\NPIET of Was VRONE een grote koopstad? RMPUS-P1R»«' KiniFT of GELEERDt. VOETBALPROGRAMMA DAMRUBRIEK *1 Programma Wondere verhalen rond het oude Sint Pancras DE PAMPUS-PIRAAT door J. D. VAN EXTER Vandaag in Een drama twee bedrijven Er gaat een gerucht.. yANM ABU EN VERRE VOOR ZONDAG A.S. I Ui UI Wm. der eerste klassers Er gaat gerucht door het dorp gint Pancras, dat eertijds in een ver verleden op de plaats waar nu dit dorp ligt, een machtige stad zou hebben gestaan: Vrone. Die gtad zou de eerste der Westfriese steden geweest zijn en uit haar souden later Alkmaar en meerdere steden ontstaan zijn. Alkmaar on middellijk, toen Vrone verwoest werd en de inwoners een veiliger oord zochten. En dat vonden op de plek, waar nu Alkmaar ligt Duistere óverleveringen. Een oud inwoner uit Pancras be zwoer mot krachtige woorden: het was de wxr.rheidVrone had bestaan. Zijn vader en zijn grootvader hadden hem er dikwijls genoeg over verteld. Maar dat was oud nieuws. Vrone heeft inderdaad bestaan. Het was al leen maar de vraag: hoe en waar? Aan de buitenmuur van café Bouw man is sedert enige tijd een rond wa penschild bevestigd, waarop een arend, die één zijner klauwen een zwaard geklemd houdt en met het randschrift: Sigullum Civruin de Vronlegeistdat bord is vergroting van het zegel van het oude Vrone. Ten slotte moest de Museum bibliotheek te Alkmaar uitsluitsel ge ven. De ambtenaren waren in alle op zichten bereid de boeken bijeen te brengen. En zo werden oude, in per kament gebonden, bgeken doorgesnuf feld en daaruit verrees het oude Vrone Het mooie verhaal. Het verhaal is nog veel mooier, dan de meest aan Pancras gehechte plat telander zich durft dromen. Het is zó mooi, dat het één fantasie blijkt. Luis tert U maar: Vrone werd gesticht 120 jaren voor onze jaartelling door een Friese ko ningszoon, (Friso(!) geheten. Want de Zaan zou destijds op de hoogte, waar nu Pancras ligt, in de Zuiderzee gevallen zijn. Vindt U het bedenke lijk? Wacht u maar, het wordt nog veel mooier! Die Friso gaf aan de nieuwe stad de naam zijner vrouw: Vrougeest, wat door de Romeinen later werd omge vormd tot Veronum. En hieruit zou de naam Vrone dan weer gevormd zijnoef! wat is het allemaal pre cies uitgeknobbeld. En het was een stad, dat Vrone. Er werd een tol op de scheepvaart gehe ven, Corbulo bouwde er de eerste Ro meinse vesting, er stond een Tribuut huis, waar de onderhorige landen hun schattingen kwamen betalen en het was een Rome in het klein. Toen het dan ook in 1297 dermate verwoest werd, dat er later niets meer van was te vinden, stak het met bestaan van veertien eeuwen de Eeuwige stad naar de kroon De geschiedenis van 11.000 maagden. Ja, dat Vrone is wèl het mid delpunt geweest van grote ge beurtenissen. In het jaar Onzes Heren 383 week St. Ursula en met haar 11.000 maagden uit het \and Brittanje om in Amnariën uitge huwelijkt te wordenaan sol daten van het leger van Alexan- der de Grote. Door stormen en boze toevalligheden kwamen ze terecht in Vrone. Toen ze van daar vertrokken, werden ze ver moord door de Pieten en de Hun nen. Want de meiskens achtten zich te goed voor een bedenkelijke amourette met heidenvolk. Braaf en meer dan dat: middeleeuws braaf. En nu: Vrone De naam Vrone is eigenlijk