Koninkrijk wordt verdeeld in twee souvereine Staten Nederlands-Indonesische Unie onder het Huis van Oranje Minister HUYSMANS treedt al Benelux kan machtigste Unie Europa worden van WEERBERICHT i WoensHag 14 Jan. 1948 70ste Jaargang no. 7710 Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna REGEKINGSVERIOARIlVGOVER INDONESIË College voor de algemene belangen van het Koninkrijk Regeling materiële oorlogsschade Nieuwe actie van NIWIN en Monumenten Commissie Op medisch advies Binnenkort driemogendhedenconferentie te Berlijn Spaak in de hoofdstad Amerikaanse steenkolen voor vijfduizend gezinnen Voorlopige Federale Raad geïnstalleerd Haarlem gaat in Heemstede spelen Prof. Berven behandelde een maarschalk Herriot herkozen als Voorzitter der Assemhlée BIJ DE REGERINGS VERKLARING Geen rantsoenverlaging in West-Duitsland BUREAU: Koningstraat 7880 Den Helder Telefoon 2345 Postgironummer 449041 Directeur: J. Bijlsma Wrnd. Hoofdred. J. Broersen Rayonred. C. A. Dekkers COURANT TARIEVEN: Advertenties: 16 et per mm Familieberichten 20 cent per mm. - Kleine advertenties („Juttertjes") tot 15 woorden 1.elk woord meer 5 ct. Abonnementen: per kwartaal 3.90 Gistermiddag heeft de minister-president, dr. Beel in de Tweede Kamer een verklaring afgelegd betreffende het regeringsbeleid t. a. v. Indonesië, waarbij hy tevens verslag uitbracht over de reis der drie ministers naar Batavia. „Myn ambtgenoten en ik", aldus de minister-president", hebben ons ver blijf in Indonesië als een welkome aangelegenheid aangegrepen om ons van de tpestand der militairen in Indië persooniyk op de hoogte te stellen. Wy hebben daartoe enige militaire hospitalen en verschillende troepenonderdelen bezocht." Minister Beel bracht hulde aan de leiding en de manschappen van leger en marine voor de wüze waarop zü zich van hun moeilijke taak kwyten. andere vyandeiykheden niet is ver- wezeniykt". Bovendien is er op ge wezen, dat het voeren van besprekin gen over deze vanzelfsprekende eis niet tot in het eindeloze kan worden gerekt. DE COMMISSIE VAN GOEDE DIENSTEN. Met waardering sprak Dr. Beel over de werkzaamheid van de commissie voor goede diensten. Wij willen geen gebied, dat effectief onder onze controle stond, ontruimen. Daarom konden wij geen andere demarcatielijn dan de z.g. van Mook-lijn accepteren. Wij blijven de verantwoordelijkheid tegenover de binnen dit gebied wonende bevolking erkennen". „In het ontwerp van de commissie voor goede diensten werd inderdaad de van Mook-lijn als demarcatielijn voor de wapenstilstand voorgesteld. Aan weerskanten van deze lijn zou een ge demilitariseerde zóne worden gevormd, die zich aan beide zijden zou uitstrek ken tot de lijn, die de verst vooruitge schoven posten van elke partij onderling verbindt. Het wederzijdse patrpuille- gebied dus. Wij hebben gemeend een Voorstel in deze geest te mogen aan vaarden". DIVERSE PROBLEMEN. Dr. Beel kwam daarna tot de be spreking van een aantal zaken en pro blemen, die betrekking hebben op de staatkundige hervorming van Indone sië en van het Koninkrijk in hun ge heel. Het terrein voor vruchtbare politieke besprekingen zal eerst vrij zijn wan neer het staken der vijandelijkheden inderdaad een feit zal zijn. Nederland kan de staatkundige op bouw niet alleen afhankelyk stellen van de houding der Republiek. Aan de commissie voor goede diensten zijn uiteengezet de beginselen, waardoor Nederland in zijn beleid jegens Indo nesië wordt geleid, alsmede de grond trekken der nieuwe staatkundige orde zoals Nederland zich steeds heeft voor gesteld te verwezenlijken". Drie beginselen worden vervolgens door de minister opgenoemd. Vervolgens schetste dr. Beel de grond trekken der nieuwe staatkundige orde. TWEE SOUVEREINE STATEN. In de plaats van het ene souvereipe Koninkrijk der Nederlanden treedt een Ned.