NOG GEEN WAPENSTILSTAND IN PALESTINA Sovjet Unie verlicht Finse herstelbetalingen GROTE BRAND Nederland wil stemming verbeteren Driehonderd jaar geleden werd de Vrede van Munster afgekondigd Oranjeploeg ongewijzigd Vrijdag 4 Juni 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN yQste Jaargang No. 7829 Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna Graaf Bernadotte voor een moeilijke taak Brand in bewaringskamp te Laren WEERBERICHT fl Voorstel tot vermindering van Marshall-hulp Landverhuizings-verdragen met Frankrijk Honderd koeien over de grens Nieuwe slagerij was zo zwart als de nacht Om Java's toekomst BUREAU: Koningstraat 7880 Den Helder Telefoon 2345 Postgironummer *49041 Waarn. Hoofdredacteur: W. MIDDELBEEK Rayonred. C. A Dekkers Directie: J. BIJLSMA en C. KRAK COURANT Politieke waarnemers te Londen geloven, dat er geen onmiddellijk uitzicht is op een wapenstilstand in Palestina. Wel is er enige hoop, dat de voorwaarden van beide partijen gedurende de onderhandelingen met graaf Folke Bernadotte, de bemidde laar van de V.N., om te geraken tot een voor beide partijen bevredigend compromis, dat de uitvoering van de order „staakt het vuren" mogelijk zal maken, beperkt zullen worden. De eerste voorwaarde, die door de voorlopige regering van Israël is ge steld, dat geen van beide partijen haar huidige posities zal trachten te veranderen, betekent voor de Arabie ren, dat de Joden geheel Jeruzalem, behalve de oude stad en de voornaam ste haven van Haifa zullen beheersen. De Joden verdreven de Arabieren uit het grootste deel van Haifa vóór het einde van het Britse mandaat. Het tweede punt, waarbij het verkeer van en naar Jeruzalem aan geen belem meringen onderhevig is, zal zeer waar schijnlijk een struikelblok vormen in de onderhandelingen, daar de Arabi sche blokkade van Jeruzalem hun voornaamste wapen is om de 100.000 Joden in Jeruzalem tot overgave te dwingen. De Arabieren zullen slechts toestemmen in de opheffing der blok kade, indien zij alle Joodse convooien mogen Onderzoeken. Verder zijn de Arabieren hevig gekant tegen de der de Joodse voorwaarde, dat de ver scheping van goederen naar Israël niet bejemmerd wordt en hun vierde voor waarde, dat geen wapens of uitrus ting zullen worden overgedragen aan Arabische staten of legers uit voorra den, die zich thans binnen de grenzen van die staten bevinden. Arabische leiders achten deze laatste punten vol komen onaanvaardbaar, daar zij hier op zouden neerkomen, dat de Joden alle faciliteiten voor de aanvoer van wapenen zouden verkrijgen, terwijl zij eisen, dat de Arabieren afgesneden worden van hun aanvoerbronnen. De vijfde voorwaarde der Joden, dat zij Het Finse ministerie van Buiten landse Zaken maakte bekend, dat de Sovjet-Unie besloten heeft af te zien van een deel der door Finland te verrichten herstelbetalingen. De waar de van het bedrag der kwijtgeschol den betalingen is ongeveer honderd tachtig millioen gulden. Het besluit moet, volgens de desbetre- fende Russische verklaring „gezien wor den tegen de achtergrond van het ini tiatief, dat in deze kwestie door de drie communistische ministers in het Finse kabinet genomen is". De Finse minister van bevoorrading, Yrjde Murto, de minister van sociale zaken Martti Janhunen en de voor malige minister van binnenlandse za ken, Yrjoe Leix, allen communisten zinspeelden ten tijde van Leino's ont slag'erop, dat de Sovjet-Unie erin zou kunnen toestemmen de Finse herstel betalingen aan Rusland gedeeltelijk kwijt te schelden. Het besluit van de Sovjet-Unie wordt in Helsinki toegejuicht. Finland zou 789.000.000 gulden aan herstelgoederen, gebaseerd op de prijzen van 1938, in 8 jaar tijds van 1944 af hebben moeten betalen. Aan de andere kant wordt het besluit van de Sovjet-Unie in Helsinki uitge legd als een gebaar om de communis ten te helpen bij de algemene verkie zingen op 1 en 2 Juli a.s. Gisteravond brak door onbekende oorzaak brand uit in een loods op het terrein van het bewaringskamp te La ren. Het vuur greep snel om zich heen en een loods, waarin hout e.a. goede ren waren opgeslagen, brandde geheel af. Aan de blussing, die tot ongeveer half elf duurde, namen de brandweren uit Hilversum, Bussum, Laren en Bla- ricum deel. De kampleiding verzocht de commandant van de Palmkazerne assistentie om ontvluchtingspogingen van de gedetineerden te kunnen ver ijdelen, een 300 militairen met de bajo net op het in de aanslag gehouden ge weer trokken een cordon om het kamp. Voorts rukte nog