Het Dagboek van Göring
am om door J. D. v. Exter
TERRA INCOGNITA J- VAN EXTER
I
im
Koninklijke Marine
HELDERS MANNENKOOR
Abonneert U op dit blad
Durf ie Leven
Heldersche
Courant
PODIUM®
FEUILLETON
Deurwaarder PRINS
Zakagenda cadeau
NUTSSPAARBANK
HET LEVEN DER VIRA,
KUNT U ZINGEN? ZING DAN MEE!
GERRIT PAANS, Rijwielhandel,
Mode-vakschoo
Inschrijving voor nieuwe cursu
(Vervolg van pagina 1).
6.
Hacha, die altijd een voorstander
was van een compromis met ons,
is de komende man. Hij of de een
of andere boer...."
Twee dagen later nam Benesj ont
slag. En precies een week daarna is
Mastny terug bij Goering.
GOERINGS HERSENEN
WERKEN.
£)E NOTITIES betreffende dit gesprek
openbaren vrij duidelijk hoe Goe-
rings geest werkte en hoe hij -reeds
plannen maakte voor de volledige om
verwerping van de Tsjecho-Slowaakse
staat.
„1. Minister Mastny, «11 October.
2. Meest definitieve verzekering, dat
het nieuwe Tsjechia haar buiten
landse politiek zal heroriënteren;
nauwste vriendschap met Duits
land.
3. Verzekering, dat naar binnen toe
het komende regiem georiënteerd
zal zijn op uiterst rechts. Liquida
tie van het communisme.
4. Noodlot en leven van de Tsjechen
rust in Duitslands handen. Hij ver
zoekt het land niet tot de bedelstaf
te brengen.
5. Zekerheidsmaatregelen nemen te
gen de communisten, dan aanval
len. Op het ogenblik worden vele
interne zaken van de communisti
sche partij geliquideerd.
6. Grote teleurstelling over Rusland
en Frankrijk.
7. Sirovy geen groot licht, maar vij-
and van het communisme. Zijn oog
werd hier uitgestoken.
8. Geen presidents-verkiezingen ge
durende de eerste tijd.
9. Nog altijd enige vrees voor revo
lutie, hoewel deze slechts een lo
caal karakter zal hebben.
10. Natie ziet in, dat een ommezwaai
van 180 graden noodzakelijk is.
Maar slechts mogelijk met Duits
lands hulp.
11. Naderhand beroep doen op lank
moedigheid en hulp.
12. Meer dan 700.000 Tsjechen in Su-
detenland."
Jan Sirovy, die hier genoemd wordt,
was premier ten tijde van München en
men veronderstelde dat hij de sterke
man van Tsjecho-Slowakije zou wor
den. Hij hielp het Tsjechische legioen
organiseren in Rusland gedurende de
oorlog 1914'18, dat eerst met de Rus
sen meevocht, doch later tegen hen.
Het was hier, dat hij zijn oog verloor.
Het laatste bericht over hem was, dat
hij in Mei 1945 werd gearresteerd in
Praag.
Het volgende in Goerings dagboek is
een mysterieus gedeelte, dat geen da
tum noch een titel draagt (zoals op
alle andere pagina's) om aan te geven,
wie de persoon was met wie hij sprak.
Het heeft betrekking op Slowakije dat
van Tsjecho-Slowakije afgescheiden
zou moeten worden en een autonome
staat zou moeten vormen.
Dit gedeelte luidt:
„1. Weigering om onder Hongaarse
heerschappij te komen. Verstevi
ging van alle betrekkingen tot het
Duitse volk.
2. Volksstemming verpletterend voor
afscheiding van Praag. Hoofdstad:
Bratislava.
3. De Hongaren wensen de grenzen
te herstellen, zoals deze waren in
1910. Is onmogelijk.
4. Joodse probleem slechts na volks
stemming. Maar. Joden zijn reeds
•vóór Hongarije. Aldus gevaar, dat
NOORD-SCHARWOUDE, 3 Jan. 1948.
