Het parool blijft: hard werken en sober leven
Twee nieuwe leningen in vooruitzichtl^-^^ EUROPA
BRITS VLIEGTUIG IN BOTSING
MET RUSSISCHE JAGER
Plan Marshall vereist
aanloopperiode
Dinsdag 6 April 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
70ste Jaargang No. 7779
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Minister Lieftinck over Marshall-plan
Indië's bronnen
moeten ontsloten worden
J
WEERBERICHT 1
DE WERELD HELPT HET KIND
Naar Indië uitgezonden
Nederlanders
Koning Leopold naar
Rotterdam
Wonder voorkwam
treinramp
En nu: Naar de bollen!
Fusie in Scandinavische
burgerluchtvaart
Vliegtuigen met koninklijke
namen
Alle inzittenden omgekomen
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer *49041
Directeur: J. Bijlsma
Wrnd. Hoofdred. J. Broersen
Rayonred. C. A. Dekkers
COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct per mm
Familieberichten 20 cent per
mm. - Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woorden
1.elk woord meer 5 ct
Abonnementen:
per kwartaal 3.75.
Gisteravond heeft de minister van Financiën, Prof. Mr, P. Lieftinck,
een radiorede gehouden over het Marshall-plan, dat gisteren in werking
is getreden.
„Als de nood op het hoogst is, is de redding nabij", aldus begon de
minister zijn rede. „Deze goed-vaderlandse spreuk, die in de geloofsover
tuiging van velen in ons volk is geworteld en in de geschiedenis van ons
land btj herhaling bevestiging heeft gevonden, is opnieuw bewaarheid. Het
Europees herstel-programma, dat naar de initiatiefnemer gewoonlijk als
het Marshall-plan wordt aangeduid, is, na de aanvaarding door het Con
gres der Verenigde Staten op Vrijdag en de ondertekening door president
Truman op Zaterdag j.1. in werking getreden. De verschepingen van Ame
rikaanse goederen naar Europa zijn begonnen. In de 19 landen, waarover
dit herstelprogramma zich uitstrekt, herademt men".
De minister wees er «op, dat elk der
opeenvolgende jaren na de bevrijding
een aanmerkelijke verbetering in de
algemene economische toestand heeft
gebracht en dat in ons laatst-bevrijde,
meest-verwoeste en grondigst-leegge-
plunderde land, de productie reeds 't
vooroorlogse peil bereikt heeft, de
totale in- en uitvoer alleen in het laat
ste jaar van 3 tot 0 milliard gulden
gestegen is en de met een half milli-
oen zielen aangegroeide bevolking
voor nooddruft en werkloosheid ge
vrijwaard is.
DE NOOD STEEG
„Gedurende de tweede helft van het
vorige jaar begon zich steeds duidelij
ker af te tekenen, dat een voortzetting
van het herstel op basis van buiten
landse credietverlening en 't aanspre
ken van bestaande reserves niet lang
meer Was vol te houden. Mede onder
Invloed van de internationale politie
ke .ontwikkeling nam de bereidheid
tot credietverlening aan West-Europa
af. De overgebleven reserves van ons
land waren feitelijk grotendeels ver-
hypothecaird voor de terugbetaling
t.z t. van door het buitenland reeds
verstrekte leningen.
„Dé beslissing", aldus vervolgde de
n.jnister zijn rede, „die het kabinet
omstreeks de jaarwisseling moest ne
men, is een uiterst verantwoordelijke
geweest. Zou ons land uitsluitend op
eigen middelen moeten gaan steunen,
dan moest een plan in werking treden,
dat ons zou terugvoeren naar het peil
van de jaren 1942 en 1943 en dat van
daar af nauwelijks enig uitzicht op
verbetering bood. Gelet op alles wat
cns volk reeds heeft doorstaan, zou dit
een ramp van de eerste orde hebben
betekend. De enige grond, waarop een
beslissing in andere /in in aanmer
king kon komen én het kabinet
nam zijn beslissing in „andere zin"
was de hoop totdat het Europese her
stel programma, dat in Washington
werd voorbereid, door het Amerikaanse
Congres zou worden aanvaard en tij
dig in werking zóu treden. Bij toe
passing van de uiterste beperkingen
in het dollargebruik zoude» wij het
kunnen volhouden tot 1 April zonder
af te glijden naar een economisch ni
veau, dat ons volk, na het herwinnen
Nu het plan-Marshall door de pre
sident der V.S. ondertekend is, rijst
onmiddellijk de vraag op welke wijze
dit plan in werking gaat treden.
