VRIJHEID Impasse rond Linggadjati Eden becritiseert Molotot U.N.O. in gereedheid Hors d'Oeuvre Geen troepen naar Indonesië 'lüeecêecUM DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA SJAHR1R SUST Kabinetszitting. Vijftien doden bij vliegongeluk Post voor militairen BANDEN voor iedere fiets! Bon voor Zuidvruchten Waardering voor Benelux" J Witboek over Koning Leopold Alle medewerking aan Plan-Marshall. Wederin voering broederdienst Amerikaanse zeeliedenstaking geëindigd yAN I^ABU EN ]/ERRE VRIJDAG 29 JUNI 1947. BUREAU: Koningstraat 78-10 Den Helder Telefoon 2345 Giro 449041 Dlr.: J. BÖlsma Voortsetting ttan de 70e JAARGANG No. 9538. HELDERSCHE COURANT TARIEVEN Advertenties 14 cent per millimeter. Familieberichten 17 cent per m.m. Kleine ad vertenties („Juttertjea") tot 15 woorden 75 cent. elk woord meer 5 cent Abonnementen: per kwartaa f 3.—. per post t J.65 H'ofdredaetear: M. H. E. CyMert, Rayon redacteuren C. A. Dekken en W. Kok. Sjahrir heeft bezoek ontvangen van de Amerikaanse consul-generaal, dr. Walter A. Foote. Eerder heeft hij reeds besprekingen gevoerd met de Britse consul-generaal, Mitcheson. en met de minister-president van Oo«tfIndonesië. Nadjamoeddin Da- eng. Tevens besprak hij de situatie met de te Batavia aanwezige repu blikeinse ministers en delegatie leden. De sultan van Pontianak had een onderhoud met de secretaris van het republikeinse ministerie van Voor lichting. DE MENING TE BATAVIA Goed ingelichte Nederlandse kringen in Batavia zeggen dat de commissie generaal in haar rapport over de In donesische tegennota ais haar stellige mening te kennen zal geven dat de impasse ter zake van de overeenkomst van Linggadjati een punt heeft be reikt waarop het voortzetten der on derhandelingen als doelloos gezien moet worden. SJAHRIR AAN HET WOORD. Sjahrir heeft in een radiorede o.m. gezegd: „Het is mogelijk, dat de keuze van de woorden in de republikeinse no ta zou kunnen worden verbeterd en dat daarmede het ongemotiveerde wantrouwen had kunnen worden voorkomen, doch met nadruk dient te worden verklaard, dat achter ons antwoord geen bedekte bedoeling verborgen ligt, die een kwade op zet of een catastrophe inhoudt. Sedert echter de antwoordnota aan de commissie-generaal is overhandigd, is er tot nu toe geen gedachtenwisse- ling geweest nopens de voorgedragen punten, en heeft een vergelijking of confrontatie van de standpunten niet plaats gehad, ofschoon het onderling wantrouwen steeds groter werd en de sfeer steeds slechter werd. zodat men nog niet weet, welke laatste mogelijkheden beide partijen aanvaar dden kunnen. De Raad van Ministers heeft gis terochtend vergaderd in verband met de Indische kwestie. De be raadslagingen zouden hedenochtend worden voortgezet. MUNT Onlangs las ik dat het gouden tientje verdwijnen zal. Dat ver wondert mij niets. Voor de jon gere generaties heeft he eigenlijK nooit bestaan, behalve als broche of zo. maar dat was dan een gou den tientje met hangend haar; een kostbare zeldzaamheid. Verdwijnen deed het trouwens altijd gemakkelijk Bij menigeen placht het spoorloos te verdwij nen binnen een half uur nadat hij het ontvangen had. Want het was rond en het rolde graag Ik vind het wel jammer, dat het niet terugkeren zal; het was zo'n frisse munt, en het gaf de bezit ter een illusie van rijkdom, ook al had hij er maar één. Ook al weer een der goede dingen dezer aarde die legendarisch geworden zijn. Misschien dat mijn achter kleinzoon er weer eens mee