een ver schrijving en als de plaatselijke voet balvereniging nu deze naam draagt, dan is dat de schuld van een slaperige monnik of „scriver". Want oude bescheiden weten niet veel van een Vrone, maar wel van een Vrooulo, welke naam dan omschre ven zou kunnen worden als: de schat- tingsvrije hoge landen. St. Pancras ligt n.1. op een zandbult, op z.g. geest grond en zou ook zonder kunstmati ge bemaling boven water bleven, ter wijl de omringende polders en meren al gauw één watervlakte zouden vor men. Dat bleek bijv. in de afgelopen oorlog, toen op last van de bezettings autoriteiten de gemalen hun werk moesten staken. En was Vrone nu een stad? Betrouwbare bronnen zeggen, dat vóór het jaar 1300 geen ste den van betekenis buiten Alkmaar in West-Friesland werden gevon den. En de stad Vrone zou in 1297 verwoest zijn In de beroemde Abdij van Egmond zou volgens een moeilijk te bewijzen, schriftelijk tot ons gekomen, overle vering de dichter Nelis Stoke zijn Rijmkroniek geschreven hebben. En men mag aannemen, dat hij het land der West-Friezen inderdaad gekend heeft. Hoe het dan te rijmen, dat nij schrijft: „Ginck an steken brant. En de verbornden al thans Dat dorp Vrone al te male Dat dorp Vroneware het meer dan een dorp geweest en een om muurde stad, dan zou de dichter dat zeker vermeld hebben en met het ge duld zijner tijd het gruwelijk beeld van verwoesting, dat de uitgemoorde stad bood, geschilderd hebben in felle woorden met een stichtelijk preekje ten besluite De conclusie. Vrone heeft bestaan, dat ligt buiten elke mogelijkheid tot twijfel. Willem Procurator noemt het, het Goudse kro- Pnrivnffh» R n.P <1 VISSER SLACHT- ■er van beroep herche bv) d* eed tevens een gevoel g Pam,)U? °S£r wüTdans^ocsiemming «*«1" het bezit werd gesteld van ;;emd voor het rijks atoom proefÉ^fcn sterdam Om de bouw der appar' digen en tevens te voorkomem nieuwsgierigen kenniskondein dlX^onSelbu^r hr "ken en laboratoria in den lande. onze van lezers volledig met d^*k"r* deze geheimz,nn>gee»»^ort te brengen. j^a!» men jjch zal fcht van het gebeurde. R„,heiche erin. U Slaagde de.Cent, Tr onderdelen en chem.calieef -tellen der onoerne )ahorat' het transport daa Rehe;nl AToeh Tlaagde de Pampus-P.raat en, den Toch slaag _n vanwaar de ten te komen k koerier n.1,,1 gen zouden vertrek instantie niekje en de Kroniek van Beka ma ken er melding van. In de 18e eeuw werd er te St. Pan cras een oude begraafplaats ontdekt, waar stenen doodkisten gsvetden werden. Later werden die vor.dsten nog veelvuldiger en kwam er ook nog een lantaren uit de grond van vroeg Middeleeuwse vorm. Neen, vèèl is 't niet, maarhet bewijst, dat er ter plaatse een dorp heeft bestaan vóór het huidige St. Pancras, waar de be graafplaats altijd achter het karakte ristieke Witte Kerkje was gelegen. En dat kerkje stamt ook al weer uit de 15e of 16e eeuw. Nauwkeurig onderzoek het gaat buiten het bestek van een artikel om het allemaal precies te ontrafelen heeft ten slotte waarschijnlijk ge maakt, dat het dorp Vrone heeft ge legen waar nu St. Pancras ligt en dat het ook niet veel groter is geweest. Dat er twee wegen doorvoerden, zo als nog heden ten dage en dat de .vermaerde coopstadt Vronen" niets dan een product der verbeelding is geweest Wij komen hierop mogelijk nog eens nader terug. DISTRICT I. Tweede klasse A. S.D.W.Hercules ElinkwijkV riendensch. Z.F.C.