-Indonesische Unie, gevormd door twee souvereine staten, te we ten: het Koninkryk der Nederlan den, gedacht als omvattende Neder land, Suriname en Curacao. De ver enigde staten van Indonesië, omvat tende een aantal deelstaten (Nega ra's), die ieder voor zich weer kun nen zqn onderverdeeld in Daerah's met autonome bevoegdheden. Beide souvereine staten zqn geiyk- waardig. De Nederlands-Indonesische Unie zal een reëele gemeenschap vormen, aan welker hoofd het Huis van Oranje staat. In het statuut der Unie zullen diverse bepalingen die nen te worden opgenomen. De verenigde staten van Indonesië zullen een democratische staat op fe deratieve grondslag vormen. De grond wet zal erkennen en waarborgen het Het tweede punt van bespreking was de voorziening van het overheidsappa raat in Indonesië met personeel uit Nederland. Het ligt in de bedoeling op korte termijn een commissie in te stel- 1 welke tot taak zal hebben het ge hele vraagstuk van de personeelsvoor ziening van Indonesië, met name door de Nederlandse overheidsorganen, na der onder de ogen te zien. De commis sie zal voorts een reglement moeten ontwerpen, op de voet war-van deta chering naar Indonesië kan plaats vin den. De voedselsituatie is redelijk goed. Ook de uitvoer van producten herstelt zich geleidelijk. „Het vraagstuk van de deviezenpositie baart ernstige aorg" Er is reden te verwachten, dat de voor deze reconstructie onontbeerlijke bui tenlandse credieten niet zullen uitblij ven." Als eerste middel tot verbetering der samenwerking noemde minister Beel 't persoonlijk contact met de autoriteiten te Batavia. COMMISSIE VOOR DE AL GEMENE BELANGEN. „By Koninklijk Besluit zal worden ingesteld een college bestaande uit de Luitenant-Gouverneur-Generaal als voorzitter en twee leden te benoe men door de Kroon. De Luitenant- Gouverneur-Generaal zal dit college hebben te raadplegen over alle aan gelegenheden, welke de algemene belangen van het Koninkryk raken. Als zodanig zullen o.m. gelden de staatkundige, militaire, economische financiële en culturele verhoudingen van Indonesië tot Nederland, Surina me en Cura?ao. Spr. zette de bevoegdheden van dit lichaam nader uiteen. Dr. Beel deelde voorts nog mede, dat het in de bedoeling ligt, om zodra het betreffende koninkiyk besluit is verschenen, de heren L. Neher, thans minister van wederopbouw en volks huisvesting en jhr. mr. H. van Vredc- burch, chef der directie politieke zaken aan het ministerie van buiten landse zaken, voor te dragen voor benoeming tot leden van dit college. De minister-president sprak vervol gens over de problemen, welke betrek king hebben op onze verhouding tot de onderscheidene delen van het eilandenrijk. De minister-president wijdde vervol gens een afzonderlijke beschouwing aan elk der gebieden, die bij de politionele actie betrokken waren en constate'erde met voldoening, dat overal door spon tane medewerking van de bevolking hard gewerkt wordt aan herstel. Het zou van een verkeerd inzicht blijk geven, indien gestreefd werd naar eenheden, die door de bevolking der betrokken gebieden zelf als kunstmatig worden aangevoeld. Met name immers CP Sumatra zijn de tegenstellingen tus sen de verschillende gebieden tus sen dc bevolking van Sumatra's Oost kust bij voorbeeld en de Atjehers, tus sen de Bataks en de Minangkabauers groot. Mitsdien moet worden verwacht, dat Sumatra meer Negara's zal tellen". Oost-Indonesië heeft aangedrongen op een eigen overeenkomst, die de grondbeginselen der nieuwe structuur zou verankeren. Uitvoerige besprekingen met de vertegenwoordigers van deze deel staat hebben geleid tot een voorlopig ontwerp. Zodra overeenstemming zal z(jn verkregen, zal de tekst der ont- werp-overeenkomst aan de Kamer worden voorgelegd". ^r- Beel beschouwde het als een enkfout de republiek te vereenzelvi gen met iedere regering daarvan. „De wikkeling *n butste maanden .