SOLIDOX
WALVISVANGST
Stad en Omgeving.
Een
volmaakt
wit gebit
Het nut en doel der vestigingswet
Gerard Worm's
Dameszaak
I goudmijn of loierij
De Raad a. s. Dinsdag
bijeen
Werktijdverlenging
gemeentepersoneel
Helderse aarde naar het Dam
plantsoen
Nieuws van de Sportraad
Filmavond O.K.K.
Bonnensjacher
Feike Asma naar Parijs
TANDPASTA
TEGEN
TANDSTEEN
Binnenhuisarchitectuur
en Bewustzijn
Luxe auto gestolen
Mitrailleur gevonden
WAAR ZIJN
ONZE SCHEPEN?
Middenstandsvergadering
te Breezand
Keizerstraat
SCHEPEN TE PROOI AAN HET POOLIJS
Hoe het vroeger ging
Predikbeurten
5=
Op Dinsdag 16 December a.s., des
namiddags 8 uur, zal de raad der ge
meente Den Helder bijeenkomen. Op
de agenda zijn o.m. de volgende pun
ten geplaatst:
Voorstel tot vaststelling van een
nieuwe verordening tot regeling van
de toelating van leerlingen, afkomstig
uit andere gemeenten, tot de twee-
jarige onderbouw, de derde klasse der
H.B.S. en de H.B.S. A-afdeling van
het gemeentelijk lyceum.
Voorstel tot het beschikbaar stellen
van een crediet voor het aanbrengen
van een electrische verlichting in en
het maken van- een zandbak bij de
fröbelschool aan de Van Galenstraat.
Voorstel tot het verlenen van mede
werking overeenkomstig artikel 72
der L.O.-wet 1920 voor het aanschaf
fen van boekjes ten behoeve van de
Groen van Prinstererschool.
Voorstel tot verlenging van de
werktijd van het administratief perso
neel der gemeente.
Voorstel tot intrekking van de Kin
derbijslagverordening en tot wijziging
van de Salarisverordening 1935.
Voorstel tot het vaststellen van een
regeling inzake toekenning van een
studietoelage aan het gemeenteper-
eoneel.
Voorstel betreffende de personeels
formatie van het gemeente-ziekenhuis
en wijziging van de Salarisverorde
ring 1935.
Voorstel tot wilziging van de Sala
risver-ordening 1935.
Voorstel tot het beschikbaar stellen
van een crediet voor het aankopen
can electriciteits-, gas- en water
meters en hulpmaterialen, in verband
met de in voorbereiding zijnde plan
nen voor woningbouw, enz.
Voorstel om instemming te willen
betuigen met het gewijzigde wederop-
bouwplan „Oud Den Helder".
Voorstel tot het inhuren van de
noodslachtplaats te Koegras.
Voorstel tot het verlenen van een
crediet voor het aankopen, plaatsen,
inrichten, enz. van vijf zgn. nissen-
hutten.
Voorstel tot het verlenen van een
aanvullend crediet voor het plaatsen
en inrichten van twee Zweedse barak
ken als school voor voortgezet ge
woon lager onderwijs en tot het on
derhands aanbesteden van de bouw
van dit noodschoolgebouw.
Voorstel tot het verlenen van een
aanvullend crediet voor het inrichten
van een Röntgen-afdeling in de barak
voor besmettelijke ziekten bij het ge
meente-ziekenhuis.
Voorstel tot het verlenen van een
crediet voor het slopen van de kaze
mat nabij de Bankastraat.
Voorstel betreffende aankoop, bouw
cn financiering van „Oostenrijkse wo
ningen".
Voorstel tot het beschikbaar stel
len van een crediet voor het aankopen
van een personenauto voor de Dienst
van Openbare Werken.
Voorstel betreffende een nadere
regeling van de Jaarwedde van elk
eer wethouders.
Voorstel tot benoeming van me
vrouw A. PetersHiemstra tot lera
res in wiskunde in tijdelijke dienst aan
het gemeentelijk lyceum, met Ingang
van 1 Januari 1948 voor het reste
rende gedeelte van het cursusjaar
1947/1948 en behoudens goedkeuring
van de Minister van Onderwfl#, kuns
ten en Wetenschappen.
