MONICA
Erfenis van millioen dollar
wacht op verdeling
„De aanval op St. Nazaire's
grootste droogdok"'
DE P AMPUS—PIRAAT door J. D. VAN EXTER
DAMRUBRIEK
Verloofd.
Groninger scharenrlijper had Uef,t weer gaan zwerven, maar de
rijke lamilie in Amerika
Frankrijk wenst meer
babies
Een oorlogsherinnering
door
JORO
Een kerkelijke stalknecht
m
W p-"'
Nadelige mode
Voorzichtig met vuur in de
duinen
FEUILLETON
Wij luisteren naar
De jeugd smeedt beebte
banden tussen België en
Nederland
Br was eens een vader, die drie
zonen had. Hg leefde lang geleden
z'a zwervend bestaan van kermis
reiziger. Toen de vader en de moe
de», jong nog, gestorven waren, be
sloten twee der wezen, de broers
Peter en Christiaan, hun geluk in
Amrika te beproeven. De derde zoon
Koert stierf enkele jaren nadien in
Duitsland, ongehuwd en zonder kin
deren.
Deze geschiedenis, die zich. bijna
tweehonderd jaar geleden afspeelde,
werd twaalf jaar geleden plotseling
weer actueel, doordat er bericht uit
Amerika kwam, dat de afstammelin
gen van Peter gezocht werden, daar
de nazaten van broer Christiaan 18
millioen dollar hadden nagelaten,
waarvoor geen erfgenaam aanwezig
was, aldus het Groninger Dagblad.
Wat toch was er gebeurd? Terwijl
Peter na enkele jaren naar Europa
terugkeerde, even arm als hg naar
Amerika was vertrokken, huwde
Christiaan een ryke Amerikaanse
vrouw. En terwijl de arme Peter in
Europa de stamvader van een zwer
vende kermisreizigersfamilie werd,
welke nu eens zijn tenten in Duitsland,
dan weer in Nederland, opsloeg, bleef
het huweljjk van de rijke Christiaan
kinderloos. Toen Christiaan Sch&fer,
zoals de familienaam luidt, in 18(f8 het
tijdelijke met het eeuwigte verwissel
de, liet hij zgn gehele vermogen na
aan een aangenomen kind, de vonde
ling. Henriëtte. Dit meisje was intus
sen getrouwd met de Amerikaan Gar-
ret. Sedert de dood van beide echte
lieden, die geen kinderen hadden, lag
er een bedrag van 17 millioen dollar
op de erfgenamen te wachten.
Duizenden avontuurlijke en leugen
achtige Amerikanen dongen naar de
buit, maar onder hen was er niet één
Schilfer. Na jarenlang naarstig zoe
ken door Amerikaanse juristen ont
dekte men ten slotte, dat er een broer
van Christiaan omstreeks 1785 naar
Europa was teruggekeerd. Nauwelijks
was, nu twaalf jaar geleden, in Ne-
de-land bekend geworden, dat de af
stammelingen van Peter Schilfer ette
lijke millioenen konden opstrijken, of
honderden candidaten meldden zich
aan, waaronder vele Duitsers.
Het bleek al ras, dat Peter Schil
fer, die het beroep der voorvaderen,
die reeds sedert 1600 de kermissen
bereisden, weer had opgevat, slechts
één zoon had gehad, genaamd Chris
tiaan. Ook deze Christiaan zou slechts
één zoon gehad hebben, die weer de
vader werd van negen kinderen. Al
len trouwden met of werden kermis
reizigers. Deze negen kinderen, die
voorzover ze nog leven, thans zeven
of acht kruisjes tellen, woonden of
wonen met hun kinderen, klein- en
achterkleinkinderen in Zwolle, Leeu
warden, Winschoten en Groningen.
Met één van de achter-achter-ach
ter-kleindochters van de oude Peter
hadden we dezer dagen een kort on
derhoud in de Nieuwstad te Gronin
gen. Ze is getrouwd met een arme,
maar eerlijke Groninger scharenslijper.