—K.F.C. D.W.V.Watergraafsm. A. BoysHilversum. Tweede klasse B. V.I.O.S.—Velsen T.O.G.—Alcm. Victrix. W.F.C.—Z.V.V. A.F.C.West-Frisia O.S.V.—U.V.V. DISTRICT n. Tweede klasse A. De KennemersFortuna V.I.O.S.Velsen e GoudaEmma D.C.V.Sliedrecht ScheveningenV.U.C. DISTRICT I. Derde klasse A. D.E.M.—I.V.V. De GermaanG.V.O. HollandiaA.D.O. '20 D.T.S.A.P.G.S. Helder—Vitesse '22 Derde klasse B. ZaandijkRipperda BeverwijkQ.S.C. TerrasvogelsKinheim H.F.C.—H.R.C. V.V.E.Alw. Forward Derde klasse C. B.K.C.De Meteoor V.V.A.V.V.Z. SwiftZandvoorm. Succes—K.V.V. D.C.G.—D.E.C. Vierde klasse D. Schoten—W.M.S. Allen Weerb.S.L.T.O Bloemend.De Meer Purmerst.R.K.V.V.A. Vierde klasse A. SijbekarspelBerdos SchagenJ.V.C. Texel—Watervogels W'waardSt George. SchoorlWestfriezen Vierde klasse B. Grassh.—L.S.V.V. '26 RandersN. Niedorp V.V.W.—Andijk VroneM.F.C. ZouavenDe Rijp Vierde klasse C. ZeevogelsV.V.B. AssendelftO.F.C. I.E.V.—H.S.V. C.S.V.—U.S.V.U. Vierde klasse D Electra—R.C.Z. UitgeestMonnikendam SchellingwoudeD.R.C. Meerv.Zeenlandia C.N.F.—O.D.I.Z. Vierde klasse E. Z.R.C.Heemskerk D.I.O.—D.S.S. S.N.A.—A.B.I.M. SloterdijkT.H.B. B.P.C.—J.O.S. Hockey. DISTRICT HET WESTEN. Promotieklasse B. AlkmaarZar ort A'dam 2B.7 2 H.B.S.Stra- ies Tweede klasse E. Gooi 3Alkmaar 2 A.M.V.J. 2—Pinoko 2 Be Fair 3Kamelion M.H.C. HurleijIJsv. Promotieklasse B. AlkmaarRood-Wit M.H.Y.C.—Kievieten VictoriaAeolus In het Kurhaus te Scheveningen werd tijdens het congres van de fede ratie van goud- en zilversmeden een show gehouden, waar mannequins voor een waarde van 31/4 millioen gulden aan juwelen en edelgesteenten droegen. Overigens hadden zij niet veel om het lijf. Bij het Britse ministerie van bevoorrading worden verscheidene ambtenaren van fraudeleuze handelin gen! verdacht. Waarschijnlijk betoon den zij te veel ambtsijver jegens zich zelf. Bewaar uw geld nooit in een kelder, want in de kelders der gebouwen van Marelli te Milaan zijn bankbiljetten ter waarde van 54 mil lioen lire door ingedrongen regenwa ter bedorven. Er is opnieuw een voor-inleveringsbon voor bananen aan gewezen. Van betrouwbare zijde ver nemen wij, dat deze nog vóór 1950 zal worden gehonoreerd. Hoop doet leven! Maria Jansen te Barneveld, be ter bekend als Tante Mietje, werd heden 104 jaar. Zij leest nog dagelijks zonder bril de bijbel. Petje af voor Tante Mie! De pilotenstaking in Amerika wordt nogal luchtig oDgevat Men rekent er op, dat de vliegers niet al te lang met beide benen op de grond blijven staan. In Egypte is een eigenaardige ziekte geconsta teerd, waarvan de bacil door slakken wordt overgebracht. De eerstte hon- derd jaar behoeven wij er ons niet ongerust over te maken. In een gereformeerd weekblad wordt ge schreven over de armoe der predikan ten. Men zie er de predik ten verga- dering in Utrecht op na. Een parade van scheefgelopen hakken. papieren boordjes en glimmende pakken. Men leze het eerste bericht van deze ru briek en trekke zijp conclusie zelf. Tenslotte dit: wat de kleding aan mat. zou mr- ook wel eens een jour nalist voor een dom-1 kunnen aan zien 0f omgekeerd. Enkele collega's ''aken ook al aardig door hun