Voorstel tot benoeming van twee
leden in het bestuur van het gemeen
telijk bureau voor maatschappelijk
hulpbetoon, ter voorziening in vaca
tures, ontstaan .door periodieke af
treding van bestuursleden.
Aanbevolen worden: in de vacature
mej. J. Stoffer: 1. mej. J. Stoffer,
Soembastraat 54, 2. mevr. H. J. van
der VaartOostendorp, Fazanten
straat 6; in de vacature R. N. van
Os: 1. de heer R. N. van Os, Binnen
haven 13, 2. de heer J. C. van Amers
foort, Westgracht 33.
Voorstel tot benoeming van twee
leden in het bestuur van de instel'
ling „Het Algemeen Weeshuis", ter
voorziening in vacatures, ontstaan
door periodieke aftreding van be
stuursleden.
Aanbevolen worden: in de vacature
mevr. D. van LooTjepkema: 1.
mevr. D. van LooTjepkema, Singel
43: 2. mevr. J. J. D. van der Plaat
Kater, Kerkgracht 41; in de vacature
A. M. Engelmann: 1. de heer A. M.
Engelmann, Plantsoenstraat 5; 2. de
heer M. H. Klerk, Timorlaan 15.
De arbeidstijd van het administratief
personeel in burgerlijke Rijksdienst be
draagt thans 411/» uur per week. Bij
onderscheidene gemeenten ook de
onze bestaat een werktijd voor het
administratief personeel van 39 uur per
week. De minister van Binnenlandse
Zaken acht echter thans geen redenen
meer aanwezig, waarom met name
in deze tijd van grote personeels-
schaarste een dergelijk ongemoti
veerd verschil van werktijd zou moe
ten blijven bestaan. Voorts aldus de
minister dwingt de zeer zorgelijke
toestand, waarin zich de financiën van
welhaast alle gemeenten zich bevinden
tot een zo groot mogelijke arbeids
economie.
B. en W. stellen daarom aan de raad
voor, de werktijd van het administra
tieve personeel der geme nte te wijzi
gen van „39 uur per week en ten hoog
ste 7 uur per dag" in „41'/» uur per
week en ten hoogste iyt uur per dag".
Dit voorstel is op de raadsagenda van
Dinsdag a.s. geplaatst.
Bij de plechtige urnenbijzetting op de
Dam te Amsterdam, welke morgenmid
dag in tegenwoordigheid van de Ko
ninklijke Familie zal plaats vinden,
zullen de Commissarissen der Koningin
in de elf provincies aarde naar de
hoofdstad brengen.
In onze provincie is deze aarde o.m.
verkregen van de Oostbatterij, de
Rijkswerf en het terrein achter de Wil-
helminastraat, alsmede uit Amsterdam
en de ere-begraafplaats te Bloemen-
daal.
Woensdagavond vergaderde in de bo
venzaal van Formosa de Helderse
Sportraad, onder voorzitterschap van ae
heer P. Th. Luijckx. Deze opende bij
wijze van uitzondering om 8.10 uur en
sprak zijn waardering uit voor de
grote opkomst. Practisch alle Helderse
sportverenigingen zijn toegetreden, en
daardoor kon sinds de oprichting van
de Sportraad reeds zeer belangrijk
werk worden verzet. Dat bleek wel uit
de uiteenzetting van de tot nu toe ver
richte werkzaamheden. Naar aanleiding
van het agendapunt „Contact met de
verenigingen" bracht de heer Enklaar
naar voren, dat ook de handbal- en
turnvereniging te Julianadorp recht
hadden om toe te treden. De voorzitter
antwoordde, dat reeds contact met deze
vereniging was gezocht Het bestuur
van de Sportraad verzocht aan alle aan
gesloten verenigingen toezending der
clubbladen en toegang tot de wedstrij
den. Voorts deelde de voorzitter mede,
dat de Sportraad iedere Donderdag
avond te zijnen huize, Timorlaan 5
spreekuur houdt van 7 uur tot half
acht.
