Britse regering doet beroep op
Jóden en Arabieren
Weerbericht
Geraffineerd Duits spionnage-
systeem
PRODUCTIEVE
VREUGDE
Ministers Beel, Drees en
jonkman naar Indonesië
Nader persoonlijk
contact
Vlammenzee in
Amsterdam-Noord
Vrijdag 12 Dec. 1947
70e Jaargang No. 7685
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
mandaat opgezegd
Duitsland moet jaarlijks
11 '/2 millioen ton staal
leveren
Gevaarlijke
verwarmingskussens
Prijsverlaging banket,
koek en suikerwerk
Bokking goedkoper
gebakken haring duurder
Vervroegde bonaanwij
zing voor de Kerstdagen
Olymoisch vuur naar
Wembley
Anak Agoeng
kabinetsformateur
13 stralen en waterkanon
bestreden het vuur
Liefdesbrieven met stippen
Contra-spionnage kwam er
achter
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer
449041
Dir.: J. Bijlsma
TARIEVEN:
Advertenties: 16 cent per
millimeter Familie berichten
20 cent per m.m Kleine ad
vertenties („Juttertjes") tot
15 woorden 1.—elk woord
meer 5 cent
Abonnementen:
per kwartaal 3.90.
VVrnd Hoofdredacteur: Jac. Broersen, Rayonredacteur C. A. Dekkers
Op 15 Mei wordt
In zijn uiteenzetting aangaande de
houding van Groot-Brittannië met
betrekking tot de verdeling van Pa
lestina heeft de Britse minister van
Koloniën, Greech Jones, in het La
gerhuis verklaard, dat Engeland het
mandaat op vijftien Mei a.s. hoopt
over te dragen. De datum zou ech
ter tevens afhangen van het resul
taat van besprekingen met de V,N.
Greech Jones voegde er aan toe, dat
de Britse regering het plan had tegen
1 Augustus 1948 de Britse troepen te
rug te trekken. Indien in de komende
maanden illegale immigratie aange
moedigd zou worden, zo betoogde hij
voorts, dan zou een ernstige toestand
in het leven worden geroepen, waar
bij brdelijk terugtrekken zeer moei
lijk zou zijn evenals het overdragen
van de macht.
Als oorzaak voor de omstandigheid,
dat eerst 't mandaat zal worden over
gedragen, terwijl pas daarna de Britse
troepen verdwijnen, gaf Jones het feit
op, dat volledige uitoefening van het
mandaat niet meer mogelijk zal zijn,
wanneer de troepen bezig zijn het
land te verlaten.
Jones sprak voor een geheel gevuld
Lagerhuis en opende met zijn verkla
ring het tweedaags debat over Pales
tina. Hij deed een dringend beroep op
Arabieren en Joden, zich te beheersen,
daar anders de ene represaille de an
dere zou uitlokken en een toestand
van chaos geschapen zou worden met
rampzalige gevolgen. Groot-Brittan
nië heeft zich neergelegd bij de be
slissing van de V;N. maar het zal in
geen geval alleen of als voornaamste
de verantwoordelijkheid op zich ne
men voor veranderingen, die met
kracht van wapenen tot stand gebracht
zouden moeten worden. Jones achtte
De ministers van buitenlandse za
ken der Grote Vier zijn er het gis
teren over eens geworden, dat het
het peil der Duitse industrie dient
te worden gebaseerd op een jaar-
ljjkse staalproductie van elf en een
half millioen ton. Dit is de belang
rijkste beslissing die zü tot dusver
genomen hebben.
De rest van de vergadering was gewijd
aan het economisch deel van het
Britse ontwerp. Op dit stuk kon geen
resultaat worden geboekt. De minis
ters werden het verder eens over het
Britse voorstel tot vernietiging van
de Duitse monopolies, nadat Bevin
zich accoord had verklaard met het
gecombineerde FransAmerikaanse
apiendement, dat is ingediend.
Op voorstel van Bevin besloot men
de Sowjet-voorstellen inzake vesti
ging van centrale economische depar
tementen in Duitsland en afschaffing
van de BritsAmerikaanse fusie-over-
éenkomst te bespreken na het Britse
ontwerp, dat deze punten niet bevat.
