TRUMAN roept op
Botwinnik loopt Keres van
de been
Dodende wolken
Rotterdamse E.V.C. neemt
stelling tegen C.P.N.
33% DER VROUWEN TEGEN LANGE ROKKEN
Marshall waarschuwt
Sovjet Unie
Vrijdag 26 Maart 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 70ste Jaargang No. 7770
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
tot wapenstilstand in Palestina
Onderzeeboten
bij Amerikaanse kust
Bouwvakstaking in
Amsterdam opgeheven
,,Een parel van het Haagse tournooi"
Alle oorlogsvrijwilligers
voor October terug
Lesvliegtuig stortte
op Katwijkse boulevard
Scandinavische troepen
naar Jeruzalem
Gedeelte van Lagerhuis
voor afschaffing
doodstraf
WEERBERICHT
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer *49041
Directeur: J Bijlsma
Wrnd. Hoofdred. J. Broersen
Rayonred. C. A. Dekkers
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct per mm
Familieberichten 20 cent per
mm. Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woorden
1.- elk woord meer 5 ct
Abonnementen:
per kwartaal 3.75.
Bloedvergieten zou ernstige
gevolgen kunnen hebben
President Truman heeft opgeroepen
tot een onmiddellijke wapenstilstand
tussen Arabieren en Joden in Pa
lestina.
President Truman voegde er aan toe,
dat hij ambassadeur Warren Austin in
structie had gegeven er bij de Veilig
heidsraad op aan te dringen, dat Ara
bische en Joodse vertegenwoordigers
onmiddellijk zouden worden uitgeno
digd de onderhandelingen over een
wapenstilstand te openen.
Hij wees erop, dat Engeland tegen
15 Mei a.s. het mandaat wenst over te
dragen. „Tenzij met spoed wordt in
gegrepen, zal er op die datum géén
openbare macht in Palestina zijn, in
staat om recht en orde te handhaven".
De president meende, dat „geweld
dadigheid en bloedvergieten" en ge
vechten op grote schaal onvermijdelijk
zouden zijn. Zulke gevechten zouden
het gehele midden-oosten kunnen aan
tasten en zouden tot de ernstigste ge
volgen kunnen leiden, "waarbij „de vre
de van dit land en van de wereld" in
het geding zou kunnen komen.
Deze gevaren, aldus de president,
dreigen onmiddellijk. Verantwoordelijke
regeringen kunnen dit niet aanzien
zonder onmiddellijk tot handelen over
te gaan. Truman maakte daarna mel
ding van het feit. dat de Veiligheids
raad een tijdelijk beheer der V. N. over
Palestina had voorgesteld, „nadat wij
alle pogingen hadden gedaan om we
gen te vinden om het verdelingsplan
met vreedzame middelen uit te voeren".
„Het beheer is niet bedoeld als ver
vanging voor het verdelingsplan,
maar als een poging om de gaping
te vullen, die spoedig ontstaan zal
door de beëindiging van het mandaat
op 15 Mei. Het beheer is niet van in-
Het nieuwste
Amerikaanse wapen
De Amerikaanse vliegtuigfabrikant
Glenn Martin heeft verklaard, dat
de V.S. een radio-actieve wolk
kunnen samenstellen, die „ieder
een doodt die ermede in aanra
king komt".
Zij oefent haar werking over een
veel groter gebied uit dan de
atoombom en zal dit gebied mis
schien voor onbepaalde tijd radio
actief maken. De wolk wordt door
de wind verspreid, hetgeen het
noodzakelijk maakt, dat de weers
omstandigheden met zekerheid
worden vastgesteld, opdat de wolk
niet ten nadele van haar gebrui
kers werkt".
Martin zeide voorts dat Amerika
nieuwe atoombommen heeft, waarvan
de uitwerking groter is dan de boven
Japan geworpen bommen. Verder, al
dus Martin, beschikt de Amerikaanse
Marine over een perfecte inrichting
voor het lanceren van draadloos be
stuurde projectielen, waardoor elk
willekeurig schip kan worden vernie
tigd. „Wij kunnen een schip tot zin
ken brengen al ligt er een halve oce
aan tussen. Wij moeten alleen zorgen,
dat onze eigen schepen buiten de on
veilige zone zijn".
