Nederlandse luchtaanvallen op Republikeinse vliegvelden Nederlands memorandum aan Engeland en Amerika Radio redevoeringen van Sjarifoeddin Soekarno en Soedirman Troep en rukken op in richting Malang Van Engels aanbod is goede nota genomen Brits-Amerikaans overleg De beste wensen voor onze jongens overzee «TETAP MERDEKA« Staartnummer 9 voor schoenenbon DAGBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA Eerste legercommuniqué verschenen Hors d'Oeuvre Boodschap van H. M. de Koningin Palar neemt ontslag Man schoot zijn vrouw neer LondenLiverpool-expres ontspoord STRIJD lOeecéecicftt VAN IS/ABU EN VERRE DINSDAG 22 JULI 1947. DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT JAARGANG No. 95«4. Voortzetting van He HELDERSCHE COURANT H' of dred acteur: M. H. E. Üyldert, Rayon redacteuren C. A. Dekken en W. Kok, BUREAU: Koningstraat 78-80 Deo Helder Telefoon 2845 Oiro 440041 Dtr.: J. Btjiema TARIEVEN: Advertenties: 14 cent per millimeter. Familieberichter 17 cent per m.m. Kleine ad vertenties („Juttertjes") tot 15 woorden 75 cent, elk woord meer 5 cent Abonnementen: per kwartaa. f 3.—, per post f 3.55 Gisteravond is het eerste officiële legercommuniqué uitgegeven, dat als volgt luidt: „Teneinde te voorkomen, dat Republikeinse vliegtuigen acties onder nemen tegen Nederlandse objecten, voerden gistermorgen enige escadrilles „Mustangs" preventieve acties uit om luchtvaartmateriaal van de T.R.I. op te ruimen. De acties waren gericht tegen de vliegvelden. In de eerste plaats Kalidjati, waar een op de grond staand Republikeins-Japans vliegtuig in brand werd geschoten. Ten tweede werd het vliegveld Parigi b\j Serang on bruikbaar gemaakt. Hier bevonden zich enige benzinetanks en werkplaatsen. Ten derde werd Tasikmalaja aangevallen, waar werkplaatsen en installaties buiten bedrijf werden gesteld. Bjj deze acties werd gebruik gemaakt van mitrailleur- en raketvuur en van enkele lichte bommen. Bij verkenningen door Mitchells werd weinig grondactiviteit waarge nomen. Van Zuid-Sumatra wordt gemeld, dat daar verkenningsvluchten zijn uitgevoerd door Mitchells. De operaties van gistermorgen zijn bemoeilijkt door zeer slecht weer. Een tweede communiqué deelt mede, dat het merendeel der aangehouden personen wederom op vrije voeten is gesteld, nadat zij de belofte hebben afgelegd geen pogingen te zullen doen om rust en orde te verstoren. Toen de Republikeinse burgemees ter van Padang tezamen met twee Ne derlandse officieren een onderzoek in stelde naar de bestandschendingen, werd hij door zes Indonesische solda ten geattaqueerd. De officieren beant woordden het vuur, maar de burge meester werd ernstig gewond en over leed tijdens het vervoer naar het zie kenhuis. De twee officieren werden licht gewond. In aansluiting op het communiqué kan nog worden gemeld, dat tezelf- der tijd Nederlandse landstrijdkrach ten met de aanval op Indonesische stellingen op West-Java zijn begonnen. Volgens berichten uit Djocjacarta trokken Nederlandse troepen uit het gebied van Soerabaja ongeveer 70 km. op in de richting Malang. Volgens een Republikeinse woord voerder zijn zware gevechten bij Ban- doeng, Semarang en Soerabaja gaan de- Nederlandse vliegtuigen hebben pamfletten uitgeworpen in de streken, voor de oprukkende troepen uit, met een boodschap van Generaal Spoor. Deze boodschap maant de bevolking aan niet te vluchten en niet mee te werken tot de tactiek van de ver schroeide aarde. Op de Republikeinse soldaten wordt een beroep gedaan om zo ordelijk mogelijk de objecten, die onder hun bescherming staan, of wel ke zij volgens bevel moeten ver nietigen over te geven. RÜST IN BATAVIA Het stadsbeeld in Batavia is niet op merkelijk ongewoon. De straten