ter versterking een detachement politie uit Hilversum aan. Op het terrein elf patrouilleerde de met militaire politie versterkte kamp wacht. De vuurgloed was tot ver in de omtrek zichtbaar en bovendien loeiden tot tien uur de sirenes in het kamp, waardoor talloze nieuwsgierigen uit 't Gooi in de richting van het zwaar be waakte kamp trokken. immigranten naar Israël mogen bren gen, ongeacht hun leeftijd, ofschoon zij beloven, hen niet voor militaire doeleinden te recruteren of op te lei den, is er een, waartegen de Arabie ren zich steeds verzet hebben. Reuter geeft het volgende overzicht van de fronten in Palestina aan de hand van de laatste berichten: Zuidelijk front: in het gebied van de door de Arabieren bezette neder zetting Negbah in de woestijn van Ne- gev woedt de strijd te land, terwijl Egyptische vliegtuigen in actie zijn. De Egyptenaren bevinden zich 32 km ten Zuiden van Tel Aviv. Vliegtuigen van de Iraakse lucht macht bombardeerden fabrieken voor oorlogsmateriaal te Petah Tiqva, 8 km ten Oosten van Tel Aviv. Geme chaniseerde Iraakse eenheden hebben een aanval ondernomen op Nathanya, 20 km ten Noorden van Tel Aviv. Centraal front: Over de strijd om Latroen is nog niets bekend. De Jo den ondernemen aanvallen tegen de oude stad Jeruzalem. Noordelijk front: De Joden rukken op en veroverden een dorp aan de weg van Nathanya naar Toekarem. Volgens de Joden wordt geheel West- Galilea door hen behee ;t. in Amsterdamse oliefabriek Arbeiders ontdekten omstreeks half zeven gisteravond rookontwikkeling op de z.g. meeltapafdeling van de N.V. Bertel's Oliefabrieken aan de Omval, nabij de Berlagebrug te Amsterdam. Direct maakten zij alarm. Binnen en kele minuten sloegen echter de vlam men reeds van alle zijden uit de bo- venétage. De mannen hadden nauwe lijks tijd een goed heenkomen te zoeken. Het vuur greep snel om zich heen op de zolderverdieping waar zakken vee voeder lagen opgeslagen. De brandweer, die direct met groot materiaal uitrukte, werd in haar blussingswerkzaamheden sterk belemmerd, doordat het gehele fabriekscomplex door sloten is omge ven, zodat de motor- en ladderwagens, niet dicht genoeg tot de vuurhaard konden naderen. De brandwachts kop pelden daarom de slangen op z.g. baby- pompen, welke het bluswater uit de meergenoemde sloten leverden. Om goed 8 uur was het gevaar voor uitbreiding definitief geweken, dank zij 15 stralen, het kanon van de P-wa- gen en de Jan van der Heyden, die, liggende achter een dekschuit in de Amstel, gedurende korte tijd een in drukwekkend woordje meesprak. Een wagen van de GGD, die op de Weesper- zijde had postgevat, hoefde geen dienst te doen, hoewel de rookontwikkeling de brandweerlieden soms danig dwars zat. Ook de vallende stukken bran dend hout konden soms pas op het nippertje worden ontweken. De omvang van de schade valt nog niet bij benadering vast te stellen. Ook omtrent de oorzaak van de brand tast men nog in het duister. DE KAMPIOENSCHAPPEN OP DE WEG De sportcommissie van de Ned. Wiel- ren Unie heeft besloten, dat de afstan den van de kampioenschappen van Ne derland op de weg, die Zondag 13 Juni a.s. op het parcours te Valkenburg zul len worden verreden, zullen bedragen: voor beroepsrijders en onafhankelijken 211.304 km (22 ronden van 9,832 km) en voor amateurs 154,312 km (16 ron den van 9,832 km). De amateurs zullen 3 minuten na de beroepsrijders en on afhankelijken starten. DE STRIJD IN PALESTINA. Hoe hevig de strijd in Jeruzalem was, blijkt uit de foto van de gedeeltelijk verwoeste stad. Weersverwachting, geldig tot he denavond: NOG ENKELE BUIEN. Wisselend bewolkt met voorname lijk in de voormiddag nog enkele buien, plaatselijk met wat hagel of onweer. Weinig verandering van temperatuur. Wind tussen West en Zuid, aanvankelijk krachtig, vooral langs de Wadden- kust, later wat afnemend. Boodschap aan Hatta Na afloop van de bespreking, die tussen de heren Neher, Van Vreden- burch en Hatta gisterochtend te Kali serang plaats vond ten aanzien van de Russisch-Republikeinse betrekkin gen, werd van Ned. zijde de volgende verklaring uitgegeven: „De gedelegeerden van het opper bestuur brachten gisterochtend een mededeling van de Ned. regering aan ars. Moh Hatta over. Deze mededeling heeft betrekking op de wijze, waar op, naar het oordeel der Ned. rege- r.ng, de besprekingen met de Repu blikeinse delegatie het beste kunnen worden voortgezet". Een woordvoerder der Ned. delega tie deelde aan de pers nog het vol gende mede: Uit de verklaring blijkt, dat