MILITAIRE ACTIES OP JAVA BEGONNEN
Aan het Nederlandse geduld is een einde gekomen
Nederland herneemt het
recht van handelen
N.V.V. doet
beroep op de
arbeiders
K.V.P. achter
de regering
Engeland biedt
Zes Birmese ministers vermoord
Weee&eticfU
goede diensten aan
Linggadjati blijft echter gehandhaafd
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOECRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Radio-rede van Dr. Beel
Alle republikeinse gebouwen in
Batavia bezet
Dr. Van Mooit
Brief aan de
Indonesische regering
prekende
poorwegcijfers
Tweede Kamer Woensdag bijeen
Razzia's en gevechten
in Rangoon
BUREAU:
Koningstraat 78-80
Deo Helder
Telefoon 2845
Oiro 449041
Dlf.: J. Bijlsma
MAANDAG 21 JULI 1947.
Voortzetting van de
We JAARGANG No. 9ÓJ3.
HELDERSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent per
millimeter. Familieberichten
17 cent per m.m. Kleine ad
vertenties Jutter tj es") tot
15 woorden 75 cent, elk woord
meer 5 cent
Abonnementen: per kwartaa.
f 8.—, per post f 3.85
H' ofdred acteur: M. H. E. Uyldert, Rayonredacteuren C. A. Dekkers en W. Kok.
Gisteravond om aeht uur heeft de
Minister-President, dr. L. J. M.
Beel, zich over de beide radiozen
ders tot het Nederlandse volk ge
richt met een rede, waarin hij o.m.
zeide:
De gebeurtenissen in Indonesië
nemen een zo ernstige loop, dat ik
meen U geen ogenblik langer dan
strikt noodzakelijk is, in het onze
kere te mogen laten.
In dit onzekere immers hebben
wij nu lang genoeg verkeerd. U, zo
wel als ik. En met mjj al degenen
in het kabinet zowel als daarbuiten,
die in de laatste maanden dag aan
dag, om niet te zeggen dag en nacht,
al hun krachten hebben ingespan
nen om tot een vredelievende oplos
sing der gerezen moeilijkheden te
geraken.
Ruim anderhalve maand heeft eerst
de Commissie-Generaal en heeft ver
volgens de Nederlandse regering ge
poogd de regering van de republiek
weer te brengen op de grondslag van
het vrijwillig bij de ondertekening van
Linggadjati aanvaarde.
Tevergeefs.
Landgenoten, daar is meer.
Op 14 October van verleden jaar
werd tussen Nederland en de repu
bliek een militair bestand gesloten,
krachtens hetwelk alle daden van
wapengeweld wederzijds achterwege
zouden worden gelaten.
VAN GOEDE WIL.
Nederland heeft aanstonds offi
cieel gevolg gegeven aan de ver
plichting, bjj dit bestand aanvaard.
De republiek echter van haar
kant heeft de verklaring tot sta
king der vjjandeljjkheden eerst maan
den nadien afgelegd en is vervol
gens daarop weer gedeeltelijk terug
gekomen. Z|j heeft nimmer opge
houden daden te stellen in lijnrech
te str|jd met dit bestand, en ontkent
dit ook niet.
Van de ondertekening van het be
stand af tot vandaag toe zijn van re
publikeins grondgebied uit overschrij
dingen der démarcatielijnen, scher
mutselingen, aangeboden door regel
matige of onregelmatige troepen
onderdelen, beschietingen van Neder
landse patrouilles, brandstichtingen
in de kampongs, intimidatie, mishan
deling, ontvoering en doodslag, optre
den van sluipschutters en artillerie,
aanleg van stellingen, storing van te
lefoon en spoorwegverbindingen, ver
nieling van wegen en bruggen enzo
voort aan de orde van de dag geweest
DUIZEND SCHENDINGEN.
Linggadjati zou een tijdperk van
eerlijke samenwerking inluiden.
