Wimpie snapt er niets van Dat is er weer ientje van de belasting r Vandaag TERRA INCOGNITA door j. d. van exter VAN f\}ABIJ IET VERRE Een drama in. twee bedrijven Wat is opinie-onderzoek? Oppositie ordening autovervoer Wij luisteren naar Nederlands spionne in België ontsnapt V ABONNEERT U OP DIT BLAD Amerikaanse politiek f. de SINCLAIR Hoofdprijzen Staatsloterij I» de dictatoriale staten Is er - maar één mening, die van het staatshoofd. Dat systeem is al zè ond, dat het verwondering wekt, dat het nog steeds opgeld doet. Maar In democratisch geregeerde landen ls er een volksmening. Langs verscheidene organen treedt die volksmening in de openbaarheid, op politiek gebied bfyv. in de 2de Kamer. Maar dat woord „volksmening" ls een aan duiding voor een uiterst gecom pliceerd Iets, waarin alle nuances ta vinden zijn. Wanneer er mor gen een nieuwe belasting lnge-# voerd sou worden, is het onnodig naar de publieke mening te vra gen: 85 pet. staat er afwijzend tegenover. Maar gesteld, dat die belasting zou dienen voor cultu rele en sociale voorzieningen? Zou dan 45 pet. of 80 pet. zich er tegen keren? Van wie gaan de opinie peilingen uit? Opinie-onderzoek ls al oud. Voor honderden jaren paste men al wel eens dit onderzoek toe, zij het dan ook in een vorm, die weinig lijkt op <fe thans gebezigde. De grote man op dit gebied is dr. Gallup, die in Ame rika al jaren dit werk verricht. Hij heeft een belangrijk aandeel gehad in de thans gevolgde methoden. Voor Nederland zijn de baanbrekers Dra. W. J. de Jonge en J. Stapel, die in 1045 het Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie kortweg Nipo geheten stichtten. Dit jaar werden de verschillende landelijke Instituten tot één internationale orga nisatie omgesmeed. Maar vanzelfsprekend is dit onder zoek geen kwestie van liefhebberij. Grote opdrachtgevers zijn bijv. de kranten. Redacties zijn nieuwsgierig en het is voor hen van belang te weten, wat er onder het grote publiek gefluisterd èn gedacht wordt. Verder wensen de grote bedrijven dikwijls te weten wat „men" denkt over be paalde producten. Een ander belang rijk onderdeel vormt de zgn. markt verkenning. Wanneer een fabriek een nieuw artikel op de markt wenst te brengen, blijft altijd de vraag of he' product aftrek zal vinden. Dikwijls kosten de voorbereidingen eer tot aanmaak van een artikel kan worden overgegaan, kapitalen. Hoe gaat dit onderzoek nu In z'n werk? Wanneer nu het publiek gepeild moet worden over de één of andere kwestie, wat gebeurt er dan? Krijgt üan één of andere enquêteur de op- cracht maar eens wat met deze of gene te gaan babbelen? Neen, zo gaat het niet. Vooraf zijn vragen opgesteld; die vragen zijn beproefd op hun doelma tigheid. Men kan een vraag zó stel len, dat er automatisch een niets zeggende antwoord op komt; ook het tegenovergestelde ls mogelijk. De meest-efficiente vorm te vinden, ls een moeilijke opgave. Is die gevonden, dan worden de vragenlijsten opge steld. Met die vragenlijsten gnan de enquêteurs op het pad. Maar niet in het wilde weg. Hun Instructie zegt nauwkeurig: zoveel mensen van die leeftijd, en zoveel van die leeftijd Bovendien moeten zij er zoveel kiezen uit de arbeiders en zoveel uit de mid denstand en zoveel welgeetelden. Waarom de instructie zo opgesteld wordt Op deze wijze wordt vrijwel de sa menstelling \Vn het volk benaderd en zal de uitkomst van het onderzoek een afspiegeling zijn van de mening van heel het volk. Wat wordt er gevraagd? Schrijver dezes voerde in de Lange- dijk en omgeving verscheidene en quêtes uit en