121.000 kg witte kool f 9f 18.70; 150.000
kg rode kool f 12—f 15.10; 71.000 kg
gele kool f 6f 6.80; 7.000 kg groene
kool f 19.60—f 32; 4.000 kg andijvie
f 30—f 57; 6.000 kg uien f 23.40—
f 24.80; drielingen f 19.40; 3600 kg peen
II f 8.40; peen III f 9.60; peen IV f 8.90;
1000 kg bieten I f 6.70.
steden, waar Joden sterk zijn, naar
Hongarije gaan.
5. Duitsers ondersteunen Slowakije
en zijn de ernstigste vijanden van
Hongarije. De Duitsers geloven dat
zij groter invloed kunnen uitoefe
nen op de leiding van de staat in
een afhankelijk Slowakije."
De merkwaardige uitlatingen van
Goering op deze dagboekbladzijden
neergeschreven in een haastig tempo
in de tijd onmiddellijk na München
laten één ding heel duidelijk zien: Goe
ring toont een veel dieper inzicht in
de politieke en territoriale vraagstuk
ken en een scherper gevoel voor in
triges ten behoeve van Duitsland té
hebben dan men oppervlakkig achter
deze hoogvlieger heeft gezocht.
CoDvrisht R.D.p.
WAT 'N TVPE:
DIE IOMT IM
AAHMEBW IM6 „VOOP
CEN cont; v
EH DE LANGE SLAAPWANDELT ONVECSTDOP.D VE^
ZELFS T DENDEeENDE LAWAAI VAN HET 6EC0STU-
MEEQD BAL KAN HEM HIET DOEN ONTWAKEN
Ik heb het altijd als een uitzonder
lijk privilege beschouwd dat mijn va
der mij de liefde voor boeken en eer
bied voor boekverkopers met de pap
lepel heeft ingegoten en nu, zo vele
jargn daarna, besef ik welk een on
schatbare erfenis hij mij daarmee
heeft nagelaten.
In Amsterdam zijn vele boekverko
pers voor wie het verkopen van een
boek iets méér is dan het uit een kast
of van een plank halen wan een kilo
bedrukt papier, dat inpakken, over
handigen en daarna het bedrag tou
cheren. Er zijn er die beseffen dat
hun ambacht een verheven ambacht
is, dat zij behoren tot de groep men
sen, die het mogelijk maakt cultuur
door te geven, die hun taak begrijpen,
welke er een is van het overgeven
der fakkel van kennis en schoonheid.
En dat het verkopen van een boek al
tijd iets meer is dan het verkopen van
een doosje schoensmeer, een rol fru-
jetta of een belegd broodje.
In de dagen voor Kerstmis droeg
de bekende voordrachtskunstenares
Annie Schuitema voor uit Joost Berk-
hout's zojuist (bij Contact) versche
nen boek „De Madonna van Brugge"
en zij deed dit in een nieuwe zaak in
de stokoude Kalverstraat: de Hoofd
stadboekhandel. Er was grote belang
stelling voor Annie Schuitema en
Joost Berkhout's werk beide, zodat
vastgesteld mag worden dat deze lit
teraire wijdingsavond (één der vele
tientallen in Amsterdam) ten volle
slaagde. Er is echter nog een ding,
waarop ik de aandacht zou willen
vestigen. De leider van deze Hoofd
stadboekhandel sprak een zeer kort.
doch even zinvol woord toen hij er op
wees dat het zijns inziens de taak yan
de boekverkoper was de sfeer van 'n
zekere tijd aan te voelen en zich daar
naar te richten. En ook dat een boek
verkoper te allen tijde open moet
staan om een idee uit te dragen, die
te helpen bevorderen. Aldus de heer
A. van der Vlies.
Ziehier, een man die begreep medi
um te zijn tussen de twee groepen
enerzijds de scheppende kunstenaars,
anderzijds de naar kennis en schoon
heid hunkerende mensheid, die alleen
bij brood niet leven kan. Juist in het
midden staat de boekverkoper. En ik
geloof dat zijn taak 'n uiterst belang
rijke is. Niet in 't minst deze apoca
lyptische dagen na Wereldoorlog II.