wa ren gisteren weliswaar niet zo druk als anders, maar mogelijk is dit ge deeltelijk te wijten aan de hevige re genval, iets ongewoons voor het droge seizoen. Gedurende de nacht werkten de telefoons niet, doch gisterochtend was het weer mogelijk te telefoneren. Water en electricitleit functioneren normaal. Opdat de verlichting op straat en in de huizen zoveel mogelijk kan branden, is de stroomlevering aan de industrie gisteren gestaakt. De be volking is medegedeeld, dat het gezag uitsluitend berust bij de wettige over heidsorganen van Ned. Indië. Opge wekt wordt het hoofd koel te houden, de werkzaamheden normaal te ver richten en samenscholingen te vermij den. Het dragen van wapens op straat is voor alle burgers verboden. Er is PODIUM I. Gisteren bracht mijn neef Homarus zijn buurman, de heer Peen, die bij vele toneelgezel schappen inspiciënt is geweest, bij mij mee op bezoek. De ware kunst van het toneel spel, zei de heer Peen, bestaat niet meer. Die berustte op ver beeldingskracht, op improvisa tie. De vroegere toneelkunstenaars bedachten voor de vuist weg de teksten voor hun spel. In latere tijd schreven zij die teksten op, zoals Goldoni, Molière, Shake- speare hebben gedaan, en nog later schreven anderen de teksten voor hen. Toen was het échte toneel dood. De tegenwoordige acteur zegt zijn van buiten ge leerd lesje stomweg op en trekt er gekke gezichten bij. Hij is niet meer vindingrijk; hij is niets meer dan een marionet. Een enkele maal, als er in het rad, door hem afgedraaid, een spaak gestoken wordt, ja, dan wil de oude Adam nog wel eens te voorschijn komen. Zo herin ner ik mij een geval bij de jaarlijkse Gysbrecht-voorstel- ling te Amsterdam. Een jong en weinig geroutineerd acteur had de rol van Bode. Hij zei zijn les je netjes op. Doch toen in het verhaal van de gruwelen die hij had aanschouwd de climax kwam, en hij zijn laatste verzen sprak; De wind steekt op; men hoort hem in de vlammen bruizen. Een zee van gloed verdrinkt al d' overige huizen De burg lijdt last. 't Waar best dat gij een uitval deedt. En dan de brug afbraakt, glipte het gevest van zijn zwaard onder zijn te wijde gor delriem en de kling viel klette rend neer aan Gysbreghts voet. Maar toen redde deze Gysbreght in wiens aderen nog oud toneel- spelersbloed stroomde, de situa tie. Hij volgde niet slaafs Von dels tekst en zei niet: „Mijn broeder staat gereed," hetgeen zeker op dat moment een lach salvo ontketend zou hebben, nee. hij greep den Bode stevig bij den schouder vast en riep: Zie, hoe uw zwaard, al heet Van bloed- en strijdens-dorst zich losrukt van uw zijde. Snel naar mijn broeder nu, opdat hij u geleide. Meteen viel het doek en de situatie was gered. Ziet u, dat was nog een toneelspeler van de oude soort. „Zo", zei ik. een beetje wan trouwend, en ik vroeg: „Welke Gysbreght was zoo gevat?" „Gysbreght van Aemstel", zei de heer Peen. U WORDT DE INDONESISCHE KWESTIE VOOR DE V. N. GEBRACHT? In welingelichte kringen te Lon den achtte men gisteravond de mo gelijkheid niet uitgesloten, dat een van de mogendheden van het Verre Oosten de Indonesische kwestie voor de V. N. zou brengen. Zondag is door de Nederlandse Mi nister van Buitenlandse Zaken, mr. C. G. W. H. Baron van Boetzelaer van Oosterhout 'n memorandum aan de Ambassadeur der Verenigde Sta ten en aan de Britse zaakgelastigde te Den Haag aangeboden. Hierin zet de Nederlandse regering uiteen de beweegredenen welke haar ertoe hebben geleid tot politionele maatregelen in Indonesië over te gaan. O.m. wordt in het memorandum ge zegd, dat het huidige Republikeinse regime totalitair geinspireerd is, zoals bewezen wordt door de praktijk die door de gehele wereld veroordeeld wordt en