de aangesneden proble men omvatten vrijwel alles wat op het cgenbllk de gemoederen bezig houdt: öc distributie, Indonesië, de woning nood, de positie van het huidige kabi net, de bijzondere rechtsp\ ging. En op het gebied van de marktverken ning waren de onderwerpen nog veel bonter. Enquêtes werden verricht over tabaksmerken en schoenen, me dicamenten en mosterd. De waarde en doelmatigheid van reclame werd ge tost; kortom er waren weinig dingen, die niet ter sprake kwamen. Zelfs schoolkinderen moesten onder het mes en daarbij viel het zwaarte- punt op sparen, - spaar-mogelijkheden en dergelijke. Een enquêteur mag bo vendien geen familieleden of intie mere kennissen ondervragen en waar 'uj bovendien telkens andere proef konijnen moet ondervragen, is het op de kleinere dorpen wel eens een puzzle waar weer „vers bloed" vandaan te halen. En hoe reageert het publiek? Op het Westfriese platteland wordt het de Nipo-enquêteur niet zo erg .ge makkelijk gemaakt. Een boeren-be- volking staat allereerst altijd reeds •wantrouwend tegenover nieuwe din gen en gewoonlijk is „uitvragen" een ding, waarvoor hij weinig enthou siast is. Altijd wordt eerst een hele uiteen zetting gevergd van het waarom en ook: wie betaalt dat nu? en dan, jadan komen de antwoor den. Maar het gaat ook wel eens an ders. Eens kwam een enquêteur bij een boer in Heerhugowaard. Hij ken de de man absoluut niet, maar moest een welgestelde veeboer hebben. De boerin kwam voor en de enquêteur hoorde haar vermanen: „D'r is er weer ientje van de belasting. Een nüwe. Je zegge niks, hoor je. en 1e wete oók niks". En de boer wist inder daad niets, zelfs was hij prompt z'n leeftijd vergeten Maar op St. Pancras vond diezelf de enquêteur een oude juffrouw, die liet zielsjammer vond, dat haar naam niet met grote letters in de krant kwam Of het publiek altijd onomwonden zijn mening zegt? Het gevaarlijkst zijn in dat opzicht de intellectuelen. Zij zijn in staat hun werkelijke gedachten te verbergen en voor de restwaar de „Waar heid" op tafel ligt, veronderstelt men met bij de vraag naar de godsdienst R.K. te moeten invullen. Maar er zijn zo van die vragen, waar men het liefst een beetje verstoppertje mee speelt. Zo'n vraag is bijv.: Wat ver dient U op het ogenblik? Toch laat zich op die vraag met een beetje handigheid wel een ant woord losmaken. Het is geen nieuwsgierigheid, die een enquêteur dergelijke vragen doet stellen. Het onderzoek eist het. De enquêteur is het antwoord al weer vergeten, eer hjj de volgende deur bereikt heeft. Hi) ziet zoveel mensen stelt zo dikwijls die vraag, dat -i persoonlijke interesse volslagen jek" is. Het laatste bedrijf. En als de enquêteurs en die zijn over het hele land verspreid bun vragenlijsten op het Instituut depo neren, is het laatste werk voor de pons- en telmachines. Soms moeten er duizenden en soms honderden vra genlijsten verwerkt worden. Gewoon lijk is de tijd daarvoor niet al te ruim toegemeten. Maar, machines kunnen véél. En dan de resultaten? Bij de verkiezingen van vei leden jaar kon het Nederlandse Gallup-In stituut de uitslag voorspellen met een afwijking, die de toelaatbare 3 pet. niet eens bereikte. En tenslotte: als U persoonlijk nog geen kennis met een Nipo-enquêteur hebt gemaakt, zult U dat vandaag of morgen wel doen. heeft te Delft de ingebruik neming plaats van de nieuwe veemarkt. begint te Mexico-City het twee de congres van de Unesco. wordt te Leiden een inter-aca- demiaal juristencongres gehouden. bestaat de Gereformeerde Ge meente te Alkmaar 60 jaar. is het 50 jaar