„Jutters" onder de pioniers op de
walvisvaart
De komende uitvoering van
„Toonkunst"
Stad en öm
Propaganda -Vergadering
Christelijke Besturenbond
„Der Tod Jesu" op 19 November a.s.
Hr. Ms. „Van Galen"
naar
Indië
i
Zeemacht-VIOS 4-4
Bond Militaire Oorlogs
slachtoffers
Burgerlijke Stand
Korfbalnieuws
Bridgenieuws
Texel.
Dodelijk ongeval
De Ballero-week
Uit de eerste
bladzijden van Den
geschiedenis
Helde
r s
Commandeurs met klinkende namen
„Udi" bracht „Illusie"
Volgende week Woensdag zal het Toonkunstkoor, dat nu ongeveer een
jaar geleden afscheid genomen heeft van zUn eminente dirigent Leewens,
zÜn eerste uitvoering geven onder leiding van de heer Herman Zaal. In de
loop der maanden, dat onder diens leiding werd gerepeteerd, ls wel komen
vast te staan, dat „Toonkunst" in deze dirigent een waardig opvolger van de
grijze maestro heeft gevonden. Er is een uitstekende samenwerking gegroeid
tussen de koorleden en hun leider en de repetities kenmerken zich als van
ouds door de ambitieuze en serieuze wijze waarop wordt gestudeerd, zodat
we de komende uitvoering met het volste vertrouwen tegemoet kunnen zien.
wy hebben reeds eerder bericht, dat het
koor dan een tweetal belangrijke werken
hpopt uit te voeren. In de eerste plaats
„Der Tod Jesu" van Graun, en in do
tweede plaats Bach's cantate no. 104, „Du
Hirte Israëls, hörei".
Over deze werken schrijft de heer A J
I.eewens, die zich natuuriyk nog ten
zeerste Interesseert voor het rellen en
zeilen van het koor, dat hem in de loop
der jaren lief geworden ls, het volgende-
„DER TOD JESU"
Ten einde de betekenis van „Der Tod
Jesu", door Karl Helnrich Graun (1701-
lir-9) gecomponeerd, beter te kunnen be
grijpen, zal men moeten teruggrypen tot
het barok-tydperk, waarin dit werk Is
ontstaan. Speciaal in het begin en in het
midden van de achttiende eeuw was de
overheersing van de Italiaanse, z.g. gees
telijke composities zo sterk, dat zelfs
Duitse componisten hun geesteiyke wer
ken min of meer in Napoliaanse trant
componeerden. Zelfs Bach in zyn „Johan-
nes"- en „Matthfius Passion" ontkwam
hieraan niet.
Reeds van oudsher werd het Ujden van
Christus, door de Evangelisten verhaald,
door verschillende componisten, waaron
der ook Bach, getoonzet, terwyi daaren
tegen andere componisten in Bach's tyd
het ïydensverhaal meer in de vorm van
een lyrische overpeinzing, als door een
toeschouwer bezien, behandelden. Muzi
kaal gezien bestaan deze lyrische over
denkingen, evenals de cantaten, uit reci
tatief, aria, koraal en koor. Het be
roemdste specimen van deze laatste kunst
vorm is „Der Tod Jesu" van Graun, dat
volgende week door „Toonkunst" zal wor
den uitgevoerd.
BACH'S CANTATE
Het mag bekend zyn, dat Joh. Seb, Bach
die eveneens in het barok-tydperk leefde,
in zyn overvloedig aantal cantaten de
schoonste uitingen zyner kunst gaf. Men
vindt in de uit te voeren cantate „Du
Hirte Israëls, höre" eenzelfde verdeling
als in Graun's compositie, ook hier af
wisselend recitatief, aria en koor. Ter
verduldeiyking dlene verder nog, dat het
barok-tydperk zich kenmerkt doordat ge
werkt werd met sterk contrasterende licht
en schaduw-vlakken en met overvloedige
versieringen.