Niettemin is het aantal schendin
gen sinds de ondertekening van
Linggadjati de duizend gepasseerd.
B|j een bezoek aan Indonesië hebben
m|jn ambtgenoot van Overzeese ge
biedsdelen en ikzelf de toestand in
ogenschouw genomen.
Wij zjjn diep onder de indruk geko
men van het welhaast bovenmenselijk
geduld, dat van onze Nederlandse sol
daten werd gevergd.
Zeker: ook onzerzijds hebben
schendingen van het bestand plaats
gevonden. De republiek heeft er en
kele tientallen medegedeeld. Al deze
gevallen zijn onderzocht en over elk
hunner is een rapport opgemaakt en
toegezonden aan de republiek. Nim
mer heeft de republiek ons enig rap
port doen toekomen aangaande door
ons opgegeven schendingen.
Herhaaldelijk hebben wij van de re
publiek geëist, dat zij een einde zou
maken aan deze onhoudbare toestand.
Landgenoten, ik behoef U niet te
zeggen, dat het de regering in. de
laatste maanden niet gemakkelijk is
gevallen haar lankmoedigheid jegens
dit alles te bewaren. Men zal van haar
niet kunnen getuigen, dat zij het ge
duld niet tot het uiterste heeft be
tracht. Zij heeft dit o.m. gedaan voor
eerst omdat zij de overtuiging koes
terde en nog koestert, dat zeer velen
zowel binnen als buiten het republi
keinse gebied Indonesië in het alge
meen en Java en Sumatra in het bij
zonder willen opbouwen in blijvende
samenwerking met Nederland.
Zij heeft dit gedaan, omdat zjj el
ders, in de Malino-gebieden steeds
meer de gelegenheid kreeg te tonen,
wat in goede samenwerking te berei
ken valt, hoe daar in onderling ver
trouwen, constructief kan worden aan
gevat.
Helaas verwierp Djocja de overeen
komst van haar eigen voormannen,
zoals vroeger al de heer Sjahrir tot
aftreden werd gedwongen, werd nu
de heer Sjarifoeddin gebracht tot be
strijding der voorstellen, door hem
zelf aanvaardt.
Landgenoten, er komt een punt,
waarop lankmoedigheid ophoudt een
deugd te z|jn.
Nu het vaststaat, dat de tegenwoor
dige regering der republiek economi
sche afbraak en plundering, monetai
re verwarring en wetteloosheid, niet
kan tegengaan.
Nu vaststaat, dat indien hier niet
snel verandering in komt, talrijke eco
nomische objecten, mitsgaders grote
voorraden levensmiddelen en grond
stoffen, waar de wereld de grootste
behoefte aan heeft, zullen worden ver
nield.
Nu de gevaren voor de bewoners
van bepaalde streken door het uitblij
ven van een behoorlijke voedselvoor
ziening worden vergroot, en nu vast
staat, dat deze republikeinse regering
weigert aan het gerechtvaardigd ver
langen der Nederlandse regering, tot
het beëindigen van al deze aparte
schendingen van eenmaal aangegane
overeenkomsten gevolg te geven.
REPUBLIEK HOUDT ZICH
NIET AAN AFSPRAKEN.
Nu moet de Nederlandse regering
zich op het standpunt stellen, dat
èn het op 14 October 1946 gesloten
bestand èn de op 25 Maart 1947 ge
tekende overeenkomst van Linggad
jati door de republikeinse regering
en haar organen zodanig zjjn over-
overtreden en geschonden, dat de
Nederlandse regering hierbij goede
wil niet meer aanwezig kan achten
en dus haar vrijheid van handelen
overeenkomstig hetgeen b|j het aan
gaan der overeenkomst van Ling
gadjati harerzijds is uitgestippeld,
moet hernemen.
De Nederlands regering heeft dit
gedaan.