geleden, dat de Franse violist, dirigent en com ponist Deldevez te Parijs over leed. is het 25 jaar geleden, dat de Engelse componist William Baines ie York overleed. Copyright R-D.P. ach vent wees "tcch BLU, dat dp lever oe niet heeft laten verhieti6eh net i als al die andere scha delijke MlCRpBEN die h'J oa6eiuke, te.bestrdden jongedame ik. zeg naar. arcwir. en ik. vind het misse- ujk cat je een mis.dadi - 6er geworden bent, alleen OMDAT je geen gehoor en geloof vond b'j die uitvin ding van die geluidloze motor. dat is geen excuus. De Chinese regering treft maatrege len tegen de toenemende onzedelijk heid. Kussen in het openbaar wordt verboden. Wij meenden, dat de Chine zen alleen de neuzen tegen elkaar wreven. Te Haarlem is een schoorsteenveger in de twaalf meter hoge schoorsteen van een wasserij be kneld geraakt. De brandweer moest 'n gat in de schoorsteen hakken om hem te bevrijden. Hij had ook op een an dere manier de pijp uit kunnen raken, maar dan had hij het niet naverteld. De minister van Binnenlandse Zaken heeft er in een circulaire aan de burgemeester op gewezen, dat tegen het houden van N.B.B.-bokswedstrijden geen bezwaren bestaan. Daarmede ligt de burgemeester van Goes, die een dergelijke wedstrijd verbood, reeds in de eerste ronde knock-out. In de Volkskrant lazen wij 'n aardige woord speling in verband met de Walcheren- se boomplantdag: „Ik wortel en kom boven." Inderdaad, goed gevonden. Compliment Amerikaanse critici houden de jonge tenor Mario Lansa, die door de Metro Goldwijn-Mayer ge ëngageerd is, voor de grootste tenor sinds Caruso, die de man met de gou den stem genoemd wordt. Waarschijn lijk zal het goud* voor die stem niet alleen door Mario Lansa worden ge geven Uit het voorlopig verslag van de begroting van Onderwijs blijkt, dat de Staat 144 pet toeslag op de en- treegewijzen voor de Nederlandse opera geeft. Het komt er dus op neer, dat men voor iedere gulden bij de kas sa uitgeteld f 1.44 terug krijgt. Een opera waar muziek in zit Een door de communisten uitgerust schip, waarop zich o.a. goud bevond, bedoeld als hulpzending voor de communisti sche operaties in China, is bij de in gang van de haven van Sjanghai onder schept. De gouden tijd is voor de Chi nese communisten blijkbaar nog niet aangebroken Thee voor Nederland Teneinde aan de in Nederland be staande behoefte aan thee tegemoet te komen, heeft de AMVJ het initiatief genomen om 1000 kistjes Javathee, oogst 1947, tegen kostprijs ter beschik king te stellen voor een snelle verzen ding per KLM naar Nederland. Op 6 November zal hiervoor een speciale vracht per Skymaster worden inge steld. Ieder kistje weegt bruto 3 kilo en bevat 4 pond thee. (Ingezonden mededeling.) (Van onze parlementaire redacteur) Naar wij vernemen heeft het wets ontwerp van minister Vos nopens het goederenvervoer langs de weg in de kringen der vervoerders grote ont stemming gewekt, omdat men hierin het einde ziet van de vrijheid der on dernemers, die zo zegt men van 4e zijde van een der grootste organisa ties met huid en haar aan de over heid worden vastgeketend. Men hoopt dan ook, dat het ontwerp de eind streep nimmer halen zal, of het moet dermate worden omgewerkt, dat het geheel van karakter verandert. Vast staat ongetwijfeld, dat er in de Kamer het nodige over zal worden gezegd en naar wij vernemen zal de heer Schilt- huis, de partijgenoot van de minister nog wel, gangmaker zijn van de oppo sitie tegen het gebodene. Amsterdam half wit half bruin Door de staking bi] de meelfabrie ken „Holland" en „Ceres" in de