Om dit tot uiting te brengen wordt van
de solisten, Maartje Kliffen (sopraan),
Wlebe Draayer (tenor) en Theo Baylé (ba
riton), een goede technische zangkunst
en van het koor een Juiste op
vatting gevergd. Het zal de conscien
tieuze dirigent Herman Zaal een genoegen
zyn, te mogen beschikken over een goed
koor en een uit Helderse en Schager
dilettanten samengesteld strijkorkest, dat
met grote toewijding de begeleiding der
beide werken zal verzorgen, temeer daar
de kern van het barok-orkest het „cym-
baal" is, waaromheen zich het strijk
orkest, aangevuld door enige blazers,
groepeert.
wy hebben een groot vertrouwen in de
nieuwe „Toonkunsf'-dirigent, die ongetwij
feld beide composities in styi tot ons zal
brengen. Daar Toonkunst" zich ais al-
tyd veel moeiten en kosten getroost om
iets goeds ten gehore te brengen, twijfe
len wi) er niet aan of de kerk zal gevuld
worden door een grote schare aandachtige
toehoorders.
Hr. Ms. torpedobootjager „Van Ga
len" zal hedenmiddag om 2 uur van
de steiger van Es en van Ommeren
aan de Ruyterkade te Amsterdam
naar Indtë vertrekken, onder com
mando van de kapitein-luitenant ter
zee G. A. Cox. De Commandant der
Zeemacht in Nederland, schout bij
nacht J. J. L. Willinge, zal het schip
en bemanning vooraf Inspecteren.
De torpedobootjager „Van Galen"
is in Februari 1942 overgenomen van
de Britse marine, ter vervanging van
de oude „Van Galen", die in de Mei
dagen van '40 in Rotterdam ten onder
ging.
„Zeemacht" heeft in een 'slecht ge
speelde -wedstrijd een punt afgestaan 1
aan „Vios". Een wedstrijd, welke niet Bovengenoemdebond hield Zondag
direct een vriendschappelijk karakter
droeg, hetwelk we niet gewend zijn op
bet „Ankerpark". Een der oorzaken
was de scheidsrechter die de leiding nu
ningsmiddag in de Marinecantine.
Mevrouw MeereboerDe Meulder
opende deze middag met een woord
9 November zijn de gevallenen van de beide wereldoorlogen plechtig her
dacht. In de Nieuwe Kerk te Amsterdam gedurende deze plechtigheid.
Dezer dagen hield bovengenoemde Bond
een prapaganda-vergadering ln de Palm-
straatkerk. In zyn openingswoord heette
de voorzitter, de heer W de Boer, alle
aanwezigen harteiyk welkom en in het
bijzonder de spreker van deze avond, de
heer Schippers, secretaris van het CNV
Hy schetste in het kort het bestaan der
Christeiyke Vakbeweging, welker ontstaan
voor een groot deel te danken is aan het
eerste Sociale congres in 1891 en die zich
lu de loop der jaren ontwikkeld heeft
tot een grote organisatie. Hy wekte de
leden op om deel te nemen aan de Sociale
cursus, die ook deze winter weer gehou
den zal worden. Opgaven tot deelname
kunnen geschieden by de bestuursleden.
De voorzitter deelde mede, dat in de
Helderse Prijzen commissie ook de Chr.
Besturen Bond vertegenwoordigd ls
Wanneer men denkt, dat by een koop de
winkelier te hoge prys of te veel textiel
punten heeft gevraagd, kan men by deze
commissie terecht om zo'n geval te laten
onderzoeken.
Hierna kreeg de heer Schippers het
woord, die sprak over „Vernieuwing der
samenleving" De algemene gedachte was,
dat na de oorlog alles weer nieuw en
beter zou worden, maar veel ls op een
teleurstelling uitgelopen. In 1891 noemde
men het eerste Sociale congres revolu-
tlonnalr. Ook T3lma werd hiervan be
schuldigd Zeer veel is er sinds 1891 tot
stand gekomen en veranderd, als we b v
denken aan de lange werkdagen, de lage
lonen en de slechte woningtoestand. Een
arbeider had geen tyd om werk op een of
ander levensterrein te verlichten. Zolang
hü bruikbaar was, werd hy gehandhaafd,
om dan zonder meer aan de kant gezet
te worden.