Overeenstemming werd nog bereikt
over een Frans voorstel om de distri
butie van grondstoffen voor de Duitse
sleutelindustrieën onder toezicht van
de Geallieerde Bestuursraad te plaat
sen. Dit voorstel is door Engeland en
de V. S. geamendeerd en houdt ver
der in, dat bepaalde hoeveelheden
Duitse steenkool, cokes en energie
voor export zijn bestemd.
het verontrustend, dat de commissie
der V.N. haar taak in Palestina zon-
dèr voldoende steun zou aanvangen.
Het plan wordt immers hevig bestre
den door een krachtige minderheid.
Hij meende voorts, dat Engeland
„schandelijk belasterd" is in verband
met het grote aandeel, dat het in de
ontwikkeling van Palestina heeft ge
had. Engeland legt het mandaat ener
zijds met een verlicht hart neer, ter
wijl het dit anderzijds toch betreurt.
OPPOSITIE PESSIMISTISCH.
De vroegere minister van koloniën,
Oliver Stanley, opende het debat voor
de oppositie. Hij ondersteunde de be
slissing van de regering tot overdracht
van het mandaat. Persoonlijk voor
stander van de verdeling, stond hij
sceptisch tegenover het plan der V.N.
Hij noemde het tragisch, dat Engeland
zich uit Palestina moest terugtrekken,
nadat het daar zo veel had tot stand
gebracht. Thans moest men zien, dat
men zo spoedig mogelijk weg kwam.
Ivor Thomas (Lab.) critiseerde daar
op het bgsluit der V.N. Hij vreesde,
dat de V.N. hierdoor in discrediet zou
den raken.
Naar het A.N.P. verneemt zijn de
ministers Beel, Drees en Jonk
man voornemens binnenkort zich
voor besprekingen naar Indone
sië te begeven.
De noodzaak is gebleken om het
algemeen regeringsbeleid ten aan
zien van het Indonesische vraag
stuk door nader persoonlijk con
tact te toetsen aan de thans in In
donesië heersende verhoudingen
en na kennisneming daarvan ter
plaatse en na overleg met de be
trokken instanties daar te lande
dat beleid nader te bepalen.
Naar het ANP nader verneemt, is
het besluit betreffende de reis der
ministers naar Indië gistermorgen in
een buitengewone zitting van het ka
binet genomen. De minister-president,
Dr. J. L. M. Beel, zal reeds Zaterdag
morgen per Constellation naar Bata
via vertrekken.
Het ligt in de bedoeling, dat de mi
nisters Drees en Jonkman volgende
week Woensdag volgen. Dit laatste
staat echter nog niet geheel vast.
DE RUSSISCHE DELEGATIE TE LONDEN.
Te Londen werd gisteren het eerste resultaat geboekt op de conferentie der Grote Vier. De Russische delegatie
kon zich verenigen met de staalproductie, welke Duitsland zal moeten leveren. De Sovjet-delegatie bestaat
uit de "heren (v.l.n.r.) Maarscha'k Solokovsky, Smirnov, Molotov, Trocnnorsky en de Sovjet-ambassadeur in
Engeland Zarubin.
De N.V. tot Keuring van Electro-
technische Materialen te Arnhem deelt
ons mede, dat door een fabriek te Den
Haag electrische verwarmingskussen';,
merk „Sahara", jn de handel worden
gebracht, waarbij ten onrechte de in-,
druk wordt gewekt, dat deze kussens
door genoemde N.V. zouden zijn goed
gekeurd. Daar deze kussens brandge
vaar kunnen veroorzaken, aldus bericht
cns de genoemde N.V. verder en ook
inderdaad reeds aanleiding tot orand
hebben gegeven, zij men gewaarschuwd
niet tot aanschaffing van deze verwar
mingskussens over te gaan.
Op Manhattan, New-York heeft men vijf huizenblokken afgebroken om
plaats te maken voor het Huis der Verenigde Naties. Onze foto toont de
plaats, waar het gebouw zal verrijzen.
In het kader vjn de loon- en prijs
politiek moeten de tot nu toe geldende
maximumprijzen voor banket, koekjes
en suikerwerk te hoog worden geacht.
