r
De tuinderij, vroeger en nu
een wonderlijk man
TERRA INCO
m&mm
PROFESSOR PICCARD
Vandaag
Een drama in
twee bedrijven
Zal zijn diepzee-experiment lukken r
Zijn vrouw heeft
vertrouwen
VAN N——
EN VERRE
Volkswagens naar
Nederland
door J. D. VAN EXTER
Wij luisteren naar
ABONNEERT U
OP DIT BLAD!
De Prinses blijft in
Soestdijk
Waarom de goede oude tijd
niet goed was
De trek van de stad
door
F. DE SINCLAIR
Paarden uit Duitsland
(Van een U.P.-correspondent
„Jule Verne's geestelijke zoon",
zoals hij wel schertsend genoemd
wordt, de Belgische professor-van-
Zwitserse-afkomst Auguste Piccard,
staat aan de vooravond van een
nieuw, gedurfd experiment: zijn
diepzeetocht. Vijftien jaar geleden
bracht Piccard de wereld in be
wondering voor zijn ballontocht
naar de stratosfeer, naar een hoogte
van 17.720 meter. Thans gaat hij
het in de diepte zoeken.
Tezamen met zijn jarenlange boezem
vriend, professor Max Cosijns, vaart hij
dezer dagen uit naar de Golf van Gui-
nea om daar in zijn „bathyscaphe" af
te dalen tot 4000 meter beneden de zee
spiegel. Tot dusver is de Amerikaan
Beebe de man die het diepst onder de
zee is afgedaald, tot op 906 meter, maar
Piccard en Cosijns willen veel dieper
gaan. Hun „bathyscaphe" afgeleid van
het Grieks: diepteschip, is gebouwd
door de Henricot Staalfabrieken te
Saint Etienne en is vol van de meest
vernuftige instrumenten. Zo zal Pic
card zelfs de beschikking hebben over
een electrisch gecontroleerd paar han
den, met hengelstok en al. En terwijl
hij deze visserij-op-afstand zal bedrij
ven, zal zijn collega Cosijns trachten
zijn indrukken vast te leggen per die
taphone, het contact onderhouden met
het moederschip (de splinternieuwe
Scaldis, van de Belgische regering) door
middel van kortegolf gesprekken. Hij
zal de schalen der talloze instrumenten
aflezen. Dit zijn er zoveel dat een
Zweedse collega, die de batyscaphe
mocht bezichtigen, uitriep: „Alleen een
goochelaar kan hier werken".
Piccard heeft de laatste tijd zijn col
leges aan de Universiteit van Brussel
gestaakt om zich geheel te wijden aan
zijn diepzee-voorbereidingen en zijn
troetelkind, de bathyscaphe. Ieder on
derdeel, ieder instrument heeft hij tal
van malen beproefd om er zeker van
te zijn dat er niets kan gaan haperen,
4000 meter onder water.
HOE PICCARD LEEFT
Overigens leeft Piccard een rustig
bestaan in een wonderlijk oude villa
in een der chicste wijken van de Bel
gische hoofdstad. Hij gaat, voor een
Duitsland gaat binnenkort weer
films^exportercn en wel in ruil voor
levensmiddelen. Duizend meter roman
tiek voor één wagon varkens.
Mrs. Lucy Bowie, een Londense huis
vrouw, was koopster van het dertig
millioenste geïmporteerde ei. Als aan
denken kreeg zij een houten ei met
opschrift aangeboden en werd haar
een grootse hulde gebracht. Wij zou
den zeggen: veel gekakel om niets.
Een ander nieuwtje uit Londen
Is, dat daar een anli-vrouwengenoot-
schap is opgericht. Het doel schijnt te
zijn, de vrouwen wat meer in toom te
houden. Wij zouden wel eens willen
weten, wat er na afloop van de ver
gaderingen thuis wordt gezegd.