-u* a.an het vraagstuk van onze v ouding tot de republiek, zijn over heersend karakter in het Indonesisch beleid ontnomen". »De regering beeft tegenover de re- Publiek onverandcriyk vastgehouden aan het standpunt, dat van enige vruchtbare politieke onderhandeling geen sprake zal kunnen zyn, zolang bet staken van het vuren en van de Naar het ANP verneemt, kan thans binnen enkele, weken tegemoet wor den gezien de indiening bij de Tweede Kamer van een wetsontwerp, regelen de de materiële oorlogsschade. Het feit, dat binnenkort begonnen wordt met de terugbetaling van het geld, dat bij de aankoop van kolen te veel is betaald, heeft de Niwin en de Nationale Monumenten Commissie ge- inspireerd tot een grote actie ten bate van monumenten, nagelaten betrek kingen van slachtoffers van oorlog en bezetting en van de militairen over zee onder het motto. „Maakt Uw ko- lenbonnen tot warmtebronnen voor hen, die op hun post stonden en staan". Beide organisaties sporen alle land genoten aan, het geld van de bonnen te besteden aan bovengenoemd doel. zelfbeschikkingsrecht en het recht van zelfregering der volken van Indonesië, zal behouden blijven. REPUBLIEK ALS NEGARA. Over de plaats van de Republiek in het geheel van de Verenigde Staten van Indonesië zeide minister Beel: „Wij hebben ons bereid verklaard de Republiek als Negara te betrekken, mits de Republiek zich bereid ver klaart de beginselen der nieuwe staat kundige vormgeving te aanvaarden". Aan de vrije wilsuiting wordt overge laten, welke deelstaten er zullen zijn en in welke gevallen daarbinnen au tonome gebieden zullen worden ge vormd. Er zullen orde en veiligheid moeten zijn en gewaarborgd door een deugdelijk politie-apparaat". Vervolgens ging dr. Beel nog uit voerig in op de voorgeschiedenis van do tot' standkoming van het actieve Komite Indonesia Serikat. De minister president heeft ook namens de Neder landse regering op de laatste bijeen komst tijdens zijn verblijf aldaar de verzekering gegeven, dat ook van de kant der Nederlandse regering de grootste voortvarendheid zal worden betracht. Er zal een „pre-federale" regering worden ingesteld. De lt-gouverneur- generaal zal ten spoedigste in over leg met de vertegenwoordigers der Negara's en Daerahs een zestal hun ner benoemen, die tezamen met de landvoogd de vorm zullen uitwerken, waarin gedurende de overgangstijd 't voorlopige federale bestuur zal wor den gegoten. Bij het zoeken naar de concrete vorm van democratie moet enerzyds aansluiting worden gezocht by het geen reeds eeuwenlang bestaat, moet anderzijds echter de ontwikkeling der nationale en sociale bewustwor ding op de voet worden gevolgd, moeten hinderpalen op de weg naar de vooruitgang worden weggenomen en de voorwaarden worden gescha pen, die het begaan van deze weg mogeiyk en gemakkelqk maken". Met een korte samenvatting be sloot de minister-president zqn ver klaring. Weersverwachting, geldig tot he denavond: IETS MINDER ZACHT. Zwaar bewolkt met tijdelijke op klaringen en regenbuien. Aanvan kelijk nog stormachtige, doch later geleidelijk afnemende Westelijke wind. Enige daling van tempera tuur. Naar het ANP verneemt, heeft dr. G. W. M. Huysmans, minister van Economische Zaken, op medisch ad vies ontheffing uit zyn ambt ver zocht. Dr. Huysmans was 23 Februari 1945 minister van financiën in het kabinet Gerbrandy, als opvolger van ir. J. van den Broek. In Augustus 1946 werd hij opnieuw minister en wel van Econo mische Zaken in het kabinet Beel. In deze functie bezocht dr. Huysmans o.a. Stockholm, Leuven, Indonesië, Brussel, Dublin, Bazel en Genève. In September 1947 werd bekend, dat dr. Huysman voor het ondergaan van een operatie in een ziekenhuis moest worden opgenomen. Op de dertiende van die maand werd hij geopereerd en 4 October kon hij het ziekenhuis