De minister heeft hierin aanleiding ge
vonden de bestaande prijzenverorde-
ningen voor deze producten te vernie
tigen en (verlaagde) prijzen vast te
stellen. Met ingang van 12 December
zullen de maximumprijzen van boter
letters, groot- en kleingebak, zout ge
bak, luxe gevulde koekjes (petit glacé
e.d.), cake, koekjes, speculaas, Limb.
vla van vrioche deeg, gevulde koeken,
eierkoeken, amandelbroodjes e.d., ap
pelbollen van bladerdeeg, gebak van
gerezen deeg, suikerborstplaat, fondant
en vruchtenborstplaat, suiker beestjes,
truffels en schuimpjes, voor zover deze
door banketbakkers zelf worden be
reid, met 10 pet worden verlaagd. Ook
de maximumverkoopprijzen van fa
briekmatig bereide banket- en suiker
waren ondergaan met ingang van de
zelfde datum een overeenkomstige ver
laging.
De minister heeft voorts bepaald, dat
de maximumverkoopprijzen van ont
bijtkoek, vruchtenkoek, taai-taai en
andere koeksoorten, eveneens met in
gang van 12 December 1947 'verlaagd
worden. Al naar gelang het gewicht
van de koek en het percentage honing
en/of kunsthoning van het zoetmiddel
dat in de koek is verwerkt, bedraagt
de prijsverlaging één tot zes cent per
ontbijtkoek. De bereider is verplicht de
consumentenprijs, alsmede het gewicht
van de koek, op de verpakking te ver
melden.
De maximum-consumentenprijs voor
bokking (gerookte of gestoomde ha
ring) wordt met één cent verlaagd.
Met ingang van 12 December 1947
mag voor een bokking ten hoogste 9
cent per stuk berekend worden. De
maximumverkoopprijs voor gebakken
haring daarentegen wordt met 2 cent
verhoogd en bedraagt dus met ingang
van dezelfde datum 12 cent per stuk.
Ten slotte is bepaald, dat uitgesneden
bokking tegen ten hoogste f 0.35 per
100 gram mag worden verkocht.
In verband met de noodzakelijkheid
de bonnenlijst, welke in de Kerstweek
gepubliceerd moet worden, op een
zodanig tijdstip te doen verschijnen,
dat tijdig op de daarin aangewezen
bonnen gekocht kan worden, zal deze
lijst gecombineerd worden met die,
welke op 18 December bekendgemaakt
wordt. Dit houdt in, dat de aanwij
zing der bonnen suiker, versnape
ringen, bloem en voor huishoudzeep 'n
week eerder zal geschieden, n.1. op 18
Dec. in plaats van op 25 December,
eerder zal geschieden, n.1. op 18 De
cember in plaats van op 25 December.
Men kan er rekening mee houden, dat
de eerstvolgende bonaanwijzing na 18
December zal plaats hebben voor sui
ker, versnaperingen op 8 Januari (dus
drie weken later), voor bloem op 22
Januari a.s. (dus vijf weken later).
De bonaanwijzing voor brood en ta
bak zal op de normale wijze geschie
den.
In de avond van 28 Juli 1948 zal de
fakkel met het Olympisch vuur een
begin maken met het afleggen van het
laatste gedeelte van de lange weg
tussen het Griekse dorpje Olympia en
het strijdperk te Wembley, waar Ko
ning George de volgende middag de
spelen zal openen. 75 Lopers van
plaatselijke athletiekverenigingen zul
len de fakkel in een estafette van Do
ver naar Wembley dragen. Verder is
besloten dat een schip van de marine
het vuur over het Nauw van Calais
zal brengen.
GRATIE VERLEEND.
Bij K. B. is gratie verleend aan C.
J. Minck. tot, de doodstraf veroordeeld
bij sententie van het Bijzonder Ge
rechtshof te Leeuwarden. De dood
straf is veranderd in een levenslange
gevangenisstraf.
Weersverwachting geldig tot
Vrijdagavond.
IETS ZACHTER.
Overdrijvende wolkenvelden en
overwegend droog weer. Zwakke
tot matige Westelijke wind. Iets
zachter dan gisteren.
Anak Agoeng Gde Agoeng heeft
van President Soekawati de opdracht
ontvangen een nieuw kabinet in Oost-
Indonesië te vormen.