hoofdstad zullen de meelfabrikanten vcor de ene helft gebuild en de an dere helft ongebuild meel afleveren, waardoor met ingang van gisteren u Amsterdamse bakkers hun klanten moeten bedienen met voor 50 pet. witbrood en voor de rest bruinbrood. De hoofdstedelingen verdiepen zich nu dagelijks in de puzzle, welke helft het witbrood is. „Bello" gaat sterven „Bello", zoals het kleine lokaalspoor- treintje tussen Baarr en Utrecht in de volksmond wordt genoemd, zal spoe dig gaan verdwijnen. Men is namelijk thans begonnen met de voorbereiden de werkzaamheden ter electrificatie van het baanvak Den DolderBaarn— Utrecht. Overigens wordt deze verbe tering door de reizigers zeer toege juicht daar het traject BaarnUtrecht ruim vijftien minuten sneller zal wor den afgelegd. VRIJDAG T NOVEMBER HILVERSUM I, 301 m., zendt Nieuws berichten uit om T, 8, 1, 6, 8 en 11 uur. VARA: 8,18 Operette fragmenten 9,00 Kamermuziek. VPRO: 10.00 Morgenwij ding. VARA: 11,10 De ontdekking var» het radium. AVRO: 12,00 Pierre Palla, orgel 12,38 Dansmuziek. 3,25 Concert. VARA: 4,00 Licht orkest. 4.30 Tussen twaalf en zestien. 5,00 Johan Jong, or gel 6,15 Jan Vogel en zijn accordeon orkest. 7,15 Kwartet van Jan Cordu- wener. VPRO: 7,30 Cursus. VARA: 9,00 Ons opinie-onderzoek 9,30 Leken- rechtbank. 10,15 Gramofoonmuziek - VPRO: 10,40 „Vandaag". 10 45 Avond- wijding. VARA: 11,15 Don Quichotte. HILVERSUM n, 415 mzendt Nieuws berichten uit om 7, 8, 1, 7, 8 en 11 uur. NCRV: 7,00 Reveille. 7,45 Een woord voor de dag. 8,15 Gewijde muziek 8,30 Morgenklanken. 9,15 Ziekenbezoek. 9,35 Morgenconcert 10,30 Morgen dienst. 11,30 Musette-orkest 1,15 Or gelconcert. 2,40 Utrechts Strijkkwartet 4,00 Declamatie. 5,00 „Sangh en spel" 6,30 Geestelijke liederen 7,45 CWV- kwartier. 8,15 „Zang en Vriendschap". 8,45 „Ondergang", hoorspel. 9.30 Om. roep-orkest 10,45 Avondoverdenking. 11,15 Avondpotpourri. 11,40 Oeral Ko- zakkenkoor. neeronden mededeling) De 38-jarige Pauline Vlaeming, van Nederlandse nationaliteit, is er dezer dagen in geslaagd te ontsnappen uit het interneringskamp te St. Andries bij Brugge. De vrouw was door de krijgsraad te Antwerpen tot levens lange detinering veroordeeld, daar zij' deel uitgemaakt heeft van de Dutise contra-spionnage. Het grote geluk Charles Mc Donald had pech ge had toen hij in Schotland een diefstal pleegde. De bestolene wist hem in handen der politie te spelen en daar hij de hem op gelegde boete van 11 pond niet kon betalen werd hij tot een week brommen veroordeeld. Nadat de gevangenisdeuren zich achter hem gegoten hadden, bleek, dat Mc. Donald door alle uitslagen van de gespeelde voetbalwedstrijden goed te raden 26.000 pond sterling te hebben gewonnen. Het duurde drie dagen, alvorens de gevangene dit heugelijke be- richt bereikte. Hij betaalde prompt zijn boete, gaf een ko ninklijke fooi en.... gaat nu van, zijn rijkdom genieten. Overigens is hij thans doodsbe nauwd voormensen met lange te lange vingers! „Pa, mag ik wat vragen?" „Is het over je huiswerk, Wimpie?" „Ja, Pa, dat is te zeggen., 't gaat over Amerika." „O juist, aardrijkskunde. Nou, je hebt Noord- en Zuid Amerika en daartussen ligt 't kanaal van dinges, hoe heet 't nou ook weer." ,.'t Panama-kanaal, Pa, maar dat v/eet ik allemaal wel." „Wat wou je dan nog meer weten? Als je iets niet begrijpt dan moet je 't altijd maar direct vragen. „Ja, Pa, dank u, Pa. Ik zou graag willen weten waarom Amerika ons zoveel geld 'leent. Hebben we daarom gevraagd, Pa?" „Nee., hm dat geloof ik niet, maar zie je, de Amerikanen hebben een massa