Z|j heeft de landvoogd gemach
tigd, om, gezien het nog steeds
voortduren, het verscherpen zelfs
van de vijandelijkheden, de vernie
lingen en al wat dies meer zij, met
de hem ter beschikking staande
strijdmacht tot politioneel optreden
over te gaan, om datgene te ver
wezenlijken, waartoe de republiek
zelf onmachtig bljjkt.
Landgenoten, de regering verheelt
niet, dat deze stap haar zelf grote
moeite heeft gekost en z|j is er zich
van bewust, dat hierdoor bjj velen
onder U naast bezorgdheid voor hen,
die ginds, ver overzee, hun plicht
moeten doen, een teleurstelling wordt
gewekt, niet geringer dan de hare.
W|j hebben zorgvuldig nagelaten
enige druk op de republiek uit te oefe
nen zolang het er om ging tot een ac-
coord te geraken. Wjj hebben volledig
bewogen op beginselen, waarvan wij
begrip getoond voor het gezonde na
tionalistische streven, hetwelk zich in
Indonesië heeft geopenbaard. Dat
haar iedere neiging om dit gezonde
nationalisme te weerstreven vreemd
is, Oost-Indonesië en West-Borneo
kunnen het getuigen en getuigen het
ook.
Wij hebben de republiek in volko
men vrijheid tot een overeenkomst
de juistheid bljjven erkennen en de
toepassing bljjven vergen, ook nu.
Het is echter te enenmale onaan
vaardbaar, dat, wanneer eenmaal een
overeenkomst vrijwillig is getekend,
dat van dag tot dag wordt geschon
den.
De regering bljjft aan de begin
selen van Linggadjati vasthouden.
Wie mocht menen, dat er nu aan
leiding is om zich van deze begin
selen te ontdoen, zal de regering
tegenover zich vinden.
De toepassing dezer richtlijnen
ten aanzien van de beide andere,
reeds gevormde deelstaten van In
donesië en ten aanzien van ai die
delen, die daartoe de wens alsnog
zullen te kennen geven, zal ononder
broken voortgang vinden. Ook te
genover de republiek behouden zij
ten volle hun kracht.
Zodra een leiding der republiek
bereid en b|j machte zal bljjken tot
ene daadwerkelijke samenwerking
overeenkomstig Linggadjati, staat
ene gelijkberechtigde plaats, als
door de andere deelstaten ingeno
men, in de kring van de Verenigde
Staten van Indonesië voor haar
open".
Houding van Voor-lndië
onzeker
De inleidende operaties door de
Nederlandse strijdkrachten zijn
Zondagavond om 23 uur Javatjjd
begonnen. In Batavia zjjn alle
republikeinse gebouwen door
Nederlandse troepen bezet.
Dr. van Mook verklaarde in een
persconferentie, dat de acties zul
len worden gelocaliseerd, tenzij
omstandigheden tot een andere
koers dwingen. Er zullen geen
maatregelen genomen worden
tegen republikeinse functionaris
sen en de republikeinse pers in
dien zij zich rustig gedragen. Mo
gelijk zullen zij voor enige tijd
worden beschermd, doch niet
worden gearresteerd.
Een uitzondering zal slechts wor
den gemaakt voor hen, waarvan
bekend is, dat zij iets van zins zijn,
doch het betreft hier, zoals Dr.
van Mook toevoegde, slechts enige
honderden, die mogelijk over eni
ge dagen weer zullen worden vrij
gelaten.
Inmiddels kan worden gemeld, dat
Dr. van Mook zijn brief aan de
republikeinse regering heeft over
handigd. Even daarna is Dr. Gani
onder militaire leiding wegge
voerd.
Hij werd met minister Tamzet
echter spoedig weer teruggebracht
naar zijn ambtswoning, waar zij
onder Nederlandse militaire bewa
king kunnen verblijven.
Vijf divisies
troepen.