voor verder herstel verlaten. Midden November kon hij zijn werk van mi nister Mansholt, die hem had vervan gen, overnemen. Nadien is minister Huysmans lijdende aan ischias. Van gezaghebbende zijde wordt ver nomen, dat binnenkort wellicht be sprekingen tussen drie mogendheden te Berlijn zullen worden gevoerd, tijdens welke de Franse regering op de hoog te zou worden gesteld van de huidige praktijk der administratie van de Brits-Amerikaanse zone en die welke voor de toekomst is uitgestippeld. Gis teren heeft Rene Massigli, de Franse ambassadeur in Engeland, bespre kingen gevoerd met Lord Pakenham, de minister voor de Britse zone, en Sir Orme Sargent, permanent hoofd van het Britse ministerie van Buiten landse Zaken. Hierby is geen defini tieve regeling getroffen, in ieder geval zou Washington hierin gekend moeten worden. De grote dam by Genissiat in Frankrök zal morgen - in gebruik genomen worden. De dam zal het water van de Rhóne verwerken en de turbines zullen aan Tiet water de kracht voor de Franse industrie ontlenen. Men ziet hier de constructie van de dam. Bij zijn bezoek aan de Nederlandse hoofdstad heeft de minister-president van het koninkrijk België, Paul Spaak, de ambtswoning van de bur gemeester van Amsterdam, mr. Am. J. d'Ailly, bezocht. Hij werd hier be halve door de burgemeester zelf, door het voltallige college van wethouders ontvangen. Voorts waren op deze re ceptie aanwezig de secretaris van Amsterdam, mr. C. G. Spruyt, de rector-maifnificus van de Amsterdam se Universiteit, prof. dr. G. C. Herin ga, de secretaris prof. mr. W. G. Veg- ting, de commissaris der Koningin in Nocrd-Holland, dr. J. E, Baron de Vos van Steenwijk, de president van de Nederlandse Bank, dr. M. W. Holtrop, de president van het Indisch Insti tuut, de heer Herbert Cremer, de di recteur van de Maatschappij Neder land, de heer A. F. Bronsing en Jhr. van Kretschmar van Veen, de voor zitter yan de K. v. K., mr. Chr. P. van Eeghen, de president van de Neder landse Handel Maatschappij, mr. Ernst Heldring, alsmede de bestuurs leden van het Benelux-comité. Bij zijn toespraak tot de hoge gast- zeide de burgemeester o.m.: „Uw aanwezigheid in onze hoofd stad is het bewijs van de grote sa menwerking tussen onze landen. De posities van onze landen aan de Noordzee verplicht ons naast de ge zonde concurrentie ook in ons eigen belang samen te werken, waar dit mogelijk is." Paul Spaak antwoordde o.m.: „Het is mij een grote eer in Am sterdam te zijn en hier zo hartelijk ontvangen te worden. Ik heb reeds veel van Holland gezien in de afge lopen twee dagen en ik heb met vreugde geconstateerd, dat Uw hoofdstad haar naam alle eer aan doet. Zij blinkt uit op het gebied van handel, kunst en sociale voorzienin gen en het is mijn overtuiging, dat enze verenigde landen een macht in de wereld zullen vormen, waarmede men rekening moet houden. Deze overtuiging wordt vooral versterkt door hetgeen ik in de laatste 48 uur heb gezien. Wij moeten ervoor zorgen cat de idee van de Benelux in onze drie landen populair wordt en wij moeten niet schromen ons offers te getroosten terwille van de samenwer king, die immers ons gemeenschap pelijk belang raakt. De taak, die wij op ons hebben genomen, is groot en moeilijk en zij zal grote consequenties hebben. De Benelux kan, indien zij zich goed ontwikkelt, de belangrijkste en machtigste unie van geheel Euro pa worden." Vijfduizend Nederlandse gezinnen kunnen gelukkig gemaakt worden met een portie van de duizend ton Ameri kaanse anthraciet, die deze week met de „Bienville" in Rotterdam voor de kade komt. Deze steenkool komt onder de hoede van de „Care", de Ameri kaanse geschenkpaketten-organisatie voor Europa van 27 liefdadigheidsver enigingen, in ons land. Op verzoek en tegen betaling van 10 dollar door een Amerikaan krijgt de begiftigde in Ne derland twee en een half mud kolen gratis thuis. Een gezin kan ten hoogste met vier van zulke extra'tjes gelukkig worden gemaakt. Deze eerste duizend ton is een proef zending. Gistermiddag is in de zijzaal van het gebouw van de voormalige Volks raad te Batavia, dat thans gebruikt wordt als zetel van het K.I.S., door Dr. van Mook de voorlopige federale raad voor Indonesië ingesteld, welke tot. taak zal hebben de voorbereiding, in overleg met de Lt.