blijkens een bericht uit Batavia is de
hoofdredacteur van „De Nieuwsgier"
benoemd in een hoge functie bij de Re-
geringsvoorlichtingsdienst. Hopelijk
sal hij in zjjn nieuwe baan heel wat
nieuwsgierige mensen kunnen bevre
digen. Tanganjika zal, als Prin
ts Elisabeth het goedkeurt, een dia
mant als huwelijksgeschenk aanbie
den. Mocht de Prinses het onverhoopt
niet goedkeuren, dan weten wij nog
Wel enige candidaten. In Gen-
neP heeft men de vorige week een
arend gezien, die enige tijd rondvloog
an daarna weer in de richting van
Duitsland i3 verdwenen. Waarschijnlijk
de Duitse adelaar, die zich in zijn Hei-
J^at niet meer thuis voelt. Een
f^gelse oliemaatschappij heeft proef
boringen verricht in de omgeving van
Bonden. Waarschijnlijk heeft men
daar enige lieden gezien, die „in de
olie" waren. Een 20-jarige ty
piste heeft in Arcachon in één uur
!'u'm 37 km. per fiets afgelegd. Een
ypiste, die waarschijnlijk nog vlugger
bmt haar voeten dan met haar vin-
f>ers kan werken. In de Staats
mijn Emma te Hoensbroek zal binnen-
ort de grootste ventilator van ons
'and worden aangebracht. Voor de
mijnwerkers een ware opluchting.
geleerde, opvallend zorgvuldig gekleed,
rookt niet en drinkt niet en rijdt nim
mer in een auto, maar wandelt of tramt
aoor de Belgische hoofdstad. Hij zowel
als zijn vriend Cosijns hebben een
g.ondige hekel aan publiciteit en een
sterke afkeer van journalisten. Zelfs
hun naaste medewerkers weigeren, uit
diplomatieke of andere overwegingen,
enige inlichtingen te geven betreffende
Piccard's verleden, heden of toekomst.
Toch is er wel 't een en ander bekend.
Zo b.v. dat Piccard in Zwitserland werd
opgevoed, studeerde aan de Technische
Hogeschool van Zürich, en tijdens een
bezoek aan België in een zomervac in-
tie zoveel voor dit land ging voelen, dat
hij zich er vestigde. Piccard is sinds
1922 verbonden aan de Brusselse uni
versiteit. Hij staat 's morgens heel
vroeg op en werkt laat door, zo laat
soms dat hij over zijn werk in slaap
valt.
Mevrouw Piccard is vol vertrou
wen in de tocht „Het is kinderwerk
om naar beneden te gaan, maar de
moeilijkheid is om weer boven te ko
men. Ik weet dat mijn man het zal-
klaarspelen, maar toch ben ik wel
een klein beetje ongerust over de
zaak".
Op de vraag wat hij dacht daar be
neden te vinden, antwoordde Piccard:
Ik denk dat de vissen in de Golf van
Guinea, 4000 meter onder water, de
zelfde slechte manieren zullen hebben
als de menselijke wezens waar ook".
En verder doet hij er het zwijgen toe,
want hij schijnt er behagen in te schep
pen zijn werk en zijn expeditie zoveel
mogelijk met een geheimzinnige sluier
te omhullen.
Nederland zal tot ln 1948 1700
volkswagens Importeren. Het eerste
contract voor de levering van 200
volkswagens aan Nederland werd ge
sloten tijdens de beurs te Hannover.
Thans hqeft de Nederlandse Importeur
van volkswagens Pon's automobile-
fabriek te Amersfoort, een contract
gesloten voor de levering van nog
1500 wagens. De automobielen zullen
in regelmatige maandelijkse quota tot
het einde van het volgend jaar wor
den geleverd.
PnnvniTht R D O
9- HET WAAIT HIEP
HARP OOK...HOUb-
JE.VAST..WE MOETEN
EEN ANDERE PLEK OP
ZOEKEN SUJOCS WORDEN
WE 6EDOOO DOOQ. LAN6S-
VUB3ENDE STOPPELEN.
PIT IS SLUTST0P VAN
TEXTIEL EN PAT PAAR.
IS VAN HOUT...
OE CHEF EN QiKKI Z'JN DOOR DE DIMINUENDO". VERKLEIND TOT IN 'T ONZICHTBARE Z'J BEVINDEN ZICH NOG
STEEDS OP DE LODEN PLAAT... DE ONEFFENHEDEN VAN HET LOOP, NIET ZICHTBAAR VOOR EEN NORMAAL
MENSELIJK 006, LJKEN DE TWEE SLACHTOFFERS KLOVEN EN BERGEN TOE
Woensdag 15 October.