Indonesische
Waarnemers zijn van mening, dat
het ten minste twee dagen in be
slag zal nemen om mijnen obsta
kels op te ruimen, voordat de Ne
derlanders in de richting van het
binnenland kunnen optrekken.
Republikeinse bronnen geloven in
de mogelijkheid, dat Voor-lndië
de scherpste maatregelen tegen
Nederland zal nemen, indien in
Indonesië oorlog uitbreekt voor
dat de kwestie voor de Veilig
heidsraad van de V.N komt.
Nederlandse regeringskringen ga
ven te kennen, dat zij zich sterk
zouden verzetten tegen een behan
deling van de Indonesische kwes
tie in de Veiligheidsraad. Er zijn
voorlopige regelingen getroffen
betreffende vliegvelden, buiten
Voor-lndië, welke door de K.L.M.
op de route AmsterdamBatavia
zullen moeten worden gebruikt.
Zij achtten echter de mogelijkheid
dat de Voor-Indische regering de
oorlog zou verklaren, uiterst ge
ring.
De mate, waarin de republikeinen
weerstand zullen bieden blijft een
vraagpunt. Met tenminste twee
divisies in Oost-Java, welke hun
basis hebben in Malang, een divi
sie in Midden-Java en twee in
West-Java zullen de republikei
nen, naar men verwacht, scherp
tegenstand bieden aan de Neder
landse openingsaanvallen om zich
vervolgens terug te trekken in het
beboste bergland, waar zij een zeer
lastige guerilla zouden kunnen
voeren.
Veiligheidscensuur ingesteld.
Door de Nederlandse autoriteiten
is een militaire veiligheidscensuur
ingesteld, die echter niet van poli
tieke aard zal zijn. Voor heden
middernacht was de bezetting van
de republikeinse gebouwen vol
tooid.
Gister te middernacht (Java tijd),
heeft de Lt.-G. G., dr. van Mook, in
het paleis aan de pers een verkla
ring uitgegeven, dat de Nederlandse
regering de geëigende maatregelen
zal nemen om de orde en veiligheid
te herstellen. In een brief aan de
Republiek heeft dr. van Mook bo
vendien medegedeeld, dat de Neder
landse regering haar vrijheid van
handelen herneemt, teneinde aan de
onhoudbare toestand een einde te
maken.
Dr. van Mook zeide: „Na vele maan
den van geduldige onderhandelingen
en een beheerste afweer tegen bijna
voortdurende agressie is de Nederland
se regering zeer ongaarne en met groot
leedwezen, tot de overtuiging geko
men, dat de huidige regering van de
Republiek Indonesië het zij niet bereid,
hetzij onmachtig is om zowel het be
stuur dat op 14 October 1946 gesloten
werd, als de overeenkomst van Ling
gadjati, die op 25 Maart 1947 werd
ondertekend, uit te voeren.
De verwerping door de Republiek
van de voorstellen tot wezenlijke sa
menwerking ten opzichte van rechts
herstel voor niet-Indonesiërs en bin
nenlandse veiligheid, maakt de aanne
ming der andere voorstellen, tot vor
ming van een interim-regering, krach
teloos, daar zij de uiteindelijke ver
antwoordelijke interim-regering de
deugdelijke middelen zou onthouden
om die veiligheid te beheersen.
Het bestand werd eigenlijk nimmer
door de Republikeinse strijdkrachten
in acht genomen.
De gewelddadigheden zijn eerder
toe- dan afgenomen.
Wanneer men al deze feiten in aan
merking neemt, dan moet de huidi
ge toestand onhoudbaar worden ge
acht en schijnt er geen uitzicht meer
op een werkelijke oplossing door
verder onderhandelen.
Daarom heeft de Nederlandse rege
ring aan de regering van de Repu
bliek doen weten, dat z|j, gezien de
b|jna voortdurende schendingen van
Republikeinse zijde, zich niet verder
gebonden kan achten door het be
stand en de overeenkomsten haar
vrijheid van handelen herneemt.