broek been. Nadat de verzoeken van Egypte aan de Veiligheidsraad te Lake Succes voor zelfstandigheid geweigerd zijn, heeft men in Cairo een vrijwilligersleger geformeerd teneinde door kracht te verkrijgen, wat men met andere mid delen niet heeft kunnen bereiken. drie jaar geleden betraden de eerste Canadezen bij Marxplas Nederlands grondgebied, stelt Engeland zijn grenzen weer open voor druiven uit Nederland en België. is het zevenhonderd jaar geleden, dat graaf Willem III tot Rooms Koning van het Duitse Rijk werd benoemd en Den Haag haar carrière als residentie begon, twee jaar geleden werd het laatste gat in de dijk van Westkapelle gedicht, Walcheren was gered, bestaat de Nederlandse Bioscoop bond twintig jaar en begint in Groningen ter viering van dit ju bileum een filmweek. zes jaar geleden beweerde Hitier ten slotte: „Ik spreek het pas heden uit, omdat ik het heden zeggen mag, dat deze tegenstan der (Rusland) reeds gebroken is en nooit meer op zal staan". Wij beginnen voor de damliefhebbers deze rubriek met een leerzame stand, samengesteld door de heer H. J. v. Alp!" Haarlem. St w. 11 sch. op: 2, 4, 8, 9, 12, 17, 2. 28, 41. I Wit „jh. op: 15, 24, 26, 29, 31, 34, 35, 37, 39, 44, 46, 49. Wit speelt 1. 29—23 (28 x 30), 2. 35 x 24 (41 x 32), 3. 39—33 (27 x 36), 4. 34—30 (25 x 34), 5. 44—39 (34 x 43), 6. 49 x 7 (2 x 11), 7. 4641 (37 x 47), 8. 26—21 (47 x 20), 9. 21 x 25, met het volgende afspel zw. 1117, wit 2520, zw. 1722, wit 2014, zw. 2228, wit 1491! zw. 4 x 13, wit 1510, zw. 2833, wit 104, zw. 1319, wit 410, zw. 19 24, wit 1015 en wint! Ook het volgende eindspclletje ver dient weer aandacht. Stand: Zw. 2 sch. op 26 en 32. Wit schijf op 42, dam op 39. Wit speelt en wint als volgt: 1. 39—48 (26—31 gedw.), 2. 48—43 (32—37), 3. 43—48 (37—41), 4. 42—37 (41 x 32 gedw.), 5. 48—26 (32—38), 6. 26—481! ...rfZ. wW" ÜËi ggsg VWb Wij geven nu ter oplossing een probleem zeer fraai van ontleding. Auteur is de heer Max Douwes te Groningen Probleem 1 van Max Douwes te Groningen. (Zie diagram). Zw. 10 sch. op: 10, 12, 13, 14, 18, 21, 22, 33, 34, 39. Wit 10 sch. op: 23, 25, 30, 35, 36, 37, 41, 43, 47, 48. Wit speelt en wint. (Ingezonden mededeling) Denkt aan de lege flessen! Bij de distributie van spijsolie in Augustus j.1. is een groot aantal flessen onder het publiek gekomen, waardoor de flessenvoorraden bij de fabrieken thans zeer klein zijn. Hoewel hierom trent nog niet de minste zekerheid be staat, zal getracht worden tegen het einde van het jaar weer een spijsolie bon aan te wijzen. De uitvoering van deze distributie zou practisch onmoge lijk worden, indien de thans in omloop zijnde flessen niet tijdig bij de winke lier terug bezorgd worden, opdat, in dien 't straks inderdaad mogelijk zal blijken te zijn weer spijsolie beschik baar te stellen, deze distributie niet opgehouden zal moeten worden, wegens gebrek aan flessen bij de industrie. door F. DE SINCLAIR 2) „Nee, nee, ik blijf wel uit de buurt" zei Rob, „ik doe het maar om me een houding te geven; ik kan die oude man toch niet alleenen hij spoedde 2ich nu naar de Baron, die al midden op de belommerde ruiterweg stond met uitgespreide armen, terwijl het los galopperende paard snel naderde. „Nee. nee", riep hij uit. toen Rob