Hilversum I, 801 M. geeft nieuws
om 7, 8, 1, 6, 8, 11 uur. V.A.R.A.: 7.30
Muziek bjj het ontbijt 8.18 Lichte
morgenklanken. 9.00 Brahms-pro-
gramma. V.P.R.O.: 10.00 morgenwij
ding. V.A.R.A.: 10.45 De Franse
Stoelenmatters. 11.00 Non Stop-pro
gramma. 12.33 Voor het platteland.
1.50 Zang en orkest .2.15 Jeugdcon-
cert. 3.00 Voor de jeugd. 5.15 Piano
duo. 6.20 Hawaiïan-klanken. 7.15
Kwartet Jan Corduwener. V.P.R.O.:
7.30 Ons leven en ons geloof. 7.45
Leren in de Bijbel. V.A.R.A.: 8.15
Ómroepkamerorkest. 9.00 Schuldig of
onschuldig? 9.05 „Een tak kersebloe
sem". 10.45 Van boek tot boek. 11.15
Dansmuziek.
Hilversum n, 415 M. geeft nieuws
om 7, 8, 1, 7, 8, 10.30 uur. N.C.R.V.:
7.30 Gewijde muziek. 8.15 Voor het
werk eerst een lied. 8.30 Montere mor
genklanken. 9.00 Voor jonge zieken.
9.35 The Masqueraders. 10.30 Mor
gendienst. 11.00 Quatre-mains. 12.15
Marinierskapel. 1.15 ^andolinata. 2.00
Alt en piano. 3.30 De vijf Zapakara's.
4.15 Zingende jeugd. 4.45 Voor jon
gens en meisjes. 6.00 SchtltzMonte-
verdi cyclus. 7.45 Engelse les voor ge
vorderden. 8.15 Grote levensvragen.
9.30 Radio Philh. orkest. 10.45 Avond
overdenking. 11.00 Sweelinck-kwar-
tet. 11.30 Werken van Grieg.
wordt Prinses Juliana beëedigd
als regentes van het Koninkrijk
der .Nederlanden,
komen de Franse bisschoppen
onder leiding van kardinaal
Suhard te Parijs bijeen.
vindt in Brussel een NIWIN-
contactavond plaats.
is het 25 jaar geleden dat in
Den Helder een monument werd
onthuld ter nagedachtenis van
de 58 tijdens de eerste wereld
oorlog bij de verdediging van de
kust omgekomen leden van de
Kon. Marine.
behandelt de Tweede Kamer
o.m. de interpellatie Wagenaar
over de aangekondigde rantsoen
verlaging.
viert de Ierse staatsman de.
Valera zijn 65ste "erjaardag.
wordt in de residentie de over
dekte Hockey-kunstijsbaan her
opend.
V.
H. K. H. Prinses Juliana is voor
nemens tijdens haar regentschap te
verblijven in haar paleis te Soest
dijk.
DE KONING VAN DENEMARKEN OPENT DE RIJKSDAG.
Het is een oude Deense gewoonte, dat de nieuwe koning zelf zijn rede voor leest bij de eerste opening van de
Rijksdag tijdens zijn regering. Men ziet hierboven de feestelijke opening van de Rijksdag op 7 October. Koning
Frederik IX leest zijn rede voor. Aan de rechterzijde van de Koning staat Koningin Ingrid. Aan de linkerzijde
van de Koning ziet men Kroonprins Knud, de broeder van de Koning.
„De trek van het platteland
naEï de stad neemt sterk toe
en „de tuinbouw voelt sterk het
tekort aan werkkrachten" of „de
Jongeren gaan voor een groot
deel naar de scholen" klach
ten, die zo langzamerhand ver
sleten raken, zo dikwijls werden
ze ln de mond genomen.
En het ls zo: de stad trekt veel
arbeidskrachten van het land
naar zich toe. Het ls waar, dat de
tuinbouw sukkelt met een tekort
aan werkkrachten en het is niet
te ontkennen, dat voor veel scho
lleren een middelbare of zelfs een
Mulo-opleiding boter aan de
galg is.
