Nederlandse regering te
bemoeizuchtig?
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN ?0e Jaargang no. 9626
Sumatra's Oostkust wordt
autonoom gebied
Er is geen terug
Weerbericht
Vrijdag 3 Oct. 1947
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Er zijn te veel
ambtenaren
Wederom Joodse
schepen voor Palestijnse
kust
Frankrijk is uitgeput
Saargebied autonoom
Acht jaar
tegen Mooyman geëist
Churchill en Kroonprins
van Zweden zijn
verhinderd
Prinses Armgard en Prins
Aschwin bij doopplechtigheid
Burenruzie met nood
lottig gevolg
Valkenburg, Bergen,
Schoorl en Texel waren
de vacantiecentra
Auto met vijf mensen
te water
Oost-Indonesisch
kabinet afgetreden
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Giro 449041
Dir.: J. Bijlsma
HELDERSE C0ÜRAi\T
TARIEVEN:
Advertenties: 16 cent per
millimeter. Familieberichten
20 cent per m.m. Kleine ad
vertenties („Juttertjes") lot
15 woorden 1.elk woord
meer 5 cent.
Abonnementen:
per kwartaal 3.90.
Wrnd Hoofdredacteur: Jac. Broecsen, Rayonredacteur G. A. Dekkers
Vierenzestig van elke honderd
stemgerechtigde Nederlanders vin
den de regering niet zuinig, 40 pet.
vindt dat de overheid zich met te
veel dingen bemoeit, 11 pet. met te
weinig. Dit bleek uit een enquête
van het Nederlandse Gallup-instituut.
Het Gallup-instituut heeft de menin
gen over dit onderwerp verder on
derzocht door het publiek te vragen:
„Met welke dingen kan de regering
zich minder bemoeien, zonder na
delige gevolgen voor ons volk als
geheel?"
De antwoorden (natuurlijk alleen
van de mensen, die vinden dat er nu
teveel overheidsbemoeiing is) luiden:
Minder bemoeien met:
16 pet. handel, industrie, bedrijfs
leven enz.
8 pet. landbouw, veeteelt, boeren
bedrijf.
2 pet. prijzen, prijsbeheersing.
2 pet. wederopbouw, huisvesting.
5 pet. distributie (afschaffen).
2 pet. contröle-instanties (CCD af
schaffen e.d.)
1 pet. grenscontrole, douane e.d.
6 pet. diversen.
2 pet. geen mening.
Aan de voorstanders van meer
staatsbemoeiing werd gevraagd: „Met
welke dingen moet de regering zich
nog meer gaan bemoeien, vindt u?"
Zij antwoordden: Meer bemoeiien
met:
4 pet. armen, arbeiders, sociale zor
gen e.d.
1 pet. handel en industrie.
1 pet. landbouw, veeteelt, boeren
bedrijf.
2 pet. prijzen, prijsbeheersing, winsten.
2 pet. wederopbouw, huisvesting.
4 pet. diversen.
Men meent dus:
Te veel overhéidsingrijpen is er voor
al in het economisch leven, te weinig
in de eerste plaats op sociaal gebied.
TE VEEL AMBTENAREN?
In Maart van het vorig jaar stelde het
Gallup-instituut een vraag over de
ambtenaren in ons land, die in het
kader van deze enquête dus bijna an
derhalf jaar later herhaald is.
De vraag luidt:
„Men hoort wel eens, dat er tegen
woordig teveel ambtenaren zijn. Ande
ren beweren daarentegen, dat er te
genwoordig veel ambtenaren nodig
zijn. Wat vindt U: Zijn er teveel of
zijn ze nodig?"
En de antwoorden:
In Maart 1946 Nu
Er zijn teveel ambtenaren 73 70
Zij zijn nodig 17 14
Geen oordeel 10 16
De openbare mening daarover is dus
practisch niet veranderd en evenals bij
het eerst onderzoek bleek, vinden
mensen van alle politieke richtingen,
dat er te veel ambtenaren zijn.