Tenslotte maakte Martin melding
van nieuwe bacterie-wapens. Sommi
ge daarvan oefenen hun werking pas
na enige tijd uit en „bezorgen het
slachtoffer daarna een ziekte waarvan
hij niet herstelt".
Met deze nieuwste wapens is het
waarschijnlijk, aldus Martin, dat een
eventuele nieuwe oorlog binnen twee
maanden is beslist.
De minister van Marine van de Ver
enigde Staten, John L. Sullfvan, heeft
voor de senaatscommissie voor de ge
wapende diensten verklaard, dat on
langs „onderzeeboten, niet behorende
aan een land ten Westen van het ijze
ren gordijn, bij onze kust zijn waar
genomen". Sullivan voegde er aan toe,
geen waarde-oordeel te willen geven
over deze waarnemingen. „Evenwel
herinneren wij ons allen, dat een eer
ste stap van de Duitsers in 1917 en
1941 bestond in het Varen met onder
zeeboten bij onze kust", aldus Sulli
van.
AANMELDING
„RESERVE GRENSBEWAKING"
In aansluiting op het bericht inzake
versterking van het gezagsapparaat
v/ordt medegedeeld, dat aanmelding
voor de „Reserve Grensbewaking"
niet bij de gemeentebesturen zal ge
schieden.
De hiervoor getroffen regeling zal
binnenkort worden bekend gemaakt.
vloed op het karakter van de defi
nitieve politieke regeling. Het zou
de voorwaarden van orde scheppen,
die noodzakelijk zijn voor een vreed
zame oplossing.
In verband met het mogelijk gebruik
van Amerikaanse troepen zei Truman,
dat de Verenigde Staten het beheer
met alle middelen zouden steunen,
maar dat dit niet noodzakelijkerwijze
het gebruik van Amerikaanse troepen
inhield.
Truman voegde eraan toe, dat de
V. S. hadden gewenst, dat de Engelsen
tegen 15 Augustus /Palestina zouden
verlaten, maar de Britse regering had
de datum op 15 Mei bepaald. Hij wilde
over dit punt geen verdere vragen
beantwoorden, aangezien hij niet tegen
de Britse regering wenste in te gaan.
Hij verklaarde tenslotte, dat hij nog
altijd voorstander van het verdelings
plan was en dat zijn standpunt ten
aanzien van Joodse immigratie in Pa
lestina zich niet gewijzigd had.
Een geheel gevulde grote Odeonzaal,
waar leden van de Rotterdamse EVC
waren tezamengekomen, heeft met
slechts twee stemmen tegen een
motie aangenomen, dat deze leden
vergadering 1. „met diepe verontwaar
diging waarnam de handelingen en 't
drijven van de Communistische Partij
Nederland binnen de EVC".
2. Geen enkele inmenging, hetzij
direct of indirect van welke politieke
partij ook, in de organen der EVC te
Rotterdam te zullen dulden.
3. Geen enkele bestuurwijziging bf
aanvulling op last van de landelijke
leiding der EVC te aanvaarden.
Tenslotte doet de motie een beroep
op alle eerlijke goedwillende leden en
bestuurders der EVC in het gehele land
om zich achter hun Rotterdamse kame
raden te plaatsen en hun beweging van
bederf en vernieling te redden.
5009 soldaten werden opgeleid, toen de plannen om van Triëst een vrije
stad te maken, nog vaste vorm hadden. Thans Is het echter zo goed als
zeker, dat het gebied weer Italiaans wordt. Een patrouille op een weg bij
Triëst.
De stakende bouwvakarbeiders te
Amsterdam hebben op een gister
middag door de bedrijfsgroep Bouw
nijverheid der EVC belegde verga
dering besloten de staking in de
hoofdstad, met ingang van heden,
Vrijdag, op te heffen.