Maar elke tuinder hetzij van
Koedijk, Lutjewinkel, Kolhorn of de
Langedijk zal toegeven, dat ae
arbeidsvoorwaarden voor de werk'
nemers in het tuinbouwbedrijf altijd
nog ongunstig afsteken bij die in de
fabrieken enz. ln de steden. In het
volle seizoen zijn werkdagen van elf
uur niet zeldzaam, onder de acht da
len ze zelden. En het tulnderswerk ls
zwaar.... het hele waas van poëzie
ten spijt.
HOE HET VROEGER WAS.
Maar bij vroeger vergeleken ls de
toestand nu zo, dat een tuinder uit
de '80 jaren zich in zijn graf zou om
draaien, als hij er van wist. De toe
standen zijn overal stukken ver
beterd, maar wat denkt U hiervan:
In de drukke tijd, als er geworteld
moest worden, d.w.z. als de zomer-
wortelen geplukt moesten worden en
gebost, begon men om half twee,
twee uur 's nachts. Want vóór de vel
ling begon, moest het werk gebeurd
zijn. En na het wortelen of bloemkool-
hakken was er nog een overvloed
van werk, die de dag volmaakte tot
zeven uur 's avonds. Zestien werk
uren per etmaal. Was het wonder,
dat de „mallie-manlui" Zondags in de
kerk diepzinnig zaten te knikken?
SKROBBE, EEN KOPPIES-
STIK EN DE ZATERDAGSE
SIGAAR.
In die tijd lag er nog Iets feodaals
ln de verhoudingen, die toen de dor
pen beheersten. Het was een onge
schreven verplichting, die op iedere
tuinbouwersknecht drukte, om Zater
dagsavonds vóór het naar huis gaan
nog de straat van de baas te schrob
ben. Eerst daarna kreeg Iedere
knecht een „koppiesstik" een sta-,
pel boterhammen en als hij die had
opgegeten, kreeg hrj zijn loon en de
Zaterdagse sigaar.
Het loon bedroeg destijds 6 4 7
per week en menige, nu bejaarde
tuinder kan nog vertellen, hoe hij op
z'n tiende, elfde jaar op de bouw
kwam als „akkerjóon" voor zegge en
schrijve een kwartje per week
Het is waar, dat de prijzen toen
onnoemelijk veel lager waren, maar
al kost alles een krats, dan is een
kwartje verdiend geld per week nog
geen vorstelijk inkomen en eigenlijk
lachwekkend als het niet zo schril de
destijds bestaande sociale toestanden
verried.
KASTE EN KLASSE.
De tuinders vormden desijds een
klasse op zich en in die klasse maakten
de rijkste boeren-geslachten weer een
kaste apart uit. Maar er ls niets meer
van over: de Slotenmakers, de Wa
genaars, de Berkhouwers en de Koste-
lijken zijn namen, waarin tradities en
verhalen verbonden zijn, maar meer
ook niet.
Zo leeft b.v. altijd nog Hosie voort,
die zijn vermogen ten dele in land en
anderdeels in blanke, zilveren gul
dens belegd had. Die guldens bewaarde
hij in de kelder van zijn huis en hij
had er een heleboel van. Zoveel, dat
hij ze in manden scheppen kon, zoveel
in een mand en zoveel manden, maakt
de somma van
Maar die vermogens zijn versplin
terd en versmolten en in de jaren vóór
de oorlog waren de toestanden zo ge
wijzigd, dat de bazen harder werkten
dan het ontslagen personeel, dat met
het vorstelijk inkomen van elf, twaalf
guldens thuis kwam. Vooral de klei
nere tuinbouwbedrijfjes waren slaven-
domeinen geworden.
EMIGRATIE
JAAR.
VOOR ZESTIG
Syxma schudde het hoofd.
„O nee; hij dronk al vóór hij haar
had ontmoet. Dat heeft hem stellig
ook zijn baan gekost aan de legatie.
Ik vond het gewoon een pathologisch
geval; als ik oom was geweest dan
had ik, als hij nuchter was, eens met
hem gepraat en hem dan eens naar n
zenuwarts of zoiets gebracht
„Ja, misschien had dat geholpen.