artikelen gefabriceerd en die willen ze nu aan ons^verkopen. Nou en omdat we ze niet kuimen betalen lenen ze ons geld. Dan kunnen we ze kopen en de fabrieken kunnen door werken. En dan zijn we allebei gehol pen. Snap je wel?" „Nee Pa." „Nou, dan zal ik je een voorbeeld geven. Kijk, als je moeder melk no dig heeft dan koopt ze die bij de melkboer. Begrijp je?" „Ja natuurlijk, Pa." „Nou, die melkboer moet van zijn melk af maar als je moeder nou toe vallig geen geld heeft dan leent ze dat van de melkboer. Dan krijgt hij geld en je moeder melk en dan zijn ze alle bei tevreden. Gesnapt?" „Ja. Pa, maar dan krijgt die melk- door Zou ze er tenslotte toch tegenop z:en om haar wraakneming volledig „till the bitter end" ten uitvoer te brengen? Ze had overigens nu toch al zoveel verteld en verraden, dat die laatste aanduiding nog nauwelijks no dig was. Maar eensklaps zag hij haar toch achter in de zaal verschijnen, ze had zich verkleed, en ze behoorde toch blijkbaar ook tot den intiemen vrien denkring van Joepi Juchtleer, want deze dikke heer stond dadelijk op toen hij haar zag. wenkte haar en riep hard: „Sidin, nog een glas!" een bevel, dat de neger dadelijk ten uit voer bracht. Gladys O'Hara trad nu lachend op het tafeltje toe, waarop alle drie der aanzittenden de gevierde „diva" lach end en met handgeklap verwelkom den, een applaus, dat nu ook door an dere tafeltjes daar in de buurt werd overgenomen. Het was duidelijk dat Joepi Juchtleer hier meteen een han dige reclame voor zijn cabaret-ster maakte. Inmiddels was Gladys O'Hara nu bij liet tafeltje gekomen; ze wisselden lachend handdrukken met de drie aanzittenden en toen gebeurde datge ne waar Bunt op wachtte; ze gaf de lange donkere man 'n schalks-vriend- schappelijk klopje op zijn schouder. Een volgend ogenblik had Bunt het cabaret verlaten en ademde hij met wellust de frisse koele avondlucht weer in op het Thorbeckeplein. Binnenin den benauwden kelder had hij zijn hele plan de campagne al opgesteld en zonder aarzelen stapte hij dan ook dadelijk toe op 'n publiek telefoonstation, schakelde 'n "nummer in, praatte eveir zacht en snel met iemand aan het andere einde van den draad, verliet het glazen huisje, en trad een ogenblik later weer in het Café van Schiller. Daar zat het echtpaar waarmee Gla- dvs O'Hara had zitten praten en lach en nog aan hetzelfde tafeltje, doch ze hadden blijkbaar in dien tussentijd nogal wat gedronken, hetgeen duide lijk zichtbaar was aan de man met t fluwelen jasje, die nu in stede van bleek juist erg rood zag terwijl de grote blonde vrouw tegenover hem zomaar, zonder dat er een merkbare reden voor bestond, zat te giechelen Bunt slenterde er quasi zoekend naar een plaats op af en even zijn hoed lichtend vroeg hij dan op een der on bezette stoelen duidend: „Vouz permettez?" „Mais si monsieur!" riep de vrouw lachend uit „Hoe meer zielen hoe meer vreugd!" zei het fluwelen jasje". O nee wacht es, in 't Frans., Plus d'&mes.nee, wat ia dat?" Bunt zag hem even met een niet- begrijpend gezicht vriendelijk glim lachend aan, boog nog even voor de vrouw en ging dan zitten, wenkte de kellner, wees op een glas pilsner op 'n ander tafeltje en zei: „Un bock, comme ca." „Bien monsieur". N Bunt stak een sigaret op, haalde een notitieboekje uit zijn zak en was een ogenblik later blijkbaar verdiept in enige berekeningen. „Ik mot wat eten" zei de vrouw, toen de kellner Bunts bier bracht „Ober wat heb je?" ..Zalm mayonnaise dame, Homard a 1'Armoricaine en we hebben ook weer caviaar, echte Russische." „Jij?" vroeg de vrouw