Republikeinse tegenstand zwakker dan verwacht
SJAHRIR
Alle doelen bereikt
of ruimschoots overschreden
Nederlandse verliezen
beperkt
Nederland richt zich tot V. N.
op tournee
E.V.C.-vakbonden procla
meren transport-staking
Dubbele moordaanslag te
Edam
Hoe warm het was en hoe ver
Vredeswerk
te Parijs
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR DEN HELDERKOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
\/AN fsJABIJ
EN yERRE
Recomban ingesteld
Boodschap van H.M.
de Koningin
Regering zet haar
standpunt uiteen
Oproep aan padvinders
voor oogsthulp
in Wieringermeer
Weecéecicfit
BUREAU:
Koningstraat 78-80
Den Helder
Telefoon 3*45
Qiro 449041
Dl*.: J. B#4sma
WOENSDAG 23 JTJLI 1947.
Voortzetting van He
70e JAARGANG No. 9565.
HELDERSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent per
millimeter. Familieberichte!
17 cent per m.m. Kleine ad
vertenties („Juttertjes") tot
15 woorden 75 cent, elk woord
meer 5 cent
Abonnementen: per kwartaa.
f 3.—, per post f 3.65
Hoofdredacteur: M. H. E. Uyldert, Rayonredacteuren C. A. Dekkers en W. Kok.
Gistermiddag is een legercommuniqué uitgegeven, waarin wordt ge
zegd, dat in het belang van de Maandag aangevangen actie geen bijzonder
heden kunnen worden vermeld. Wel kan worden medegedeeld, dat de
voor de eerste 24 uur gestelde doelen overal werden bereikt en op vele
punten zelfs ruimschoots overschreden.
De door de T.R.L en andere Republikeinse organisaties geboden tegen
stand is over het algemeen veel zwakker gebleken, dan verwacht werd.
De verliezen aan Nederlandse zijde zijn in verband hiermede beperkt. Voor
een deel zijn zij het gevolg van de bij de demarcatielijnen aangbrachte land
mijnen en boobytraps.
De bevolking houdt zich rustig en blijft aan de arbeid. Van slechts
enkele plaatsen worden vernielingen en brandstichtingen vermeld.
De militaire maatregelen, die genomen moesten worden voor de veilig
heidsstelling van de grote steden op Sumatra, zijn overal zonder noemens
waardige tegenstand en incidenten uitgevoerd. Het stadsbeeld is overigens
volkomen rustig en normaal, evenals in de grote steden op Java onder
Nederlands bewind.
Volgens het officiële legercommuniqué van gistermorgen zjjn op het
vliegveld Tasikmalaja drie Republikeinse vliegtuigen in brand geschoten.
Drie vliegtuigen van de T.R.I. zijn vernietigd op het vliegveld Fanasan bij
Soerakarta, terwijl enkele bommen zijn geworpen op een benzine-depót.
Twee Republikeinse vliegtuigen werden op het vliegveld Maospati bij
Madioen vernietigd.
Al deze acties zijn uitgevoerd door „Kittyhawks" en „Mustangs". Nadere
verkenning heeft aan het licht gebracht, dat door hangarbrand als ge
volg van eerdere acties op Kalidjati en Tasikmalaya op elk van deze
velden een vliegtuig werd vernield.
dat Soendanese troepen, in samenwer
king met Nederlandse strijdkrachten
Madjalenka (halverwege tussen Ban-
doeng en Cheribon) hebben bezet.
In een gisteren uitgegeven Republi
keins communiqué over de gevechten
aan de Westkust van Sumatra worden
zware gevechten tussen Indonesische
en Nederlandse strijdkrachten gemeld.
Voorts wordt melding gemaakt van
zware beschietingen van verscheidene
dorpen in de omgeving van de demar-
oatielijn.
NIEUWE NEDERLANDSE
TROEPENLANDING.