onwaardig is voor een rege ring, die er aanspraak op maakt be schaafd te zijn. Het feit, dat Sjahrir, wiens gematig de en realistische invloed de hoop on een vreedzame oplossing wettigde, ge dwongen werd af te treden en ver vangen werd door een bestuur, dat noch in staat bleek garanties te geven, noch zich daaraan te houden, bewijst dat er op dit ogenblik geen voldoende verantwoordelijke autoriteit is, waar mede de Ned. regering met enige mate van vertrouwen kan onderhandelen. BRITS COMMENTAAR Een officiële Britse woordvoerder heelt verklaard, dat wellicht gisteren bij een avondklok ingesteld van 18.30 tot 05.30 uur. Nederlandse soldaten hebben de Re publikeinse buurten van Matraman in wijde kring hermetisch afgesloten, met het doel een onderzoek in te stellen naar verboden wapens en ongewenste personen. De Nederlandse militairen bewaren een kalme houding. ACTIES TER ZEE. De Republikeinse radio te Djokja- karta riep gisteravond om, dat Neder landse oorlogsschepen bij Banjoewan- gi en Republikeinse kustbatterijen het vuur op elkander hadden geopend. H.M. de Koningin heeft de vol gende boodschap gericht tot de familie der strijdkrachten in Indo nesië: „Gelijk de regering U bij monde van de Minister-President heeft medegedeeld, is zij overgegaan tot politioneel optreden met de strijd krachten ter zee, te land en in de lucht op Java en Sumatra. Ik weet dat gij allen, die een man, zoon of verloofde in Indonesië hebt, dagen van grote zorg en spanning tegemoet gaat. Ik behoef V wel niet te verzeke ren, hoezeer ik met U meeleef en begrijp wat in U omgaat. Ons volk is kortgeleden door on noemelijk zwaar leed en beproe vingen heen gegaan en heeft deze met moed en fierheid gedragen. Ik ben overtuigd dat het deze nieuwe beproeving even flink en dapper en met hetzelfde vertrou wen in de toekomst zal door staan. God zegene V en die U in Indo nesië lief zijn. WILHELMINA." een onderhoud tussen Bevin en Lewis Douglas de Amerikaanse ambassadeur te Londen de mogelijkheid van Anglo- Amerikaanse bemiddeling is bespro ken. ANTWOORD OP ENGELS AANBOD In antwoord op het Engelse aan bod tot het verrichten van goede diensten, is medegedeeld, dat van 't aanbod der Britse regering in Den Haag goede nota is genomen. Het zal uiteraard van de ontwikkeling van de toestand afhangen of, en zo ja wanneer, het opportuum zal worden geacht een nieuw beroep op de be vriende Amerikaanse en Britse rege ringen te doen. REACTIES IN EIGEN LAND De besturen van de Ned. Kath. Ar beiders Beweging en het Christ. Nat. Vakverbond hebben een beroep ge daan op alle werknemers van ons land in deze critieke tijd onder geen om standigheden, waar ook in het land, het werk neer te leggen. Het Alg. Ned. Jeugdverbond heeft een oproep gericht tot de Wereldfede ratie van Democratische Jeugd om „overal ter wereld te laten proteste ren tegen het militaire ingrijpen van de Ned. regering in Indonesië". „Nationaal Reveil" betuigde in een telegram aan Dr. Beel zijn volledige instemming met het standpunt der re gering en plaatst zich volkomen ach ter de regering. Het Britse Departement van Bui tenlandse Zaken heeft aan de Ame rikaanse regering gevraagd of zij be reid is een poging van Engeland tot bemiddeling in Indonesië te accep teren. De Buitenlandse woordvoer der gaf te kennen, dat Washington geen enkel bezwaar had tegen een Britse demarche. De nieuwe Amerikaanse consul-ge neraal voor Nederlands-Indië, Charles Livingood, zal zich Vrijdag via Dan Haag naar Batavia begeven en zal de laatste instructies van het Departement Van Buitenlandse Zaken betreffende de Indonesische kwestie meenemen. Reuter meldt nader uit Washington, dat officiële kringen aldaar de ontwik keling in Indonesia