Anak Agoeng, die in het pas afgetre
den kabinet als minister van Binnen
landse Zaken en vice-premier optrad,
is 28 jaar oud. Hij studeerde vóór de
oorlog aan de rechtshogeschool te Ba
tavia, doch moest door het uitbreken
van de Pacific-oorlog zijn studie af
breken. Hij kreeg de opdracht een ka
binet te vormen op parlementaire
grondslag en men verwacht, dat hij
binnen een etmaal zal slagen.
SCHEERZEEPBON Nr. 5 BINNEN
KORT NIET MEER GELDIG.
Het centraal distributiekantoor deelt
mede, dat de bonnen „Reserve 5 ta
bak" der tabakskaart Q 711, welke
recht geven op een rantsoen scheer
zeep, na 16 December a.s. niet meer
geldig zijn.
De rossige gloed van een der felste
branden, die dit jaar in Amsterdam
heeft gewoed, verlichtte gisteravond om
half acht de donkere hemel boven Am
sterdam Noord. Tot ver in de omtrek en
uit alle delen van de hoofdstad was het
onheilspellende schijnsel waar te -ne
men, nadat omstreeks half zeven brand
was ontstaan in een grote meubelop
slagplaats van Sier's Woninginrichting
aan de Grasweg in Amsterdam-Noord
De opslagplaats, die is ondergebracht in
een houten schoolgebouw, brandde
weldra als een fakkel. De brandweer
rukte uit met groot materiaal. Om half
acht waren niet minder dan 5 motor
spuiten op het terrein van de brand
aanwezig, verder de drijvende motor
spuit „Jason", een ladder-, gereed-
schaps-, slangen- en personenwagen,
alsmede de stafwagen.
Met 13 stralen van de
aangerukte motorwagens en het drij
vende waterkanon „Jason" streden ca.
50 manschappen van de Amsterdamse
brandweer een uur lang tegen het
vuur, doch konden niet beletten, dat in
diezelfde tijd het gebouw tot de grond
toe afbrandde. Qver de oorzaak tast
men nog in het duister. Het nabijgele
gen gebouwencomplex van de Bataafse
Petroleum Mij. heeft intussen geen
ogenbljk gevaar gelopen.
Aan een informatieve bijlage van
het Nederlands Genootschap voor
Documentenproductie betreffende de
toepassing van micro-reproductie ten
dienste der Duitse spionnage in
Noord- en Zuid-Amerika, ontlenen
wij het volgende:
Op zekere dag kreeg de Amerikaan
se contraspionnagedienst een rapport
van een Duitse spion in handen, waar
in de zinsnede voorkwam: „Het groot
ste probleem voor de agenten van Hitier
is in contact te blijven met het Vater-
land Binnenkort zullen we ongehinderd
kunnen corresponderen. „Kijk uit naar
de stippen."
Dit document, afkomstig van dr. See-
bold "an de nazi-spionnage school nabij
Hamburg, verontrustte de Amerikanen,
en al hun agenten zochten koortsachtig
naar verdachte stippen. In 1941 boekte
één hunner succes. De bagage van een
verdacht persoon werd grondig onder
zocht en daarbij ontdekte men op een
enveloppe een punt, die in tegenstelling
tot de andere licht terugkaatste. Een
nauwkeurig laboratoriumonderzoek,
waarbij de punt 200 maal werd ver
groot, wees uit, dat in deze punt een
helt pagina tekst microscopisch was
vastgelegd. Deze tekst luidde: „Wij
Duitsers hebben reden om aan te ne
men, dat de Amerikaanse wetenschap
pelijke laboratoria in een bepaalde rich
ting grote vorderingen maken bij de
toepassing van atoomenergie. Wij moe
ten voortdurend op de hoogte gehouden
worden van de resultaten dezer onder
zoekingen."
25 PAGINA'S ONDER EEN
POSTZEGEL.
Zo hadden de Duitsers kans gezien
te verwerkelijken waarnaar ook de
Amerikanen tot dusverre zonder be
vredigend resultaat hadden gezocht,
namelijk naar een korelvrije fotogra
fische emulsie. Men ontdekte nu vrij
kort op elkaar elf micro-stippen op
vier formulieren en een miniatuur
filmstrookje, dat onder een postzegel
op een brief naar Spanje was geplakt
en waarop liefst 25 pagina's machine
schrift voorkwamen.