De voorzitter van „Schaakmat" vroeg
naar het standpunt van het Sportraad-
bestuur inzake de aansluiting van ver
enigingen die zich bewegen op het ge
bied der dam-, biljart-, bridge- en der
gelijke sporten, en in hoeverre reke
ning wordt gehouden met het al of niet
„erkend" zijn van een vereniging. De
heer Enklaar was van mening, dat een
dergelijke splitsing niet behoefde te
worden gemaakt. Er bestond noch bij
het bestuur, noch bü de leden bezwaar
tegen toelating van dergelijke vereni
gingen. De vergadering besloot toen na
mondelinge stemming, om ook die
sportverenigingen toe te laten, die geen
lichamelijke sport beoefenen, mits üj
aangesloten zijn bij een landelijke or
ganisatie.
Tot leden van de kascontrolecommis
sie werden vervolgens benoemd de
vertegenwoordigers van „Watervogels",
„Turnlust" en ,De Bruinvissen".
Wat betreft de plannen omtrent de
aanleg van sportvelden, deelde de heer
Luijckx mede, dat contact was gezocht
met het gemeentebestuur. Dit heeft alle
mogelijke medewerking toegezegd,
maar het is thans nog niet mgoelijk de
finitief te zeggen hoe het met deze
kwestie zal aflopen. Ongetwijfeld zal
het overleg tussen de Helderse Sport
raad en het gemeentebestuur wel tot
gevolg hebben, dat de belangen vqp de
sport in Den Helder beter zijn ge
diend door deze gang van zaken dan
door het optreden van verschillende
verenigingen afzonderlijk. Natuurlijk
zal de Sportraad terdege met de be
langen van iedere vereniging rekening
houden.
Woensdagavond heeft de gymnas
tiekvereniging O.K.K. een tweetal
filmvoorstellingen gegeven voor haar
leden en donateurs. De eerste voor
stelling was bestemd voor de jeugd,
de tweede voor de senioren. De films
werden door de pianist Nico Visser
muzikaal geïllustreerd. Allereerst
draaide een kleurenrijke film waarbij
een keurkorps demonstraties gaf op
de brug, rek enz. Hierna volgde de
verfilming van de wereldkampioen
schappen 1938 gehouden te Praag en
waarbij de Tsjechen nog juist wisten
te winnen van de Zwitsers en zodoen
de het wereldkampioenschap behaal
den.
Na de pauze zagen we de tweekamp
tussen de Nederlandse en Franse da
mes die onlangs in Utrecht werd ge
houden. Hierbij viel vooral het keuri
ge ringwerk van de Nederlandse da-
nies op. Het tweede nummer na de
pauze was weer een kleurenfilm,
waarbij een aantal Zwitserse dames
enige hoogstaande gymnastische oefe
ningen te zien gaven. Als laatste werd
een Zweedse film vertoond. Een
groep gymnasten van het Zweedse
keurkorps gaf enige uitstekend ver
zorgde demonstraties.
Als geheel was het een leerzame
avond en tevens een stimulans voorde
leden van O.K.K. om ook dat te be
reiken wat zij deze avond gezien heb
ben.
De economische recherche heeft de
loswerkman J. R. en de transportarbei
der P. J. de V. aangehouden, die bei
den kolenbonnen ad vijf rantsoenen te
koop aanboden tegen f 17.50 per stuk.
Bij onderzoek kwam aan het licht, dat
zij de bonnen betrokken hadden van
de Haarlemse bloemenventer A. v. d.
W„ die ze op zijn beurt had betrokken
van de Haarlemse distributie-ambte
naar M. K. Deze had de bonnen op het
kantoor ontvreemd. Proces-verbaal
werd opgemaakt.
In uitwisseling met de Parijse orga
nisatie Marthe B'racquemont zal Fei-
ke. Asma begin 1948 naar Parijs ver
trekken, om aldaar enige orgelcon
certen te geven, o.m. op het beroemde
5 klaviers Cavaillé-Coll-orgel van de
grote Pleyelconcertzaal.
Deze concerten vormen het begin
van een concert-tournée door Frank
rijk.