nauwkeurig vol gen. Het openen van de militaire ope raties door de Nederlandse strijdkrach ten is voor de Verenigde Staten een slag geweest, zo gaf men in officiële kringen te kennen, en men hoopt nog steeds, dat het conflict vriendschappe lijk kan worden geregeld. De heer Palar deelt ons mede, dat hij in verband met de jongste gebeur tenissen in Indonesië is afgetreden als lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal en bedankt heeft als lid van de Partij van de Arbeid. Zondagmiddag heeft een inwoner van Apeldoorn bij het houden van schietoefeningen met een 6 mm vuur- buks achter zijn woning aan de Berg- huizerweg, per ongeluk zijn 33-jarige vrouw A. B. geb. B. in het onderlijf getroffen. Spoedig operatief ingrijpen en bloedtransfusie in het Julianazie- kenhuis, mochten niet meer baten, 't Slachtoffer overleed enkele uren na 't ongeluk. De expres-trein Londen-Liverpool is gisteren bij Polesworth ontspoord. De locomotief en 9 wagens liepen uit de rails. Vier personen vonden bij dit ongeluk de dood en meer dan 30 andere liepen verwondingen op. Lin nengoed en tafellakens uit de restau ratiewagen werden gebruikt om de gewonden te verbinden. HET HUWELIJK VAN EX-KONING CAROL. Ex-koning Carol van Roemenië en Magda Lupescu hebben de wens te kennen gegeven het, 11 Juli volgens 't Braziliaanse burgerlijk recht gesloten huwelijk in de Griekse orthodoxe kerk te laten bevestigen. Aanvankelijk zou de plechtigheid Zondag hebben plaats gehad, doch mevrouw Lupescu was nog niet voldoende hersteld. Het besluit is gevallen, een dat onze zo uitermate geduldige regering zwaar gevallen moet zijn, het besluit om door politionele maatregelen orde te schep pen in de wanorde, welke, sinds Ling- gadjati werd aanvaard, op Java is ont staan. Want van welke zijde men het probleem ook beziet, dit staat vast, dat de verwachtingen welke Linggadjati heeft verwekt, niet in vervulling zijn gegaan. De wapenstilstand, reeds 14 October afgekondigd „Het Parool" schreef toen, él te optimistisch: „De vlaggen uit" heeft geweldpleging niet kunnen voorkomen en van Indonesi sche zijde is het bevel om het vuren te staken nooit geëerbiedigd. Aandrang, ook van de zijde der Engelse regering, orr dit te doen, en herhaalde klachten en protesten uit Den Haag hebben niet gebaat Bij het overleg over de kern vraagstukken van het accoord kregel» onze bewindsmannen geen zekerheid omtrent de bedoelingen en de ernst van de regering der Republiek. Thans heeft dan ons kabinet besloten de orde te scheppen, welke noodzake lijk is, en gebruik te maken van de wa penen. Er stond haar geen andere weg meer open dan deze, die zeker betreu- renwaardig is, maar klaarblijkelijk on vermijdelijk. Het Nederlandse volk is een vreed zaam volk en geeft aan rede en over reding de voorkeur boven geweld, maar wanneer de oren van de tegenstander doof voor rede blijven en, naar de regering tenslotte heeft moeten aan- neven, doof wi 11 e n blijven, is er geen andere mogelijkheid, geen andere weg dan die welke thans is gekozen. Onze regering heeft verplichtingen na te komen, ook tegenover het buiten land; maar in de eerste plaats tegenover de Indonesiërs zelf, tegenover diegenen onder hen die Linggadjati trouw geble ven zijn en die van de Nederlander na koming en handhaving van het verdrag verwachten en beveiliging van hun maatschappelijk belang en moreel recht. Minister Beel heeft er nadruk op ge legd, dat de beginselen, in het accoord van Linggadjati neergelegd, erkend blijven en dat de toepassing van het verdrag blijvend wordt gevergd. Daar toe is overleg in een sfeer van orde volstrekt noodzakelijk. Ten einde die orde te scheppen, treden thans onze troepen, tot het nemen van politionele maatregelen, op. Zij hebben een moeilijke taak en onze gedachten gaan thans allereerst uit naar onze jongens, die deze taak hebben te verrichten. Wij mogen erop vertrouwen, dat zij dit met beleid en omzichtigheid zullen doen en weldra een einde zullen maken aan de chaos, die het herstel en het tot stand brengen van de Verenigde Staten van Indonesië sinds het einde van de wereldoorlog be lemmerd heeft. U. De Chef van de Generale Staf, Lt.