Conferentie te Londen lijdt schipbreuk Werd in Lissabon gekibbeld Weerbericht Prijzen in de Sowjet-Unie Ere-doctoraat voor H.M. de Koningin Marshall wordt gehaald Dinsdag 16 Dec. 1947 70ste Jaargang no. 7688 Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna Toen ons volk in nood was Rapport inzake Baron van Harinxma Een Kerst-ei Atoomenergie overtroffen Ook H uis van Algevaardigden keurt hulpplan goed Nieuw kabinet in Oost-lndonesië Brits-Nederlandse handelsbesprekingen Geen overeenstemming tussen Grote Vier Er is niets tot stand gebracht Rotterdams vliegveld in polder Schieveen Openbare Aanklager gearresteerd Tweede Kamer op Kerstreces BUREAU: Koningstraat 7880 Den Helder Telefoon 2345 Postgironummer 449041 Directeur: J. Bijlsma Wrnd. Hoofdred. J. Broersen Rayonred. G. A. Dekkers TARIEVEN: Advertenties: 16 ct per mm Familieberichten 20 cent per mm. - Kleine advertenties („Juttertjes") tot 15 woorden 1.elk woord meer 5 ct. Abonnementen: per kwartaal 3.90 Prof. Cleveiinga heeft gisteren persoonlek aan een aantal persver tegenwoordigers het rapport van de commissie-Cleveringa inzake het beleid van Baron Van Harinxma thoe Sloten, gedurende de oorlog Hr. Ms. Gezant te Lissabon, ter hand gesteld. Na uitvoerig de ver schillende klachten te hebben be handeld, komt de commissie tot het volgende eindoordeel. p Tracht de commissie haar oordeel omtrent de heer Van Harinxma samen to vatten, dat meent zij, dat het als volgt moet luiden: ,Van gegronde redenen voor ernstige klachten is haar niet gebleken. De heer Van Harinxma heeft in uiterst moeilijke omstandigheden stellig werk verricht, dat gewaardeerd ver dient te worden. Dat hij hier of daar een steek heeft laten vallen, is moge lijk, gelijk wel niemand in zijn om standigheden de volmaaktheid had kunnen bereiken; doch er is haar niet gebleken van enige aanleiding de staf over 'zijn werk te breken. Wellicht ls 't mogelijk, dat hij op twee, mogelijk met elkaar samenhangende punten van bijkomstige, doch in de gegeven omstandigheden toch wel van belang rijke aard te kort is geschoten, doch er kan achteraf hieromtrent te wei nig tastbaars worden vastgesteld dan dat een afkeuring gerechtvaardigd kan worden geacht; in deze moet dan het in „dubiis pre reo" gelden. Deze twee punten zijn zijn bejegening van uitgewekenen te Lissabon, waarin wellicht soms een toon van wat meer geduldige vriendelijkheid en bereidheid tot uitlegging, wat meer hartelijkheid er menselijke belangstelling door had kunnen klinken: en zijn gebrek aan goede samenwerking met andere te Lissabon gestationneerde ambtena ren. Doch met name bij het laatste ls de commissie er wel van overtuigd, dat hij allerminst de enige schuldige is geweest, met name de heer Maas Geesteranus, hoofd van de Ned.-In- lichtingendienst te Lissabon, is haar gebleken geen persoonlijkheid te zijn om bij de persoonlijke botsingen uit te gaan van algehele onschuld. NIJDIGE STEMMING. De commissie is onaangenaam ge troffen door de kennelijk nijdige en kribbige sfeer, die er te Lissabon heerste en die af en toe de indruk vun kleinzieligheid maakt. Meer dan ooit mocht in jaren als de besprokene worden verlangd, dat een ieder zijn persoonlijke gevoeligheden op de ach tergrond hield en hiervan niets liet blijken in zijn werk en tegenover der den. Het moet een ellendige indruk gemaakt hebben (eh het maakt nog een ellendige indruk), dat, terwijl land en volk betrokken waren in een ge weldige worsteling om het bestaan, die het uiterste vergde aan heilig vuur en eensgezindheid, enige leiders c.p een belangrijke post zodanig kib belden, dat er van een samenwerking geen sprake meer was. Deze bedor ven, soms kinderachtige sfeer heeft stellig kwaad gedaan. Deze zaak af te doen met een enkel „waar twee kijven, hebben beiden schuld" zou al te simplistisch zijn. De commissie acht zich hiertoe niet gerechtigd. Tot haar spijt heeft zij niet kunnen vaststel len. waar de hoofdoorzaak heeft ge legen; zij moet op dit punt met een „non liquet" blijven volstaan en zij moet het ten dezen laten bij het uit spreken van haar innige teleurstel ling. MADRID OF LISSABON. Nog