Naar wij van welingelichte zijde
vernemen, zijn daarover op dit ogen
blik nog geen definitieve mededelingen
te doen. Men moet er rekening mee
houden, dat in de Amerikaanse wet
voorzien is in de benoeming van een
hoge administratieve functionaris, wel
ke benoeming nog niet geschied is.
Deze „administrator" moet na zijn be
noeming nog de Amerikaanse organen
ter uitvoering van het plan-Marshall
instellen. Men neemt aan, dat het
zo ongeveer 3 maanden zal duren,
vooraleer de Amerikaanse en de Euro
pese organisaties in het kader van 't
plan Marshall op volle capaciteit zul
len kunnen gaan werken.
Inmiddels zal er in die periode niet
stil gezeten worden. Zo wees men er
cns op, dat in de Amerikaanse wet
de bepaling is opgenomen, dat de pre
sident der V.S. de volmacht heeft om
reeds over een bedrag van een mil
liard dollars te beschikken ten behoeve
van de in het plan-Marshall opgeno
men landen. Dit bedrag, dat dus min
der dan een vierde gedeelte van het
totaal vastgestelde bedrag groot is, zal
naar alle waarschijnlijkheid worden
gebruikt in de aanloopperiode, welke
en nodig is, totdat de uitvoerende or
ganen op volle kracht kunnen werken
In die periode zullen de V.S. met
de 16 aangesloten landen afzonderlijk
van gedachten wisselen over de wijze
waarop die landen in de eerste maan
den geholpen kunen worden. Naar wü
vernemen zijn daarover met enige lan
den al besprekingen aan de gang/
Ook van Nederlandse zijde zijn reeds
voorbesprekingen gevoerd over de
wijze waaron ons land in die eerste
maanden eer- deel van het bedrag van
een millioen dollars ter beschikking
kan krijgen.
zijner vrijheid, gemeend had voorgoed
te hebben verlaten.
WIJ DANKEN AMERIKA
Deze hoop, die, dank zü de bewon
derenswaardig snelle wijze van be
handeling van het Marshall-Plan
door de Amerikaanse regering en
wetgevende vergaderingen, kon uit
groeien tot vertrouwen, werd niet
beschaamd. De Verenigde Staten
hebben voor een periode van 12
maanden, beginnende met 1 April
j.1., ruim 6 milliard dollars ter be
schikking gesteld ten behoeve van
de 19 Europese landen, die in het
herstel programma begrepen zijn en
Nederland zal zijn evenredig deel
'daarvan ongetwijfeld ontvangen. Ik
houd mij verzekerd te spreken na
mens het gehele Nederlandse volk,
wanneer ik het Amerikaanse volk
voor deze daad onze hartgrondige
dank betuig.
Het Europese herstelprogramma is be
doeld als een stimulans, niet als een zit
kussen. Het brengt geen blijvende op
lossing voor de moeilijkheden van dit
werelddeel, maar is een kans, die ons en
andere landen wordt geboden om bin
nen een betrekkelijk korte tijd voor on
ze moeilijkheden zelf een blijvende op
lossing te vinden; daartoe moeten de
Europese landen zich zowel gezamerüijk
als afzonderlijk gezond en sterk maken.
1&ERSTELBANK VOOR INDIE.
Niet minder vitaal dan een hervatting
van het handelsverkeer met de Duitse
zones is voor ons land het opvoeren van
de zich langzaam herstellende uitwisse
ling van goederen met de overzeese ge
biedsdelen, in het bijzonder met Ned.-
Indië. Voor het sluitend maken van on
ze dollarbalans is dit een zaak van de
eerste orde.
Dezer dagen heeft de regering een
daartoe strekkend wetsvoorstel inge
diend, welk ontwerp van wet, naar ik
hoop, spoedig zal worden gevolgd door
een ander, betrekking hebbend op de
stichting van een herstelbank voor In
donesië.