-Gouverneur- Generaal, van de vorming ener voor lopige federale regering. Van officiële zijde werd ter verdui delijking aan Aneta verklaard, dat de „voorlopige federale raad voor In donesië" geleidelijk zal overgaan in dj interim-regering. De ceremonie duurde vijf en twin tig minuten. Na de installatierede van Dr. van Mook voerde Prof. Hoessein het woord, waarmede de plechtigheid was afgelopen. De groene tafels wa ter. carrévormig opgesteld. Aan de ene zijde zat Dr. van Mook, naast wie ter rechterzijde minister Neher gezeten was en te linker zijde Jhr. Mr. van Vredenburch. Aan beide uit einden zaten lt.-generaal Spoor en vice-admiraal Pinke. Aan de rechter zijde van het carré zaten de leden der voorlopige federale regeering, terwijl tal van officiële personen aan de twee andere zijden zaten. Met toestemming van de KNVB zal Haarlem de thuiswedstrijden in het Heemsteedse sportpark mogen spelen, omdat de accomondatie op het terrein omdat de accomodatie op het terrein voldoende is gebleken. Zondag a.s. wordt dus in Heemstede de wedstrijd HaarlemVolewijckers gespeeld. ZESTIEN LANDEN BEGIN FEBRUARI BIJEEN? Volgens de „Daily Telegraph" zou de eerstvolgende bijeenkomst van de zes tien Marsl^ill-landen waarschijnlijk in de eerste week van Februari plaats vinden. Bij zijn aankomst te Helsinki, heeft de Zweedse professor Elis Berven ver klaard, dat hij een van de maarschal ken van de Sovjet-Unie had behan deld. Op de vraag of het Stalin betrof antwoordde hij: „Neen, doch ik kan de identiteit van mijn patiënt niet bekend maken". Voorts zeide Berven, dat zijn patiënt een maarschalk van het tankkorps was. Hij ontkende categorisch, dat het een vooraanstaande politicus zou zijn. Berven zeide beloofd te hebben de naam van de patiënt niet te noemen. Hij voegde er aan toe, dat deze aan een tamelijk ongewone vorm van huid kanker leed, doch, dat hij niet in on middellijk levensgevaar verkeerde. De leider van de Franse radicalen, Edouard Herriot, is herkozen als voor zitter van de nationale vergadering. Hij kreeg 317 stemmen, terwijl .174 stemmen werden uitgebracht op de enige andere candidaat, de communist Raoul Calas. Thans .moeten nog de vi- ce-voorzitters en andere functionaris sen worden gekozen. Men verwacht dat de socialist Paul Ramadier eerste vice-voorzitgr zal worden. Deze be langrijke post werd in 1947 bekleed door de fractieleider van de commu nisten, Duclös. QISTERMIDDAG heeft de Minister president dr. Beel dan de na de reis der ministers naar Indonesië verwach te en bij aankomst op Schiphol be loofde regeringsverklaring over de jongste ontwikkeling in Indonesië voor de Tweede Kamer afgelegd. Na al hetgeen reeds van te voren tij dens het verblijf der ministers in het Oosten zelf bekend werd, kon wel on geveer voorzien worden, welke geest deze verklaring zou ademen: het naar voren treden van de verschillende niet- republikeinse gebieden: de aandrang, die deze zouden uitoefenen op spoedig te nemen stappen tot vorming van een federale regering en het meer en meer in een isolement, op een eiland gedre ven worden van de Republiek, die zeer veel van haar aanvankelijke invloed op Java, Sumatra en Borneo heeft inge boet en nu practisch slechts kan op treden in Oost-Java uitgezonderd Ma- doera. Vooral door de aandrang, welke komt uit de voormalig door de Repu bliek Indonesia bezette gebieden en de toenemende