Dit besluit werd genomen naar aan
leiding van de bereikte overeenstem
ming tussen de organisaties in het
bouwbedrijf, de Stichting van de Ar
beid en de overheid, over de ophef
fing van het z.g. „tariefplafond" voor
de volkswoningbouw in de plaatsen
Amsterdam, Arnhem, Eindhoven en
Nijmegen, gelijk deze reeds in. pro-
ningen wordt toegepast.
Aan het slot van de vergader'cg
werd het genomen besluit in een re
solutie neergelegd.
Botwinnik heeft bjj zijn afscheid
van Nederland een keurig ge
schenk achtergelaten. Op wonder
baarlijk fraaie wijze liep hjj de
combinatiekunstenaar Keres onder
de voet, die na 23 zetten opgaf,
omdat hjj anders op de 24ste mat
gezet zou worden. Keres werd met
zijn eigen wapens verslagen en
bleek ook combinatorisch niet te
gen Botwinnik opgewassen. Uit
een betrekkelijk rustige opening
creëerde Botwinnik in enkele zet
ten een verpletterende aanval, die
besloten werd met een spectacu
lair torenoffer.
Ook op het andere bord verviel
het weer talrijke publiek van de ene
verbazing in de andere. Euwe zette
zijn partij tegen Reshevsky zeer
scherp op, won een pion, maar ver
loor er later weer een. De Ameri
kaan zag in tijdnood een finesse
over het hoofd en verloor een paard
voor een pion. Toen ieder dacht, dat
Reshevsky nu wel zou opgeven,
bleek hij over indrukwekkende
reserves te beschikken. De Ameri
kaan is aan een felle aanval bezig
op het ogenblik, dat de partij werd
afgebroken. Er is nog weinig van te
zeggen.
In de tiende en laatste ronde van
het Nederlandse deel welk deel
in zekere zin als 'n zelfstandig tour
nooi is te beschouwen trachtte
natuurlijk iedereen zijn stand zo
hoog mogelijk op te voeren. De er
varen koploper Botwinnik stond
voor een driedubbele zware opga
ve: 1. omdat hij iedere tournooidag
opvat als het moeizaam bestijgen
van de trap; 2. omdat hij als „bea-
tus possidens" (de gelukkige bezit
ter) eigenlijk de stormlopen van de
concurrenten slechts behoorde tegen
te houden en dus de conservatieve
strategie zou moeten toepassen; dit
past echter in het geheel niet bij
zijn scheppende schaakstijl; 3. en in
het bijzonder, daar hij tegen Keres
in hun onderlinge wedstrijden zo
vaak overwon en de aanvallende
stijl van de tegenstander dikwijls
prachtig overmeesterde.
Maar aan iedere serie komt een
einde. Ook de langste serie „rouge
et noire" wisselt af. Overigens wordt
de berekening van waarschijnlijkhe
den (door de Franse wiskundige
Henri Poincaré tot een wetenschap
verheven) juist door de schaker niet
erkend. Hij gelooft slechts aan één
wet, die van de schaakkracht.
Is er misschien in het schaakspel
het zogenaamde „Indische teken",
waardoor om meerpersoonlijke re
denen de ene schaakspeler tegen een
bepaalde andere altijd verliest? (Zo
als b.v. de geniale Yanowski, die te
gen de slimme Mason altijd verloor).
Wanneer zal Keres er mee ophou
den zich tegen Botwinnik reeds bij
de eerste zetten onmachtig te voe
len? Of, wanneer men dit half-psy-
chologisch, half-strategische pro
bleem, van een andere gezichtshoek
benadert wanneer zal Keres zijn
eeuwig woelende gedachten in toom
kunnen houden en zijn scheepje in
de veilige remise-haven brengen?
Dit waren de vragen, die het tal
rijke, terzake kundige en nieuwsgie
rige publiek zich voorlegde, toen de
meesters het podium betraden.
(Copyright A. D. Heldersche
Courant - Nadruk verboden).
Wij vernemen van bevoegde zijde,
dat de reeds begonnen aflossing der
zich in Indonesië bevindende delen der
Koninklijke dmacht in de loop van
dit jaar regelmatig voortgang zal heb
ben.