„Maar ook intern zullen wij ons ge
zond en sterk moeten maken", zo ging
de minister voort.
Een verhoging der industriële en land
bouwproductie zal met kracht moeten
worden nagestreefd. Dit betekent, dat
een zo groot mogelijk deel van de be
schikbare buitenlandse betalingsmidde
len, zal moeten worden gebruikt voor
de wederopbouw, uitbreiding en moder
nisering van het productie-apparaat.
Een verhoging van de binnenlandse
consumptie staat aanvankelijk op de
tweede plaats en mag slechts dienen
om de volkskracht te versterken, niet
om een levenspeil na te jagen, dat
straks, als de Marshall-hulp afloopt,
toch zal blijken niet te zijn te hand
haven.
De middelen, om onze economische
onafhankelijkheid te heroveren, zul
len wij derhalve productief moeten
maken, hard werkend en sober levend.
Ook op het engere financiële gebii
legt de Marshall-hulp ons morele ver
plichtingen op. De versterking en ge
zondmaking der publieke financiën
staan daarbij op de voorgrond.
De Europese herstel hulp geeft ons
een kans om gedurende de jaren,
waarbij zij verleend wordt, de staats
financiën te saneren, In de afgelopen
drie jaren is er al heel Wat geschied
om de gapende kloof tussen de uitgaven
en de inkomsten van de staat te ver
kleinen. Maar er moet meer gebeu
ren. Op het ogenblik is men op alle
departementen bezig opnieuw zorgvul
dig na te gaan, we^ce taken en dien
sten op korte termijn kunnen worden
ingekrompen of verdwijnen, en welke
ambtenaren kunnen afvloeien.
„De minister vroeg vervolgens de bij
zondere belangstelling voor de maat
regel, die thans aanstaande is. In het
kader van de sanering der staatsfinan
ciën acht de regering het onvermijde
lijk de conversie van staatsschuld af te
ronden. Hiervoor komt nog in aanmer
king de Nederlandse Staatslening 1938
thans nog groot 1.2 milliard met een
looptijd van 38 jaar, die de eerste 10
jaren 3 rente heeft gedragen en vol
gens de leningsvoorwaarden van Maart
j.1 af 31/, afwerpt. De stijging der uit
gaven, die uit deze renteverhoging
voortvloeit, dient te worden vermeden
Bovendien is het wenselijk dat de af
lossingen op deze lening de begroting
niet langer belasten. Daarom zal aan de
houders van de desbetreffende stukken
het aanbod worden gedaan hun obliga-
tiën om te zetten in die van een nieuwe
lening, welke wederom 3 rente zal
dragen, maar een veel kortere looptijd
zal hebben, n.1. 1416 jaar. Voor hen,
die hiervan geen gebruik willen maken
In 1951 moet er voor Europa iets
komen dat lijkt op een nieuw
Plan-Marshall, of de levensstan
daarden in Europa zullen dalen en
dit werelddeel zal van Amerika
afhankelijk blijven.
Dit is de conclusie, waartoe men
in een rapport komt, dat gisteren
gepubliceerd is door de econo
mische commissie voor Europa
van de Ver. Naties, in welke com
missie zowel de bij het Plan-Mars
hall betrokken landen als die van
Oost-Europa zijn vertegenwoor
digd.
In het rapport, het grootste over
zicht over het Europese economi
sche leven, dat ooit werd opgezet,
worden de kansen op succes van
het plan Marshall in West-Europa
en van de verschillende nationale
plannen, die door de nieuwe volks
democratieën van Oost-Europa zijn
ontwikkeld, geanalyseerd.
Het meest critieke feit van de hui
dige Europese toestand is volgens
het rapport het enorme tekort op
de overzeese betalingsbalans.
„Zelfs wannéér de lopende produc
tieplannen der Europese landen
ten volle verwezenlijkt kunnen
worden", zo wordt in het rapport
gezegd, „kan een leerstel van het
evenwicht tegen het einde van 1951
niet verzekerd worden, zonder een
verlaging van de levensstandaar
den".
zal een tweede beleggingsmogelijkheid
worden geopend, door de uitgifte tege-1
lijkertijd van een andere nieuwe lening
met een relatief lange looptijd, n.1. 50
jaar, die daarentegen, zonder gevaar
voor spoedige conversie 31/4 rente
beloopt.