In 1900 kwam de ChirsteUjke Vakbewe
ging tot stand, zy heeft gedurende haar
bestaan op drie terreinen strijd moeten
voeren. In de eerste plaats tegen de libe
rale werkgevers, die niet konden gedo-°n
dat de vakbeweging zeggenschap zou krij
gen by het vaststellen der arbeidsvoor
waarden. Vervolgens de strijd tegen de
genen, die de klassenstrijd predikten.
Het CNV werd gesmaad omdat het samen
werking wilde tussen werkgever en werk
nemer.
Ook ls gestreden tegen het Nat. Socia
lisme en op 15 Juli 1941 werd de samen
werking met deze party geweigerd. Thans
leven wy in een moeilüke tyd, nu er een
grote spanning is tussen lonen en prijzen
Na een vyfjarige plundering is ons wel
vaartspeil 20 k 30'/i gedaald, hetwelk door
eendrachtige samenwerking moet worden
overwonnen. Wat er echter nog is, moet
rechtvaardig verdeeld worden en de Vak
organisaties houden dit in het oog. „wy
mreten als leden der Christeiyke Vak
beweging »niet alleen maar contributie
betalers zyn, maar levende werkers en de
roeping, waarmede wy van God geroepen
zyn in de maatschappy vervullen.
Na de rede van de heer Schippers speel
de het Helders Mandoline-orkest, onder
leiding van de heer J Geluk, enige num
mers, die by de vergadering zeer in de
smaak vielen. Nadat de voorzitter alle
medewerkers bedankt had, werd de by-
eenkomst met dankgebed gesloten.
(Van 3 tot en met 8 November 1947)
Bevallen: P v d Band—Hage, d.
PK ^roersenKoomen, d. S Gieze—
Buyck, z. N Wit—Bakker, d. G Laag
land Winder—Voorthuizen, z. A Cor-
nielje—Staal, d. H Rijkers—Krooss, d
J KerkhofDik, z. I H BokRieu-
wers, d. J Homburg—Blokker, d. --
G ZagtScheffer, één z. en één d.
Ondertrouwd: R H v Schijndel
en A G Schouwvlieger. J Boon en A
Groen. R Baanstra en A C de Moei.
J v d Heide en J C Dreef.
Overleden. A Noot (m), 72 jaar.
M H Scholtens (m), 44 jaar.
niet bepaald in handen had en in deze van een welkom aan de Marya-offi.
wedstrijd niet over de nodige tact be- «er Meyr. Rommertsz de best uur sle-
7den van het A. M. P. en aan de twee
SCWanneer de aftrap is gedaan speelt Afvaardigden van bet distrtctsbestuu*
„Zeemacht" met 9 spelers, maar gaat afdL N.-Holland en alle aanwenen,
toch direct in de aanval. Derksen pro- De voorzitster gaf daarna het woord
fiteert van een fout in de verdediging I «n de heer A. Brouwer bestuurslid
en plaatst na 4 minuten spelen de bal va" hat district N.-Holland.
r I vnrolror mnmnvoornQ noo
in het doel. (10
Direct hierna is het Bosman van „Zee
macht" die een prachtige voorzet geeft,
maar de voorhoedespelers tillen hun
voet iets te hoog op, waardoor het doel
van „Vios'
gaat.