Van de K.V.P.-ers geeft 68 pet. dit
antwoord, van de P.v.d.A.-stemmers
73 pet., van de a.r. 75 pet., van degenen
die P.v.d.V. stemden 93 pet.
„Op welke gebieden kunnen naar Uw
mening ambtenaren gemist worden?"
Antwoord verder: 32 pet. de distri
butie; 22 pet. controle-diensten als de
C.D., V.V.O., prijsbeheersing, crisis
ambtenaren etc; 16 pet. rijksbureaux,
div. bureaux; 4 pet. politieke opspo
ring, P.R.A.; 3 pet. leger, departement
van oorlog enz.; 15 pet. diverse andere
en algemene opmerkingen als „alle-
Een schip met ongeveer 1500 ille
gale Joodse immigranten, de „Padu-
can", heeft ter hoogte van Haïfa het
anker uitgeworpen. Later werd ge
meld, dat de immigranten zonder in
cidenten te Haïfa zijn ontscheept
In Jeruzalem is officiéél bekend ge
maakt, dat geringe tegenstand gebodqn
werd toen Britse mariniers zich aan
boord begaven van een van de twee
schepen met Joodse immigranten de
Paducan en de Northlands binnen
de territoriale wateren van Palestina.
De schepen vervoerden ongeveer 3850
passagiers, allen zonder visum, en wer
den bewaakt door Britse torpedojagers.
°e kaden te Haïfa zijn door militairen
afgezet. Zoeklichten verlichten de ha-
Ven, terwijl dieptebommen tot ont
ploffing worden gebracht om even
tuele saboteurs, die zich in het water
mochten bevinden, af te schrikken.
Officiéél wordt nog gemeld, dat de
immigranten naar Cyprus zullen wor
den overgebracht.
Dit semi-officiële bron wordt ver
bomen, dat nog vijf schepen met Jood-
Se immigranten in havens van de Mid
dellandse Zee het anker gelicht heb-
of spoedig zullen lichten.
maal" en „alle corrupte" e.d.
(Velen noemen meer dan een ambte
naren-categorie, totaal daardoor hoger
dan 70 pet).
Hier blijkt dus weer, dat men meent,
dat de reglementering van en de con
trole op het bedrijfsleven (distributie,
C.C.D., Rijksbureaux als het minst
noodzakelijk gevoeld wordt. Niemand
noemt politieambtenaren e.d.
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken, George Bidault, heeft na een
onderhoud van bijna een half uur met
President Truman verklaard, dat
Frankrijk uiterlijk tegen 1 Nov. zijn
voorraad aan dollars, waarmede de
noodzakelijke invoer uit de Ver. Staten
moet worden betaald, zal hebben uitge
put. Bidault voegde hieraan toe, dat
de toestand van Frankrijk wanhopig
was en gaf toe, dat andere dollarbron
nen in November en December zouden
moeten worden aangeboord, daar de
Franse regering anders gedwongen zou
zijn haar aankopen van steenkool, tar
we en dringend benodigde grondstof
fen in de V. S. drastisch te beperken.
Een woordvoerder van het Franse
ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft verklaard, dat het Saargebied,
hetwelk een sleutelpositie in mijnbouw
en industrie van het door Frankrijk be
zette deel van Duitsland vormt, een
autonoom gebied zal worden, indien
het op Zondag aanstaande te kiezen
parlement de reeds opgestelde grond
wet aanvaardt. Economisch zal het
Saargebied één zijn met Frankrijk.
Naar verluidt zal de landsverdedi
ging en de buitenlandse politiek door
Frankrijk behartigd worden.
Nederland
krijgt schadevergoeding
Het Intergealliëerd Bureau voor
Schadevergoedingen te Brussel heeft
tijdens zijn twaalfde zitting de toewij
zing goedgekeurd van de uitrusting van
negen Duitse fabrieken voor oorlogs
productie, een waarde vertegenwoordi
gend van acht en een half millioen
Reichsmark. Onder deze groep aange
wezen fabrieken bevinden zich die van
Messerschmidt, Focke Wulf en Junckers.