Zijn vader was scharenslijper en
hetzelfde werden zijn vier broers. De
zusters bleven ook niet helemaal het
vak ontrouw, want ze huwden allen
met metaalbewerkers. Vroeger trok de
Nijstadbewoner wel met vrouw en
kar door de dorpen, maar thans loopt
hij zijn veertiendaagse route door de
Groninger straten. Zijn vrouw zou het
NEGEN KINDEREN PER GEZIN
HET IDEAAL
De Franse regering voert op het
ogenblik een plan uit, dat ten
doel heeft Frankrijk met de „ge
zondste mensensoort van Europa
te bevolken". De aanleiding tot bet
opstellen van dit plan was de ern
stige vermindering van het aantal
huwelijken en geboorten tijdens de
oorlog.
Vooral het huwelijk wordt zeer ge
stimuleerd. Is de ene partner een
vreemdeling, dan moet men unnen
aantonen dat het huwelijk politiek niet
ongewenst is. Bovendien moeten dege
nen die willen trouwen zich aan een
medisch onderzoek onderwerpen, op
grond waarvan de arts het huwelijk
aan- of afraadt
Op het stadhuis houdt de ambte
naar van de burgerlijke stand, alvorens
hij het trouwboekje overhandigt, 'n
toespraak van een half uur, waarin
hij het belang van een groot gezin
naar voren brengt. In het trouw
boekje is plaats voor de namen van
9 kinderen. Hij voegt er dan aan toe:
man is lichamelijk niet meer tegen 't
harde zwerversbestaan opgewassen.
„Als u de erfenis hebt, koopt
natuurlek een salonwagen en gaat
weer zwerven," vroegen we. Maar
het scharensiypersgezin bleek de
Groninger nuchterheid niet te heb
ben verloren en maakte zich geen
illusies. We hebben meer aan één
dollar in de hand, dan honderddui
zend in de lucht, is hun parool. En
dus blijven ze hun eenvoudig be
staan voortleven. Geen luxe of over
daad is er te vinden ln hun woning
en slechts zeer zelden gaan ze bij
Hartne Pappie in de Njjstad een
glaasje bier drinken.
Maar helemaal zonder verwachtin
gen zijn ze toch niet. En wat een won
der! Een advokatenkantoor in Zwolle
heeft een oom, nog na de bevrijding,
10.000 gulden voor zijn kans op een
aandeel in de erfenis geboden! Mocht
toch nog een hoop centen hun in de
schoot vallen, dan zullen ze inderdaad
met een salonwagen door Nederland
trekken en de rest van hun geld in
'n safe zaak in de stad beleggen. Maar
voorlopig trekt de man nog met de
scharesliep langs de stadse straten,
in de hoop, dat zoveel mogelijk Gro
ninger huisvrouwen hem messen en
scharen ter slijping aanbieden. En zijn
naam moet vooral niet in de krant,
want dan gaan alle Groningers hem
met de vinger nawijzen en zeggen:
„Kiek die scheeresliep ies, die hét 'n
miljoen dollar, moar gain senten." Ze
rekenen op niks, ze moeten het eerst
in de hand hebben. En zo doen alle
neven en nichten, die nu als eigenaar
van grote en kleine spullen op de ker
missen van Noord-Nederland staan.
Mogen ze spoedig de dollars in han
den hebben. Dat het dan feest op de
Nijstad, de Groninger Jordaan, zal
zijn, zal wel niemand betwijfelen.
CJonvright R.D.P
De kerkeraad der Geref. Kerk van
Ruinerwold-Koekange heeft be
sloten teneinde „het paardenge-
druis onder de eredienst zoveel
mogelijk te voorkomen" terug te
keren tot een oude instelling, n.1.
het benoemen van een kerkelijk
stalknecht. Deze zal het toezicht
hebben op de paarden van hen,
die met paard en wagen ter kerke
komen. De kerkeraad zal deze
functionnaris, die geen fooien aan
nemen mag, daarvoor honoreren.
Qeen onzer, Nederlandse opvarenden
van H.M. „Campbeltown", kon
vermoedden toen wij 15 November
1941 te Liverpool deze bodem verlie
ten, nog eens iets van het schip te
horen.
Op bovenvermelde datum ging H.M.