Radio- Djogja meldde gisteren nieu
we landingen van Nederlandse troepen
in de haven van Probolinggo. In de
stad zouden gevechten plaats hebben,
terwijl Radio-Djogja voorts mededeel
de, dat Indonesische troepen tegen
aanvallen hebben ingezet in de sector
van Semarang. Te Makassar hebben de
gebeurtenissen op Java diepe indruk
gemaakt. Nergens is echter enig spoor
van opwinding merkbaar en tot nu toe
is geen enkele arrestatie nodig ge
weest. Ook het stadsbeeld van Soera-
baja is normaal. Enkele verdachte per
sonen zijn gearresteerd, de avondklok
is niet gewijzigd.
PASOEDAN VECHT AAN
NEDERLANDSE ZIJDE.
Soeria Kartelagawa, de leider van
de Pasoedan beweging heeft verklaard,
De Moskouse staatsuitgeverij heeft
de complete werken van Diderot en
de Balzac in het Russisch gepubliceerd.
Onder auspiciën van de wereld
federatie der democratische jeugd zal
te Praag van 20 Juli tot 17 Augustus
een internationale jeugdbijeenkomst
gehouden worden. Het aantal gasten
wordt op 50.000 geraamd. De
koers van de republikeinse gulden op
de vrije geldmarkt l!e Batavia is gis
teren gestegen tot achttien Nederl.-In
dische centen; Maandag was de koers
tien cent. Dit jaar nog zal in Bel
gië een volkstelling, alsmede een in
dustrie- en handelstelling, worden ge
houden. De regering is voornemens de
volkstelling niet meer iedere tien jaar
doch iedere vijf jaar te houden.
Door een hevige brand te Herpen (N.-
B.) zijn drie boerderijen met een grote
voorraad landbouwproducten en -ma
chinerieën enz. in de as gelegd. Twintig
personen zijn hierdoor dakloos gewor
den. In de cafetaria „Victory"
aan het Spui te Den Haag werden in
één der toiletten een gouden dames
armbandhorloge en 1 platina ring met
brillant tot een gezamenlijke waarde
van f 2000 achtergelaten. Even
eens in Den Haag werden uit een ma
nege aan de Kanaalweg 3 renpaarden
niet bijbehorend tuig ontvreemd.
De Utrechtse Jaarbeurs 1948 zal van
15 April gehouden worden. Dit is
de 50ste jaarbeurs en zal dan ook het
karakter van een jubileumbeurs dra-
§en. Het Britse Zondagsblad
„People" beweert, dat Stalin aan Enge
land 6.5 millioen ton graan heeft aan
geboden voor levering in komende ja
ren. In Hongarije zullen de nieu
we verkiezingen op 31 Aug. a.s. ge
houden worden. Amerika heeft in
het 30 Juni j.1. geëindigde jaar een re-
cordhoeveelheid van 29.8 millioen loog
tone steenkolen uitgevoerd.
Volgens Republikeinse bron is het
vliegveld van Malang geëvacueerd.
Australische en andere vliegtuigen zijn
gewaarschuwd het vliegveld niet te
gebruiken. Dezelfde bronnen maken
melding van zware gevechten in W.
Java. In een zwaar artillerie-duel
rondom Soekaboemi werden de Neder
landse strijdkrachten gesteund door
de luchtmacht.
REPUBLIKEINSE
AANVALLEN.
TEGEN-
Volgens Radio-Djogja hebben Re
publikeinse troepen in de westelijke
sector van Semarang een tegenaanval
ingezet en hierbij enige vorderingen
gemaakt. Oenraran, een kleine stad ten
zuiden van Semarang, is door Neder
landse troepen aangevallen. In de na
bijheid van Malang is een Nederlands
vliegtuig neergeschoten, aldus radio
Djogja.
MARINIERS LANDEN OP
OOST-JAVA.
Volgens een Nederlands marine
communiqué zijn Nederlandse mari
niers geland te Banloewangi (de oost
kust van Java) en Pasir Poetih (N.-
kust), waarbij weinig tegenstand werd
ontmoet. De landing werd uitgevoerd,
nadat Republikeinse stellingen waren
beschoten. Deze actie was, naar men
aanneemt een onderdeel van een tang
beweging, welke gericht is op de ver
overing van geheel oost-Java. Een
tweede aanval waarover officieel nog
het stilzwijgen wordt bewaard, is naar
verluidt begonnen van de Soerabaja-
zóne uit en zou zijn gericht op de strate
gische weg- en spoorwegkruisingen
van Kertosono, enige kilometers van
Madioen en Bangil, deze rapporten
zijn echter nog niet bevestigd.