rin kelen kan. Er is in de kluizen van de banken goud genoeg en wat heeft men aan goud als men het niet gebruikt? Voorlopig is het tientje gedoemd tot een klui zenaars-bestaan. Het is er niet voor ter wereld gebracht. Het kon zo vrolijk rinkelen. Vaarwel, gezellige, blinkende munt, die mij altijd welkom is geweest, waar van ik nooit genoeg heb gehad. Rust in vrede, maar liefst niet voor altijd! Erger is dat ook de zilveren munt nog buiten de circulatie blijft. En dat wij ons dus nog lang zullen moeten behelpen met dat smoezige papier. Natuurlijk heb ik niets tegen papier. Als schrijver, en als trouw medewer ker aan een krant, bemin ik het papier, vereer ik het en veracht ik het niet. Maar waarom moet het geld van papier zo afgesleten zijn? Wil men duidelijk doen uit komen, dat geld het slijk der aarde is? Ik vind het vies. Waar om volgt men het Engelse voor beeld niet? Wij hebben toch de roep der zindelijkheid? Men zou het niet zeggen als men onze gui- dens en rijksdaalders zag. En het is zo'n kleine moeite en niet kostbaar ook om te decreteren en Lieftinck decreteert toch zo graag dat de banken en de postkantoren altijd alleen in nieuw papiergeld moeten uitbetalen en dat alle daar ontvangen papier tjes naar de papiermolen moeten verdwijnen. Zo heel veel papier zal met deze maatregel niet zijn gemoeid. Bovendien, het sparen en Lieftinck wil immers dat wij sparen zou er door worden bevorderd, want een nieuw munt biljet bewaart men graag, een vuil geeft men liefst zo spoedig mogelijk uit. Heeft de minister daar wel eens aan gedacht? KREEFT GERUSTSTELLENDE WOORDEN. Ik acht het mijn plicht, om alge meen bekend te maken, dat de we zenlijke bedoeling van de republi keinse regering is, om elke mogelijk heid te voorkomen, dat men gedreven wordt door psychose, door een sfeer, die ons dwingt, tussen oorlog, moord tegen moord met voorbedachte rade, dan wel geen oorlog en onvoorwaar delijke overgave. Het is daarom niet onze bedoeling geweest een aanvaar ding van onze verlangens in hun ge heel en ineens te forceren. Wij hebben voorgesteld, dat aanstonds de samen werking, zoals in Linggadjati bedoeid i gewenst is, wordt gerealiseerd. Aangenomen mag worden, dat de bezoeken van de Britse en Ameri kaanse consuls van invloed zijn ge weest op de inhoud van deze rede. Massa-demonstratie te Amsterdam Onder presidium van de voorzitter van de vereniging Nederland-Indone- sië, is Woensdagavond in het RAI- gebouw te Amsterdam een massale betoging gehouden, waarbij vele spre kers van verschillende politieke richting het woord voerden om te pleiten voor overleg met Indonesië en stopzetting van de troepentransporten. Achtereenvolgens werd het woord gevoerd door mr. dr. H. Roland Holst, B. Blokzijl, ds. J. J. Buskes, B. Polak en mevrouw AlmaHeynen. Aan het slot van de vergadering werd onder algemene instemming be sloten een resolutie van de volgende inhoud aan de bevoegde instanties te doen toekomen: Meer dan 15.000 Nederlanders, bij een in een massabijeenkomst van de vereniging Nederland-Indonesië, ge hoord hebbende sprekers met uiteen lopende politieke opvattingen, zijn van oordeel dat het toepassen van wapengeweld nimmer tot een oplos sing van de Indonesische kwestie kan leiden, dat op basis van Linggadjati verder kan worden onderhandeld in dien van Nederlandse zijde de troe pensterkte zodanig wordt verminderd, dat zij door de Indonesiërs niet meer als een bedreiging kan worden ge voeld en dat er op de sleutel-posities