Onder andere Neder lan d zal van
deze uitrusting zijn deel ontvangen. De
gehele Junckers-fabriek is aan Frank
rijk toegewezen.
INDONESISCHE KWESTIE HEDEN
IN DE VEILIGHEIDSRAAD
De Veiligheidsraad zal heden met
als enige punt op de agenda de Indo
nesische kwestie, bijeenkomen. Het
voorlopig rapport van de consuls zal
ter sprake gebracht worden.
Nog steeds proberen Joden nit Europa In Palestina te komen. Een schip met
445 Joodse passagiers aan boord werd weer door de Engelsen voor de
Palestijnse kust aangehouden. De opvarenden werden op Cyprus
geïnterneerd.
Babies
geen export-artikel
Een oorlogsbruid schreef uit Ame
rika een brief aan een ouderling
van haar vroegere kerkelijke ge
meente in Engeland, die tevens
voorzitter was van een comité
voor het onderbrengen van kinde
ren, dat zij ook dolgaarne voor een
baby in aanmerking zou willen
komen en dat er in de U.S. een
groot te kort was aan babies.
De ouderling antwoordde prompt
terug: „Het spijt me zeer U niet
aan een baby te kunnen helpen.
Babies zijn niet voor export be
schikbaar. Wij hier in Engeland
hebben elke baby hard nodig om
het Oude Land op de duur op de
kaart te behouden".
Gisteren heeft Dr. van Mook een be
spreking gehad met het voorbereidend
comité voor de vorming van een auto
noom gebied Sumatra's Oostkust. In
verband ook met hetgeen aan deze be
spreking is voorafgegaan werd, vol
gens een officieel communiqué, over
eenstemming bereikt het gebied van
Sumatra's Oostkust, waar thans de Ne
derlandse regering rechtstreeks ver
antwoordelijk is voor de orde en de
veiligheid, zal tot autonoom gebied ge
maakt worden. (Daerah Istimewa Su-
matra Timoer).
Hij moest een luchtje
scheppen
Donderdag stond voor het Bijz. Ge
rechtshof terecht de S.S.-man Gerardus
Mooyman uit Voorburg, die als 16-jari-
ge knaap in Duitse krijgsdienst trad,
grote lauweren oogstte aan het Ooste
lijk front en deswege door de Duitsers
in Nederland als reclame-object is ge
bruikt. Hij werd door de hoogste auto
riteiten ontvangen en de toenmalige
burgemeester van Wassenaar, De Block
van Scheltinga, wenste zelfs een plein
naar hem te noemen, hetgeen door
Mooyman geweigerd werd. Naar hij ter
zitting verklaarde, berustte die weige
ring op de overweging, dat andere ka
meraden evenzeer moedig waren ge
weest, maar in de strijd gevallen wa
ren. Intussen werd M. door de Duitsers
overladen met hoge onderscheidingen.
M. zeide, dat hij van mening was, dat
na de capitulatie van Nederland, er
geen oorlogstoestand meer bestond.
Hij had geen invloed op de reclame
die om hem heen gemaakt werd.
De advocaat-fi-caal beschouwde M.
als een gewone militaire collaborateur
en eiste 8 jaren gevangenisstraf met
aftrek der preventieve hechtenis.
De president vroeg nog, waarom M.
onlangs ontvluchtte uit de voorlopige
bewaring, waarop het antwoord luidde:
„Ik vond het voor mijn gezondheid no
dig, er een poosje tussen uit te gaan".
De uitspraak werd bepaald op 16 Oc-
tober.
De Nederlandse S.S.-man Gerard Mooyman, de man die één van de vele
ridderkruizen van de Führer ontving, stond voor het bijzondere Gerechtshof
te Den Haag terecht.