Verwacht mag worden, dat alle on
derdelen, die voor de eerste divisie „7
December" (d.w.z. voor 29 September
1946) in Indië aankwamen, vóór Octo
ber 1948 'eidelijk aan zullen repa
triëren.
Inkomens waar muziek
in zat
Musicus is geen slecht beroep,
soms zelfs is het lucratief. Pade-
rewski verdiende zoveel geduren
de zijn leven dat hij een fortuin
van één-en-een-kwart millioen
pond sterling naliet. Caruso's erf
genamen kregen 875000 pond en
de meester had niet bijzonder zui
nig geleefd. Het inkomen van
Fritz Kreisler, de beroemde vio
list, werd op 120.000 pond per jaar
geschat.
De Duitse componist Richard
Strauss incasseerde meer dan een
kwart millioen pond binnen het
tijdsverloop van 30 jaar alleen
voor de gramofoonplaten van zijn
twee opera's „Salome" en „De Ro-
zencavalier".
Beethoven verkocht zijn sympho-
nieën voor gemiddeld 60 a 80
pond sterling, terwijl Mozart zich
tevreden moest stellen met 50
Thaler of negentig gulden. Haydn
moest zes symphonieën schrijven
en persoonlijk dirigeren in Londen
voor de som van 500 pond ster
ling.
SURINAAMSE DELEGATIE
VOLDAAN
Voor het vertrek van de Surinaamse
delegatie zeide de voorzitter van de de
legatie, de heer J. Buiskool, dat de
commissie voldaan terugkeert naar
Suriname. „Met zeer veel genoegen
heeft de delegatie de eerste phase van
de conferentie meegemaakt en hoopt
dat de tweede phase op dezelfde
aangename en succesvolle wijze zal
verlopen". De heer Buiskool keert
over zes weken weer naar Ne
derland terug. De overige leden van
de delegatie zullen naar alle waar
schijnlijkheid komende zomer weer
naar Nederland komen, wanneer de
redactiecommissie hier haar werk be
ëindigd heeft. Dan zal de conferentie
in Den Haag worden voortgezet.
Gistermiddag is op het strand nabij
Katwijk een Auster-lesvliegtuig van
het vliegveld Valkenburg neergestort,
waarbij de twee inzittenden om het
leven zijn gekomen.
Het vliegtuig is, volgens de Katwijk-
se politie, vermoedelijk nog in de lucht
in brand geraakt. Het stortte op de
uiterste Zuidpunt van de Katwijkse
boulevard neer. De Katwijkse brand
weer was vrijwel onmiddellijk aanwe
zig en bluste het vuur met zand en
schuim. Lén der. inzittenden is vermoe
delijk nog voordat de machine neer
stortte uit het toestel gesprongen of
geslingerd. Hij kreeg echter een guds
benzine over het lichaam en liep zeer
zware brandwonden op. Men vervoer
de hem naar een ziekenhuis te Leiden.
Voor zijn leven wordt gevreesd.
De tweede inzittende heeft zich niet
kunnen redden. Hij is in de Auster-
machine verbrand.
De omgekomen piloot was de 24-ja-
rige segeant-viieger E. E. Klerks uit
's Gravenhage.
Hij was in Engeland opgeleid en was
eerst 14 dagen op het vliegveld Val
kenburg gedetaceerd. Zijn passagier, de
23-jarige soldaat H: G. Bakker uit Zaan
dam is later in het ziekenhuis over
leden. Beide slachtoffers zijn ongehuwd.
Over de oorzaak van het ongeluk
bestaan verschillende, elkaar tegen
sprekende, lezingen. Wel schijnt vast
te staan, dat het vliegtuig, toen het
naar beneden kwam, de top van een
duin geraakt heeft.
De commissie voor Palestina heeft
een boodschap ontvangen van het
Joodse bureau, waarin voorgesteld
wordt een beroep te doen *op de Scan
dinavische troepen, welke in Noord-
Duitsland bezettingsdienst verrichten,
om de openbare orde in Jeruzalem te
komen handhaven. Het Joodse bureau
adviseert de kwestie van de veiligheid
in Jeruzalem te beschouwen afgeschei
den van de kwestie der veiligheid in
Palestina als geheel.