Spreker memoreerde hoe de bond
van Ned. Mil. Oorlogsslachtoffers werd
opgericht en hoe deze werkte voor
zijn leden. Spr. zeide o.m.: „Wij heb
ben een belofte op de slagvelden' en
een zekére doorboring ont- elders gegeven aan onze kameraden om
hun vrouwen en kinderen niet in de
De keeper van „Vios", die uit het steek te laten en hen te steunen in de
goede hout gesneden is, redt op waar- moeilijkheden van het dagelijks leven
lijk meesterlijke wijze een zeker doel- en d?ze plofte is °"s lf?'
punt van Bosman, ten koste van een zu"en alles doen om de ^en-
corner, die niets oplevert. Hierna blijkt van deze vrouwen en vooral van
„Vios" zich iets meer te gaan wennen de kinderen in vervulling te doen
in het marine-milieu en wordt sterker
door goed samenspel. Na 30 minuten
volgt een corner op het „Zeema
doel, scherp geplaatst en de linksbinnen
van „Vios" staat op zijn plaats om de
gelijkmaker er in te trappen. (11).
gaan. Ons devies blijft: Eén voor allen
en allen voor één.
Na deze toespraak kwam het optre
den van het bekende duo Ridel Fidel,
die met een bonte afwisseling een
programma afwerkten. dat door alle
5 minuten daarna weer een der mooie aanwezigen zeer op prijs werd gesteld,
aanvallen van „Vios". Een zacht roller- Na hun ontreden bracht mevrouw
tje op het doel van „Zeemacht" laat de
keeper door zijn handen rollen en Vios
is er bij om de bal het laatste stootje
te geven. (12
SchrijverWelboren, secretaresse, ver
slag uit van de contactcommissie in
deze maanden heeft gedaan en wekte
allen op zoveel mogelijk achter het
Een minuut vóór rust een vrije schop bestuur te staan, daar dit de commis-
tegen Vios wordt goed genomen en sle zou stimuleren op de ingeslagen
Klein plaatst zijn hoofd er onder (22).
Met deze stand gaat de rust in.
Na de thee hetzelfde gelijk opgaand
weg voort te gaan. Gedurende de pau
ze werd onderling „gebabbeld" en
contact gezocht met het districtsbe-
spel, waaraan niet veel moois te zien stuur van A M. P. Na de pauze volg-
is. Een zacht schot op de veste van de het optreden van het bekende duo
„Zeemacht" laat de keeper weer door Boots en t 4 Sande, wat ook buiten-
zijn handen rollen, de mid-voor loopt *ewoon ,n de smaa-k vle'- Na dlt °P"
door en Vios heeft weer de leiding treden sloot de voorzitster deze ge-
(23). Een vrije schop gevolgd door
een kopbal van Nuyen brengt de stand
slaagde middag en bedankte allen, die
medegewerkt hadden om deze tot een
weer op gelijke voet. (3—3). Hierna poed einde t<f brengen, vooral de
1 Marva-officier, de Cantme-commis-
komt „Zeemacht" sterk opzetten en uit
een goede voorzet van Derksen brengt
Bosman de stand op (43).
Bij een onaangenaam incident wor
den twee spelers het veld uitgestuurd
(één van „Zeemacht" en één van
„Vios"Toch onderneemt „Vios" nog
een aanval. De bal "komt in de doel-
mond. De keeper vangt hem op, maar
de bal wordt uit zijn handen gelopen en
de stand is gelijk (44).
sie en de Onderoff. van O. S. en O.
de heer J. Steindel.
Spelmoment uit de wedstrijd
Zeeburgia-Haarlem, welke wedstrijd
met 20 door het jonge Zeeburgia
werd gewonnen.
Het is KVH 1 niet gelukt de twee
punten mee naar den Helder te ne
men. Ze moesten met een gelijk spel,
00, genoegen nemen.
Nadat scheidsrechter van Wieringen
het beginsignaal gegeven had, viel
KVH energiek aan. Maar het wilde in
de aanval niet lukken. Het veld was
zeer glad en daardoor uiterst moeilijk
bespeelbaar. Doch het middenvak wist
het spel grotendeels naar de KVH-
aanval te verplaatsen. Wat evenwel
niet door haar aanval in doelpunten
kon worden omgezet.