Om trots op te zijnl
Elke tand is zuiver wit en
kerngezondgeen spoor
tje tandsteen is. zichtbaar.
Solidox nam het wegl
Solidox bevat sulforicinole-
aat, het unieke middel, dat
tandsteen bestrijdt en voorkomt.
Solidox Is voorlopig slechts beperkt verkrijgbaar.
SO 17-051*54
Gebrek aan goede voorlichting en
het doelbewust toegeven van een
grote groep van handel en industrie
aan de wansmaak van het publiek,
zijn oorzaak, dat vele interieurs
worden ingericht op een wijze, die
alle normen van kunst en schoon
heid vertrapt. Het gevoel voor
schoonheid is bij vrijwel iedereen
aanwezig, maar lang niet iedereen is
zich dit bewust. Het moet tot ont
wikkeling gebracht worden, vooral
door goed waarnemen, critisch waar
nemen, niet alles zonder meer ac
cepteren.
Het was daarom een zeer gelukkige
gedachte van het bestuur van de Hel
derse Volksuniversiteit om de heer
Kraamer, de bekende Amsterdamse^
binnenhuisarchitect, uit te nodigen
voor een serie lezingen. De eerste hier
van vond Dinsdagavond voor een goed
bezette zaal in de Vakschool plaats.
In zijn openingswoord noemde de
heer Nijkamp het de drukste avond
van het jaag.
De heer Kraamer begon met een uit
eenzetting van het begrip bewustwor
ding in 't algemeen en in verband met
de binnenhuiskunst. Hij ging uitvoerig
in op dit belangrijke psychologische
onderwerp. Schoonheidsgevoel wordt
niet beheerst door een zekere feiten
kennis, maar dit is een kwestie van
hoofd en hart, men heeft er een ze
kere intuïtie voor nodig. Het is voor
al een verschijnsel van deze eeuw, dat
de mens bedolven wordt onder een
zeer grote hoeveelheid verstandelijke
kennis. De grote vlucht die de weten
schap neemt, brengt dit met zich mee.
Dit maakt, dat men zich vooral moet
bezinnen, om met zijn bewustzijn niet
achterop te raken. Men is zich niet
voldoende bewust welke krachten men
bezit en beheerst het gebruik hiervan
lang niet voldoende. Dit is oorzaak
van veel ellende in deze wereld. Een
aardig voorbeeld van dit later komen
de bewustzijn is de baby, die eerst
kennis neemt van z'n uiterlijke vor
men. handen, voeten enz.^en van zijn
naaste omgeving, z'n rammelaar bijv.,
en pas een tijdje later „Ik" leert zeg
gen. Het is moeilijk om tot zelfbewust
wording te komen.
Als basis van de binnenhuisarchi
tectuur vinden we in de eerste plaats
de ruimte. Maar zowel ruimte als ons
diepste innerlijke wezen zijn wij ons
vaak onbewust; wij accepteren dik
wijls de woonruimte zonder critiek
en vormen ons vóór de meubilering
geen beeld welke vorm onze woon
ruimte moet bezitten. Ook bij het
bouwen van een huis wordt te weinig
rekening gehouden met de woonruim
ten. Men verdeelt de plattegrond in
hokjes, maar kan zich dikwijls niet
verplaatsen in de ruimten, die daar
door ontstaan. Onze kamers zijn dan
meestal doosvormige ruimten, die
weinig interessants bieden. Een klei
ne verandering in de vorm kan ech
ter een heel andere ruimte scheppen.
De plaatsing van deuren, ramen en
schoorsteen is zeer belangrijk.
Het moet ook zo zijn, dat architect
en binnenhuisarchitect met elkaar sa
menwerken. De zorgen voor het ex
terieur en voor de technische détails
zijn zo groot, dat de meeste architec
ten het belangrijkste doel, het wonen,
verwaarlozen ep komen tot gewron
gen plattegronden, die aangepast zijn
aan de uiterlijke vorm van het huis.