Volgens een officiële mededeling
openen de thans ingezette opera
ties de mogelijkheid om in de
bezette gebieden orde, recht en
veiligheid te herstellen. Naast het
militaire apparaat treedt aan
stonds een civiel bestuursapparaat
op. De in eerdere berichten ge
noemde vier commissarissen voor
civiele aangelegenheden voeren
de officiële titel van „Recomban",
(Regeringscommissarissen voor
Bestuursaangelegenheden)
Tot strijdkrachten
in Indonesië
H.M. de Koningin heeft de vol
gende boodschap gericht tot de
strijdkrachten in Indonesië:
Gij allen, behorende tot de strijd
krachten ter zee, te land en in de
lucht in Indonesië: Door de be
slissing der Nederlandse regering
is U een nieuwe taak opgelegd. Ik
verwacht van U, dat gij met Gods
hulp bij de uitoefening daarvan
waardig zult optreden en bescher
ming zult verlenen aan allen, die
zulks van node hebben. Moed, zelf
beheersing en andere uitstekende
karaktereigenschappen zullen van
U gevergd worden. Ik weet, dat gij
als goede militairen bereid zijt ont
beringen te dragen in trouw aan
uw roeping. Ik ben zeker dat gij
uw belangrijke opdracht met ere
zult volbrengen. Weet, dat Mijn ge
dachten steeds met U allen zijn.
(w.g.) Wilhelmina.
Gisteren heeft de permanente Ne
derlandse vertegenwoordiger bij de
Verenigde Naties, Jhr. J. W. N.
Snouck Hurgronje aan de wnd. Se
cretaris-Gen. der V. N. een nota
overhandigd van de Nederlandse
Minister van Buitenlandse Zaken.
De inhoud van deze nota vertoont
veel overeenkomst met die welke aan
de regeringen van Engeland en Ame
rika is gericht. Zij bevat het standpunt
der Nederlandse regering en het on
wrikbaar besluit om het politieke pro
gramma, dat gebaseerd is op de begin
selen, die ten grondslag liggen aan de
overeenkomst van Linggadjati, uit te
voeren.
De Nederlandse regering hoopt en
vertrouwt, aldus de nota, dat de om
standigheden spoedig zullen toelaten
de constructieve samenwerking met de
Republiek gelijk deze gewenst wordt
door talloze Indonesiërs op Republi
keins grondgebied te hervatten, een
samenwerking, zoals deze reeds met
goed resultaat bestaat met de staten
van Oost-Indonesië en Borneo".
COMMENTAAR UIT MOSKOU.
Radio-Moskou riep gisteren om, dat
de Nederlanders de koloniale oorlog
hervat hebben. Zij noemde dit het eer
ste resultaat van de verspreiding van
de Truman-leer in Indonesië" en be
titelde het Amerikaanse memorandum
aan de Indonesiërs als „een openlijke
Volgens de correspondent van Reu
ter in Djokja zeggen gezaghebbende
kringen in de Republiek, dat Sjahrir
van plan is Engeland, Australië, India
en de Verenigde Staten van Amerika te
bezoeken, teneinde de Republikeinse
houding en zijn huidige positie ten
aanzien van het buitenland toe te lich
ten.
TE SINGAPORE GELAND.
Met een Voor-Indisch vliegtuig, be
stuurd door een persoonlijke vriend
van Pandit Nehroe, is Sjahrir te Sin
gapore geland. Tijdens een persconfe
rentie aldaar deed hij een beroep op
de wereld „Om een eind te maken
aan dit onnodig bloedvergieten".
inmenging in de Indonesische aange
legenheden" en „een directe steun van
het Nederlandse koloniale regiem".
De onderhandelingen in de afgelo
pen maanden waren volgens Radio-
Moskou „Nederlandse manoeuvres om
tijd te winnen, teneinde voldoende
strijdkrachten op te kunnen brengen".