O—
Jan de Hartog heeft kans gezien
zich in het brandpunt te plaatsen van
de belangstelling van lezend Neder
land. Wie Hollands Glorie, het roman
tische relaas van de zeesleepvaart,
niet las, heeft er toch stellig wel eens
over gehoord en ik hoop geen indis
cretie te begaan door te vertellen dat
er van dat boek zo om en nabij een
240.000 exemplaren over de lage lan
den verspreid zijn. Dat is voor een
boek niet alleen veel, maar ontzaglijk
veel. Dat beleefde nog geen boek,
ze^s de Camera Obscura, met al z'n
tientallen drukken bij elkaar niet. En
er zal weer een oorlog en weer een
bezetting moeten komen (wat God
overigens verhoede) om iets derge
lijks mee te mgken in een land, waar
van de bevolking lezen altijd toch
nog meer als 'n tijd ver drijvende luxe
dan als een noodzakelijke levens
behoefte aanvoelt. Maar hoe dan ook..
Jan de Hartog beleefde zijn legenda-
53. „De ring weg?" herhaalden Pim,
Pam en Pom ongelovig.
„Ja weg, helemaal weg!" snikt Bitty
Big. „En niemand kon binnenkomen.
De keukendeur was op slot. Het is een
onmogelijkheid en toch is het zo.
54. „Maar hebt u wel overal goed
gekeken?" roept Wetsnayeltje. „Die
ring kan wel ergens onder gerold
zijn"..
„Ik heb overal gekeken", antwoordt
Betty Big, „maar alles was op slot. Al
leen het bovenraampje stond open,
maar wie kan daar nu doorgekomen
zijn?"
Door:
HILLEGONDA VAN REENEN
„Laten wij er ons best voor doen!"
Hij lachte veel die eerste week; hij
kreeg iets van zijn luchtige vrolijk
heid terug. Hij was niet meer de spot
tende, treiterende Frank Newton; de
hele buurt wist, dat hij zijn leven ge
beterd had en met Dolly trouwen
ging-
Hoe de buurt precies over hem
dacht, verried zij niet. Howard Car-
rol had praatjes rondgestrooid. Maar
de buurt was goedhartig en bemoeide
zich, behalve als zij uitgedaagd werd,
met haar eigen zaken.
Dolly en Newton kochten kisten en
kratten en 's avonds timmerde hij. Zij
wist alles van meubelen, gemaakt van
kisten. Haar naaimachine zoemde de
gehele avond van de bekleding, die
zij maakte.
Mrs. Gladstone lachte haar voort
durend uit, maar kwam toch boven en
zei: „Mooi is dat! Ik zou er ook wel
wat van willen hebben voor onze ka
mer maar het haalt niéts uit met
al die kinderen."
„Koop je een bruidsjapon?" vroeg
zjj aan Dolly.
„Ik denk het niet."
„Je zou er beeldig in uit zien."
„Frank moet jn zijn oude kleren
naar de kerk."
„Later krijg je het misschien nog
wel eens goed," zei mrs. Gladstone,
uit ervaring zelf weinig geloof aan
deze illusie hechtend.
„Ik heb het nu al goed," antwoord
de Dolly, zich met een verlegen glim
lach over haar naaimachine buigend.
„Ik hoop, dat hij het ook vindt."
De Zondagen kwamen, drie voor de
grote dag. De grote dag, verklaarde
Dolly, moest op de dag van het vroe
ge sluitingsuur vastgesteld worden. Zij
hadden geen keus. Het was de enige
dag, waarop hij tijd zou hebben om
te trouwen. Hij geraakte gewend aan
deze nieuwe wereld, in sommige op
zichten zo vrij, in andere zo vol be
perkingen. De Zondagen waren heer
lijk. 's Morgens gingen zij naar de kerk
om door William Drake hun huwe
lijksafkondiging te horen aflezen;
's Middags tracteerde hij zijn Dolly
op een ritje op een autobus. Zij wan
delden in parken niet in het Hyde
Park of de Kensington Gardens; die
vermeed hjj. Zij gingen naar de klei
nere parken aan de buitenkant, het
Dulwich Park, het Brockwell Park,
en het Acton Park, en het mooie
Heath. Zij liepen arm in arm en za
ten op het gras en genoten van het
Aprilzonnetje en bewonderden de voor
jaarsbloemen.
Het leven was eenvoudig, heel, heel
eenvoudig. Het sliep. Gesust door haar
was het in het geheel niet moeilijk.
HOOFDSTUK V.