in Indonesië progressieve figuren die nen te worden benoemd. De vergade ring doet een beroep op de delegaties de besprekingen voort te zetten op basis van samenwerking. W//&Ï De Palestina-commissie is op de Dr. Sandström uit Zweden, president plaats van haar onderzoek aangekomen. De heer met de stroohoed (links) is van de commissie. Het gezelschap na zijn aankomst aan de Lydda- luchthaven. Het Constellation-lijnvliegtuig „Eclip- se", onderweg van Karachi naar Istamboel is bij een noodlanding in de buurt van Ruigadin in Syrië neer gestort. 8 passagiers en 7 leden van de be manning zijn omgekomen, doch 22 inzittenden werden gered. Militairen aan boord van het m. s. „Sloterdijk" kunnen in Port Saidpost krijgen, mits deze op 24 Juni ter post bezorgd wordt. Wil men de post bij de aankomst in Batavia bezorgd heb ben dan moet zij op 2 Juli a.s. gepost zijn. Naar wij vernemen zullen over enkele weken bij de distributie kantoren inschrijvingsbiljetten kun nen worden afgehaald om een ieder die een rijwiel bezit banden te verstrekken. De bedoeling is, de invulformulieren te nummeren van 1 tot 25 en dan via een loterij systeem telkens een nummer be kend te maken. Op 26 Juni a.s. een bon voor ge droogde zuidvruchten worden aange wezen. Deze bon, die alleen voor personen van 2 tot en met 20 jaar be schikbaar wordt gesteld, geeft recht op het kopen van 100 gram Zuid vruchten. Anthony Eden, sprekende voor de conservatieve oppositie, opende Donder dag in het Britse Lagerhuis de discussie over de door Groot-Brittannië ge voerde buitenlandse politiek. Hü was van mening, dat het Europees herstel totaal werd opgehouden, doordat de geallieerde overwinnaars het niet eens konden worden. Eden zei verder, dat na het geval met Hongarije er enige vrees bestond, dat Finland of Italië de volgende zaak zou vormen. Eden achtte het huichel achtig te beweren, dat de Anglo-Amerikaanse betrekkingen me'- de Sovjet- Unie onaangetast zijn gebleven. In Engeland, zei Eden, bestaat nog een groot vertrouwen ten aanzien van de Sovjet-Unie, maar dat kan alleen gebruikt worden op een grondslag van oprecht samengaan en wederzijds respect. schijnlijk de derde handelsmogend- heid der were'd zal zijn". Eden is van oordeel, dat de economi sche crisis in de komende 12 en mis schien wel in de komende 6 maanden haar hoogtepunt zal bereiken. Eden besloot met de woorden: „Wij zijn thans ir de gelegenheid de grondslag te leg gen voor een nieuw tijdperk voor ons gekwelde continent". Critiek op Molotof. In de loop van zijn rede oefende Eden critiek uit op de jongste ge beurtenissen IR Bulgarije, Roemenië, Oostenrijk en Hongarije. Eden noem de de beschuldiging van Molotof, dat het de Engelsen en niet de Sowjet- Russen zijn, die zich inmengen in de interne aangelegenheden van Hon garije, uiterst fantastisch. Volgens Eden heeft Molotof deze be schuldiging geuit om een rechtvaardi ging te vinden voor zijn weigering tot het verstrekken van inlichtingen aan de Britse en Amerikaanse leden van de bestuurscommissie, hetgeen in strijd is met de statuten. Eden liet zich waarderend uit over het plan van Marshall, dat hij een eer ste stap acht tot het Verenigd Europa, dat Churchill zo na aan het hart ligt. Naar aanleiding van de Economiscne Unie tussen België, Nederland en Lu xemburg zei Eden het volgende: „Ondanks alle moeilijkheden die overwonnen moeten worden, zullen deze landen aan het eind van dit jaar onderling een volledige tolunie heb ben