GENERAAL LUCIUS CLAY, de
Amerikaanse militaire gouverneur
in Duitsland, die gisteren verklaar
de, dat de toestand veel erger wordt
voorgesteld, dan hjj eigenlijk is
DE MANNEN ZIJN HET
ONDERLING NIET EENS
„De damesmode schrijft tegenwoor
dig weer langere rokken voor. Hoe
staat u tegenover de rokken die on
geveer 10 cm langer zijn, bent u er
vóór of er tegen?"
Deze vraag, die een probleem aan
snijdt, dat vele vrouwen op het ogen
blik bezighoudt, werd in de eerste
helft van deze maand gesteld in een
opinie-onderzoek door de Ned. Stich
ting voor Statistiek.
De vrouw blijkt haar aanvankelijke
bezwaren in verband met de textiel-
schaarste terzijde te hebben gesteld en
in meerderheid bereid te zijn zich te
onderwerpen aan de richtlijnen, die
Parijs heeft vastgestek Immers 55
der N'derlandse vrouwen verklaart
zich nu voorstandster van de langere
rokken en slechts 33 verzet zich
(althans in woorden) nog tegen deze
revolutie op modegebied. De overigen
(12 laten zich er niet over uit.
Vooral in welgestelde kringen vindt
de nieuwe mode goedkeuring (70
tegenover 43 in de volksklasse.
De 33 /egenstandsters geven de
volgende motiever op:
16 vindt dat het niet „staat", 12
wijst op de texti olschaarste en de ove
rige 5 vindt lange rokken onhan
dig of maakt be-.waar tegen de finan
ciële offers die verbon de- zijn aan het
kopen van cm nieuwe garderobe.
Als argumenten voor de nieuwe mode
geven de vrouwen in 3 van de 3 ge
vallen op, dat het „beter staat", terwijl
de overige twee het „fatsoenlijker vin
den" of „degelijker" of „zedelijker".
DE MANNEN ZIJN HET
ONDERLING NIET
EENS.
De vraag werd ook aan het sterke
geslacht voorgelegd. Hier blijken de
meningen verdeeld te zijn. Van elk
drietal mannen is één er vóór, één er
tegen en de derde bin It zich niet aan
een uitspraak.
Motieven als fatsoenlijker, degelijker,
zedelijker, spelen wij de manlijke voor
standers in even grote mate een rol als
a sthetische overwegingen. De mannen
echter, die aan kortere rokken de voor
keur blijven geven, doen dit hoofdzake
lijk omdat ze de lange rokken te wei
nig flatteus en te ouderwets vinden en
denken dus in veel mindere mate aan
de materiële zijde dan hun in dit op
zicht meer practisch redenerende vrou
welijke medestanders.
NIET TERUG NAAR GROOT-
MOEDER'S TIJD
Over de rokken die ;en 10 cm maar
20 cm langer zijn dan voorheen en dus
bijna tot op de enkels komen, zijn bei
de sexen het wel eens, dat aan deze
modegril geen kans getevou moet wor
den. Slechts één op elke 10 zou er wel
iets voor voelen.
TSJECHOSLOWAAKSE
VERKIEZINGEN OP 23 MEI
Het Tsjecho-Slowaakse kabinet heeft
Donderdag definitief besloten, dat de
algemene verkiezingen gehouden zul
len worden op Zondag 23 Mei.
George Marc'-r.ll, de Amerikaan
se minister van buitenlandse zaken,
heeft de Sovjet-Unie gewaar
schuwd, dat de Amerikaanse bezet
tingsautoriteiten niet het voorne
men hebben zich uit Berlijn te laten
dringen.