VOOR-INDIë BEROEP OP
ENGELAND EN AMERIKA.
De regering van Voor-Indië heeft
een dringend verzoek gericht aan de
regeringen van Groot Brittannië en de
Verenigde Staten van Amerika om te
trachten de gevechten in Indonesië on
middellijk te doen eindigen en te be
middelen.
De hoofdbesturen van de landelijke
bedrijfsgroep transport der EVC en
van de algemene Nederlandse bond
van zeevarenden hebben in overeen
stemming met het hoofdbestuur van de
EVC, besloten alle vervoer naar Indo
nesië, vanuit Nederlandse dan wel bui
tenlandse havens, voorzover dit direct
of indirect het militair geweld tegen
het volk van Indonesië bevordert, met
alle ten dienste staande wettige mid
delen tegen te gaan.
Zij roepen alle transportarbeiders
Centrale Bond van Transportarbeiders
en de Unie van Zeelieden, beide aan
gesloten bij het NW, gezamenlijk met
hen dit besluit uit te voeren.
Boerenknecht vermoordt
2-jarig meisje
Gistermorgen is op de boerderij van
H. Dijkstra te Edam een dubbele
moordaanslag gepleegd.
Terwijl de boer naar de markt in
Purmerend was heeft zijn 51-jarige
knecht het tweejarig dochertje van
zijn patroon met een mes van het le
ven beroofd.
Daarop ging de dader naar de vrouw
die hij met een ijzer een slag op het
hoofd gaf en wilde daarna ook deze
met het mes bewerken. De vrouw wist
echter het mes machtig te worden,
waarna zij naar de buren rende.
Twee uur later werd de dader, die
zich verscholen had in het riet, aan de
kust van het IJsselmeer, gearresteerd
en in verzekerde bewaring gesteld.
Het onderzoek is nog gaande. De
vrouw moest met hersenschudding in
het ziekenhuis worden opgenomen.
De hoofdkwartieren van de Neder
landse padvinders en de Katholieke
jeugdbeweging ontvingen van de
Stichting voor de Landbouw te Mid-
denmeer het dringend verzoek hulp te
willen verlenen bij de oogstwerkzaam-
heden, daar vlas- en pootaardappel-
cogst ernstig in gevaar dreigen te ge
raken door het terugroepen van een
groot aanta 1 soldaten, dat voor de
cogst was ingezet.
De hoofdkwartieren roepen daarom
de padvinders op zich voor deze, zo
uiterst belangrijke werkzaamheden, ter
beschikking te stellen. Deze hulp zal
slechts voor de tijd van 1 maand no
dig zijn. De heer B. Stompedissel,
Sportweg 1 te Middenmeer, neemt al
le aanmeldingen aan.
EEN UUR SITDOWNSTAKING IN
DE AMSTERDAME BEDRIJVEN.
Aan het slot van de rede, die de se
cretaris van de CPN, het 2e Kamerlid
Paul de Groot, gisteravond in het R.A.I.-
gebouw op een massameting van de
CPN heeft uitgesproken, dee.lde hij
mede, dat hedenochtend tussen 11 en
12 uur in alle Amsterdamse bedrijven,
waar de bedrijfsraden dit zullen toe-
staan, een sitdownstaking zal worden
gehouden als protest tegen het optre
den van de Nederlandse strijdkrachten
in Indonesië.
WARM.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
Licht bewolkt. Warm droog weer.
In de kuststrook tijdelijk zeewind.
Overigens weinig wind.
Zwaar parcours door de
hitte
(Per telefoon)
De eerste dag van de Vierdaagse
zit er weer op! Vol moed begon
nen de 6750 deelnemers Dinsdagmor
gen aan hun eerste kilometers, we
tende dat zij vier dagen lang de
warmte, nee de hitte zouden moeten
trotseren. Maar in de vroege ochtend
merkte daar niemand wat van. Op
gewekt vertrok de ene groep na de
andere, vast besloten de Vierdaagse
uit te lopen. En vermoeid maar ge
lukkig zijn de meesten in de loop
van de middag weer teruggekomen
in de oude Keizersstad, die zich nog
altijd niet geheel hersteld heeft van
de wonden, in de oorlog opgelopen.