„Campbeltown" terug naar de Engel
se-marine, maar niet, zoals wij dach
ten, om wegens hoge leeftijd bij het
oudroest geborgen te worden. Nadat
alle overtollige dingen van boord ge
bracht waren, werd de boeg, het aan
varingschot en de voorpiek, zeer ver
sterkt, waarna men in het voorschip
ongeveer vijf ton explosieve lading
aanbracht. Het schip werd met een
zeer klein aantal uitgelezen vrijwilli
gers bemand, hetwelk bewees, dat het
een zeer bijzondere opdracht te ver
vullen zou krijgen en de 27ste Maart
stak men in zee. Aan boord bevonden
zich buiten de bemanning, een aantal
z.g. Commandotroepen, soldaten, die
men het vechten in de perfectie had
geleerd. Vier motortorpedoboten bege
leidden de „Campbeltown" en toen de
Commandant die avond alle opvaren
den bij elkaar riep en hen vertelde,
dat het doel van hun gevaarvolle
onderneming was het kolossale Nor-
mandiëdok te St. Nazaire te vernie
tigen, ging er een hoera op.
Het Normandië-dok, zo genoemd
naar het Franse schip van die naam,
Om op het riviertje De Linge in de Betuwe de scheepvaart te bevorderen
en de wateiafvlocing beter te laten verlopen, werd elk jaar het riviertje
ontdaan van alle waterplanten met behulp van een doodgewone zeis. Thans
heeft men hiervoor echter een nieuwe machine vervaardigt, die alle water
planten tot aan de bodem afsnijd. Men zou het een waterplantenmaai-
machine kunnen noemen.
en waarvoor het gebouwd was, was
het enige dok buiten Duitsland, wahr
de „Tirpitz" zou hebben kunnen dok
ken. Daarom had de Engelse regering
besloten dit dok, het koste wat het
koste, te vernielen.
De Commandotroepen en de M.T.B.'s
hadden opdracht machines en pomp-
installaties aan de wal op te blazen
en bovendien zouden de M.T.B.'s
trachten de bemanning weer aan
boord te nemen. Ten 0.15 uur van de
28ste Maart bevonden zij zich aan de
mond van de Loire, stomende met ge
ringe snelheid om niet te vlug de aan
dacht van de vijandelijke kustbatterij
tot zich te trekken.
De R.A.F. voerde gedurende een
uur een hevig luchtbombardement
uit boven de haveninstallaties, hetwelk
als een afleidingsmanoeuvre bedoeld
was en schitterend gelukte. Door de
explosies der bommen en het hels
spektakel van het afweergeschut,
werd het geronk der motoren door de
Duitsers niet gehoord en in het duis
ter van de nacht voer men allengs
dichter naar de dokingang, die zich
direct aan de rivier bevond. De Com
mandant blikt op zijn horloge en dan
worden de machines op volle kracht
vooruit gezet. De M.T.B.'s volgen en
dan voelt men een schok. De ver
sterkte boeg heeft zonder veel moei
te de torpedonetten, die de haven af
sluiten, vanen gescheurd en met acht
tien myl's vaart stormt de „Campbel
town" op haar doel af.
Maar nu zijn de Duitsers ook wak
ker geworden en eerst één, maa^ dan
zes en meer zoeklichtstralenbundels
worden op haar gericht. Een hagel van
granaten volgt, maar de snel voort
jagende schepen vuren weinig of niet
terug om hun juiste positie niet te
verraden. Op de „Campbeltown" val
len slachtoffers, maar wonder boven
wonder wordt de brug niet getroffen
en het schip jaagt voort. Nog enige
tientallen meters en dan stormt de
torpedojager het dok in. Een ontzet
tende schok en gekraak wordt ge
hoord, terwijl het schip tot aan de
brug in de zware dokdeuren dringt.
Het vuren heeft echter niet opgehou
den en vlug wordt de lont der explo
sieve lading met vertraagde werking
ontstoken, waarna de bemanning de
gewonden en doden in de motortorpe
doboten overbrengt en de Commando
troepen zich naar de wal begaven
om hun opdracht uit te voeren.
De Duitsers schijnen zo onthutst
door deze onverwaclfte en stoutmoe
dige daad, dat de vernielingswerken
van de dokinstallaties op zeer weinig
tegenstand stuiten en in goede orde
worden volbracht.
Ook hebben de M.T.B.'s nog enige
torpedo's met vertraagde werking in
de deuren der andere dokken gejaagd
waarna de terugreis wordt onder
nomen.