Men meldt ons, dat van de buiten
landse peten, die zijn uitgenodigd tot
het bijwonen van de doopplechtig
heid van Prinses Marijke, alleen de
Groothertogin van Luxemburg met
Prins Felix van Luxemburg persoon
lijk aanwezig zullen zijn.
De Kroonprins van Zweden kan door
het bezoek van de Koning van Dene
marken aan zijn land, niet komen. Hij
zal zich doen vertegenwoordigen door
de Zweedse gezant.
Mr. Winston Churchill is, in verband
met drukke werkzaamheden, verhin
derd over te komen. Zijn echtgenote
zal echter de plechtigheid bijwonen.
Behalve H. M. de Koningin en de
prinsesjes, zullen van de familieleden
van het Prinselijk Paar ook de moeder
van de prins, Prinses Armgard, en zijn
broer, Prins Aschwin aanwezig zijn.
T.a.v. de positie van Prinses Arm
gard en Prins Aschwin wordt van re
geringszijde medegedeeld, dat beiden in
het begin van dit jaar door de minister
van justitie „ontvijand" zijn.
Door een ruzie om de kinderen ont
stond gistermorgen een vechtpartij tus
sen de familie B. en Van der S. te
Nieuw-Amsterdam bij Emmen. De strijd
nam een ernstige omvang en eindigde
toei. de 18-jarige J. B. met een stuk
hout de 24-jarige gehuwde P. van der
S. zodanig verwondde, dat hij bewus
teloos neerviel. Later op de morgen is
het slachtoffer, dat vader van een kind
is, overleden. De dader werd door de
politie gearresteerd.
Paling in..., een tankgracht
Santpoort bezit onder meer 'n tank
gracht als herinnering aan de oorlog.
Men is met man en macht bezig deze
te dempen en toen dezer dagen de
happen zand slechts een klein plasje
hadden overgelaten, bleek zich in het
restant water een kostelijke verzame
ling paling op te houden. Het nieuw
tje lekte uit en tientallen Santpoor
ters spoedden zich naar de vaak ver
guisde Duitse erfenis. Met een flinke
palingbuit, die daar maar voor het op
scheppen lag, keerden zij naar huis
terug.
Landbouwer door stier gedood
De 20-jarige landbouwerszoon Grie-
vink bij Winterswijk is het slachtoffer
geworden van een woedende dekstier.
Toen hij het beest op stal wilde zetten
werd de jongeman door het dier aan
gevallen. Ofschoon zwaar gewond aan
het onderlijf kon Grievink de stier nog
vastzetten, waarna hij bloedend ineen
zakte. Hij overleed kort daarop.
EGYPTISCHE ZEE- EN
LUCHTHAVEN BESMET.
Blijkens een mededeling in de Ne
derlandse Staatscourant heeft de minis
ter van sociale zaken te rekenen van
25 September j.1. de zee- en luchtha
vens van Egypte wegens cholera be
smet verklaard.
Het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek heeft een aanvang gemaakt met
de statistische waarneming van het
binnenlandse vreemdelingenverkeer in
een aantal plaatsen gedurende het zo
merseizoen 1946, waarvan de resulta
ten dezer dagen bekend zijn gemaakt.
Het zal niet algemeen bekend zijn,
dat gedurende de zomermaanden van
het jaar 1946 ruim 28.000 gasten in
Valkenburg (L.) verbleven, bijna 7000
in Bergen (N.-H.) en Schoorl en 16.500
op de Waddeneilanden, dat deze vacan-
tiegangers tezamen 470.000 nachten in
deze plaatsen doorbrachten, dat onge
veer 40 procent van alle gasten in Val
kenburg uit Amsterdam, Rotterdam en
's Gravenhage kwam en bijna 40 pro
cent van de gasten in Bergen en
Schoorl en op Texel Amsterdammers
waren?