Maar als er dan geen liefdesgeschiede
nis in het spel is, kan het dan ook we
zen, dat iemand om een andere reden
belang had bij zijn dood?"
„Financiëel belang bedoelt u?"
„Bij voorbeeld. Uw oom vertelde
mo dat hij zeer gefortuneerd was".
„Jawel, dat is hij tenminste ge
weest. Of hij het nog was, weet ik
niet".
„Heeft u reden om daaraan te twij
felen?"
„Wel een beetje. Ik ben hier een
dag of tien en hij heeft me al twee
maal geld ter leen gevraagd".
„Grote bedragen?"
„Betrekkelijk. De eerste keer hon
derd gulden en de tweede keer vijf
honderd"
„En heeft u hem dat gegeven?'
„Die honderd wel maar die vijfhon
derd had ik niet bij me".
„Dus die heeft hij niet gehad?"
„Nee, van mij tenminste niet".
„Wanneer vroeg hij om die vijfhon
derd?"
„Eergisteren en toen was hij 's mid
dags bij uitzondering eens nuchter".
„U weet niet of hij een testament
heeft nagelaten?"
'„Nee. En als dat niet het geval is,
dan is*zijn zuster universeel erfgena
me".
„Ja dat spreekt. Kent u die zwa
ger?"
„Nee, dat is een sjap"
„Die onderhoudt helemaal geen re
latie met de familie?"
„Nee."
„Ook niet met de vermoorde?"
„Nou; daar zou ik geen nee op dur
ven zeggen. Toen ik de eerste dag hier
was heeft hij wel gepoogd Jacques te
spreken te krijgen, maar dat is toen
niet doorgegaan. Maar toen zei Jacques
wel „Is die daar nu alweer „of zo
iets, waaruit je zou kunnen afleiden,
dat hij al eens eerder was geweest!"
„Juist. Heeft u daarna nog met uw
nref over dat mislukte bezoek gespro
ken?"
„Nee. Hij had trouwens helemaal
geen neiging om tegenover mij ver
trouwelijk te zijn en mij interesseer
den zijn omstandigheden niet bijster"
„Maar als hij geld nodig had wist
hij u toch wel te vinden!"
„Ja, dat* is een bekend verschijnsel!
Dat mensen die in financiële nood ver
keren al hun gevoel van eigenwaarde
maar over boord gooien!"
„Meneer Syxma", sprak Bunt „al
met al krijg ik de indruk dat de ver
moorde geen hoogstaand mens was"
„De mortuus nil nisi bene", ant
woordde Syxma glimlachend.
„Ja, dat is een phase voor het kerk
hof bij het open graf maar in een
moordzaak als deze moeten we voor
al de '•ealiteit niet schuwen!"
„Dat ben ik met u eens".
„Gelooft u dat de vermoorde instaat
geweest is om op een of andere ma
nier een gemene streek uit te halen?"
Syxma antwoordde niet dadelijk.
„Tja, sprak hij dan", dat is wel een
beetje een gewetensvraag! Maar ais
ik heel openhartig moet zijn, dan ant
woord ik toch: Ja. Ik vond herr. om 't
maar ronduit te zeggen een nare vent,
een mispunt, eigenlijk!"
„Juist" sprak Bunt die nu weer even
nadacht „Meneer Syxma. Ik zou
graag het terrein van de moordaan
slag eens willen opnemen. Is u bereid
me dat te wijzen?"
„Zeer zeker".
„Ik heb een motor met zijspan hier
vlagbij staan op de gracht. Zoudt u
in de zijspan willen plaats nemen?"
„Met plezier; ik wil ook wel op de
duo; ik ben zelf motorrijder".
„Dan moesten we maar dadcliU
gaan" sprak Bunt. „Het is nu nog
goed en droog weer cn gaat het rege
nen, dan heeft het minder zin. Maar
dan dien ik uw oom toch we1, even
ts zeggen dat ik wegga"
„Dat zal ik wel even doen, 'n ogen
blik" sprak Syxma.
Vijf minuten later reed de politie
motor met zijspan de gracht af en he
reikte weldra met de rechercheur De
Groot aan het stuur, Bunt op de duo
en Syxma in de zijspan, de Leidsche
straat en via de Overtoom de Amstel-
veense weg.
