters meer dan uitstekend na. „En hoe
komt 't. dat «de telegrammen vanavond
een vijfde seconde later dan anders
binnen zijn?"
„Hij telt niet mee. U moet ergens
gaan solliciteren, waar een menselijk
wezen aan het hoofd staat."
„En als het een beetje in de buurt
is, kunnen we net als nu vóór uw ver
trek samen lunchen," stelde juffrouw
Holt voor.
„Ze is nog niet weg," zei juffrouw
Robinson aanmoedigend. „Wat kosten
die kleine cakes, juffrouw Trant?
Zoekt u er een uit, die er niet zo
vergiftig uitziet, dan tracteer ik er op.
Laten wij nog het beste blijven
hopen!"
Om kwart voor tweeën waren wjj
op kantoor terug. Ik ging naar de
kleedkamer om mij wat op te frissen.
Ik kamde daarna mijn haar. Mijn haar
is mijn trots; het is net zqde en heel
lang en dik, „precies de kleur van
een touffe zwarte violen, als je 't ziet
tegen haar rosse teint, die je aan
kamperfoelie doet denken, zoals Syd-
ney Vandeleur eens zei. Hij zegt alles
op de eigenaardige manier van een
schilder, want dat is hij. (O, waarom
was het niet, om hem te ontmoeten,
dat ik mij hier opknapte, in plaats van
voor dien jeugdigen, bevroren mensen
eter van een Still Waters.
Ik kamde mijn haar met zorg en
keek, of het op mijn rug ook goed zat,
niet, dat ik meende, dat het enige in
druk op hem zou maken (als al zijn
typisten geheel kaal waren geweest,
zou hij het waarschijnlijk ternauwer
nood opgemerkt hebben, als ze maar
voldeden, wat hun werk betrof), maar
alleen, omdat ik mij, als ik er een
beetje geacheveerd uitzag, misschien
wat minder zenuwachtig zou voelen.
De klok sloeg juist twee uur, toenik
zachtjes en bedeesd aan de deur van
zijn kamer klopte.
„Binnen!" riep de gevreesde stem
van den Baas. En inwendig bevend,
volgde ik dit verzoek op.
HOOFDSTUK II.
De grote, helder verlichte kamer
met haar mooie meubelen leek mij
groter dan ooit Het was mq, of er mij
len lagen tussen de deur en de schrijf
tafel, bekleed met groen leder, waar
aan meneer Waters met gefronst voor
hoofd over een brief gebogen zat. Ge
woonlijk lag er niets op de lessenaar
dan zijn bloc-note met de aantekenin
gen voor die dag.
„Twee uur" en daar achter een dik
kruis zag ik staan, toen ik, na wat mij
een lange en vermoeiende wandeling
over het dikke, rode kleed toescheen,
eindelijk bedeesd en verlegen naast
hem stond.
Hij keek op, zijn blonde haar was
glad geborsteld, zijn mond was even
vast gesloten als zijn geldkist; hij was
gc'-cel bet beeld van de jonge zaken
man, wiens enig genot zijn werk is.
„O. bent u het, juffrouw Trant?" zei
hi.' op dezelfde toon van altijd.
Hij draaide zich om in zijn stoel, om
mij te kunnen aanzien.
„Gaat u zitten, als je blieft".
Ik was dankbaar, dat hij mij dat toe
stond. Ofschoon ik niet geloof, dat
mijn angst op mijn gezicht te lezen
was, knikten mijn knieën zo, dat )k
nauwelijks meer staan kon.
Meneer Waters wees mij een grote,
met marokijnleder beklede stoel aan.
Ik ging op het uiterste puntje zitten
en klemde mijn tanden op elkaar in
afwachting van wat de tiran van ons
kantoor mij te zeggen had.
(Hoe is het mogelijk, dat hij en
Sydney Vandeleur beide mannen zijn!)
Als hij het maar niet te lang maakte,
als hij alleen maar zeggen wou, dat ik
gaan moest dan was ik er af. Ik wist
echter niet. wat ik hoorde, toen hij ein
delijk zijn mond opende.
„Nu. juffrouw Trant, als u het goed
vindt, zou ik u graag een paar vragen
doen en ik hoop, dat u mij niet ver
keerd begrijpen zult. Mijn bedoeling
is niet. om onbescheiden te zijn. maar
het is nodig, dat ik ze doe. met het oog
op de zaak, die ik in handen heb".
(wordt vervolgd)
aan postzegelverzamelingen en schil
derijen en f 420.000.aan geld, dat
over het gehele land bq diverse per
sonen in beslag genomen werd, om
dat het afkomstig bleek uit Tiel.
De bedragen, die in beslag genomen
werden, varieerden van f 30.f 1000.-
f 10.000 a 15.000.in enkele gevallen
meer. Dat het niet gemakkelijk was en
is. uit te zoeken, wie de rechtmatige ei
genaars zijn van deze papieren, de meu
belen, het geld enz., zal niemand ver
wonderen. Niettemin zijn vele bewo
ners van Tiel thans weer in het bezit
van hun verloren gewaande meubelen,
waarvan zij, alvorens men ze hun kon
retourneren, een nauwkeurige omschrij
ving moesten geven. Nog moeilijker
was het het geld in handen te krijgen.
Daarbq zijn echter de inlichtingen, die
Nederlandse „vriendinnetjes" van Duit
se soldaten, na de bevrijding, over de
gedragingen van haar vroegere vrien
den hebben verstrekt, van grote waar
de gebleken.
Voor de goede gang van het onder
zoek betreurt de commissaris van poli
tie te Tiel het, dat er zo lange tijd over
heen gaat, alvorens de Duitse oorlogs
misdadigers ter beschikking komen in
Nederland. Zo worden in Tiel nog 12
Duitse oorlogsmisdadigers verwacht.
Van enkelen daarvan weet men, dat ze
reeds geruime tjjd in Duitsland gevan
gen zitten.
Op het terras van een hotel in
Caïro zit een Indië-reiziger in een
luie stoel. Een Nederlander. Een
Arabier tracht hem te bewegen
voor 5 piaster zijn schoenen te
laten poetsen. De Nederlander be
weert alleen maar vijf pond te
hebben. De Arabier zegt het te
kunnen wisselen. De Nederlander
knikt en de Arabier poetst.
Als de operatie klaar is geeft de
Nederlander zijn 5 pond. Prompt
zet de Arabier het op een lopen.
Vliegensvlug springt de Neder
lander uit z'n luie stoel en ploft
meteen op zijn neus en buik.
De Arabier had zijn schoenve
ters aan elkaar gebonden en toon
de zich een schoenpoetser die de
plaat poetste.