Ward Downing verscheen nog dik
wijls aan de fabriek in zijn donker
bruine auto met de chauffeur in de
donkerbruine uniform. En telkens
vroeg hij de portier: „Waar is dat
meisje? Zü is nog altijd niet bij me
geweest. Zeg, dat zij komen moet en
zorg er ook voor, dat z(j komt!"
Mr. Potter was het roerend met
hem eens, dat Dolly een idioot was,
maar dat hij zijn uiterste best zou
doen.
De gehele fabriek kende de schil
der zo langzamerhand. Maar Dolly
dacht nooit aan hem. En als zij de
bruine auto in de verte zag, maakte
zij altijd een omweg. Op een dag
het was de week nadat de huwelijks
afkondiging voor de tweede maal af
gelezen was en er nog slechts één af
kondiging tussen Dolly en het vol
maakte geluk lag vertelde de por
tier Downing van de knappe jonge
man, met wie Dolly zo dikwijls gezien
werd en met wie zij waarschijnlijk wel
trouwen zou.
En Downing zuchtte: „Oh, God! Oh,
God!"
„Niet dat ze al getrouwd is," meen
de mr. Potter als een soort troost te
moeten opmerken.
Downing keerde naar zijn auto te
rug en liet zich naar zijn atelier bren
gen, dat uitkeek op de rivier. Hij
vond er een dame, die zich wenste te
laten schilderen. Een mooi tenger
meisje met grote, donkere ogen, rode
mond, prachtig gevormde benen, die
onder haar korte grijs fluwelen japon
uitkwamen. Lady Lilian Preston, hy
permodern, het bekendste, begeerlijk
ste meisje van haar leeftijd, van haar
stand. Maar zif was niet Dolly. Hij kon
honderden slanke, tengere figuurtjes,
duizenden paren donkere ogen, tien
duizenden goed geschminkte monden
vinden. Maar hij had slechts een keer
in zijn leven een Dolly Gray ontmoet.
Met een ongeduldig gebaar bracht
hij de hand van zijn bezoekster aan
zijn lippen.
„Moet ik poseren?" vroeg zij, "hem
onderzoekend aankijkend om zijn ge
voelens te peilen. Want Ward Dow
ning heerste als een despoot over haar
en haars gelijken.
(Wordt vervolgd.)
risch succes. Nu is Nederland tenslot
te veel te klein, te burgerlijk en te
bekrompen om iemand zoietc breed
uit en gul te gunnen. Natuurlijk bleek
al spoedig dat de Hartog een scheve
schaats sloeg in z'n particuliere leven
(zei men), natuurlijk zou er wel een
kultuurkamèrhandigheidje achterzit-
ten (zei men), natuurlijk was het niet
eens zo'n best boek (zeiden de nauti
sche deskundigen) en stonden er
•schrikbarend veel fouten in. Dat alles
zei men, en terwijl de ene druk na de
andere de persen verliet, zeurde en
roddelde en kwebbelde en fluisterde
men verder, volmaakt op z'n Hollands,
volmaakt als de hoofdschuddende
kudde, die maar met een scheef oog
keek naar die ene solitair, dié dan
toch maar kans had gezien een Zon
dagskind te zijn. Na Hollands Glorie
is nu „Gods Geuzen" gekomen, manna
voor de geest van de tienduizenden
De Hartog aanhangers, koren op de
molen der monkelende en roddelende
burgers, die deze Geuzen als bewijs
aanvoeren van De Hartog's onkunde
een roman te schrijven. Ik geloof niet
dat het nodig is op deze plaats het
vakmanschap van Jan de Hartog als
auteur aan te tonen. Maar wèl rijst de
vraag waarom zovelen het De Hartog
niet vergeven dat hij niet „litterair"
doet, dat hij zich niet met een cultu
rele nimbus omhuift, dat hij het en
fant terrible bleef in de rijen der pro- kejjongens";met in de litteraire kraam
docenten van vaderlandse letteren.
Die vraag rijst omdat Jan de Hartog
thans in Amsterdam met zijn toneel
stuk „Schipper naast God", dat in het
Theater de la Mar wordt opgevoerd,
bewezen heeft niet alleen een toneel
stuk te kunnen schrijven maar zelfs
een voortreffelijk toneelstuk. Dat er
kent het publiek en dat -erkent de
pers.