KVH 2 deed het beter en versloeg
BEP 3 met royaal verschil 52. Het
begin was niet hoopvol; reeds spoedig
maakte BEP 3 1—0. KVH 2 kwam er
wat beter in en wist dan ook gelijk
te maken, 11. BEP 3 kwam er niet
meer aan te pas en KVH 2 voerde de
stand op tot 52. De scheidsrechter,
die schitterde door afwezigheid, werd
vervangen door ten lid van BEP, die
de wedstrijd tot een goed einde bracht.
KVH 3 kon het, gelijk de voorspel
ling. niet tot een overwinning brengen
het verloor met 21. Niettemin heb
ben de benjamins zidh zeer goed ge
houden. Ook hier had de scheidsrech
ter laten verstek gaan.
De uitslag van de Vrijdag 7 Novem
ber 1947 gespeelde competitiewedstrijd
van de Helderse Bridgeclub 1945 luidt:
A-lijn: BenekerVeenstra 45'/.. 2
DomsBakker 44%, 3 ZoonDekkers
38. 4 PolSnoerwang 37 5 Harjer
Schilperoord 37. 6 Heer en mevrouw
Lelie 357 Mevrouw Kuitensheer
Mud 35, 8 SmitSwennen 30, 9 en 10
GrandeSteinberg en OvereemStadt-
man 28
B-liin: 1 Heer en mevrouw Planken
47 2 HocquéSchra 393 Brederode
de Vries 39. 4 Gebr. Kersbergen 38.
5 DukersWalleboom 3614, 6 en 7
Heer en mevrouw Kriinen en Heer en
mevrouw Besterveld 35. 8 Bakde
Graaf 31%, 9 SpruitHuis 29%, 10
VisserJong 29.
De heer A. Koopman uit De Waal
had het ongeluk te struikelen toen hij
naast zijn gedeeltelijk geladen boeren
wagen liep. Twee wielen gingen over
NOORD SCHARWOUDE, 10 November I bet hoofd van de ongelukkige, die op
123.000 kg witte kool 7,60—14,50; 15.0001 slag werd gedood. Het slachtoffer laat
een vrouw en drie kinderen na. Een
zoon bevindt zich in militaire dienst
in Indonesë.
De Algem. Texelse Middenstands-
Gele kool 4,70—6,30; 15.000 kg Groene kool vereniging heeft besloten om in de
week van 10 tot 16 November een,
stuks Balleroweek te houden.
Voor iedere besteedde gulden bij
één van de pl.m. 80 deelnemende win-
liers ontvangt men een afgestempelde
bon. Vijf van deze afgestempelde bon
nen geven recht op één worp op de
Ballero.
Er wordt gegooid met 4 ballen waar-
kg rode kool 5,2011.60: 4000 kg gele koo
4 70—6,20; 9000 kg groene kool 13,20—17,50
8006 kg andyvie I 20,90—28,90 en II 14,70-
19,00; 2500 kg uien 18,00—18,20, grove 19.70
en drielingen 9,
BROEK OP LANGENDIJK, 10 November
6000 kg Aardappelen: Bevelanders 10,00;
10 000 kg Rode kool 9,40—11,70 22.000 kg
16,40—21,70; 125.000 kg Witte kool 9,00—14,20
7000 kg Andyvie 23,00—27,00: 200
Bloemkool 41.
Er zullen maar weinig plaatsen zijn, wier lot zo nauw verbonden is met
de zee, als dat met Den Helder het geval is.
De zee, waaraan Huisduinen en Den Helder hun ontstaan hebben te dan
ken, is ook altijd hun grote vijand geweest, waartegen zij met wisselende
kansen een voortdurende strijd hebben moeten voeren ter handhaving van
hun bestaan.
Zo was het omstreeks 1600 met de
bewoners van „het eiland Huisduinen"
droevig gesteld Grote watervloeden en
zware stormen hadden het eiland der
mate geteisterd, dat meer dan de helft
van het land was weggespoeld, waar
door binnen 25 jaar tijds tweederde deel
van alle huizen door het water waren
verwoest of moesten worden afgebro
ken, om verder landinwaarts te worden
herbouwd.