aan het flu welen jasje dat maar erg lodderig zat te kijken. „Alle driepotverdrie o nee nrmme d'une pipe..'anders verslaat die Fransman 't niet.. Ober vei dom me vraag es i it die Fransman zal eten.. Leve., ik wil zeggen: Vive la France!.. Monsieur ik geef 'n rondje- ik zit toch dik in me centei.Je don- ne ur ronde." „Plait-il?" vroeg Bunt glimlachend terwijl hij meteen met de kellner af rekende. „Meneer heeft" geen honger" zei de kelner. „Maar ik kan u die kreeft bi zonder aanbevelen, mevrouw." „Goed, twee kreeft dan maar", sprak ze. „En., e.. dinges., geef mij 'n bor rel. zei haar man met een dikke tong. De vrouw schudde het hoofd tegen de kellner die begrijpend met zijn ogen knipte. „Strakkies, als je gegeten hebt", zei de vrouw. „Ben., ben., jij., de baas?" vroeg het fluwelen jasje. De kellner wqs heenge.gaan maar hij was nog nauwelijks vertrokken of Bunt zag tot zijn verrassing op het ta feltje toetreden een heer met een op vallend hogen en witten haardos, in v/elke figuur hij onmiddellijk de crou pier van den vorigen avond herkende. „Zo, jongelui", sprak deze en dan met een blik op het fluwelen 1asie. dat nu met zijn kin op zijn borst even in slaap was gesukkeld: „Aan de fuif ge'oof ik? Niet. Jeantje?" „Zo'n beetje" antwoordde de vrouw ..Schuif bij; Fernand heit 'n pietsie.. hij kan niks verdragenwe gaan een stukkie eten dan zakt het wel. En hoe gaat het jou?" „Stilletjes." (Wordt vervolgd.) boer toch zijn eigen geld en dan heeft ie niks verdiend en dan heeft moe der de melk". „Nou ja, maar dan heeft ie toch een vordering op je moeder. „Zit niet zo te grijnzen, kwajongen." „Nee Pa, maar als moeder 't dan niet terug geeft. Ik bedoel als Ameri ka nou zijn geld terug wil hebben. Kunnen we 't dan betalen?" „Nee, natuurlijk niet. Dan geven ze 't ons cadeau om ons kapitaal krach tig te houden, snap je?" „Dus als moeder de melk niet be tealt dan geeft de melkboer die ca deau. Waar moet die dan van leven, Fa?" „Hm, nou ja maak jij je nou maar geen zorgen oyer een melkboer. Je hebt toch zeker nog wel meer huis werk?" „Ja, Pa." „Goed, wees dan nou maar eens even stil. Als je wat bijzonders weten wilt dan vraag je maar." „Graag. Pa. Zeg Pa „Ja, wat is er nou weer?" „D'r staat In de krant dat zestig brouwerijen in Amerika gesloten zijn omdat ze graan voor ons willen spa ren. Als we dat graan nou krijgen mo gen we d'r dan bier van maken?" „Ja, natuurlijk. Dat doen we toch zeker ook. Heb jé niet gelezen, dat we van de week weer voor-oorlogs bier krijgen. Nou, daar hebben we natuur lijk meer graan voor nodig, dus „Ja, Pa, maar dan sparen we toch geen graan." „Ja, natuurlijk. We drinken hi-ur toch lang niet zoveel als in dat grote Amerika. Nou, wat we overhouden dat spa'ren we." „En als we nou bier overhouden Pa?" „Onzin, we houden nooit bier over." „Ja maar Pa, als „Nou dan sturen we dat naar Ame rika. Daar willen ze 't graag hebben omdat al die brouwerijen gesloten zijn, snap je? En dan krijgen we er weer deviezen voor." „Wat zijn dat voor dingen, Pa?" „Hoor eens beste jongen, ik heb nou geen tijd meer. Als je nog meer weten wilt moet je 't maar aan je moeder vragen." „Ja Pa, dank u voor de inlichtingen Pa." „Goed kerel en maak ie maar geen zorgen over dat bier Daar ben je toch nog te jong voor." „Ja, Pa, dank u wel Pa. Ad. 3e klasse 2e lijst. f 25000 19452 f 5000 20073 f 1500 8812 f 1000 7595 8980 f 400 4907 12694 f 200 2770 11243 '19711 20937 f 100 3537 10170 11354 12476 12984 15967 16232 18250 18703 20738 20805

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 3