Het zijn betrekkelijk kleine dingen,
geen kostbare constructies, die een
ruimte interessant maken. Een gedeel
telijk verlaagd plafond, of gedeeltelijk
verhoogde vloer, de plaatsing en de
vorm van de ramen en deuren en ten
opzichte hiervan de schoorsteen. Bij
voorbeeld ontnemen deuren in de
buurt van de schoorsteen het intieme
karakter van „het hoekje bij de haard".
Van grote invloed zijn ook in- en
aangebouwde meubelen, die volkomen
aansluiten bij de vorm van de kamer,
en het dan beter „doen" dan welk
los meubel ook.
Deze principes en talrijke andere
behandelde de heer Kraamer op boeien
de wijze en hij maakte daarbij ge
bruik van zeer mooie lichtbeelden. De
volgende week zal spreker behande
len: „Ruimte en meubelen".
Aan het eind van de avond deelde
de heer Nijkamp mede, dat er een
uitvoerige werkcursus georganiseerd
zou worden van 7 avonden. Hij ont
ving hiervoor graag de volgende week
de aanmeldingen.
Gistermiddag tussen half vijf en
vijf uur is in de Plantsoenstraat
een donkerblauwe tweedeurs Che
vrolet 1931 gestolen. De wagen is
het eigendom van de garagehou
der Louwe te Huisduinen, die
tegen half vijf zijn vrouw en
baby met de auto naar dokter
Vroom bracht. Terwijl mevr.
Louwe en de baby zich in de wo
ning van dokter Vroom bevonden,
wandelde de heer Louwe even de
Koningdwarsstraat en de Koning
straat in. Toen hij om 5 uur terug
kwam, was de wagen verdwenen.
Onmiddellijk heeft hij de politie
gewaarschuwd, die direct een uit
gebreid onderzoek heeft laten in
stellen. Gisteravond om elf uur is
de luxe auto door een agent van
politie in de Van Hogendorpstraat
aangetroffen.
De duinwachter Unk heeft in de dui
nen achter de Zanddijk nabij de boer
derij van De Graaf een mitrailleur met
de bijbehorende munitie gevonden. De
MOD is hiervan in kennis gesteld.
Laatste positie Ned. passagierssche
pen, Donderdag 11 Dec.: Abbekerk 10
December van Brisbane naar Sydney.
Alcor, RotterdamRio de Janeiro,
10 Dec. van St. Vincent. Algorab,
BahiaRotterdam, pass. 10 Dec. Ma-
deira. Alhena, Rotterdam—Buenos
Aires, pass. 10 Dec. St. Vincent. Eem-
dijk, 10 Dec. van Londen naar Antwer
pen. Hestia (ex Zeehond), 11 Dec.
van Amsterdam te Antwerpen. Joh.
van Oldenbarnevelt, 10 Dec. van Am
sterdam naar Jaffa. Leopoldskerk,
RotterdamShanghai, 10 Dec. te Co
lombo. Modjokerto, 10 Dec. 23 uur
van Batavia te Rotterdam. Muider-
kerk, RotterdamSydney, 10 Dec. van
Antwerpen. Niobe (KNSM), Rotter
damHelsinki, pass. 10 Dec. Bruns-
buttel. Prins Willem II, Quebec
Antwerpen, pass 10 Dec. Portland Bill.
Ridderkerk, ShanghaiRotterdam,
10 Dec. te Suez. Rijnland 10 Dec.
van Rio de Janeiro naar Santos.
Salawati, 10 Dec. van Beira naar Dur-
ban. Streefkerk, RotterdamCal-
cutta, pass. 10 Dec. Lissabon. West-
land, Buenos AiresAmsterdam, 10 Dec.
van Santos. Willem Ruys, Rotterdam
—Java, 10 £>ec. 17.30 uur van Port Said.
De proef, om een vergadering van
de Middenstandsvereniging in Breezand
te houden, in plaats van in Anna Pau-
lowna, is niet bijster geslaagd. Het be
zoek was gering en de heer Harder
kon dan ook buiten de spreker, de heer
Van Eist, de leider van de I.M.O.-cur-
sus, de heer Van Dijk, en enige cur
sisten, maar weinig leden welkom he
ten.