Ook de bevolking had de terugslag
hiervan ondervonden, vooral omdat er
geen land voldoende overbleef voor de
noodzakelijke landbouw en veeteelt.
Het overgrote deel der inwoners
bestond dan ook uit arme varende
lieden, die hun bestaan zochten in
de visserij en het binnenloodsen
van de vele schepen, die dagelijks
het Marsdiep binnenvielen op weg
naar Amsterdam, Hoorn en de vele
andere welvarende handelssteden in
Hollands Noorderkwartier. Maar
cok hiervoor eiste de zee haar tol,
en treffend is een verklaring uit
die tijd, dat n derde deel van
alle inwoners van het eiland be
stond uit arme weduwen, die haar
mannen bij het loodsen hadden
verloren.
Voegt men hier nog aar toe, dat bij
een brand te Huisduinen in het jaar
1614 niet minder dan 36 huizen in
vlammen opgingen, dan is de conclusie
wel gerechtvaardigd, dat het er met de
toekomst van Den Heider in die tijd
niet rooskleurig uitzag. Maar, zoals de
zeemansuitspraak wil, is de redding na
bij, als de nood het hoogst is.
Roemrijke bladzijden.
De Hollandse ondernemingsgeest in
d dagen was ongekend. Naar alle de
len der aarde trokken schepen met de
rood-wit-blauwe vlag om nieuwe han
delsroutes en landen te ontdekken ter
uitbreiding van de handel.
Roemrijke bi dzijden werden door
deze pioniers in onze historie geschre
ven Wie kent niet de namen van
Heemskerk en Barentsz en hun avon
turen in de Noordelijke IJszee? Hun
doel het vinden van een Noordelijke
doorvaart naar Indii werd niet be
reikt, maar zij raakten vertrouwd met
Jl gevaren en moeilijkheden der IJszee
en waren de voorgangers van honder
den Nederlandse Commandeurs, die
weinige jaren 1 -er hun koers volgden,
om in diezelfde wateren op jacht te
gaan naar walvissen.
In 1612 waren de eerste twee Holland
se schepen ter walvisvangst uitgevaren
naar Spitsbergen, een eiland in de IJs
zee, door Barentsz ontdekt. De eerste
vissers waren wij er échter niet. 'want
reeds 4 jaar eerder waren de Engelsen
daar de jacht op wasvissen begonnen.
De eerste tochten vielen voor ons
weinig bemoedigend uit, hetgeen naast
de geringe ervaring, vooral moest wor
den toegeschreven aan onenigheden
met de Engelse collega':-, die het mo
nopolie van deze visserij voor zich op
eisten en onze schepen van de beste
visplaatsen verdreven.
Toch was hiermede door de rederijen
wel degelijk rekening gehouden, want
naast de Hollandse bemanning, bevon
den zich ook enige Engelse manschap
pen aan boord, die reeds eerder aan de
walvisvangst hadden deelgenomen, ter
wijl als harpoeniers waren gemonsterd
een aantal Biskayers, die van oudsher
in dit vak bedreven waren en als spe
cialisten op dit gebied golden.
De pioniers zetten door:
Maar het Hollandse doorzettingsver
mogen was in die tijd niet te remmen
en moeilijkheden waren er toen om
overwonnen te worden. De volgende
jaren werden de tochten op groter
schaal voortgezet, terwijl de vissers
vloot bovendien werd begeleid door
enige oorlogsbodems om desnoods met
geweld aan de Hollandse aanspraken
kracht bij te zetten.
En de resultaten bleven niet uit.
Steeds groter v.d de stroom van sche
pen, die jaarlijks uitvoeren naar het
hoge Noorden; en weldra namen Hol
landers, Zeeuwen en Friezen dan ook
een positie in, die door alle andere lan
den tezamen op geen stukken na kon
worden benaderd.