- Gen. mr. H. J. Kruis heeft zich via de zender P. C. J. tot de Nederlrelse troepen in Indonesië gericht. In zijn rede, zeide hij o.m. te weten dat de troepen ook thans de opdrachten vaj» hun commandanten met grote plichts betrachting, met begrip en humaniteit ten uitvoer zullen brengen. Allen, die U in Nederland achter liet, zullen thans meer dan ooit in ge dachten bij U zijn. Deze gedachten zullen U tot steun zijn in de komende tijd. Bovendien moogt gij niet verge ten, dat gij een belangrijke plaats in neemt in het hart van het gehele Ne derlandse volk. Dit volk heeft groot vertrouwen in Uw doorzettingsvermo gen en het kent uit de achter ons lig gende maanden Uw discipline en zelf beheersing. Ik ben er van overtuigd, dat U door saamhorigheid en plichtsbetrachting de taak, welke thans op Uw schou ders is gelegd, tot een goed einde zult brengen, tot heil van de vol keren van Indië en Nederland. Ik wens allen, die U in Nederland dierbaar zijn, dat zij met rust en vertrouwen door deze spannende tij den zullen gaan en van U de beste berichten zullen krijgen. Nederlandse soldaat, mijn beste wensen vergezellen U. Houdt U taai. MILITAIRE SKYMASTER IN ARGENTINIë NEERGESTORT. Een militaire Skymaster is bij de militaire basis El Palomar (Argenti nië) neergestort. Naar verluidt bevon den zich 36 personen in het toestel. Verscheidene inzittenden vonden de dood. WARMER. Weersverwachting, geldig tot he denavond: Vrij veel bewolking, doch bijna nergens buienvorming. Matige wind tussen Zuid-West en Zuid- Oost. Hogere temperatuur. Sjarifoeddin heeft voor Radio- Djokja het Indonesische volk tot de strijd opgeroepen om „de vrijheid te verdedigen". Hij eindigde zijn lange rede met de Indonesische slogan „Tetap Merdeka" (eens vrijheid, al tijd vrijheid)„Wij zijn een natie met een eigen regering en wij zullen dit feit verdedigen", zei hij. Hij vroeg of „de Nederlanders zich ten volle de consequenties realiseer den van hun aanval van heden". Het zou onmogelijk zijn om de haat en de wraak, welke deze actie tenge volge heeft, in de harten van het volk te onderdrukken. Sjarifoeddin zeide voorts, dat in een wereld, waar reeds een organisatie der V. N. bestaat en waar iedere natie vrede verlangt, een natie had beslo ten wapens te gebruiken tegen de In donesiërs, alhoewel deze natie had ge zegd, dat zij vrede verlangde en ar bitrage voor geschillen. Sjarifoeddin vervolgde zijn radio rede met te zeggen, dat de Nederlan ders het bestand hadden geschonden- Op het moment, dat Engeland India zijn vrijheid had gegeven en in Bur- ma bijna zover gekomen was, begon nen de Nederlanders in Indonesië een koloniale oorlog. Indonesië was nu een vrije natie met eigen regering en het zou nooit een andere regering meer erkennen, zoals het dit gedaan had gedurende de bit tere periode van de Nederlandse en Japanse bezetting. SOEKARNO: WIJ MOETEN WINNEN. Na Sjarifoeddin heeft ook Soekarno een radiorede uitgesproken. Soekar no zeide, dat de Nederlandse aanval met wapengeweld een aanval was „op onze vrjjheid en op de recht vaardigheid". HU noemde het een betreurenswaardige daad, gebaseerd op vertrouwen in geweld. „Omdat wij er van overtuigd zijn, dat de waarheid en de rechtvaardig heid op onze zijde zijn, zijn wij bereid het