Het bleek, dat de Duitsers op deze
v/ijae gegevens over de Amerikaanse
atoomonderzoekingen, de maandelijkse
vliegtuigproductie, de leveranties aan de
geallieerden, de opleiding van piloten
en het verkeer door het Panamakanaal
naar Duitsland smokkelden.
Tenslotte kreeg men een Duitse agent
in handèn, die ging „doorslaan". HU
vertelde, dat professor Zapp, van de
technische hogeschool te Dresden, dit
systeem van micro-reproductie tot ver
volmaking had gebracht. Eerst werd een
pagina schrift gereduceerd tot het for
maat van een postzegel en bü een twee
de fotografie verkleind tot een stip.
Het opname- en reproductieapparaat
werd vereenvoudigd en ten slotte in
massa aangemaakt om te worden ver
scheept naar alle agenten, die voor
Duitsland werkten in de beide Ameri-
ka's.
GROOT GEVAAR BEZWOREN.
De belangrijkste zaak, die door de
mannen van de contra-spionnage tot
opheldering werd gebracht, is wel de
volgende: In een Zuid-Amerikaanse
staat ontdekten zij brieven naar het
buitenland, die alle de verdacltte soort
stippen boven bepaalde letters of in
leestekens bevatten. Er waren liefdes
brieven bij, familiedocumenten enz. Zij
waren geschreven in verschillend hand-
of machineschrift, maar hadden alle de
zelfde soort punten gemeen. Zij handel
den over een plan, dat beraamd werd
om schepen, die de geallieerden op de
Duitsers hadden veroverd en die zich in
Zuid-Amerikaanse havens bevonden, te
doen zinken. Het lukte het daarop ge-
\onden spoor zolang geheim te houden
tot men in staat was op zekere dag in
de ene Zuid-Amerikaanse stad na de
andere toe te slaan. Schijnbaar schulde
loze vrouwen, typistes, dienstmeisjes en
nog vele anderen vormden allen samen
een net van nazi-spionnage, dat een
groot gevaar opleverde voor de geal
lieerde zaak, maar dat nog tijdig kon
worden opgerold."
tekenen. En dan welvaart voor ieder,
voor de schepper van de welvaart niet
in de laatste plaats.
In 'n goed-geordende maatschappij...
Zover zijn wij nog niet.
Maar er zal pas van een rechtvaar
dige verdeling sprake kunnen zijn, als
er iets is om te verdelen. En het kran
tenbericht, waarover wij in het begin
spraken, geeft nieuwe hoop. Door pro
ductie tot vreugde en door vreugde tot
productie.
H. VAN HULST.
Hierboven zou ook hebben kunnen 6
staan: vreugdevolle productiviteit. Wij
willen namelijk iets zeggen over ar
beidsproductiviteit en arbeidsvreugde
en ook over de samenhang tussen deze
twee. Eenkele dagen geleden brachten
de kranten het goede bericht, dat de
productie voor het eerst weer die van
1938 (het laatste normale vóóroorlogse
jaarhad overtroffen. Dat was een
prettige tijding, al werden wij er met
een aan herinnerd, dat wij, in verband
met de aanwas der bevolking, nog on
geveer een vijfde deel méér moesten
Voortbrengen.
Er zijn nog enkele opmerkingen te
maken, die een domper op de vreugde
zetten: Ten eerste: als wij er eenmaal
in geslaagd zullen zijn ook dit onmis
bare vijfde deel nog voort te brengen,
dan zullen we nog lang niet even „rijk"
zijn als in 1938. Immers een belangrijk
deel van onze nationale productie moet
gebruikt worden om de grote achter
stand in te halen en vernielingen te
herstellen. Alles wat verouderd, ver
sleten, verwoest is moet vervangen
worden. En dat kan alleerf in een vlot
tempo gebeuren, wanneer onze produc
tie ook verhoudingsgewijs groter is dan
in de jaren vóór de oorlog. Ten tweede
wordt onze nationale huishoudrekening
zeer zwaar belast door het feit, dat wij
nog midden in het Indonesische conflict
zitten. Hierdoor worden.meer dan hon
derdduizend jonge mannen aan de pro
ductie onttrokken en als ze straks
laten we hopen zeer spoedig! terug
komen, zullen ze tijd nodig hebben om
op peil te komen. Bovendien kost het
leger in Indonesië een groot bedrag,
dat tevens van het nationale inkomen
moet worden betaald. Ongeacht de
noodzakelijkheid van dit alles die
voor ons vast staat is het zeker dat
de Indonesische moeilijkheden het her
stel in belangrijke mate remmen.