Nijmegen aan de vooravond van de
Vierdaagse! We behoeven er niet veel
van te vertellen. De stad heeft zich in
feesttooi gehuld en overal zijn de
vlaggen uitgestoken. En bovendien, 't
mooie weer heeft er voor gezorgd, dat
het kleed van Nijmegen zich zo gun
stig mogelijk kan tonen. De parken
lokken, de restaurants noden, de be
woners staan gereed om iedere deel
nemer aan de Vierdaagse een hartelijk
welkom toe te roepen.
En naarmate de Maandag voorbij
ging, werd het drukker in de stad. De
wandelaars van heinde en verre kwa
men binnen, om zich te melden en om
onderóak te krijgen. Dat onderdgfc zal
het comité heel wat hoofdbrekens ge
kost hebben, maar het is, voor zover
ons bekend, gelukt, om alle deelnemers
een dak aan te bieden, daarvoor heeft
vrijwel geheel Nijmegen zich beschik
baar gesteld, omdat geheel Nijmegen
meeleeft met zijn Vierdaagse.
En dan de avond! Met het prachtige,
indrukwekkende vlaggenspel, 't pret
tige concert in de open lucht en ten
slotte de onvergetelijke vlaggenparade
en de taptoe.
DE EERSTE DAG
Het was, we schreven het hierboven
reeds, een warme dag. Maar dat deer
de voorlopig niemand. En zo vertrok
het ene groepje wandelaars na het an
dere om 40 tot 55 K.M. af te leggen.
De militairen waren wel zeer sterk
vertegenwoordigd en tal van regi
mentsnummers konden genoteerd wor
den. De politie was misschien iets min
der in aantal dan we gewend zijn,
maar welke de geuniformde groepen
en detachementen ook waren, goed ge
traind kwamen ze voor de dag en cor
rect en soepel bleek hun pas. Ten
minste in de eerste uren.
Niet minder soepel en correct was
echter de pas der burgers, der leden
van talloze wandelsportverenigingen,
allen gekleed in hun eigen sportcos-
tuum. Zij vooral maakten het geheel
tot een kleurig en kleurrijk festijn.
En onder de vele wandelsportver
enigingen waren ook de Noordholland
se waaüeichsbs «rit verschillende plaat
sen. Ook zij bleken zich goed voorbe
reid te hebben voor deze zware mar
sen, die vermoedelijk zwaarder zullen
zijn dan algemeen verwacht werd.
Och, het gaat best, zei ons na afloop
van de eerste dag een der deelnemers,
die de Vierdaagse al zo'n keer of acht
gelopen heeft, maar de hitte heeft het
parcours wel zwaar gemaakt. De as
faltwegen zijn zacht geworden, zuigen
als 't ware aan je voeten en dat maakt
natuurlijk alles veel zwaarder. Haar
we zijn allemaal goed getraind en dus
hopen we maar op het beste.
Onderweg was het weer als van
ouds. Op verschillende punten werden
verversingen aangeboden door grote
firma's en fabrieken en zelfs kreeg
iedere deelnemer een scheermesje
Je moet er als wandelaar nu eenmaal
petjes uitzien, niet waar?
De eerste dag zat er op.
Maar de tweede is de zwaarste....
Wat dan?
De weg naar de Europese vrede is
een moeilijke weg. Zeker, behalve in
Griekenland is er in Europa geen open
lijke strijd met wapengeweld, maar
vrede is er allerminst, en daarvan zal
men ook niet kunnen spreken, aleer
het Duitse volk een regering bezit die
weet waaraan zij zich ten opzichte van
de andere mogendheden te houden heeft
en aleer in de Oude Wereld een zeker
economisch evenwicht verkregen is.
De conferentie te Parijs, welke
Marshali's plan tot het verwezenlijken
van dit evenwicht heeft uit te werken,
is begonnen met grote voortvarendheid.