Met het oog op haar uiteindelijke
verantwoordelijkheid en haar onver
anderlijke wil om het politieke pro
gramma, vervat in de overeenkomst
van Linggadjati uit te voeren, zal zij
geëigende maatregelen nemen ten ein
de orde en veiligheid te herstellen in
voldoend grote gebieden om dat pro
gramma te verwezenlijken.
Zij is overtuigd de hulp en goedkeu
ring te verkrijgen van talloze Indone
siërs, die er zich van bewust zjjn, dat
gebrek aan gezag van de huidige Re
publikeinse regering slechts to onheil
kan leiden.
Nadat het hoofdbestuur van het
N.V.V. gistermorgen twee telegram
men verzonden had aan de republi
keinse en de Nederlandse regering met
een dringend beroep alsnog alles in 't
werk te stellen een gewapend conflict
te voorkomen, is het gisteravond naar
aanleiding van de rede van minister
president Beel opnieuw in vergade
ring bijeen gekomen.
Hedenmiddag worden de hoofdbestu
ren van de bij het N.V.V. aangesloten
organisaties bijeen geroepen.
In verband hiemede doet het be
stuur van het N.V.V. een dringend
beroep op de arbeiders noch op
eigen initiatief, noch ingevolge op
roepen van welke organisatie of
groep van personen dan ook, het
werk neer te leggen of onberaden
stappen van welke aard ook te doen.
Hedenavond zal via de radio het
resultaat van de beraadslagingen in
ae nooiaDestuursvergadering Den
kend worden gemaakt.
Gisteravond is een manifest uit ge
geven door de katholieke volkspartij.
Het is getekend door het praesidium
der K.P.V. en door de voorzitter van
de tweede kamer fractie der K.P.V.
Het is gericht aan de volkeren van
Nederland en Indonesië.
Hierin wordt o.m. gezegd, dat na al
les wat de regering voor de naleving
der over en weer aanvaarde overeen
komst tot het alleruiterste vreedzaam
heeft beproefd, thans het middel van
het machtsapparaat gerechtvaardigd
is. het gebruik ervan plicht.
Met de regeringen van Oost-Indo
nesië en WestBorneo blijven wij ook
thans ons achter de regering scha
ren. En w|j doen dat met onveran
derde doelstelling, aldus het mani
fest.
Wij roepen U daarom op: bidt en
werkt tot verlichting van de rege
ring, tot ondersteuning van onze
jongens, opdat de vreedzam ontwik
keling van het gezamenlijke op-
bouw-werk haar loop kan herne
men, spoedig en met gezuiverde
kracht".
s
Aan het Zaterdag verschenen jaar
verslag van de N.V. Nederlandse
Spoorwegen over 1946 ontlenen
wij de volgende interessante ge
gevens:
In 1946 werden door de reizigers
treinen 19.908.951 km. afgelegd;
door de goederentreinen 9.367.937.
In totaal werden dus bijna 30 mil-
lioen treinkilometers gereden, dit
is 750 maal of ruim tweemaal per
dag de aardomtrek.
175 Millioen reizigers werden ver
voerd, of wel 215 van dat in
1938.
De totale lengte van ons spoorweg
net bedroeg aan het einde van het
verslagjaar 3542 km. en was daar
mede nagenoeg gelijk aan de om
vang van het vooroorlogs net. In
1946 bedroeg het exploitatie-over
schot 84 millioen op een totaal
aan ontvangsten van 263 millioen.
Van iedere bruto ontvangen gul
den bleef 31.2 cent over voor
rente, afschrijving, reservering,
winstuitkering e.d.
De periode van tijdelijk herstel
der N.S. is afgesloten en de perio
de van definitieve opbouw van
het bedrijf is begonnen.
De Tweede Kamer zal haar reces
onderbreken in verband met de hoogst
ernstige toestand met betrekking tot
Indonesië. Zij is telegrafisch bijeenge
roepen tegen Woensdag a.s. te één uur.