Sedert 1676 beschikken wij over
zeer nauwkeurige gegevens omtrent
de Hollandse walvisvaart. In 100
jaar tijd (1670—1770) werden 16.249
reizen gemaakt, hetgeen neerkomt
op een gemiddelde van ongeveer
170 schepen per jaar, indien reke
ning wordt gehouden met het feit,
dat in oorlogsjaren de walvisvangst
hetzij verboden, dan wel sterk werd
ingekrompen, omdat de schepen en
manschappen nodig waren voor de
verdediging van het vaderland.
Vanzelfsprekend was voor een vloot
van een dergelijke omvang een groot
aantal zeelieden nodig. Volgens een
schatting van De la Court waren in
1660 voor het bemannen van de wal-
visvloot niet minder dan 12.000 man
nodig. Bedenkt men hierbij, dat de
vraag naar zeelieden voor de buiten
gewoon omvangrijke vloot van die da
gen wel zeer groot moet zijn geweest,
dan kan veilig worden aangenomen, dat
het aanmonsteren van de manschappen
voor de walvisvloof niet altijd even vlot
zal zijn verlopen, temeer daar het werk
aan boord ion een walvisvaarder zeer
zwaar was en zeker niet van gevaar
ontbloot.
Ook de „Jutters" gingen mee.
Toch schijnt dit voor de „Jutters"
uit die dagen een kolfje naar hun
hand te zijn geweest, want in steeds
toenemende mate gingen zij de
walvisvloot bevolken.
Waarschijnlijk hadden zij het eerst
kennis gemaakt met de walvisvaart,
toen zij als loods de schepen uit Groen
land het Marsdiep hadden binnenge
bracht. Bij die gelegenheid zullen zij
ongetwijfeld zijn aangelokt door de
rijke ladingen traan en baarden, die de
schepen aanvoerden, en die hun vis
sersharten sneller zullen hebben doen
kloppen.
Bovendien waren zij een hard be
staan met vele gevaren gewend. Het
laat zich daarom wel horen, dat zij
een volgend jaar de stoute schoenen
aantrokken en op weg gingen naar Am
sterdam, Zaandam en de vele andere
plaatsen waar de rederijen waren ge
vestigd, om te monsteren voor een reis
naar Groenland. Een reis, die zeker zeer
zwaar zou zijn en vele ontberingen zou
opleveren, maar die toch aan de andere
kant avontuur, spanning en een behoor
lijke beloning zou opleveren en verder
een uitstekende leerschool zou zijn in
dc zeemanskunst.
Had niet onze grootste zeeheld, Mi-
chiel Adriaanszoon de Ruyter, in zijn
jonge jaren verschillende tochten ter
walvisvaart gemaakt?
Het zal dan ook wel zo zijn gegaan, I 2 maal wordt geworpen, n.1. eerst naar
dat, toen eenmaal de eerste Helderse ,je hoofdprijs. De dagprijzen voor de
zeelieden op de walvisvloot hadden
dienst genomen, vele andere plaatsge
noten, aangespoord door hun sterke
verhalen en goede verdiensten, hun
voorbeeld hebben nagevolgd.
hoogste worp bedragen f 25, f 10, f 7.50,
f 5 en f 2.50, alsmede hoofdprijzen
voor de hoogste worp der week en
wel f 100, f 75, f 50 en f 25.
De prijzen worden beschikbaar ge
steld in waardebonnen, welke ter be
taling worden aangenomen door de
De eerste gegevens, die ons bekend I deelnemende winkeliers. De waarde-
Den Helder telde 246 huizen.
zijn, omtrent de Helderse walvisvaar
ders, stammen uit de „Medemblikker
Kronijk". Hierin wordt n.1. vermeld,
dat in 1707 te Den Helder 29 „Groen-
landse Commandeurs" woonachtig wa
ren. Tevens staat hierbij aangetekend,
dat in het genoemde jaar Den Helder
246 huizen telde. Brengen wij beide ge-
gevens met elkaar in verband, dan
volgt hieruit, dat 1/8 deel van de Hel
derse huisvaders, gezagvoerders waren
op een walvisvaarder. T,
Bedenkt men hierbij tevens, dat ™ïe"™ee}Tl "LT?* f*
bonnen zijn geldig tot en met 5 Be-
cember aanstaande.