Het uit te geven bedrag der leningen
zal zo worden vastgesteld, dat ook
nieuw, vrij geld kan mee doen.
,Ik doe een krachtig beroep op allen,
die daarvoor in aanmerking komen",
aldus de minister, „om a^p deze lenin
gen deel te nemen. De binnenlandse
staatsschuld des lands is ruim vervier
voudigd, n.1. van 6 op 25 milliard. Ver
leden iaar zijn wij erin geslaagd, met
HET BRITSE KONINGSPAAR DAT DEZE MAAND ZIJN VIJFENTWINTIG
JARIG HUWELIJKSJUBILEUM HERDENKT.
de Verenigde Staten1 een schuldregeling
te treffen en nog geen maand gëleden
heb ik met mijn Britse ambtgenoot Sir
Stafford Cripps een schuldregeling ge
tekend, die eveneens voor ons land zeer
bevredigend is. Door deze accoorden
zijn wij van een deel van onze, uit de
oorlogsperiode stammende buitenlandse
schulden ontlast.
Dit is het moment, waarop ik heb ge
wacht om onze binnenlandse schuld
positie meer definitief te gaan regelen.
„Met het Europese herstelprogram
ma in de rug hebben wij nog een harde
strijd voor ons. Geen wanhopige strijd,
zoals het geval zou geweest zijn, indien
de Marshall-hulp was uitgebleven, want
thans is er het perspectief van gestadige
opgang".
De minister besloot zijn rede met:
„Ook hier in Nederland willen wij
tonen, dat een vrij en democratisch
volk onder de moeilijkste omstandig
heden tot zijn sociale en economische
verheffing in staat is zonder toevlucht
te nemen tot totalitaire methoden.
Dit is van onschatbare waarde, want
de toekomst van het menselijk ge
slacht staat en valt, althans in de
sfeer der zienlijke dingen, met de
overtuiging, dat dit voorzeker waar
is".
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
WISSELENDE BEWOLKING.
In het Oosten van het land aan
vankelijk nog veel bewolking, ove
rigens wisselend bewolkt met en
kele verspreide regen- of hagel
buien. Matige, tijdelijk vrij krach
tige wind uit Noordelijke rich
tingen, later draaiend naar Noord-
West of Wést, ongeveer dezelfde
temperatuur als gisteren.
Uit een van officiële zijde verstrekt
overzicht blijkt, dat het aantal uit Ne
derland naar Indonesië uitgezonden
personen in het afgelopen jaar aan
zienlijk is toegenomen.
In 1947 bédrweg het aantal uitgezon
denen namelijk 21.506 tegen 7140 in '46
Sinds het einde van de oorlog tot Jan.
j.1. werden, de militairen niet medege-
rekend, 31.247 personen uitgezonden.
Eerst gistermorgen is het definitief
geworden: Koning Leopold van Bel
gië zal met het s.s. „Eemdijk" van de
Holland—Amerika Lijn van Havana
naar Rotterdam komen. Reeds lang
waren er onderhandelingen gaande,
maar de accommodatie op de „Eem
dijk" is van beperkte omvang en ver
scheidene hutten waren reeds bespro
ken. Te elfder ure zijn deze hutten
echter nog vrij gekomen, zodat toch
nog aan het verzoek van Koning Leo
pold voor passage met zijn gevolg kon
worden voldaan. De Eemdijk is in
middels van Havanavertrokken en
zal vermoedelijk op 15 April met het
hoge gezelschap te Rotterdam arrive
ren. Naar verluidt zal Koning Leo
pold per KLM-vliegtuig van Schiphol
naar Zwitserland doorreizen.
Vijf minuten nadat Zaterdagmiddag
de Micheline-trein het station van Al
ken (nabij Hasselt) was gepasseerd,
ontving men aldaar het alarmberjcht
dat enkele kilometers verder een stuk
rails van 30 cm uit de spoorwegbaan
ontbrak. Het was te laat om de be
stuurder van de trein nog te waar
schuwen en met een snelheid van 90
km joeg de trein op de gapende ope
ning toe. Onmiddellijk werden alle
hulpdiensten gealarmeerd en een ieder
verwachtte dat zich een vreselijke
treinramp zou voordoen. Wonder bo
ven wonder bleef deze echter uit. Door
zijn grote snelheid raasde de trein over
de opening in de rails zonder te ont
sporen.... toen de talrijke reizigers de
trein verlieten hadden zij er geen
flauw vermoeden van dat zij op het
nippertje aan de dood waren ontsnapt.