na derbij kwam. „blijf jij maar een beetje uit de buurt. Als Tabor jou ziet dan raakt hij nog helemaal van zijn tra- montanenl'. „Ozei Rob, „Pardon," en hij trad haastig opzij, school weg in iet kreupelhout. Middelerwijl was het galopperende paard nu snuivend en briesend nader gekomen: de kleine, tengere, maar ge spierde gestalte van Baron de Raet trad het met uitgespreide armen on verschrokken in de weg. Even deinsde het dier, hinnikte, steigerde, maar een volgend ogenblik had de oude cavale rie officier de teugels al gegrepen, rukte er even als bevelend aan. sprak het dier kalmerend toe en zodra het stilstond klopte hij het op de hals. „BraafbraafHet paard trilde rog even met lange rillingen langs het bruine lijf en onrustig bj*i gende oren, maar dan liet het zich gewilliig aan de leidsels meevoeren. Rob trad uit zijn schuilplaats te voorschijn en volgde. „Alle hulde. Oom!" sprak hij op be- wonderenden toon. „Betekent niets, beste jongen! Maar begrijp je dat nou? Jacques is er blijk- taar afgevallen of anders heeft hij het peerd losgelaten en is dat op zijn eigen boutje langs het spoor der anderen ons na gegaloppeerd. Maar in ieder geval moeten we dadelijk langs dezelfde weg terug om Jacques te zoeken. Hij kan wel hier of daar met een gebroken been langs de weg liggen. Wie heeft hem het laatst gezien?" „Ik wist niet beter of hij reed aldoor achter ons,,, sprak Eva. „Dat dacht ik ook", zei Rob. „En jij, Constance?" vroeg de Baron. Ze haalde heur dikke schouders op. „Ik weet het niet: ik had genoeg met mijn peerd te doen!" „Maar achter wie reed hij?" vroeg Rob. „Die moet toch als er iets ge beurd was. een val of wat ook. zo vlak achter hem, wel iets hebben gehoord!" De Baron knikte, keek wat ongerust ae anderen aan. „Ik was voortdurend vooraan", sprak hij", en achter mij reed Eva. „Ja", zei Rob en dan volgde ik en bter mij reed Constance. De laatste knikte. „Ja, en ik weet ook dat Jacques een hele tijd achter mij bleef rijden, maar ik herinner me niet een verdacht geluid of zo iets gehoord te hebben". De Baron en ook Rob waren inmid dels weer opgestegen, terwijl de eerste het paard van Jacques aan de teugel meevoerde; ze reden nu stapvoets de lullen ruiterweg weer terug, dezelfde weg. waarover ze kort te voren nog zo vrolijk hadden gegalopeerd. „Ik begrijp er niets van", sprak de Baron half luid. „Als hij afgeworpen ir dan moet hij hier toch ergens langs de weg liggen". Ze keken allemaal recht vooruit die weg af, maar daar was niets op te zien, dat op de gestalte van een mens geleek. „Ho es even, oom!" riep Rob eens klaps, toen ze een smalle zijweg pas seerden", op dat pad staan de indruk ken van paardenhoeven in de modder kijk maar.... wacht even, ik zal hier eens inrijden" kijken waar die sporen eindigen." Hij wendde de teugel en reed lang zaam het zjjpad op. Het was niet meer dan een wandel pad, een weggekapt of opengehouden strookje grond tussen opgaand hout. De anderen keken hem na. Eensklaps zagen ze dat hij van zijn paard steeg, even verdween in het struikgewas, doch na enkele ogenblik ken kwam hij alweer terug. „Hier!Hier„riep hij. met de nand wenkend. „Iemand moet bij de paarden blijven", sprak de Baron, die haastig afsteeg. „Zal ik wel doen," zei Constance, „geef