De voorzitter deed allereerst mede
deling van klachten over het vragen
van geld voor thuisbezorgen van goe
deren, die franco per spoor (Van Gend
en Loos) gezonden worden. Er schijnt
misverstand te bestaan over de aandui
dingen franco en franco-huis.
Het bestuur zal informeren of die
bestelkosten verschuldigd zijn of niet.
Na verstrekte inlichtingen door de
heer Van Dijk en „de pers" besloot
vergadering deel te nemen aan de or
ganisatie van culturele avonden, in sa
menwerking met andere plaatselijke
verenigingen, die daartoe een gemeen
schappelijke commissie vormden, de
A. C. C. O.
Het .bestuur kreeg ook goedkeuring
op 't besluit om Wiering's schoenhan-
del voerlopig als lid der vereniging
aan te nemen en als het bewijs van
inschrijving in het' handelsregister van
de Kamer van Koophandel is ont
vangen het nieuwe lid in te schrijven.
De heer Van Eist uit Apeldoorn,
hield er bij zijn rede rekening mee,
PEIGNOIRS
Hoewel de walvisvaarders uit de 17e en 18e eeuw slechts notedopjes
waren, in vergelijking met een schip als de „Willem Barendsz", was voor
de uitrusting van de vloot een grondige voorbereiding nodig. Nauwelijks
was de vloot binnen of met de uitrusting voor de volgende reis moest
worden begonnen. Reeds In November werden de schepen gehuurd. Dit
waren meest zogenaamde „fluiten" van 150 last en 100 tot 118 voet lang.
Ieder schip had 4 tot 7 sloepen aan boord en naar gelang de grootte
varieerde de bemanning van 28 tot 50 koppen.
Voor dergelijke tochten waren ver
schillende speciale voorzieningen no
dig. In de eerste plaats moesten de
schepen van de steven tot de fokke-
rust worden betimmerd met een zoge
naamde ijzeren borstlap, terwijl de
zijden tot achter de daalbank werden
verdubbeld, om enigermate beschut te
zijn tegen de zware ijsvelden. De tijd,
dat men oude Indië-vaarders ter wal
visvangst uitrustte, had n.1. geleerd,
dat alleen zeer solide schepen in staat
waren deze zware tochten te overle
ven.
Eind Maart kwamen de comman
deurs aan boord om de laatste
voorbereidingen te treffen en de
manschappen aan te nemen, zodat
tegen het einde van April de vloot
kon uitvaren.
Zo voeren dan de schepen rijk
voorzien van proviand, waarbij
vooral bier en spiritualiën niet
ontbraken, beladen met honderden
lege vaten en geballast met wa
ter, naar het Marsdiep, om in
de hoop op een rijke vangst bij
gunstige wind de rede van Den
Helder te verlaten.
Ongeveer ter hoogte van IJsland
werd alles voor de visserij in gereed
heid gebracht. Gereedschappen, zoals
harpoenen, lenzen, kap-, spek- en
baardmessen werden aan de beman
ning uitgedeeld en iedereen kreeg 'n
taak toegewezen, zowel voor de vangst
als voor de verwerking van de wal
vissen.
Ondertussen zeilden de schepen ver
der en na het bereiken van de zoom
van het ijs op ongeveer 76 graden,
werd nog enige graden in het ijs
doorgezeild tot de vaste ijsvelden, al
waar de vissen zich in dit jaargetijde
ophielden. Hier werden de schepen
aan de ijsvelden vastgemaakt en de
jacht kon gaan beginnen.
Zodra een walvis werd ontdekt,
heerste er de grootste alarmstemming
aan boord. De sloepen werden uitge
zet en de harpoeniers stelden alles, in
het werk om contact met de vis te
krijgen. De „stuurders" der sloepen
konden nu hun kundigheden bewij
zen, want enerzijds was het zaak de
walvis zo dicht mogelijk te naderen,
om de harpoenier in staat te stellen
de harpoen op een geschikte plaats in
de vis te werpen, maar anderzijds
moest de nodige voorzichtigheid wor
den betracht, want één klap van de
walvisstaart was voldoende om een
gehele sloep tot splinters te slaan.