Even nog is er een hachelijk mo
ment als ze buiten de rivier gekomen
plotseling door vyf Duitse torpedo-
boten worden aangevallen. Zij verde
digen zich zo goed mogelijk, maar
spoedig komt hulp opdagen. Twee
Engelse torpedobootjagers schieten
toe en nemen het gevecht over, waar
na de Duitsers op de vlucht slaan.
Enkele soldaten der achtergebleven
Oplossing probleem 46.
Stand: Zw. 10 sch. op: 1, 13, 18, 19,
20, 22, 23, 24, 32, 37.
Wit 10 sch. op: 11, 26, 30, 31, 33, 35,
40, 42, 43, 48.
Opl. 1. 11—7 (1x12), 2. 33—28 (22x33),
3. 43—38 (32x43), 4. 48x28 (23x32 of
37x48), 5. 40—34 37x48 of 23x32), 6.
30—25 (48x30), 7. 25x23 (18x29), 8. 31—
27 (32x21), 9. 26x19 (24x13), 10. 35x331!
En nu nog even het volgende
standje: Zw. 9 sch. op: 4, 10,
17, 18, 22, 27, 31, 35, 40. Wit
9 sch. op: 19, 24, 30, 33, 36, 38,
39, 42, 47. Wit speelt als volgt:
1. 39—34 (40x20), 2. 33—28
(35x13), 3. 28—23 (18x29), 4.
38—32 (27x38), 5. 36x9 (4x13),
6. 42x4!!
Ter oplossing voor deze week;
Probleem 47 van
O. G. van Veen te Alkman*.
(Zie diagram).
Zw. 9 sch. op: 7, 8, 9, 11, IS,
15, 20, 35, 37.
Wit 10 sch. op: 18, 22, 23, 24,
29, 32, 39, 41, 43.
29, 32, 34, 39, 41, 43.
Wit speelt en wint!
Commandotroepen, die er niet ln ge
slaagd waren op tyd te embarqueren
vertelden, na uit hun krijgsgevangen
schap ontslagen te zijn, dat precies
drie uur na het ontsteken der lading
en terwyl vele hoge Duitse autoritei
ten zich aan boord van de „Campbel
town" bevonden om te beraadslagen
hoe zy het wrak uit het dok zouden
verwijderen, het schip met een donde
rende explosie uit elkaar vloog. Hier
bij werd het dok zelf ernstig bescha
digd, zodat het voor vele maanden on
bruikbaar was. Later op de dag ex
plodeerden de torpedo's, waardoor een
nieuwe paniek ontstond.
Het Nederlandse Belastingmu
seum te Rotterdam, dat allerlei
curiositeiten op het gebied van de
smokkelhandel bewaart, is thans
verrijkt met een paar moderne
damesschoentjes.
Deze schoentjes hebben een holle
sleehak, waarin de draagster de
viezen over de Belgische grens
smokkelde.
Waar moet het heen, als dit
snufje mode wordt?
Ondanks de vele dringende waar
schuwingen zijn er nog altijd wande
laars in de vrijgegeven duinen, die roe
keloos omgaan met lucifers en rookma-
teriaal. Dientengevolge zijn reeds kilo
meters fraai duinterrein in zwarte
„verschroeide aarde" veranderd. De
brandweer van Bloemendaal moest bij
voorbeeld op een dag tweemaal uitruk
ken om branden te blussen, langs de
eeweg, waar het vuur gretig voedsel
vindt in de droge duinbeplantingen. Met
aandrang wordt het publiek, dat een
wdhdeling in vrij duinterrein toch zeker
naar waarde weet te schatten, gewezen
op het gevaar, dat tweeledig is: ten
eerste wordt de verwoesting van na
tuurschoon geriskeerd en ten tweede
loopt men de kans, dat duinterreinen
voor het publiek wegens brandgevaar
worden gesloten.
is
NAAR HET ENGELS
VAN BERTA RUCK
DOOR: J. JURbSEN
58
antipathie
„Bedoel je, dat je een
tegen me hebt?"
„Ik ken je nauwelijks goed genoeg
„Ik hoop het 'genoegen te hebben u cm van sympathie of antipathie te
een nieuw boekje te overhandigen spreken", zei ik koel, „en wat hebben
als dit vol is". wij daarenboven gemeen, zodat we
r> i j kunnen verwachten, dat we het goed
Overal wordt de aandacht van het yinden samen?„
Publiek op kinderen gevestigd. Boven
de meeste plaatsen van de metro kan
men lezen: „Gereserveerd voor aan
staande moeders".