GESLAAGDE UITVOERING VAN DE
REDERIJKERSKAMER
UITSPANNING DOOR INSPANNING
Zaterdag j.L werd de eerste uitvoe-
I ring in dit seizoen door Udi gegeven
iedere walvisvaarder bemand was met
lusie" door Johan van Doorn in sa-
ongeveer 40 zeelieden, dan mag zeker werking met Jaap Hoogstra.
worden aangenomen, dat naast de 29 vano s staan de Udi-uitvoerin-
commandeurs nog een aanzienlijk, ja ®en teken der belangstelling op
waarschijnlijk wel het overgrote ge- Texel- Dit werden we ook Zaterdag
deelte van de Helderse burgers nog als weer eens gewaar, toen wij direct bij
stuurman, harpoenier, bootsman, lijn- de binnenkomst in de gezellige sfeer,
schieter, matroos e.d.
vloot dienst deden.
werden
Ook Huisduinen leverde hieraan
ruimschoots haar deel, want in 1707
stonden aldaar 150 huizen, waarvan
er 9 werden bewoond door Groen-
landse Commandeurs.
op de walvis-1 die deze avonden kenmerkt,
opgenomen.
De opening.
Op de vetrouwde wijze opende de
voorzitter en tevens regisseur van
,Udi", de heer van der Meulen, deze
eerste uitvoering met een hartelijk
welkom. Hij dankte de aanwezigen
In het tijdperk van de hoogste bloei voor de steun, die altijd aan Udi werd
van onze badplaats, hetwelk omstreeks gegeven en sprak de hoop uit, dat
het jaar 1779 is geweest, woonden zelfs Udi ook dit jaar deze steun waardig
alleen in de zogenaamde Molenbuurt mag zijn.
niet minder dan 60 kapiteins en com- H.f sn.i
mandeurs. Het spe
Hoezeer de inwoners van Den Helder °ver het algemeen werd goed spel
zich verbonden voelden met de walvis- geleverd. De heer de Wilt als Willem
vaart, moge verder nog blijken uit net de Raadt konden wij ditmaal minder
feit, dat ln de „Oude Kerk" op de „Co- waarderen.
nijnsbergh" een model was opgehangen Het leeftijdsverschil met zijn zuster
van een walvisschip, welk scheepje aan Theo (mevr. de Winter) en Martha de
de kerk was geschonken, door de com- Waal (mej. Dijt) was te groot.
mandeur Brouwer.
Tenslotte geachte lezers, wilt gij
namen van deze stoere zeelieden?
Vele er van zullen U bekend voor
komen of wellicht nog voorouders
van U zijn,
Hier zijn er enkele:
Arle Breet, Dirk Rompot, Hil-
braridt de Groot, Willem de Leeuw,
Jaap Schol, Jan Sinjewel, Pleter
Zoetelief, Pleter Rijkers, Claas
Bulsman, Jacob Bras, Dirk Hoo-
gerduin.
erenTTV0'8end artikeltje stellen wij ons
voor L het een en ander te vertellen
over hun reizen, vangsten en avon'.u-
ren.
Drs. A. W. Luyckx.
De Wilt is in een meer komische rol
beter op zijn plaats. Tevens was hij
niet geheel rolvast hetgeen we niet
van hem gewend zijn. Dit was aan
vankelijk ook het geval met mej. Dijt-
Mevr. de Winter leverde buitengewoon
goed spel en verdient wel de meeste
lof.. v
De overige spelers verdienen stuk
voor stuk onze volle waardering.
De aankleding van het toneel was
ook ditmaal in eigen handen en ver
dient zeker eeff pluim, evenals de
grime.
Het moet een voorrecht genoemd
worden om niet alleen lid maar ook
om donateur van Udi te mogen zijn-
„Udi" die onder uitstekende leiding
van haar regisseur, de heer v. d. Meu
len, goede uitspanning door inspanning
levert.