een punt is er, waaraan de commissie meent een enkele opmer king te moeten wijden. De heer Van Harinxma stond op de Madrileense diplomatieke lijst en hij had ook de zorg voor de uitgewekenen in Spanje toegewezen gekregen. Aan die zorg zo heeft de commissie reeds vast kunnen stellen, al gelooft zij nog niet haar eindoordeel hieromtrent te kun nen geven heeft het een en ander ontbroken. De vraag is bij haar gere zen, of de heer Van Harinxma niet naar hetgeen te Madrid gebeurde en werd nagelaten toe had kunnen zien en zijn standplaats niet liever te Madrid dan te Lissabon had moeten kiezen. Achteraf lijkt hiervoor wel iets te zeggen te zijn geweest; de ge tuige Fock, opvolger van de heer Maas Geesteranus, acht ten deze een fout te zijn begaan. Doch anderzijds is het begrijpelijk, dat de heer Van Harinxma, na in Zuid-Frankrijk een regeling te hebben getroffen, zichzelf po: teerde aan het andere einde van de lijn. Hij had trouwens geen aanlei ding uit te gaan van de veronderstel ling, dat de Nederlandse ambtenaren in Spanje in hun taak zo te kort zou den schieten, dat zijn aanwezigheid daar ter plaatse werd vereist. Opval lend is dan ook. dat zelfs zijn ergste critici zijn aanwezigheid te Lissabon niet hebben gelaakt, op enkel de heer Fock (maar dan achteraf) na. Een opname van het monument met de geplaatste urnen bij avond als het verlicht is Op 18 December a.s. zal voor alle leeftijdsgroepen een bon bekend gemaakt worden, waarop 1 ei ver krijgbaar is. Volgens een Amerikaanse geleerde zal de atoom-energie overtroffen wor den door een nog sterkere krachtbron. De chemische vereniging van de Ver enigde Staten heeft namelijk dr. Sa- muel Lind van de universiteit van Minnesota in een lezing horen verkla ren, dat het systeem van de „kern smelting" explosies teweeg kan brengen, waarbij de ontploffingen van Hiroshima en Bikini, die van zeven klappers waren. Volgens dr. Samuel. Lind zou de „kernsmelting" de energiebron zijn, welke op de zon wordt aangetroffen. Dr. Lind vertelde verder, dat enige zijner collega's hadden ontdekt, dat deze energie, wanneer zij op de zon blootstond aan straling en druk, een rijke krachtbron vormde. Dit zou dan ook de réden zijn, dat de zon niet afkoelde, omdat de losko mende energiegolven onuitputtelijk zijn. ATTLEE EERT BALDWIN Het Engelse Lagerhuis is gistermor gen vroeg als teken van eerbied je gens Graaf Baldwin die Zondag is overleden, tot heden verdaagd. De premier, Clement Attlee, zei, dat hij altijd achting en genegenheid voor Baldwin had gevoeld, hoewel deze zijn Politieke tegenstander was. Weersverwachting geldig tot Dins dagavond. PLAATSELIJK LICHTE REGEN Meest zwaar bewolkt met plaatse lijk enige lichte regen of motre gen. Zwakke tot matige, langs de Waddeneilanden tijdelijk vrij krachtige Noordelijke wind. Wei nig verandering van temperatuur. Nu de distributie aan kant is Het Sowjet-ministerie van Handel heeft bekendgemaakt, dat met ingang van heden, wanneer de distributie is opgeheven, de burgers van de Sowjet- Unie in drie geografische zones zijn ingedeeld wat betreft de prijzen voor levensmiddelen. De kleinhandelsprij zen voor stad en platteland zullen verschillen vertonen. Zone één omvat de Oekraine, de Baltische Republieken, de Krim, Ka- liningrad en Stalingrad. Zone twee wordt gevormd door Moskou en Le ningrad, terwijl de Noordelijke en Oostelijke kustgebieden onder zone drie ressorteren. Voor prima tarwe brood in de eerste zone betaalt men 6 02 roebel, in de derde zone is de prijs 7.80 roebel. De prijs van wodka bedraagt 60 roebel in alle zones. Ook de prijzen voor bier, thee, kaviaar en roomijs zijn in alle zones gelijk. In de steden zullen een paar schoenen 260 roebel en op het platteland 288 roebel kosten. De „Prawda" acht de geldsanering en de afschaffing van de distributie onmisbare factoren voor de ontwikke ling van de Sowjet-Russische econo mie en de opvoering van de levens-* standaard in de Sowjet-Unie. Nationale Boerendag Ter gelegenheid van de herden king van het 50-jarig 'regerings jubileum van de Koningin zal van wege de diverse landbouworgani saties een „Nationale