gevormd en ik denk. dat een van de gevolgen hiervan zal zijn, dat deze groep vim kleine landen waar- Te Brussel is een uittreksel gepu bliceerd uit het 27 pagina's omvat tende „witboek" van de commissie van acht, die door koning Leopold was opgericht om een onderzoek in te stellen inzake dj bezwaren, die tegen zijn gedragingen en gevoerde politiek zjjn aangevoerd. VALSE BEWERINGEN. Het rapport verklaart, dat de be weringen, als zou koning Leopold zich, zonder de Britse en Franse bondgenoten gewaarschuwd te heb ben. overgegeven hebben, „volkomen vals" zijn. Koning Leopold weigerde, aldus het rapport, zich te verenigen met het standpunt van de Belgische regering, toen deze zich in Frankrijk bevond en met de Duitsers poogde te onderhandelen over een wapenstil stand. De secr.-gen. der V. N„ Trygve Lie, heeft verklaard, dat het apparaat der V. N. in gereedheid is gebracht om alle werkzaamheden, die verbonden zijn aan het plan van Marshall voor de wederopbouw van Europa, te ver richten. Lie zeide, dat de economi sche commissie voor Europa en aan verwante bureaux der V. N. beschik ten over alle gegevens en deskundi gen, om het jplan desnoods onmiddel lijk in practijk te brengen. Lie deelde mede, dat prof. Gunnar Myrdal, secretaris van de economische commissie voor Europa, te Londen en Parijs besprekingen had gevoerd. Hij bevond zich nu in Moskou en was vol ledig geïnstrueerd om aan de Europese regeringen bijzonderheden te verstrek ken in zake de faciliteiten, die de or ganisatie der V. N. zou kunnen verle nen bij de tenuitvoerlegging van Marshalls plan. Amerika is verheugd. Het Amerikaanse ministerie van bui tenlandse zaken heeft officiëel uiting gegeven aan de ingenomenheid van de Amerikaanse regering met de door Engeland en Frankrijk aan Molotof gerichte uitnodiging om deel te nemen aan de besprekingen over de taa£ van Europa met betrekking tot het plan van Marhall. De Britse minister van buitenlandse zaken, Ernest Bevin, legde een verkla ring af inzake zijn besprekingen te Parijs. Hij kon, zo zeide hij, geen posi tieve mededelingen doen. alvorens het antwoord der Sowjet-regering is ont vangen op de uitnodiging tot een sa menkomst der Britse, Franse en Sow- jetrussische ministers van buitenlandse zaken. „Wij beschouwen Marshali's aanbod als een grote kans voor Euro pa", voegde Bevin er aan toe. Adheasie-betuiging. De Onafhankelijke Liga voor Euro pese samenwerking heeft een verkla- Gistermiddag werd in de Tweede Kamer het wetsontwerp behandeld, betreffende dienstplichtvoorzieningen. Een algemene maatregel van be stuur heeft tot strekking een zekere vrijstelling voor broederdienst. j De bedoeling van den minister is bij de vierde zoon te beginnen. De heer Hooy (KVP) zou als norm willen vastleggen, dat uitstel wordt verleend als dit gevraagd wordt aan de dienstplichtige derde zoon als twee broers in werkelijke dienst zijn. Voor de landbouw bepleitte hij gro te tegemoetkoming ten aanzien van verlof tijdens de oogst. Hij brak verder een lans voor die gezinnen, waarvan een der zoons in dienst van het vaderland is gevallen, ook in de verzetsstrijd. Minister Fievez deelde nog mede, dat de lichtingen 1947 en 1948 die aan vankelijk 5000 man hoger zouden zijn dan die van 1945 en 1946, thans toch op 40.000 zullen blijven. Van de lichting 1944 zouden 10.000 man worden opgeroepen. Er is een redelijke kans. dat dit er ten hoogste enkele honderden zullen worden. Betreffende het wetsontwerp werd zonder hoofdelijke