Elke verdere poging, zo ging
Marshall voort, om de werkzaamheid
van de geallieerde bestuursraad af te
breken, zoals begrepen was in da
houding van de Sovjet-vertegenwoor
digers op 20 Maart (de dag, waarop
zij de vergadering van de bestuurs
raad verlieten), zal worden opgevat
als uiting van een standpunt, dat de
Verenigde Staten niet delen, n.1. dat
de pogingen om overeenstemming
tussen de vier mogendheden te be
reiken aangaande de politiek voor
Duitsland gestaakt zouden moeten
worden. De V. S. zouden dit beschou
wen als een eenzijdige handeling, ge
richt tegen de eenwording van
Duitsland. In overeenstemming met
de internationale overeenkomst, bin
dend voor alle vier de bezettende
mogendheden, zullen de Verenigde
Staten hun taak blijven vervullen
als lid van dè bestuursraad en als
een der bezettende mogendheden van
de stad Berlijn, aldus Marshall.
Marshall veroordeelde „het zoge
naamde volkscongres", dat georgani
seerd wordt onder auspiciën van de
socialistische eenheidspartij in de
Sovjet-zóne van Berlijn als een „door
de communisten beheerste organisa
tie", die de steun van andere partijen
zou missen.
„Uit de lidmaatschappen blijkt",
zei hij, „dat het maar een kleine
minderheid van het Duitse volk ver
tegenwoordigt. Het is in feite afge
wezen door alle erkende politieke par
tijen behalve de communistische".
Op deze gronden heeft het in de
Brits-Amerikaanse zóne geen toe
stemming gekregen om werkzaam te
zijn, zei Marshall.
Marshall deelde verder ter perscon
ferentie mee, dat volgens op het mi
nisterie van buitenlandse zaken ont
vangen berichten „een meerderheid
onder de Finnen" er naar streeft het
terrein, waarover het met de Sovjet-
Unie te sluiten verdrag zich uitstrekt,
te beperken. Vooral wat betreft mi
litaire voorzieningen.
Internationaal Hof verwerpt
Albanië's bezwaar
Vier uur vóór uitspraak tekenden
beide partijen de overeenkomst.
Het Internationale Gerechtshof te
Den Haag heeft gistermiddag in het
Haagse Vredespaleis uitspraak gedaan
in de door Albanië gestelde procedu-
re-kwestie inzake het geschil in de
zaak Korfoe.
Met vijftien stemmen tegen één heeft
het Hof Albanië's bezwaar tegen de
wijze waarop Groot-Brittannië de zaak
bij het Hof aanhangig heeft gemaakt
verworpen en bepaald, dat de behan
deling van het werkelijke geschil zal
aanvangen op 15 Juni a.s.
Op die datum zal de Albanese rege
ring in staat gesteld worden haar zaak
te verdedigen. Op 2 Augustus volgt
dan de repliek van de Britse regering
en op 20 September de dupliek van
Albanië.
Onmiddellijk nadat de president
Guerrero de uitspraak van het Hof
had bekend gemaakt, legden de Al
banese gezant, Kahreman Ylli en de
Britse agent Beckett een verklaring
af, waarin zij het Hof ter kennis
brachten, dat beide partijen gistermid
dag om twaalf uur overeenkomstig de
aanbeveling van de Veiligheidsraad 'n
overeenkomst getekend hadden om
hun geschil aan het Hof voor te leg
gen.
150 leden van het Engelse Lagerhuis,
voornamelijk behorende tot de Labour-
partij, hebben een verzoek ingediend
tot afschaffing van de doodstraf. De
ondertekenaars van het verzoek stellen
voor, de strafwet in dier voege te wij
zigen, dat voor een proefperiode van
waarschijnlijk 5 jaar de doodstraf
wordt vervangen door levenslange ge
vangenisstraf.
De Labourregering staat zeer sym
pathiek tegenover dit voorstel, aldus
Reuter, doch zal mogelijk besluiten,
deze aangelegenheid aan 'n vrije stem
ming in het parlement te onderwerpen.
W orsverwachting tot Vrijdag
avond,
DROOG
Uit het Noorden binnendrijvende
wolkenvelden, doch droog weer
met later matige wind tussen
Noord en Oost. Iets lagere tem
peraturen dan gisteren.
3