Boerendag" worden georganiseerd. Gisteren heeft ook het Ameri kaanse Huis van Afgevaardigden het tussentijdse hulpprogramma voor Europa goedgekeurd. De republikeinse leider Senator Van- denberg zeide, dat de compromismaat regel Europese landen in staat stelt ge bruik te maken van de fondsen, dié voor de hulp aan China bestemd wa ren, indien voor China later een apart hulpprogram wordt aangenomen. Hij verklaarde dat voor China nog 18 mil- lioen dollar over waren van de na- UNRRA-steun, terwijl 30 millioen on langs door China is opgenomen. Vandenberg zeide, dat zijn opvatting was, dat de commissie voor de toewij zingen geen gelden voor China zou aan vragen alvorens zij aan 't Congres 'n plan voor China zou hebben voorge legd. Aneta's correspondent te Makassar meldt de samenstelling van het nieu we Oost-Indonesischekabinet. Na een zeer intensief overleg is de nieuwe formateur Anak Agoeng Gde Agoeng er in geslaagd een coalitieka binet samen te stellen. Dit kabinet is te beschouwen als het sterkste, dat tot nu toe aan het bewind is geweest. Om een evenredige deelname van de parlementsfractie te verkrijgen was de formateur genoodzaakt het aantal portefeuilles met drie uit te breiden, zodat de nieuwe ministerraad 16 leden telt. Het huidige kabinet is een coali tie-regering, daar het steunt op drie parlementaire politieke fracties, n.1. de progressieve, nationale en democra tische fracties, welke tezamen het ge hele parlement, bestaande uit 73 ze tels, vormen. De zetelverdeling is ge schied in evenredigheid met de frac tiesterkte en hun politieke belangrijk heid. De nieuwe premier ontkent tot enige fractie te behoren. De handels- en financiële bespre kingen tussen een Britse en een Neder landse delegatie zijn Maandag op het Britse ministerie van financiën begon nen. In Britse financiële kringen ver wacht men dat de besprekingen tot een bevredigend resultaat zullen lei den wat het financiëel aspect betreft. Wat de handelsbesprekingen betreft wenst Engeland meer zuivelproducten uit Nederland, terwijl Nederland zijn uitvoer van groenten, fruit en textiel naar Engeland wenst te verhogen. Voorts heeft Nederland belangstel ling voor het aankopen van machines en andere industriële installaties in Engeland. In Engelse kringen verwacht men, dat moeilijkheden zullen ont staan over de prijzen, welke Groot Brittannië bereid is voor Nederlandse producten te betalen. Aangeboden door de Leuvense Universiteit Als blijk van erkenning van en waardering voor haar grote ver diensten in de verdediging van recht en rechtvaardigheid tijdens de jongste oorlog, heeft de univer siteit van Leuven H. M. de Ko ningin het eredoctoraat in de rechtsgeleerdheid aangeboden. De ze aanbieding en het overreiken van de bul geschiedde Maandag middag om half één in de rode eetsalon van het Koninklijk Paleis te Amsterdam door een delegatie van Leuvense hoogleraren. Deze delegatie bestend Uit mgr. H. van Wayenbergh, rector-magnificus, mgr. F. Litt, vice-rector; prof. L. van der Essen, secr.-generaal der universi teit; prof. F. Collin en prof. P. Rous- seau, resp. decaan en secretaris der rechtsfaculteit; prof. J. Dabin en prof. E. van Dievoet, de beide oudste hoog leraren der rechtsfaculteit; prof. R. Schockaert, voorzitter van de raad van beheer van het academisch hulp- en bemiddelingscomité; de Nederlandse prof. H. Florin, die in Leuven mathe matica doceert en de secretaris van 't comité Pater H. L. van Breda OFM. Verder waren bij de plechtigheid aanwezig de heer L. C. Nemry, ambas sadeur van België in Nederland; de rectores-magnifici van de vrije- en van de Amsterdamse gemeente-univer siteit; de professoren P. A. Diepenhorst en G. C. Heringa, Jvr. C. E. B. Roell, hofdame van H. M.; de opperceremo- niemeester, mr.' G. C. D. Baron van Hardenbroek, de waarnemend hof maarschalk kapt. G. C. van Zinnicq Bergmann, de adjudant van H. M., kapt. J. C. Buhrmann, drs. M. Kohn- stamm, particulier secretaris van de Koningin, de intendant van het Ko ninklijk Paleis, Jhr. P. F. R. Sickin- ghe en de adjudant in algemene dienst kapt. G. Rutten. Om half één kwam de Koningin de zaal binnen en