Omtrent de oorzaak van het ontbre
ken van het stuk rails tast men in het
duister.
„Holland lacht in bloemen". Zo ver
is het eigenlijk nog niet, want hoewel
de crocussen zijn uitgebloeid en de
hyacinthen al een eindweegs zijn,
staan de narcissen nog maar aan het
begin van hun rijkdom aan bloemen,
terwijl slechts de zeer vroege Kauf-
mannia-tulpen hun gloeiende kleuren
over de geestgronden van het duin
landschap laten vloeien.
Ondanks een koude wind en strie
mende regenbuien openden zeven bur
gemeesters uit de bollenstreek dezer
dagen in tegenwoordigheid van vele
leden van de Nederlandse pers op ver
zoek van de organisaties voor vreem
delingenverkeer het bollenseizoen. De
ze zeven burgemeesters, van Lisse, Hil-
legom, Sassenheim, Noordwijk, Noord-
wijkerhout, Voorhouten, Warmond,
vertegenwoordigen een nieuwe een
heid van de Zuidhollandse bollenstreek,
die hard gaat samenwerken op het
gebied van vreemdelingenverkeer en
vacantieverblijf.
Van officiële Noorse zijde te Londen
wordt medegedeeld, dat de voornaam
ste burgerluchtlijnen van Noorwegen,
Denemarken en Zweden op 18 April
voor een meer efficiente functione
ring zullen worden samengesmolten.
Volgens de nieuwe regeling zal Oslo
dagelijkse diensten onderhouden met
vele Europese steden, waaronder Am
sterdam. Alle chartervluchten zullen
van Oslo uit namens alle Scandinavi
sche luchtlijnen worden georganiseerd.
De luchtdiensten van Noorwegen, De
nemarken en Zweden zullen van 18
April af de gemeenschappelijke naam
„Scandinavische luchtlijnen" dragen.
De KLM heeft toestemming gekre
gen zeven nieuwe vliegtuigen van het
type DC 6 te noemen naar H. M. de
Koningin, HKH Prinses Juliana, ZÏ£H
Prins Bernhard en de vier prinsesjes.
Eind April zal waarschijnlijk de laat-
te DC6 in ons land aankomen. Wan
neer de doopplechtigheden der nieuwe
luchtreuzen, die voorzien zijn van
twee drukcabines voor 32 en 16 pas
sagiers zullen plaats hebben, is nog
niet bekend.
Nooit oorlog meer.... De wereld
dacht en sprak het direct na 1945
uit, de UNO kwam tot stand, de
Verenigde Naties, een organisatie be
doeld om ponflicten, ontstaan tussen
de leden, in der minne te schikken.
En al gaat het niet zo als velen
wensten en wensen, toch geschieden
er dingen die wijzen op een algehele
samenwerking, die van zulk een on
schatbare waarde voor de mensheid is.
Men weet' het: in de door de oorlog
zwaar geteisterde, verarmde en uitge
putte wereld lijden de kinderen het
meest. Er is geen voedsel genoeg er
is een tekort aan kleding en brand
stof, 20 millioen kinderen worden door
hongersnood bedreigd.
Er is een grootscheepse actie op
touw gezet en over gans de wereld
werd aan iedereen verzocht de op
brengst van één dag aan de noodlij
dende kinderen te schenken. Eén dag
van uw loon, salaris, de opbrengst van
uw land, schenk die ene dag aan de
jeugd, dan kunt u alle andere dagen
van het jaar voor uzelf reserveren.
Het verblijdende is, dat deie oproep
uit alle landen van de wereld beant
woord werd. Onnoemelijk velen wer
ken er aan mee. Ook in ons land be
tuigden velen reeds hun instemming.
Grote bedrijven, belangrijke instellin
gen verzochten reeds nadere inlichtin
gen. Men stond onmiddellijk gereed
iets voor deze wereld-jeugd te doen.