Een prachig stuk, rauw en volks en
(alweer niet) helemaal niet litterair.
En omdat het zo volks is, daarom zal
men vandaag of morgen stellig ont
dekken dat het een draak isdat
het een effectstuk is.... een prul, dat
niets om het lijf heeft. Weer-zo'n-echt-
Jan-de-Hartog-stuk.
Dat zal men ontdekken omdat Jan
de Hartog gedoemd is te blijven leven
in de schaduw van die 240.000 Hol
lands Glories, omdat hij succes had,
omdat dit toneelstuk (Skipper next to
God) 'op Broadway. eveneens een da
verend succes had en omdat hij, de
„linke jongen", ook nog kans zag de
dochter van de wereldberoemde Brit
se dramaturg Priestley als wettige
echtgenote aan zich te binden.
Wij zijn te klein in Holland voor 'n
zó groot succes!
En daarom zullen we voortgaan
nurkse en bitse opmerkingen te ma
ken over Jan de Hartog. Omdat „lin-
van dit land te pas komen en
omdat
er met iemand, die zoveel succes toe
geworpen krijgt, stellig iets niet piuij
moet zijn.
Overigens leveren de boekverkopers
nog steeds Hollands Glorie en Gods
Geuzen af en stroomt het Theater de
la Mar avond aan avond vol.
En Jan de Hartog zélfdie lacht
en schrijft onder de wuivende palmen
van het arcadische Whight aan Enge.
lands zuidkust en komt natuurlijk
niet meer terug naar dat kleine land
van mist en mest, dat te klein werd
voor zijn „Stunts".
En op Piccadilly flitsen de neonbui-
zen de naam Jan de Harog en dat is
dezelfde naam die vurig vlamt aan de
avondhemel van Broadway.
ANTHONY VAN KAMPEN
ONDERHOUD DUINEN LANGS
ONZE KUST
De firma Kuiper en Leeuwenkamp te
Kolhorn was bij de te Haarlem gehou
den aanbesteding van het onderhoud
van de duinen in Noord-Holland in '46
met een bedrag van f 73.860.— de laag
ste inschrijfster.
Ondertrouwd:
KEES W. P.
KONINGSTEIN
en
RINA A. v. d. BERG.
Huwelijksvoltrekking op
nader te bepalen datum.
31 December 1947.
Haarlem,
Zaanenlaan 11.
Den Helder
Koningsplein 3.
Heden ging van ons
heen door een nood
lottig orjgeval onze
lieve Man, Zoon,
Schoonzoon. Broer en
Behuwdbroer,
WIJBRAND HOEP,
op de leeftijd van 51
jaar en 5 maanden.
Uit aller naam:
zijn diep bedroefde
Echtgenote,
M HOEP-
BROMMER.
Anna Paulowna,
Kleiweg 22,
2 Jan. 1948.
De teraardebestelling
zal ..plaats hebben op
Woensdag 7 Jan 1948.
Vertrek van Kleiweg
22 n-m. 2 uur.
Het Bestuur van rlo
Partij v d. Arbeid
afd. Anna Paulowna
geeft met leedwezen
kennis, dat zijn hoog
geachte voorzitter, de
Heer
WIJBRAND HOEP,
door een noodlottig
ongeval is omgeko
men.
Anna Paulowna,
2 Januari 1948.
Sold. Ie kl. B. H. DIRKS
ari
Sergt. der Mar. F. DIRKS
wensen Familie, Vrienden
en Bekenden een geluk
kig nieuwjaar _en tot
spoedig weei'ziens.
OPENB. LEESZAAL
EN BIBLIOTHEEK.
Wilt U, zo mogelijk. Uw
contributie voor 1948 be
talen op DINSDAG 6,
WOENSDAG 7 en DON
DERDAG 8 JANUARI,
's morgens van 10—12Va
uur, 's middags van 25
uur? Ingang Leeszaal.
De Directrice.
Heden overleed plot
seling ten huize van
haar familie te Drie
huis onze innig ge
liefde Vrouw, Moeder,
Beliuwdmoecler. Doch
ter, Behuwddochter,
Zuster, Behuwdzuster,
Grootmoeder en Tante,
GEERTJE SMITS.
echtgenote van de hoer
G. BANDT,
op dc leeftijd van 57
jaar;
Uit aller naam,
G. BANDT.
Den Helder 2-1-1948.