V
„Daarginds, dat eerste zijwegje, daar
is het", zei Syxma, toen de motor enige
ogenblikken zwaar door het rulle zand
van de ruiterweg had gezwoegd.
„Stop!" bevat Bunt. „Dan gaan we er
hier uit". „O juist", sprak hij toen hij
en Syxma naast elkaar verder gingen,
terwijl de Groot bij de motor bleef,
„hier zijn de indrukken van paarden
hoeven, allemaal in één richting... ja, ja
en hier is dat zijwegje.... precies en
daar vooruit zien we de paardenhoeven
ook in de richting naar ons toe ko
men".
„Zeker, toen Jacques niet verscheen
en wel zijn paard, zijn we tot hier de
zelfde weg weer teruggereden", sprak
Syxma.
,.En hier is blijkbaar een hele reünie
van paarden geweest", zei Bunt
„Klopt", daar is mijn nicht Constan-
ce met de paarden blijven staan".
"•"ordt vervolgd
Maar de crisisjaren waren de eerste
slechte jaren niet, die de tuinbouw
te verduren kreeg.
Een zestig jaar geleden werd er
ook met dat bijltje gehakt, dat de
spaanders er af vlogen. Het land was
toen waardeloos en nog komt men op
de kadastrale kaarten namen tegen als
de Bijl, de Doofpot, Drieguldensland,
en legio dito, die hun ontstaan danken
aan het feit, dat de betroffen akker
in andere handen overging voor het
genoemde voorwerp of som
Menigéén, zowel tuinder als knecht,
waagde in die tijd de sprong naar Ca
nada of Amerika. En na de laatste
oorlog waren het de zoons en klein
zoons van deze emigranten, die spon
taan het benarde moederland, dat zij
nopit gezien hadden, te hulp kwamen
wat ze konden.
EN MISSCHIEN STRAKS....
De tuinbouwarbeider heeft thans een
vrije Zaterdagmiddag, kan zich beroe
pen op een arbeidscontract, is sociaal
verzekerd.een acht-urige werkdag
komt ook. Het is niet meer zo, dat een
boer een onontwikkelde bruut ls, een
goede boer-zijn vraagt steeds meer aan
practische ervaring en theoretische
ontwikkeling.
Het goede, dat in het oude stak, niet
verguizend en het nieuwe wantrou
wend beproevend,, dat is de tuinder
eigen. Luisteren naar velerlei mening
en zich een eigen overtuiging vor
mend, dat is de boer. Open, hard, wat
ruw en soms zelfs onbehouwen, dat is
de Westfries.
Eki in de toekomst als de kleine
eenmansbedrijfj es tot grote coöpera
tieve bedrijven zijn omgesmeed, als het
lijfsgebeul door de machines overbo
dig zal zün geworden, dan zal mis
schien een nieuwe, hechte structuur
de sociale verwatering van het heden
vervangen.
Dan zal dit woord beleefd worden,
zoals het honderd en tot voor vijftig
jaar beleefd werd.
„Ter wille van een boer, die ploegt.
Besta de wereld voort!
Hoe groot het aantal paarden is, dat
de Duitsers tijdens de oorlog uit Ne
derland hebben geroofd, zal wel nooit
precies kunnen worden vastgesteld,
maar zeker loopt het in de tiendui-'
zenden.
Het allerbeste stamboekmateriaal
van de inlandse fokkerij werd daarbij
niet gespaard.
De pogingen, direct na de bevrijding
aangewend om een aantal gelijkwaar
dige fokmerries uit Duitsland terug te
krijgen, leden alle schipbreuk. Neder
land kreeg paarden terug, maar niet
het waardevolle materiaal voor de
fokkerij.
Eerst thans, twee jaar na de bevrij
ding zal er een kleine restitutie plaats
hebben. Naar wij vernemen, zal bin
nenkort een commissie naar Olden-
burg vertrekken om daar, met mede
werking van het Oldenburgs stam
boek, een 50-tal paarden uit te zoeken
ter gedeeltelijke vervanging van de
medegenomen paarden. Nederland
moet een gemiddelde prijs van onge
veer f 3000,— voor deze paarden be
talen.