Was echter het dier eenmaal ge
troffen en kon men er mee in con
tact blijven door middel van de lijnen
die aan de harpoenen waren bevestigd,
dan volgde een afmattingsstrijd, welke
tenslotte meestal eindigde met het do
den van het dier door middel van
lenssteken tussen de ribben.
Was de walvis dood, dan werd deze
naar .het schip gesleept om langszij
ta worden afgespekt. Het spek werd
in stukken gesneden en in de vaten
gewerkt, terwijl de baleinen, nadat ze
uit de bek waren gekapt, in bossen
gebundeld tussen de spekvaten in het
ruim werden gestouwd.
Uiteraard was een dergelijke vis
serij, temidden van zware ijsvel
den, niet van gevaar ontbloot en
jaarlijks leed de vloot dan ook
verliezen, doordat schepen door 't
kruiende ijs werden bezet en plat
gedrukt. Gemiddeld vielen leder
jaar 5 16 schepen ten prooi aan
de kracht van het zware poolijs.
Zodra een schip een voldoende la
ding traan en baarden had opgedaan,
zette men koers naar huis, terwijl de
overige schepen bij het einde van 't
seizoen, omstreeks Augustus, even
eens naar het vaderland vertrokken.
De resultaten uit die dagen.
Omtrent de resultaten van de wal
visvaart lopen de meningen sterk uit
een. Enerzijds betitelt men de wal
visvangst als „de goudmijn van Hol
land", maar anderzijds wordt gespro
ken over „een loterij", Een feit is, dat
de risico's zeer groot waren en de re
sultaten per schip en per jaar uiterst
wisselvallig zijn geweest.
Door De Jong, Kobel en Salieth
werd becijferd, dat van 1669 tot
1778 meer dan 58.000.000.— gulden
met de walvisvaart is verdiend.
Hierbij moeten w(j vooral in het
oog houden, dat de waarde van de
gulden in die tijd wel heel wat
hoger was dan thans.
Maar afgezien van de directe win
sten mogen vooral de indirecte baten
niet worden onderschat. Deze beston
den hierin, dat talrijke zeelieden,
scheepsbouwers, kuipers, traankokers,
enz. aan de walvisvaart hun brood
winning te danken hadden. Zo is dan
ook de welvaart van Den Helder en
Huisduinen in de 17e en 18e eeuw
wel in hoge mate afhankelijk geweest
van de walvisvaart.
Bovendien was de loonregeling voor
ae walvisvaarders gebaseerd op het
premiestelsel. Naast een vast maand
geld werden aan de bemanningen ex
tra toeslagen uitgekeerd, hetzij voor
iedere gevangen vis,' dan wel voor het
aantal vaten traan, dat werd gepro
duceerd. (Wordt vervolgd).
dat hij sprak voor een gemengd gezel
schap, n.1. gevestigde en toekomstige
middenstanders.
Spr. begon met te herinneren aan
het ontstaan van de vestigingswet, dij
van de middenstanders vakbekwaam
heid, handelskennis en enig geldelijk
bezit eist als voorwaarden tot vesti
ging van een zaak. De verwachting
was, dat de wet sanerend zou wer
ken, paal en perk zou stellen aan het
steeds groter worden van het aantal
zaken en zaakjes. De wet heeft inder
daad ook wel goed gewerkt, maar het
gaat langzaam, het nuttig effect blijkt
pas over langere tijd. In oorlogstijd is
daarbij gekomen het besluit Algemeen
Vestigingsverbouw Kleinbedrijf, het
B. A. V. K. Als er geen behoefte aan
een nieuwe zaak bestaat is het niet
mogelijk een vestigingsvergunning te
krijgen. De middenstandsver. is inge-
sterie daarover het advies van de ver
gunningen, in die zin dat het mini
sterie daarover met advies van de Ver
eniging krijgt. Dit laatste moet niet
alleen gezien worden als een bescher
ming van bestaande zaken, maar ook
van hem die een strop zou kunnen
hebben aan een zaak zonder toekomst,
Spr. hoopte, dat als het B.A.V.K.
verdwijnt, dan de bedrijfstakken die
nu nog niet onder de vestigingswet
vallen, er wel mee te maken zullen
hebben en behalve de drie bovenge
noemde eisen: vakbekwaamheid, han
delskennis en bedrijfskapitaal, ook het
behoefte-element mee zal spreken.