werd door de heer Nemry aan de delegatieleden voorge steld. H. M. was gekleed in een zwart zijden robe, afgezet met een lichtgroe ne sjerp, de delegatieleden waren al len in vol ornaat met alle aan hun waardigheden verbonden onderschei dingstekenen. Door een delegatie van de Leuvense Universiteit, welke onder leiding stond van de Rector-Magnificus Mgr. H. van Waayenberg, werd in het Kon. Paleis te Amsterdam het Ere-Doctoraat der Rechtsfaculteit van Leuven aan H.M. Koningin Wilhelmina aangeboden. Nadat mgr. van Wayenberg en prof. Collin een redevoering hadden uitge sproken, nam H. M. de Koningin het woord. Zij sprak de volgende rede uit: Mijnheqj de rector-magnificus, Het is mij een behoefte om met een enkel 'woord uitdrukking te geven aan de erkentelijkheid, die ik jegens uw aloude universiteit gevoel voor de hoge onderscheiding, waarmee uw se naat mij heeft bekleed. Tenvolle be seffen mijn volk en ik1 de diepe bete kenis van deze daad waaraan gij, mijnheer de rector-magnificus, en gij, mijn promotor, zulke zinvolle gedach ten hebt verbonden. We zien erin de erkenning, dat de strijd, die nog zo vers in ons geheugen ligt, werd gestre den ter verdediging van de gerechtig heid. Hoe dankbaar ik ben voor deze erkenning door de oudste universiteit der lage landen, waar men zich reeds sedert vele eeuwen met zulk een rijke vrucht gewijd heeft aan de bestudering en de verbreiding der rechtsbeginse len. Er is een diepe zin in gelegen, dat gij, door mij het eredoctoraat in uw rechtsfaculteit te verlenen, mede eert alle illegale strijders van Nederland, die hun leven op het spel zetten ter verdediging der gerechtigheid. Naast erkentelijkheid vervult mij vreugde om de nieuwe band, die gij hebt gelegd tussen uw volk en het mijne. Zij aan zij hebben België en Nederland gestreden in jaren van bit tere nood. Zy aan zij staan onze vol keren ook thans, nauw verbonden met het Luxemburgse, fh de strijd om her stel van de zo wreed verstoorde rechts orde, van het diep geschokte rechts besef en de zo ernstig bedreigde wel vaart. Moge de hechte samenwerking der beide landen, waarvan het door mij met zoveel erkentelijkheid en vreugde aanvaarde ere-doctoraat een symbool is, in steeds toenemende ma te vrucht dragen tot heil van België en Nederland. Hierop nam de Leuvense rector- magnificus, thans gedekt met zijn ro de bonnet, opnieuw het woord ter voorlezing van de in latijn gestelde promotiebul. De in wit kalfsleer ge bonden bul werd daarna aan H. M. overhandigd, tegelijk met de tekenen van het eredoctoraat, een wit-blauw zijden lint aan de uiteinden afgezet met stroken hermelijn. Na beëindiging der plechtigheid on derhield de Koningin zich nog enige tijd met de Belgische ambassadeur, mgr. van Wayenbergh en prof. Collin, waarna het gezelschap in de Mozeszaal ide lunch gebruikte. De raad van ministers van Buiten landse zaken te Londen is gister avond voor onbepaalde tyd ver daagd. De ministers besloten tot de ver daging na de langste bü eenkomst van de huidige conferentie. Hun plaatsvervangers zullen heden ech ter vergaderen. Marshall (V.S.) stelde aan het eind van dg byeenkomst van gisteren de verdaging voor. Men is algemeen van mening, dat tydens de huidige bijeen-" komst de kaarten op tafel zijn geko men, na de bittere discussies, die Vry dag over de Duitse herstelbetalingen zyn gehouden. Het besluit om de conferentie voor onbepaalde tijd te verdagen werd ge nomen, nadat Marshall had verklaard, dat alleen de Sbwjet-Unie weigert accoord te gaan met een regeling ten aanzien van de betwiste kwestie der Duitse herstelbetalingen. Geen enkel „nuttig doel" zou worden gediend met het voortzetten der besprekingen over andere punten op de agenda. „Wy hebben geen overeenstemming kunnen bereiken over het verdrag voor Oostenrijk, omdat de Sowjet-Unie be zittingen en speciale voorrechten in Oostenrijk eist, welke in hoeveelheid en omvang elke gerechtvaardigde eis verre overtreffen en tevens verre over treffen wat een vrij Oostenryk kan verschaffen. Indien de Sowjet-eisen worden ingewilligd zou dit ten koste gaan van de Oostenrijkse onafhanke lijkheid en een