Nog nooit is het voorgekomen dat de
gehele wereld de handen ineen sloeg
om eensgezind het hoofd te bieden
aan een dreigend lot. Het kind kwam,
vroeg, enhet gelukte! Is dit geen
belangrijk verschijnsel? Wijst het er
niet op, dat in onze schijnbaar zo ont
redderde en van haar anker losgesla
gen ,wereld eenheid en samenwerking
toch mogelijk zijn? Onze kroonprinses
is in Nederland de ere-voorzitster en
onmiddellijk kreeg zij de volledige me
dewerking van de overheid en tal van
particuliere organisaties. Wie niet in
staat is het loon van één dag af te
staai}, kan ook helpen door over te
werken en de extra-verdienste aan 't
UNAC-comité in Nederland te zenden.
Het adres is: Stadhouderslaan 146, Den
Haag en het gironummer 9600.
Een vliegtuig van de British Euro-
pean Airways met 10 passagiers en
een bemanning van vier koppen, dat
van Londen via Hamburg naar Ber
lijn vloog, is nabij het vliegveld
Gatow te Berlijn neergestort. De 14
inzittenden zijn om het leven geko-
Een employé van de British Airways
te Gatow zeide: „Voorzover ik weet, is
het bericht, dat het toestel na een bot
sing met een Russische jager is neer-
gestorj, juist". Hij voegde eraan toe,
dat hét toestel, een Viking, ten tijde
van de botsing in aanraking kwam met
de commandotoren op het vliegveld.
Functionarissen van het vliegveld
Gatow bevestigen, dat de Viking in
botsing kwam met een Russische jager
boven de rand van de Sovjet-zone toen
het rondcirkelde om te landen. De lucht
was betrokken en de wolken hingen
laag, terwijl het bovendien nog mot
regende.
De inzittenden van het Russische
jachtvliegtuig zijn volgens een mede
deling van het Londens bureau van de
British Eurppean Airways om het leven
gekomen. De 14 inzittenden van het
toestel hebben eveneens de dood ge
vonden. Er waren twee Amerikanen
onder hen. Beide vliegtuigen kwamen
brandend neer, aldus het Londens bu
reau van de British European Airways.
Volgens berichten uit Berlijn geschied
de het ongeluk boven de Sovjet-Rus
sische zone.
Britse militaire politie heeft de plek
in de Britse sector waar de Russische
jager is terechtgekoman, afgezet. Ben
aantal Sovjet-officieren haastten zich
naar de plaats, doch niemand mocht
het vliegtuig dichter dan 200 meter
benaderen.
BRITS PROTEST
De Britse generaal Sir Brian Ro-
bertson heeft een protest ingediend
bij maarschalk Spkolofsky, de Sov-
jet-bevelhebber, wegens het feit, dat
de Sovjet-jager zich ter plaatse van
de botsing in de lucht bevond. Volgens
'n officiële woordvoerder te Londen zal
Bevin, de Britse minister van buiten
landse zaken, Dinsdag in het Lager
huis een verklaring afleggen. Uit Brit
se bron wordt nader vernomen, dat da
Sovjet-jager, een Yak, zijn positie niet
had opgegeven, hetgeen volgens de
thans geldende regeling verplicht zou
zijn. Generaal Robertson heeft bevolen,
dat alle Britse vliegtuigen voortaan
door jagers geëscorteerd uforden.
RUSSEN BETUIGEN DEEL
NEMING.
De Sovjet-bevelhebber maarschalk
Wassiliej Sokolofsky heeft meege
deeld, dat hij het vliegongeluk even
zeer betreurde als Robertson en dat
het nooit de bedoeling was geweest
Britse vliegtuigen lastig te vallen, die
gebruik maken van de vlieg-corridor
naar Berlijn. Na deze verzekering
heeft generaal Robertson besloten de
instructies voor escortering van Brit
se vliegtuigen door jagers in te trek
ken. Sokolofsky verklaarde onmid
dellijk bevel te zullen geven de En
gelsen toe te laten tot de lichamen
der slachtoffers.
Generaal Robertson verklaarde
geen oordeel te willen uitspreken
over de feiten, voordat een onderzoek
naar het ongeluk waa ingesteld.