stemming aange nomen met aantekening, dat de com munistische fractie geacht wil wor den te hebben tegengestemd. ring gepubliceerd, o.a. getekend door P. A. Kerstens, oud-minister van eco nomische zaken in Nederland en dr. P. van Zeeland, oud-minister-president van België. In de verklaring wordt ge zegd „mensen van goede wil, zonder onderscheid van partij of gezindte, verspreid over geheel Europa en de wereld daarbuiten, beijveren zich nu reeds meer dan een jaar om de weg te bereiden voor een toenadering tussen de volkeren van Europa op econo misch gebied. De rede die de eminente minister van buitenlandse zaken van de Ver. Staten, generaal Marshall, op 5 Juni j.1. gehouden heeft, vormt voor de promotors der Liga een machtige aan moediging en geeft er nieuwe beteke nis aan". De staking van zeelieden aan de Amerikaanse Oostkust, waardoor de uitvoer van goederen naar Europa dreigde te worden opgehouden, is gis teren geëindigd. De onderminister van Arbeid, Gibson, die van de regeling der kwestie mededeling deed, deed weten, dat deze regeling gebaseerd is op loonsverhoging van vijf procent /voor de 110.000 leden van de drie vak verenigingen van zeelieden. Alle an dere bepalingen van het huidige con tract zullen nog een jaar lang van kracht blijven. Ongeveer 200 Nederlandse boeren en hun gezinnen zijn met de schepen der HollandAmerika-Lijn, de Edam en de Veendam, te New York gearriveerd. Zij zullen zich in Amerika vestigen. Drie van de grootste Parijse wa renhuizen zijn Vrijdag gesloten wegens staking van het personeel. Men ver wacht, dat andere warenhuizen zich bij deze staking zullen aansluiten. De eisen zijn: 1500 franc per maand vooruit, hangende de algemene loonherziening en 2 pet aandeel in de omzet bij wijze van „verhoogde omzef'-premie. Farijse bankbedienden staakten Vrij dag eveneens. Personeel van filmverhuurkantoren voor Franse en buitenlandse films is sinds Dinsdag in staking. De filmster Paulette God- dard zal een bezoek aan ons land bren gen. Zij wordt Maandag 23 Juni in Rotterdam en Den Haag verwacht. Gisteren is het duizendste schip de Amsterdamse haven binnengelopen: het vorig jaar kwam nummer duizend eerst op 4 September binnen. Drie jeugdige Zoutelanders vonden op het strand een jonge zeehond, die naar Artis is overgebracht, waar men het dier „Zoutje" heeft gedoopt. De brug over de Oude Rijn in Alphen aan de Rijn is bezweken, nadat er, wat verboden is, een 18 tons vrachtauto over was gereden. Dertien der voornaamste Hongaarse banken zullen onder het beheer van commissarissen worden gesteld. In Augustus worden alle banken genationaliseerd. Eisenhower heeft verklaard men zie het desbetreffend bericht elders in ons blad dat hij althans dit jaar nog niet zal aftreden. Karatsji is thans definitief gekozen als hoofdstad van het dominion Pakistan. Het was Oscar Wilde, die eens ge zegd heeft, dat een mens alleen in de gevangenis vrij is. Wij hebben op dit punt geen ervaring, maar zijn geneigd te geloven, dat deze Engelse para doxen-smid hier een kleine korrel waarheid aan de man bracht. De men selijke vrijheid wordt immers aan al le kanten ingeperkt door het samen leven in maatschappijverband en in de gevangenis zitten betekent bui ten de maatschappij gebracht zijn, dus Hieruit blijkt wel, dat het probleem van de vrijheid omstreeks 1900 ac tueel was, zoals het nu een vraagstuk- van-de-dag is en zoals het in 1789 bij de Franse revolutie in het middelpunt stond. Wij Nederlanders