Krügerstraat 9.
Do teraardebestelling
zal plaats hebben op
Dinsdag 6 Januari a.s.
op de Algemene Be
graafplaats te Den
Helder, dca namid
dags om 1.30 uur-
Vertrek huis 1.15 uur.
-zal op DONDERDAG
8 JANUARI a-s. des
morgens NEGEN UUR in
het gebouw van de Eier
veiling aan de Palm
straat
publiek en a contant
verkopen:
DIVERSE MEUBILAIRE
EN HUISHOUDELIJKE
GOEDEREN.
In te brengen goederen
op te geven aan de ma
kelaar D. GROOT, Prof.
Zeemanstraat 7 en aan
de „SCHAKEL", Molen
straat.
Bezichtiging Woensdag
7 Januari a.s. van 2 tot
4 uur.
*r "irw"' T- -»jy—gr
N.\(HOLL7iZAADTÉ£LT
E.N(ZAADHAty DEL
(trsi ngec soe-'sib" $33$ c
Zolang de voorraad
strekt, ontvangen zij,
die zich als nieuwe
spaarder laten ini-
schrijven, ter aanmoe
diging een fraaie zak
agenda cadeau.
OBJECTIEF
VOORUITSTREVEND
ACTUEEL
Deze drie punten a]n
de richtlijnen van ons
dagblad. Zij vormen
mede een band tus
sen onze lezers en ad
verteerders Helpt me
de deze band te ver
sterken, geeft U nog
heden op als abonné
Voor inlichtingen omtrent dienstneming bij de
VLOOT
Geschutmaker, hofmeester, kok, matroos,
monteur, radiomonteur, schrij verjseiner, sto
ker, telegrafist, torpedomaker, vuurleiding
monteur, ziekenverpleger.
KORPS MARINIERS
Marinier, tamboer, pijper.
MARINE LUCHTVAARTDIENST
Vliegtuigmaker (bekleder, electricien, foto
graaf, houtbewerker, instrumentmaker,
konstabel, metaalbewerker, monteur, mo
tormonteur, radioradarmpnteut), parachute
pakker, vliegtuigtelegrafist, vliegverkeers-
leider, weerkundige.
MARINE VROUWENAFDELING
Marva, (administratieve diensten),
wende men zich tot:
MARINE WERVINGSGROEP NEDERLAND
Bezuidenhoutscheweg 12 3, Den Haag
of tot de afdeling Den Helder te:
DEN HELDER, Commandementsgebouw Willems
oord, Blutenhaven 5, dagel. van 912 en 1417,
Zaterdag van 912.30.
Alkmaar, Raadhuis, elke Woensdag van 912 en
14—17.
NEDERLANDSE NATUURHISTORISCHE
VERENIGING, AFD. DEN HELDER.
LEZING door de Heer J. HENDERIKX, op DINSDAG
6 JANUARI, 's avonds 8 uur, in het MUSEUM.
Toegangsprijs voor niet-leden 25 cent.
MAAR DAN ALS WERKEND LID VAN HET
word!
jaar
DE EERSTE REPETITIE in het nieuwe
gehouden
DONDERDAG 8 JANUARI a.s.
om 8 uur in het C. J. M. V.-gebouw, Spoorstraat, ondei
leiding van de directeur
HENK J. ARISZ.
NU OP NAAR DE HONDERD WERKENDE LEDEN
MELDT U THANS AAN!
cffSTEe,Af
PIET HEINSTRAAT 57
p.f.
lste Vroonstraat 73.
In knippen en naaien
(voor Dames en Meisjes
In deze tijd van stofbi
sparing is het voor U va
groot belang, dat gij p
kleding en Kinderkledin
zelf kunt vervaardigen e
veranderen.
TEVENS OPLEIDIM
VOOR COSTUMIéR)
EN COUPEUSE.
Het onderwijs wordt gegeven door gedipl. lerares de
Mode-Academie IDA DE LEEUWVAN REES 1
Amsterdam.
MIDDAG- EN AVONDLESSEN.
Aanmelding lste Vroonstraat 73: Maandag e
Woensdag 4—5 en 7—8 uur; Donderdag 6—
uur en alle dagen Binnenhaven 114.