Twee verdronken
Donderdagmorgen omstreeks 6 uur
heeft langs de West-Kanaalweg, onder
de gemeente Ter Aar een ernstig ver
keersongeluk plaats gehad, waarbij
twee mensen om het leven zijn geko
men. Omstreeks 6 uur reed een zoge
naamde bellenwagen van de teerfa
briek Uithoorn, waarmede personeel
van dit bedrijf uit Alphen aan de Rijn
en Zwammerdam naar het werk wordt
vervoerd, langs het Aarkanaal. Uit te
genovergestelde richting naderde een
melkauto van de zuivelfabriek Aar-
dam. Vermoedelijk heeft de bestuur
der van de bellewagen, J. Blijleven,
bij het ontwaren van de melkauto te
schielijk geremd, waardoor de wegen
op het gladde wegdek is gaan slinge
ren. Bij het passeren is de bellewagen
met de melkauto in botsing gekomen.
De bestuurder van de bellewagen ge
raakte daarbij waarschijnlijk de macht
over het stuur geheel kwijt, met het
gevolg, dat de wagen regelrecht het
diepe kanaal inreed. Van de vijf in
zittenden konden drie door de bestuur
der van de melkauto tijdig op het dro
ge worden gebracht. Twee hunner ech
ter, de arbeider J. Kauwenhoven uit
Alphen aan de Rijn en G. L. Morsing
uit Zwamerdam, zijn naar men aan
neemt, door de val bewusteloos ge
raakt en verdronken. Hun lijken zijn
later door de politie opgehaald.
Het beroemde Parjjse ballet „Bal-
Iets des Arts de Paris" zal 7 Oct.
a.s. in Nederland arriveren en in
tal van plaatsen van ons land op
voeringen geven. Hier een moment
uit „Spookverschijningen".
De Oost-Indonesische regering heeft
een communiqué uitgegeven, waarin
o.m. wordt verklaard: „In verband met
de situatie ontstaan door het besluit
van de waarnemend president, waarbij
aan de minister-president en minister
van economische zaken, d heer Nadja-
moeddin Daeng Malewa, ontslag werd
gegeven, hebben de overige leden van
het kabinet besloten hun portefeuilles
ter beschikking te stellen en de nodige
stappen te doen teneinde tot de vor
ming van een volledig kabinet te ge
raken.
De president heeft de terbeschikking
stelling aanvaard en de leden van het
kabinet verzocht tot het tijdstip van de
constructie van een nieuw kabinet de
lopende zaken te blijven waarnemen.
De toestand welke zich thans voordoet
kan niet aangemerkt worden als een
kabinetscrisis, omdat het besluit der
ministers en de presidentiële beslissing
slechts genomen zijn om de constructie
van een nieuw kabinet op ruimere ba
sis en met inachtneming van de demo
cratische beginselen technisch te ver
gemakkelijken".
Het schijnt een menselijke eigen
schap te zjjn het verleden als schoon
en goed te zien .In „de goede oude
tijd" waren de kinderen gehoorza
mer, de winters strenger, de effecten
solieder en de wereld was dientenge
volge een aangename woonplaats. De
psychologen hebben het verschijnsel
verklaard en men kan reeds nu voor
spellen, dat men over vijftig jaar de
samenleving van thans in vele toon
aarden zal prijzen.
Hoezeer men echter de verleden
tijd opsiert, hoezeer men tracht hem
te grijpen en vast te houden, 't baat
niet. De tijd snelt voort, de wereld
verandert en hoe zwaar dit menigeen
ook valt de mensen passen zich
bij de veranderde omstandigheden
aan.
Een der feiten, die nog steeds moei
lijk aanvaard kunnen worden is de
vergankelijkheid van het koloniale
stelsel. Door een romantisch gekleurd
en onvolledig onderwijs hebben wij de
indruk gekregen, dat wij geroepen
zijn over een bepaald gedeelte van de
aarde onze zorgen uit te strekken en
dat wij daarvoor op een ruime belo
ning aanspraak mogen maken. Als 't
ooit zo geweest is, dan is nu de tijd
toch wel voorbij. Niet omdat een gro
ter of kleiner deel van het Neder
landse volk dat zo wil. Het verschijn
sel is niet tot Nederland beperkt.