overtreding betekenen van de vorige overeenkomst". Bidault (Frankrijk) verklaarde, dat de Franse regering het Sowjet-verzoek om herstelbetalingen uit de lopende productie niet rechtstreeks heeft afge wezen maar dat zij geen beslissing kan nemen zonder cijfers. In antwoord op Bidault zeide Molotof, dat er geen poging is gedaan om de Sowjet-verklaring, dat slechts een waarde van 33 millioen dollar aan ma teriaal uit de westelijke zönes van Duitsland ter beschikking van de twin tig ontvangende landen is gesteld, te weerleggen. „De Sowjet-delegatie kan deze toestand niet aanvaarden". Engeland, de V.S. en Frankrijk staan het herstel van Duitsland in de weg door het niet toestaan van herstelbeta lingen uit de lopende productie. Hij stelde vervolgens voor, dat de rest van het economische ontwerp der Sowjet- delegatie paragraaf voor paragraaf zou worden besproken, „om een vertragen de algemene discussie te vermyden". Vervolgens sprak Bevin zyn sterke afkeuring uit over de magere resul taten van de conferentie. Hy klaagde, dat er op de huidige conferentie niets van fundamentele aard is tot stand gebracht en dat, indien de drie an dere delegaties overeenstemming be reiken, de Sowjet-delegatie deze er van beschuldigt haar mening aan de vierde op te dringen. Hij zei, dat de conferentie geen ant woord heeft kunnen vinden voor de SaarkWestie, noch voor de kwestie der grenzen. Er zijn ook geen grenscom- missies ingesteld. Na een lang overzicht van het Britse standpunt zeide Bevin, dat hij zich thans afvroeg, of de raad van ministers ooit in staat zal zijn het Europese en Duitse probleem op te lossen. Omtrent de Rotterdamse vliegveld plannen kan worden medegedeeld, dat fle keus van het terrein nu definitief gevestigd is op de polder Schieveen. Het plan is uitvoerig besproken met de rijkswaterstaat ter zake van de aan sluiting op de ryks wegen en met de Ryksluchtvaartdienst, voorzover be treft de algemene inrichting van het terrein. Met deze instanties is onder hands overeenstemming bereikt, zo dat verwacht mag worden, dat de mi nister van Verkeer en Waterstaat zich met het plan kan verenigen. Een voor stel tot 't beschikbaar stellen van een crediet van f 30.000 voor proefwerk- zaamheden in de polder Zestienhoven zal deze week, na de begrotingsdebat ten, in de raad worden behandeld. 9 De „Heilige Koe", de particuliere DC-4 Skymaster van President Truman, heeft opdracht gekregen Dinsdag naar Londen te vertrek ken om minister Marshall te halen. Terwyl de openbare aanklager bij, de Antwerpse krijgsraad, de F., bezig was met 'n scherp requisitoir tegen een eco nomische collaborateur, werd hy, in het vuur van zyn rede, door een juist bin nengekomen politieambtenaar in burger op de schouder getikt. Een gefluisterd gesprek, waarin ook de president van de krijgsraad betrokken werd, ontspon zich en daarop werd de zitting ge schorst. Het publiek had verwonderd de ongewone gang van zaken gevolgd. Het zou nog meer verwonderd zijn geweest indien het ook het verdere verloop had gezien. De aanklager werd naar het ka binet van de auditeur-generaal gevoerd, ondervraagd en vervolgens gearresteerd De F. wordt er van beschuldigd, zich herhaaldelijk te hebben laten omkopen door economische collaborateurs. Men vertelde op het Paleis van Justi tie te Antwerpen, dat één dier collabo rateurs, een buitenlander, die geduren de de bezetting door handel met de vijand ruim 40 millioen francs verdien de, nog steeds op vrije voeten is, dank zij de aangehouden openbare aanklager. Later is ook de tussenpersoon, een ze kere B. aangehouden, nadat een huis zoeking bij De F. de rol van B. aan het licht had gebracht. (De Volkskrant). De Tweede Kamer zal in tegen stelling met hetgeen traditie was dit jaar niet vóór Kerstmis gereed zyn met de behandeling der begro ting. Het ligt in het voornemen, dat ue Kamer ook in de Kerstweek ver gadert, waarna voor het gebruike- V'ke Kerstreces slechts korte tijd zal ci erblyven, want het ligt in de bedoe- li g. dat de begrotingsvergaderingen ct 6 Januari zullen worden hervat.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1947 | | pagina 1