Nederlands-Indonesische probleem Het Centraal Distributiekantoor deelt mede, dat op plaatselijk door de distri butiediensten bekend te maken dagen in het tijdvak van 21 Juli tm. 30 Au gustus ee schoenenbon naar keuze zal worden verstrekt aan hen, wier stam kaartnummer eindigt op het cijfer 9, voor zover de bon 612 zich nog aan hun inlegvel bevindt. De tweede distri butiestamkaart moet worden overge legd, evenals het inlegvel, waarvan bon 612 zal worden verwijderd. Tevens zal in bovengenoemd tijd vak aan kinderen, geboren in de maanden Juli of Augustus van een der jaren 1932 t.m. 1945 als mede aan kinderen geboren in de maand Septembf- of October van het jaar 1946 een schoenenbon worden verstrekt van de soort en maat als overeenkomt met leeftijd en geslacht van het kind. Bij laatst genoemde uitreiking zal bon 604 van het inlegvel worden verwij derd. met 't volste vertrouwen aan de Ver enigde Naties over te geven. Soekarno verzocht de Indonesië sympathiek gezinde naties het Neder lands-Indonesische probleem in de V. N. ter sprake te brengen. Reuter meldt nog over de radiorede van Soekarno, dat hij, sprekend tot de bevolking, zeide, „God zal in deze Heilige Mohammedaanse maand (Ra madan) de weg wijzen naar de veilig heid en onafhankelijkheid. Wij zullen Winnen, Wij moeten winnen". Vervolgens zei hij: „Wij zijn er ze ker van dat wij zullen winnen, dank zij de opoffering, welke wij ons gedu rende twee jaar met bloed, have en goed soms zelfs met onze eer en veiligheid hebben getroost". Soekarno deed een beroep op de be volking van Atjeh tot Nieuw Guinea om hun kracht en vaste wil te com bineren om de Republiek te verdedi gen. SOEDIRMAN: TOT DE LAATSTE DRUPPEL BLOED. Soedirman zei in zijn radiorede, dat de vrijheid, welke de Republiek des tijds proclameerde en welke zij gedu rende 22 maanden had gehandhaafd tot de laatste druppel bloed zou wor den verdedigd. Alle Nederlandse maatregelen „zijn wij verplicht tegen te gaan". Soedirman zeide, dat de gehele we reld, behalve Nederland, begreep, dat de Republiek niet meer concessies kon doen dan zij reeds gedaan had. Op het veilingsterrein te Bunde (Limburg) is een zesjarig jongetje met het hoofd tussen de buffers van twee rangerende goederenwagons bekneld geraakt en op slag gedood. 18 Juli jj. werd de 100.000ste bezoekster van het museum in het Nationale Park de Hoge Veluwe, geregistreerd. Uit een bakkerswagen staande in de Pompstraat te 's-Gravenhage werd 'n blikken bus, inhoudende 6000 brood rantsoenen, ontvreemd Een 14- jarige jongen uit 's-Gravenhage, die een granaat wilde demonteren, is bij de hierop volgende explosie zodanig gewond, dat hij ter plaatse overleed. Naar de „News Chronicle" meldt, zou Prins Bernhard van plan zijn het volgend jaar in de jachtpaardenklasse deel te nemen aan de Olympische Spe len. Aan het adres van de burge meester van Westzaan zijn ernstige be schuldigingen geuit; er is thans een commissie uit drie raadsfracties be noemd om een onderzoek in te stellen. Sedert korte tijd zijn aan de PTT kantoren wederom postzegelboekjes verkrijgbaar, die 24 frankeerzegels (ty pe hartz) van 1" cents bevatten. In een woning te Perigeux, nabij Bor deaux, heeft de Franse recherche een geheime wapenopslagplaats ontdekt, waar 2 ton munitie, automatische ge weren, granaten, torpedo's en een radio-zender verborgen lagen. Tot materiaal, dat een Birminghamse kraai gebruikte om een nest te bouwen, behoorde een briefje van 10 shilling. Volgens berichten uit Dublin zijn Franse, Belgische, Nederlandse en Zwitserse kopers wederom op de Ierse veemarkten verschenen. Per week ko pen zij gemiddeld 5000 van de mooiste beesten.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 1