Maar, ook al is men niet blind voor
de vele en grote moeilijkheden, die nog
te overwinnen zijn, het lichtpunt van
de verhoogde productie is er. Misschien
is niet ieder daarover zo verheugd. Er
zullen er zijn, die zeggen: wat heb ik
er aan, dat de productie toeneemt, als
myn aandeel niet groter wordt? Zü heb
ben daarin gedeeltelik gelijk. Zij heb
ben gelijk als ze met verbittering wij
zen op de aankondigingen van Kerst-
diners_ a twintig gulden per persoon,
op bontmantels van 5000 en 6000 gul
dens, waarvoor blijkbaar altijd nog ko
pers zU'n. Zij hebben gelijk als ze pro
testeren tegen de zeer hoge winsten,
die op onontbeerlijke goederen ge-,
maakt worden en zij hebben temeer
gelijk, als het voor ieder zichtbaar is,
dat die winsten niet besteed worden,
waarvoor ze eigenlijk besteed moesten
worden, namelijk voor productieve
doeleinden, deftig gezegd voor nieuwe
kapitaalsinvesteringen. Winsten, die ge
bruikt worden voor een overdadige en
uittartende leefwUze schaden ons land
erger dan wat ook. Maar op zichzelf
zou in deze tyd, meer nog dan in an
dere tUden, de winst een voortreffelijk
middel ^Un om het herstel te bevorde
ren. Als die winst maar op de goede
plaats kwam!
Het is niet prettig hard te werken
in de wetenschap dat de vruchten van
de arbeid in het verkeerde keelgat
schieten. Het is daarom des te meer
toe te juichen, dat de productie niette
min stijgt. Dit getuigt onder meer
ook nieuwe machines e.d. vormen een
factor van het goede inzicht en het
juiste gemeenschapsgevoel dat bij de
arbeiders aanwezig is en onder arbei
ders verstaan we dan allen, die arbei
den.
Ongetwijfeld zou echter de producti
viteit nog belangrijk hoger zijn, als
ieder met plezier werkte. Dit komt
nog steeds al te zelden voor. Meestal
is het al mooi, als men zegt: ik heb
geen hekel aan mijn werk. Het woord
arbeidsvreugde wekt veelal nog slechts
hoongelach.
Dit behoeft niet zo te zijn. De vreug
de van de arbeid zal in de eerste
plaats moeten liggen in de beloning,
maar ze kan ook liggen in de arbeid
zelf. Het inzicht, dat zowel de mens
als de gemeenschap er bU gebaat is,
dat de rechte man op de rechte plaats
staat, breekt meer en meer baan. En
in tal van bedrijven wordt het de wer
kenden, die door middel van nieuwe
methoden het werk hebben gekregen,
waarvoor zij het beste geschikt zijn.
zo aangenaam mogelijk gemaakt. Daar
naast zijn er ontspannings- en ontwik
kelingsverenigingen en is er een steeds
groeiende sociale zorg. De bedrijfslei
ders weten, dat zij daarmee de arbei
ders aan 't bedrijf binden, dat er een
werkgemeenschap gaat ontstaan. De
motieven? Zij zijn van verschillende
aard. Er is een groeiend getal in
dustriëlen, die uit waarachtig sociaal
gevoel deze maatregelen treffen. Er
zullen er ook zijn bij wie de gedachte
aan bedrUfsvrede en grotere winstmo-
gebjkheid op de eerste plaats staat.
Maar hoe het zij: de arbeidsvreugde en
daarmee de levensvreugde zullen er
door toenemen.
Grotere arbeidsvreugde zal toene
ming der arbeidsproductiviteit, dus der
productie tot gevolg hebben. In een
goed-geordende maatschappij, waar het
woord gemeenschap weer zin heeft, zal
grotere productie grotere welvaart be-
(Zie vervolg op kolom 5).