mij de teugels maar; ik blijf lie ver in 't zadel. Als mijn hulp nodig is, hoor ik het wel!" Een ogenblik later hadden de Baron en Eva de plaats bereikt waar Rob hen zoven had gewenkt. En deze stond daar nu een paar meter terzijde' van het bospad, gebogen over de gestalte van een man, welke daar voorover op de grond lag uitgestrekt, met de armen boven het hoofd. „Mijn God!" kreet de Baron. „Wat is er, Rob?" en gevolgd door Eva, die wat bleek was geworden, drong hij haastig door de struiken. Het was inderdaad Jacques van der Meyden, de stiefzoon van Baron de Raet, die daar zo uitgestrekt op de vochtige grond lag. „Is hij bewusteloos?" vroeg de Baron Rob knielde naast het lichaam, voel de Jacques pols, maar dan plotseling met een schok richtte zijn blik zich op ae hals van de gevallene. „Wat is er gebeurd?" vroeg Eva zacht en angstig. „Oom", sprak Rob dan terwijl hij nu opstond. „Ik geloof niet, dat er enige twijfel is; Jacques is dood". „Dood? Niet mogelijk!" kreet de Ba ron. .Hij zal van zijn peerd zijn geval len en'...." „Ja", antwoordde Rob, „hij is mis- schien wel van zijn peerd gevallen maar dan pas, nadat iemand hem mei een revolver in de nek had geschoten Hij is vermoord!" (Wordt vervolgd) ZATERDAG 4 OCTOBER HLVERSUM I, 301 m., geeft Nieuws om 7, 8, 1, 8, 8 en 11 uur. VARA: 7,15 Ochtendgymnastiek. 538, Lichte mor genklanken. 9,15 Concert. VPRO: 10,00 Morgenwijding. VARA: 10,2o Voor dracht. 10,35 Schubertllederen. 11,00 Voor de arbeiders in de Contlnu-bedrij ven. 12,33 Joh. Jong en Omroepkoor 1,30 Miller-sextet. 2,00 Het Neder landse lied. 2,15 Kon. Marine-kapel. 3,13 Negro-spirituals. 4,15 Amateurs zet ten hun beste beentje voor. 4,45 Om er. nabij de twintig. 5,15 Omroep-Ka- merorkest. 6,15 Wereld-dierendag (re portage). VPRO: 7,30 „Verhoudingen". VARA: 7,45 Voor Nederlanders in Duitsland. 8,15 Gevarieerd programma. 9,30 Vindobona. 10,00 Don Quichotte. Hoodspel. 11,15 Hobby-hoek. 11,30 Rustige avondklanken. HILVERSUM II, 415 m., geeft Nieuws om 7, 8, 1, 7, 8 en 11 uur. KRO: 8,15 Pluk de dag. 9,00 Opera-muziek. 10,15 Weense melodieën. 11,00 Zonne bloem. 12,03 Maggie Teyte. 12,33 Klaas van Beeck met orkest. 1,20 Bos ton Promenade-orkest. 1,50 Arthur Ru. blnstein, piano (gr.pl.). 2,10 en 2,40 Klaas van Beeck. 3,15 Ria Groot, piano. -- 4.00 Chansons (gr.pl.) 5,00 De Wigwan. 6,00 Billy Mayerl, plano. 6,30 Lord Jampatit I (hoorspel). 7,20 Kareol-sep tet. 8,30 Lichtbaken. 9,00 Negen he;t de klok. 10,00 Felix Mendelsohn met Hawaiï-orkest. 10,10 Stoelen aan de kant (radio dansles). 11,15 Opera-pro gramma. District I. AjaxHaarlem. NeptunusV olewij ckers. R.F.C.Xerxes. Hermes-D.V.S.Zeeburgia. V.S.V.—H.B.S. District n. A.D.O.Excelsior. D.F.C.Stormvogels. D.O.S.—Blauw Wit. FeijenoordSparta. D.W.S.—D.H.C. District Hl, Vitesse—N.E.C. Enschede—Ensched. Boys. A.G.O.V.V.Zwolse Boys. QuickWageningen. Be QuickGo Ahead. District IV. SpechtenBaronie/DNL. LongaEindhoven. MauritsSittardse Boys. B.V.V.—T.S.C. JulianaWillem II. District V. LeeuwardenVeendam. Be QuickEmmen. G.V.A.V.Frisia. AchillesVelocitas. H.S.C.Sneek. District VL N.O.A.D.Bleijerheide. P.S.V.—M.V.V. VlissingenV.V.V. N. A. C.Helmondia. Sportclub Emma—Limburgia.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 3