Deze zomer brengen duizenden kin
deren hun vacantie door in chalets van
de vroegere SS in de Franse bezet
tingszone van Duitsland. De minister
voor de Jeugd. Bourdan, heeft gezegd,
dat het volgende jaar een millioen 'rin-
deren hun vacantie op staatskosten zul
len doorbrengen. „Voor gezondheid en
sport van de jeugd moet de staat ver
antwoordelijk zijn".
Ik wist, wat een hopeloze vraag dat
was.
„Wat heb je dan gemeen met
Ik begreep, dat hy Sydney Vande-
leur bedoelde, maar hij sprak die naam
niet uit. maar vervolgde „bijvoor
beeld, met een man als Montrésor? Je
bent een en twintig en hij is vijftig,
misschien zestig. Toch praat je met
hem en je schijnt het goed met hem
te kunnen vinden ook".
„Natuurlijk", zei ik.
De Baas zweeg.
Het scheen een lange discussie te
zullen worden. Ik ging op de tuin
bank zitten een paar stappen van hem
af en hij leunde tegen een lage tak
van de bruine beuk.
Ik draaide mij een beetje om, om
naar de glimmende, witte torentjes
van een tabaksplant te kijken, die
achter de bank groeide en de geur
op te snuiven. Wij hadden er inder
tijd hele bedden van, en 's avonds
kon je de geur door de hele tuin
waarnemen....
„Majoor Montrésor heeft je immers
zelf verteld, dat hii mijn hele familie
gekend had", ging ik voort. „Hij kende
al de plaatsen waar ik geweest ben,
vóór ik alles wat mij dierbaar was,
moest verlaten, om voor mijn onder
houd te eaan zwoegen in die afschuwe
lijke stad van jou".
„Je spreekt, alsof de City mij toebe
hoorde alsof ik er voor aansprake
lijk was. dat je daar moest werken, als
of ik de schuld had aan dat alles! Is
dat rechtvaardig? Moet je voyrtgaan.
dat aan mii te wijten? Stel je liever
eens voor. Nancy. dat ie mij niet daar
het eerst ontmoet had."
Voor de eerste maal noemde hij mij
onwillekeurig en heel gewoon bij mijn
naam.
„Denk je niet", ging hij voort, „dat
we het dan samen vrij goed hadden
kunnen vinden?"
„Hoe kan ik dat welen?" zei ik. Ik
voelde nog niets voor zijn voorstel.
„Tracht je eens voor te stellen", hield
hij vol, „dat ik je in je eigen huis ont
moet had, net als die hoe heet hy
oo weer
De naam Vandeleur zweefde weer
tussen ons net als de vleermuis.
„Net als Montrésor. Stel je voor, dat
je nooit op de N. O. was geweest er
nooit zelfs van gehoord had, dan zou er
m plaats van al dat gekibbel en al dat
geplaag
„Mijn enige toevlucht", dacht ik, en
die wil hij mij ontnemen".
„zeker en vast tussen ons iets ge
weest kunnen zijn, dat op vriendschap
leek".
„Ik weet het niet", zei ik koppig.
Hij veranderde even van plaats.
Ik kon zijn gezicht niet onderschei
den.
„Maar ik weet het wel. Ik weet, dat
je dat je
Hij wachte even.
„Nu?" zei ik, niet erg op mijn gemak.
Wat kan ik?"
„Je zou heel geschikt tegen me kun
nen zijn, als je wou".
Ik ben er van overtuigd, dat hij be
doeld had, heel iets anders te zeggen,
maar dat het hem uit de mond was ge
vallen. Het zou veel natuurlijker voor
nem geweest zijn, om nog een uur lang
door te gaan met argumenteren.
Hij weet niet. dat een vrouw veel ge
voeliger is voor de geringste waarde
ring dan voor een logisch argument.
„Heel geschikt!"
Hij vond mij daar dus toe in staat.
Ik was blij, dat het zo donker was
onder de beuk, want ik wilde niet, dat
bij zien zou, dat zijn woorden enig ef
fect gehad hadden, en ik van verbazing
bloosde. Ik wilde niet aarzelen, maar
ik wist niet zo gauw, wat ik zeggen
moest. Ik was blij, dat hij een eindje
van my afstond
Daar kwam hij opeens naast mij zit
ten.