Dr. I. M. O.-cursussen, de sanering
en andere problemen, als winkelslui
ting, prijsbeheersing, economische wer
ken, eenheidsartikelen, coöperatie,
grootwinkelbedrijf en filiaal kwamen
nog ter sprake en ook aan de am-
bachtsbedrijven werd door spr. aan
dacht geschonken.
De heer Van Eist besloot met een
krachtig beroep op samenwerking van
de middenstanders die in 'n krachtige
organisatie van de middenstandsjeugd
ter hand wordt genomen. Er zal waar
schijnlijk een maandblad komen, een
studieblad, dat de culturele vorming
niet zal verwaarlozen.
Nadat voorzitter de spreker had be
dankt en de heer S. Wilms een en an
der had verteld over de komende rat
tenbestrijding volgde sluiting.
ZONDAG 14 DECEMBER.
DEN HELDER. Ned. herv. gem., Nieu
we kerk, Weststraat, 10.30 uur ds. J. W.
de Hoest; Palmstraat, 10 uur doop-
dienst, ds. J. Borghardt. Geref. kerk,
Bethelkerk, 10 uur ds. M. Hamming,
H A., 17 uur idem; Rehobothkerk, 10
uur ds. J. Hartkamp, H.A., 17 uur idem.
Geref. kerk, art. 31, Nieuwe kent,
Weststraat, 8.30 uur en 17 uur ds. F.
Tollenaar, H.A. en dankzegging. Chr.
geref. kerk, Steengracht, 10 uur en 17
uur ds. J. Rebel. Oud-geref. kerk,
Hoogstraat, 10 uur en 17 uur leesdienst.
Luth. kerk, Wezenstraat, 10.30 uur
ds. H. J. Oldemans. Oud-katholieke
kerk, 10 uur H.Dienst, pastoor Verheij,
19 uur Vespers. Baptistengemeente,
10.15 uur zangdienst, 10.30 uur br. Van
Leeuwen, 12 uur Zondagsschool, 19.45
uur zangdienst, 20 uur evangelist Hof
huis; Maandag 20 uur vrouwenkrans
Californiestraat 8; Vrijdag 20 uur bij
bellezing en bidstond ten huize fam.
Kuilman, Hugo de Grootstraat 23.
Kerk van Jezus Christus van de heili
gen der laatste dagen, Weststraat 59,
Zondagsschool 10.30 uur, 17 uur avond
vergadering. Evangelisatie Vijzel
straat, 10 uur en 19.30 uur samenkomst,
12 uur en 14.30 uur Zondagsschool;
Woensdag 19.30 uur Bijbelkring; Don
derdag 19.30 uur vrouwenkrans; Zater
dag 19.30 uur Bidstond. Leger des
Heils, 10 uur heiligingssamenkomst, 19
uur openluchtsamenkomst, 20 uur ver
lossingssamenkomst, o.l.v. majoor Hor
dijk; Maandag 14 uur vrouwenkrans;
Dinsdag 20 uur, inzegening van plaat
selijke officieren, bijzondere openbare
samenkomst o.l.v. majoor Van Eeken.
Doopsgezinde gemeente, 10.30 uur ds.
K. F. Gorter, na de dienst ledenvertoe-
ving.
JULIANADORP: Ned. herv. gem., 1"
uur ds. Salm. Geref. kerk, 14.30 uur
ds. J. Hartkamp, H.A. en dankzegging-
Star of Hope Mission, 10 uur en 19
uur de heer Van Binsbergen, 14 uur
Zondagsschool.
HUISDUINEN. Ned. herv. gem„
uur ds. Salm.
CALLANTSOOG. Ned. herv. gem-,
geen dienst.
ANNA PAULOWNA. Geref. kerk,
31, evangelisatiegebouw Breezand, ll-»0
uur ds F. Tollenaar, 17 uur leesdienst.