aanhang tot de Nederlan ders in deze gebieden, blijkt wel dat het hoewel begrijpelijk ook in deze streken onder Soekarno's bewind geen orchideëngeur en maneschijn was. Men ziet in deze thans autonome of aanstaande zich zelfbesturende gebie den wel in, dat de gedachte van de leidende figuren van de Republiek, als zou men het daar nu voortaan wel zon der de Nederlanders kunnen redden, er naast is. Slechts samenwerking in de nieuw gegroeide geest die in 1945 voor talrijke Nederlanders nog te nieuw, te onwennig was, om direct te kunnen begrijpen en aanvaarden is de enige mogelijkheid. Samen optrek ken, elkaar helpend, elkaar steunend, elkaar ook trouw blijvend naar een nieuwe toekomst kan alleen heilzaam zijn voor Indonesiërs en Nederlanders. De plotselinge geruchten, welke tij dens de terugreis der ministers de ron de deden, als zou de staat Oost-Indo- nesië slechts toetreden tot de Verenigde Staten van Indonesië als Djogja ook tot deze stap zou overgaan, werden al even snel ontzenuwd als zij opdoken. Oost- Indonesië zal zijn volledige steun ge ven aan de plannen, die thans worden genomen voor de vorming van een „pre-federale" regering. De grotere sympathie van Oost-Indonesië voor de Republiek moet zeer waarschijnlijk worden gezocht in het feit, dat Oost- Indonesië de Republiek nooit „aan den lijve" heeft ondervonden. Het doel zal dus zijn, zoals overigens reeds vroeger was gezegd: een Ned. Indische Unie gevormd door twee sou vereine staten: Nederland met inbegrip van Suriname en Curacao (al moet de binnenkort te houden Rijksconferentie, waarvoor de vertegenwoordigers van Suriname reeds onderweg zijn naar ons land, nog uitwijzen hoe hier de kaarten op tafel zullen worden gelegd en wat uit deze bespreking gaat voort komen) en de Ver. Staten van Indo nesië. Tot de dag dat deze Ned. Indonesi sche Unie een feit is, zal zeer waar schijnlijk een bepaalde overeenkomst gelden tussen de Staat Oost-Indonesië (die wat grootte betreft, wel de uit- gestrekste der a.s. deelstaten is) en Nederland. Makassar zou tot zo lang de souvereiniteit van Nederland over de archipel erkennen. Het is niet on mogelijk, dat dergelijke overeenkom sten ook met dé andere autonome ge bieden zouden worden gesloten. Intussen doet de door de Veiligheids raad uitgezonden Commissie van Drie nog steeds pogingen om Nederland en de Republiek tot elkaar te brengen, al schijnt zij het zelf ook niet geheel eens te zqn over de te neme stappen. „Nederland kan de staatkundige op bouw niet alleen afhankelijk stellen van de houding van de Republiek" al dus dr. Beel. „Op de lange duur zou de Ver. Staten van Indonesië niet sla gen zonder deelname van de Repu bliek," zegt Van Mook. „Nog in Fe bruari verwacht ik het uitbreken van een „oorlog" tussen de Republiek en Nederland", verklaarde de Djogja- premier en minister van defensie Sja- rifoeddin dezer dagen. Drie uitspraken, die er alle op wijzen dat een oplossing van het geschil Ne- derland-Djogja (eigenlijk kunnen wij in dit stadium der ontwikkelingen niet meer spreken van de Indonesische kwestie) nog wel verre van nabij zal zijn. Een Nederlands-Indonesiche Unie dus met als bindend element het Huis van Oranje. De regeringsverklaring bevatte zoals gezegd geen verrassende elemen ten. Veel zal echter nog moeten wor den verduidelijkt en daartoe stellen wij onze verwachting op het debat, dat zonder twijfel op deze verklaring in de Kamer izal moeten volgen. AD INTERIM. Generaal-majoor George P. Hays, de plaatsvervangende Amerikaanse op perbevelhebber in Duitsland, heeft in een rede te Stuttgart de geruchten, ais zou het voedselrantoen van 1150 tot 1200 calorieën per dag worden ver laagd, tegengesproken. Hij zeide dat er genoeg voedsel was om het huidige rantsoen te handhaven.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1948 | | pagina 1