weten, dat 't nog ouder is. Wij denken aan de tach tigjarige oorlog en als we lust heb ben kunnen we nog verder terug gaan en altijd vinden wij mensen, die hun vrijheid wilden heroveren of onder drukkers en overwinnaars. Maar toch ook altijd weer zien we, dat de vrij heid nooit volledig kan zijn. In ge- zins-, familie-, stam- en staatsverband gelden ongeschreven en later geschre ven wetten, die niet overtreden mo gen worden. Veelal schikt men zich vrijwillig in de onvrijheid en dan is er geen probleem. Men ziet in dat het belang van het geheel, waarvan men deel uitmaakt, en tevens dat het eigen belang gediend is met het prijsgeven van een stuk eigen vrijheid. Deze beperkingen betreffen ons ma teriële bestaan. Men zet zijn modderi ge fiets niet in het salon, eet zoveel mogelijk gezamenlijk, ontziet eikaars eigendom en doet in het algemeen zijn best om samen te leven. Waar deze goede wil afwezig is moet een hoge re macht regelend optreden en als zo een hogere macht ontbreekt komt er ruzie. Ieder kan uit eigen ervaring 'n groot aantal voorbeelden opnoemen hoe de spanning: vrijheidvrijheids beperking wordt opgelost in het ge zin (ons tijdperk van geëvacueerden geeft ruim studiemateriaal), in het verenigingsleven, het dorp of de stad, de staat en de wereld. Wij zullen geen bestrijding ontmoe ten, als wij zeggen, dat de vrijheid voortdurend aan terrein verliest en dat de onderlinge afhankelijkheid steeds groter wordt, waarbij zich dan het merkwaardige feit voordoet, dat deze nieuwe toestand als hoogst bege- renswaard wordt beschouwd. Hoe men de Volkenbond ook beschouwde en hoe sceptisch velen tegenover de nieu we organisatie der Verenigde Volke ren staan, men wenste en hoopt dat de wereld op deze of soortgelijke wij ze tot een duurzame vrede zal gera ken. In het bedrijfsleven is het niet an ders. Het is eenvoudig ondenkbaar dat de talloze wetten, die zich bezig hou den met lonen, prijzen, arbeidsduur, sociale zorg, hygiëne en nog veel meer, nog zullen verdwijnen, zodat we weer in de maatschappij van 1840 zou den aanlanden. Er is echter één gebied, waar de vrijheid onbeperkt heerst: het gebied van de geest. Niemand kan een ander voorschrijven wat hij moet denken, wat hij moet mooi vinden, van wie hij moet houden. Zeker, de uiting van on ze gedachten en gevoelens kan nog gecensureerd worden, maar diep in ons binnenste zijn we koning en keizer. Nu zou ook daarover nog veel ge zegd kunnen worden, maar een kran tenartikel is geen filosofisch handboek en wij laten het hier dus bij. Naar onze mening dient aan de geestelijke vrijheid, een zo groot moge lijke ruimte te worden gegeven, dat* wil zeggen dat wij ons mogen uiten, ook als onze uiting aan de gestelde machten niet welgevallig is. Voltaire moet eens tegen Rousseau gezegd hebben: „Meneer ik ben het in vrijwel alle opzichten met u on eens, maar ik zal tot mijn laatste snik vechten voor uw recht te zeggen, wat u meent" Zo moet het zijn. H. VAN HULST. Weersverwachting, geldig tot he denavond: TIJDELIJK BREKENDE BEWOLKING. Zwakke, later matige wind, over wegend tussen West en Zuid. Weinig verandering van tempe- -atuur. In de provincies Friesland, Groningen en Drente vrij veel be wolking met aanvankelijk nog nu en dan enige regen. In het ove rige gedeelte van het land: tijde lijk opklarend met op enkele plaatsen ochtendmist. Later weer toenemende bewolking met enige regen in het Westen van het land.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 1