Niet alle twee en twintig uitgenodigde
landen zijn, gelijk men weet, opgeko
men. In het oosten houdt de Sovjet
Unie haar buren van deelneming aan
de besprekingen terug. Politieke en
economische afhankelijkheid dwingt
menige regering zich van overleg met
de west-Europese landen te onthouden,
hoezeer ook die volken behoefte mo
gen hebben aan leniging van hun eco
nomische nood. Stalins wil is daar wet
en het Kremlin handhaaft volhardend
zijn invloedssfeer. Wie zich daaraan
onttrekken wil dient wèl te weten wat
hij doet. Hoe moeilijk dit somtijds is
blijkt wel uit de houding van de rege
ring te Praag, die eerst tot medewer
ken besloten had, doch zich enkele da
gen later teruggetrokken heeft. Ook
de houding van Polen is nog onzeker.
In ieder geval hebben de naties
welke zich tot samenwerking bereid
hebben verklaard de deur, die toegang
geeft tot de conferentiezaal, open ge
laten. Slechts voor één land is een uit
zondering gemaakt, en wel voor Span
je. Zolang Franco daar oppermachtig
is zal het geen deel mogen nemen aan
de gezamenlijke herstelwerkzaaseheid
en dus van het resultaat der bespre
kingen geen onmiddellijk voordeel ge
nieten. De uitsluiting van Spanje laat
zich overigens slecht rijmen met de
geest van Marshall's plan, dat immers
een zuiver economisch doel heet te
hebben en van politieke tegenstellin
gen niet weten wil. Intussen zal Span
je toch, zij het indirect, de voordelen
van het Europees herstel, indien het
uiteindelijk tot stand komt, kunnen ge
nieten, evenals de landen welke zich
tot dusverre afzijdig houden. Economi
sche welvaart toch wordt niet door
staatkundige grenzen gestuit.
De grote moeilijkheid blijft natuur
lijk het probleem Duitsland, dat nog
altijd niet de vredesvoorwaarden der
overwinnaars kent en waaromtrent men
moeilijk zonder Russische medewer
king een definitieve beslissing neme»
kan. Want een grondig economisch
herstel der -'uitse landen is ondoenlijk
wanneer me. oost en west gescheiden
houdt. Ook te Washington is men daar
voor natuurlijk niet blind. Vandaar
dat het Witte Huis dezer dagen gene
raal Clay, de militaire gouverneur der
Amerikaanse zóne, opdracht gegeven
heeft om evenwichtige toestanden, zo
wel politieke als economische, in Duits
land te verwezenlijken, opdat ook
Duitsland zijn aandeel hebben kan in
het Europees herstel. Natuurlijk zal
het generaal Clay niet onmogelijk zijn
met de bevelhebbers der Engelse cn
Franse zones tot een redelijk vergelijk
te komen, maar hoe zal hij zijn op
dracht kunnen volbrengen zonder Rus-
lands medewerking?
Economische samenwerking met een
veilig en productief Duitsland aldus
redeneert Washington is voor het
herstel van Europa onontbeerlijk; maar
hoe kan Duitsland en nog afgezien
van het deel van Duitsland dat binnen
de Russische machtssfeer ligt in
werkelijkheid productief en veilig zijn,
zonder dat het innerlijk is versterkt?
Een Duitse federatie met een centrale
regering kan in economisch opzicht
nooit op krachten komen zonder een
zekere mate van economische onafhan
kelijkheid; en dit is niet iets wat bijv.
door Frankrijk vordt begeerd.
Hoe voortvarend het werk te Parijs
ook werd voorbereid, de voltooiing er
van zal zeker heel wat voeten in de
aarde hebben en aanleiding geven tot
tal van politieke verwikkelingen. Men
kan het economische leven nu eenmaal
niet van het politieke scheiden en
juist over de politieke verhoudingen
wordt men het niet gemakkelijk eens.
De opdracht die Generaal Clay ont
vangen heeft is nauwelijks uitvoer
baar.
U.
Ook de Nederlandse marine is vertegenwoordigd bij de vierdaagse afstands
marsen, welke Dinsdag te Nijmegen zijn begonnen.