„Wel?" vroeg hij vol verwachting.
„H'm heel goed", hoorde ik mij
met een zucht zeggen.
„Je bedoelt dus, dat je wilt?" en hy
voegde er haastig aan toe: „Er is dus
vrede tussen ons?"
„Ja" Het kwam er niet zo heel vol
mondig uit.
„En in plaats van officieel verloofd",
hij lachte even, „zullen we dus nu
vrienden zijn echte kameraden?"
„Zoals je wilt," ik zuchtte weer. „Je
hebt promotie gemaakt", zei ik daarop,
ik wilde niet al te beleefd zijn.
„Nancy, ik weet dat er heel wat aan
mij mankeert", zei hij openhartig. „Je
moet wel denken, dat ik een ellendig
humeur heb."
„Nu," zei ik, „je schopte Cariad flink,
is 't niet?"
„Hij verdient het. Hij is ontzettend
bedorven. Moeder bederft iedereen...."
„En je hebt Theo aan 't schreien ge
maakt".
„Dat zal haar goed gedaan hebben."
„Dat deed het niet. Ze was vandaag
weer even erg". Wordt vervolgd.
De ronde van Zwitserland is ver
reden. Hier ziet men de winnaar
Diggelman links, terwijl hjj het
dorpje Vaduz doorrijdt. De inwo
ners vuren de wielrenners terdege
aan.
Vrijdag 22 Augustus 1947
Hilversum L 301 m geeft nieuws om
7, 8, 1, 7, 8, 10.30 uur. KRO: 7.45 Fan
tasie van Chopin; 8.15 Pluk de dag; 9.—
Symphonieconcert; 10.15 Uit het Boek
der Boeken; 10.40 Scala koor; 11.— De
Zonnebloem; 11.35 Als de ziele luistert;
11.45 Populair orgelspel; 12.33 Har
monieconcert; 1.50 Van man tot man;
2.20 Klein Duimpje; 4.30 Solistenparade;
5.15 Ettens mannenkoor; 6.Fantasia;
7.15 Liederen van Faure; 7.40 Victor
Sylvester en zijn orkest; 8.20 Kurhaus-
concert; 9.20 Wapens in een klooster,
hoorspel; 10.50 Dansmuziek; 11.30 Pot
pourri-potpourri.
Hilversum H, 415 m geeft nieuws om
7, 8, 1, 6, 8, 11 uur. VARA: 7.30 Mu
ziek bij het ontbijt; 8.18 Opera-pro
gramma; 9.35 gr.pl. VPRO: 10.—
Morgenwijding. VARA: 10.20 De Re
genboog; 10.45 Sopraan en piano; 11.15
Een bosje van dit; 11.30 Lichte orkest
klanken; AVRO: 12.— Spaanse en
Zuidamerikaanse klanken; 1.15 Zigeu
nerorkest; 1.45 Zwitserse koren; 2.20
Kerkorgelconcert; 3.20 Debussy-herden-
king. VARA: 4.30 Tussen twaalf en
zestien; 5.00 Reisimpressies; 6.20 Old
Friends. VPRO: 7.30 Cursus; 8.05
Le miror de Jésus; 8.30 Wij voeren
om de Zuid. VARA: 9.00 Men
vraagt...; 9.45 Streekuitzending; 10.15
Filmpremière. VPRO: 10.40 Avond
wijding. VARA: 11.15 Symphonie
concert
Naar aanleiding van de scholieren
uitwisseling tussen Nederland en Bel
gië wijst het Belgische blad „De Stan
daard" op het grote belang van deze
bezoeken voor de toenadering tussen
beide landen.
„Men late zich niet in war bren
gen door de anti-Vlaamse propaganda
Uie zegt dat de Nederlanders stijf,
nooghartig, verwaand en puriteins
zijn", aldus het blad.
„Onze jeugd, die de frisse gave jeugd
van Nederland heeft leren kennen en
waarderen, zal als één man achter de
Nederlandse politiek onzer regering
staan. Uit haar rijen zullen eens de
mannen opstaan die de Lage Landen
nog inniger met elkaar zullen verbin
den". besloot de Standaard.