Overal waar de gekoloniseerde volke
ren een zekere graad van rijpheid
hebben gekregen doet zich hetzelfde
verschijnsel voor: men streeft naar
staatkundige zelfstandigheid.
De landen, die van 1500 tot 1900
gekoloniseerd hebben moeten hun
greep laten verzwakken en ervaren,
dat hun gewillige kinderen volwassen
zijn geworden en op eigen benen wil
len staan. Spanje heeft zijn les al hon
derd jaar geleden geleerd toen 't stuk
voor stuk zijn Amerikaanse koloniën
kwijt raakte.
Engeland en Nederland verkeren
nu in de pijnlijke periode, waarin de
lange tijd onmondig gebleven gebie
den zich los maken van het gezag
van het moederland. Dit gaat met
wrijvingen en botsingen gepaard. De
jonge staten, die gevormd worden,
overschatten zich, de oude heersers
onderschatten hen. Engeland, dat in
Voor-Indië de knoop heeft doorge
hakt, moet aanzien dat in Hindoestan
en Pakistan de Hindoe's en Moham
medanen elkaar naar het leven staan.
Engelands hulp wordt ingeroepen om
de rust te herstellen. v
Mogelijk zal Engeland alle gevraagde
hulp verlenen, maar dit betekent aller
minst, dat de oude toestand hersteld
zal worden.
Nederland heeft na de oorlog ge
tracht de ontwikkeling van het Indo
nesische nationalisme bij te houden.
Het poogde de in het verleden gemaak
te fouten te herstellen. Het heeft de
snelheid van het revolutionnaire tempo
niet kunnen verwerken. Als 't na lang
wikken en wegen en na veel aarzelen
een stap vooruit ging, had de Repu
bliek er al weer drie gedaan. Over het
accoord van Linggadjati moest lange
tijd gesproken worden en het werd
met verklaringen en uitleggingen om
geven. Bijna een jaar later verklaren
de felste tegenstanders van Linggadja
ti zich voor uitvoering er van, maar 't
laat zich aanzien, dat zij te laat komen.
Zij, die zich met hand en tand op ver
gaderingen en voor de microfoon ver
zetten tegen verdere concessies niet al
leen, maar voor een herstel van de
oude heer-knecht verhouding, geven
blijk, dat zij niet wijzer zijn dan de
ouders, die menen, dat zij het zakgeld
van hun twintigjarige zoon van één op
twee kwartjes kunnen brengen en
daarmee hun plichten vervuld hebben.
Er is geen terug. Ook voor Nederland
land niet. Zij die terugwillen, vergroten
het gevaar dat straks alle banden tus
sen Nederland en Indonesië worden
losgemaakt. Het eigenbelang dat in
het leven der staten evenmin als in het
persoonlijk leven per sé verwerpelijk
is schrijft een gedragslijn voor, die
leidt tot een Indonesië, dat zijn politie
ke aspiraties bevestigd ziet en dat voor
Nederland een vriend is met wie het
samen aan beider welvaart kan bou
wen.
Het is daartoe nog niet te laat. De
gebeurtenissen van de laatste maanden
moeten aan de extremisten hier en
ginds, aan Soedirman en Gerbrandy
iets geleerd hebben. De mogelijkheid,
tot onderhandelen is weer open.
Een krachtig, rechtlijnig en vertrou
wenwekkend beleid kan ons nog be
hoeden voor de schade en schande, die
wij zouden verwerven, als we te laat
wjjs werden.
H. VAN HULST
WEINIG WIND.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
Enkele overdrijvende wolken
velden en hier en daar ochtend
mist. Na koude nacht, morgen
overdag ongeveer dezelfde tempe
ratuur als vandaag.