De regering is voornemens dan een
verklaring af te leggen. Vermoedelijk
zal reeds des avonds een debat over
deze verklaring worden gehouden.
Het Britse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft gisteravond in
een officieel communiqué verklaard,
dat de Britse regering aan de Ne
derlandse regering heeft doen we
ten, dat z|j altijd bereid is haar goe
de diensten aan beide partijen aan
te bieden. Dit aanbod is gisteren
aan beide partijen opnieuw gedaan,
Het communiqué deelt verder mede,
dat deze stap ondernomen is na vol
ledig overleg met de regering van
de Verenigde Staten.
Terwijl de Birmese regering Zater
dag in zitting te Rangoon bijeen
was, is een moord-aanslag gepleegd
op de ministerraad, waarbij zes mi
nisters werden gedood. Tijdens de
zitting kwam een jeep voor de
hoofdingang van het gebouw aan,
waaruit vijf mannen, gewapend met
stenguns en geweren, stapten en ver
volgens de trap opgingen naar de
raadszaal. Nadat een gewapende
schildwacht buiten de deur was
neergeschoten, traden de met sten
guns bewapende mannen de raads
zaal binnen en schoten hun wapens
leeg op de daarbinnen verzamelden.
Daarna gingen z|j er in de jeep weer
van door.
Bij de moordaanslag kwamen om het
leven U Aung San, plv. voorzitter van
de Raad; U Ba Win, Minister van Han
del; Aboel Bazak, minister van On
derwijs en Ordening; Mahn Ba Khaing
minister van Industrie en Arbeid;
Thakin Mya, minister van Financiën
en Ohn Maung, ondersecretaris van
AF EN TOE NOG DREIGEND.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
In het Zuidwesten van het land tot
tige aansterkende wind tussen
West en Zuid. Afnemend buiïg. In
aet overige gedeelte van het land
enige verspreide buien met
zwakke veranderlijke wind. Wei
nig verandering in temperatuur en
bewolking.
Transport en Verkeer. Gewond werdU
Ba Choe, minister van Voorlichting en
de minister der Grensgebieden, die la
ter aan zijn verwondingen is bezwe
ken.
RAZZIA'S EN GEVECHTEN.
Naar aanleiding van de moord heeft
de politie te Rangoon Zaterdagavond
razzia's uitgevoerd, waarbij Oe-Saw.
voormalig premier van Birma en 20
vooraanstaande leden van zijn partij
de Myotsjit (Zij, die het volk lief
hebben) werden gearresteerd. Ook
het hoofdkwartier der partij werd
doorzocht en een aantal functionaris
sen in hechtenis genomen.
De arrestaties vonden plaats na een
geregelde veldslag tussen de politie en
de Galon, het geheime leger van My
otsjit. In totaal zijn 178 personen ge
arresteerd, terwijl in de stad geruch
ten gaan, dat nog enkele leidende po
litici van Birmese oppositiepartijen
zouden worden gearresteerd. De
moordenaars zouden nog voortvluchtig
zijn.
Gisteren werd de nieuwe uitvoeren
de raad beëdigd.
Oogbehandeling van Prinses
Marijke geslaagd
Na een verblijf van ca. v|jf weken
in het Nederlands gasthuis voor oog
lijders te Utrecht, kan prinses Ma
rijke dezer dagen het ziekenhuis ver
laten. De operatieve behandeling
van de aangeboren oogafwijking is
met goede uitslag bekroond.
Het prinsesje heeft de behandeling
zeer goed verdragen en mede dank zij
het feit, dat H. K. H. de kleine nog
steeds voedt, zich onmiddels ontwik
keld tot een orachtige gezonde nor
male baby.
H. H. K. K. H. H. prinses Juliana en
Prins Bernhard betuigen hun harte
lijke dank voor de vele blijken van
medeleven, welke zij van zo vele zij
den mochten ontvangen.