de me dedeling aan Moh Hatta niet slechts betrekking heeft op de zaak-Soeripno, doch op breder basis is gesteld. Deze woordvoerder zeide ook, dat er geen tijdlimiet is gesteld voor het ant woord van de Republiek. Naar de Ned. regering meent, kunnen de onderhan delingen, die door verschillende om standigheden werden belemmerd, in een betere sfeer worden gebracht en met haar mededeling gaf zij te ken nen, hoe de Ned. regering meent, dat de sfeer der onderhandelingen kan worden verbeterd. Op de vraag, of de onderhandelingen zullen worden afge broken, indien de Republiek de Ned. suggesties botweg afwijst, zeide de woordvoeder, dat zulk een afwijzing het verdere verloop der onderhande lingen zeker zal beïnfluenceren. AMERIKAANSE AUTO'S DUURDER? Men verwacht in Amerikaanse in dustriekringen, dat tengevolge van de onverwachts grote loonsverhoging bij de General Motors en de Chrysler de prijzen van Amerikaanse auto's bin nenkort zullen stijgen. De toewijzingscommissie van het Amerikaanse Huis van Afgevaardig den heeft voorgesteld het bedrag voor het plan Marshall en andere „programma's voor hulp aan buiten land" te verminderen met vijf en twintig procent, in afwijking van de regeringsvoorstellen. Na het voorstel van de toewijzings commissie heeft Hoffman, de admini strateur van het ERP, op een perscon ferentie verklaard: „Wij hebben het volle bedrag van 5,3 milliard nodig. Als wij het program behoorlijk willen uitvoeren hebben wij dat geld nodig". Hoffman wilde niet zeggen of hij vertrouwde, dat de toewijzingscommis sie van de Senaat het besluit van de Huiscommissie zou teniet doen. „Ik kan aUeen maar hopen", zei hij. Te Parijs zijn tussen Frankrijk en Ne derland Woensdag, zoals gemeld, drie verdragen op het gebied van landver huizing gesloten. Het eerste verdrag betreft arbeid in loondienst. Hierin worden aan legaal in Frankrijk wer kende Nederlanders dezelfde rechten toegekend als aan Franse arbeiders, in het bijzonder op sociaal gebied. Het aantal in Frankrijk werkende Neder landers wordt op ongeveer 2000 gesteld. Het tweede verdrag handelt over ves tiging van Nederlandse boeren op Franse (pacht-) bedrijven. Overeenge komen werd, dat tien procent van de Nederlandse emigratie naar Frankrijk uit zelfstandige boeren mag bestaan. Voor 1948 is dit aantal op ongeveer tweehonderd gesteld. In een nadere regeling is bepaald, dat deze boeren hun inventaris aan dode en levende have zullen mogen meene men. Bovendien zullen zij, bekeken van geval tót geval, ten hoogste f 2500 in Nederland kunnen storten, waarvoor zij in Frankrijk een gelijkwaardig bedrag aan francs zullen terugontvangen. Een derde verdrag regelt het verblijf in Frankrijk van zogenaamde „sta giaires". Dit zijn jonge vrouwen en mannen, die na hun opleiding in Ne derland, zich in Frankrijk verder prac- tisch willen bekwamen in hun beroep, in de handel, in de taal enz. Deze jon gelui kunnen ten hoogste een jaar in Frankrijk verblijven. Zij mogen niet ouder dan dertig jaar zijn. De Vrede van Munster werd na de ondertekening In Januari, op 5 Juni 1648 afgekondigd in de Republiek der Verenigde Nederlanden. Hiermede was dus offic'zel een eind gekomen aan de 80-jarige oorlog, waarin onze on afhankelijkheid werd bevochten. De scheiding tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden die in feite bestond sinds 1579 werd hiermede definitief. De voornaamste bepalingen uit het vredesverdrag waren: De Spaanse ko ning doet definitief afstand van alle aanspraken op de republiek en erkent haar volledige onafhankelijkheid. Elk der rijken behoudt wat het bezit op het ogenblik der onderhandelingen, d.w.z. Nederland behoudt de Generali teitslanden en Lingen. Deze bepaling was ook buiten Europa van kracht, ter wijl men overeenkwam niet op elkan ders havens in de vreemde werelddelen te handelen. (Spanje deed dus afstand van de vaart op Indië). De Schelde bleef gesloten, d.w.z. alle daarlangs vervoerde goederen werden met licentiegelden belast. Vlaamse ha vens mochten niets in- en uitvoeren, tenzij tegen betaling van even hoge rechten als op de Schelde werden ge heven. Deze bepaling was het begin van het verval van de Zuidelijke Neder landen. De Generaliteitslanden omvatten in hoofdzaak de gebieden welke door Maurits en Frederik Hendrik na de Unie van Utrecht op de Spanjaarden veroverd waren, n.1. de Meyerij, de ba ronie van Breda, het markiezaat Ber gen op Zoom, Het vrije van Sluis en Valkenburg. In 1713 werd het aan het Bisdom Kleef grenzende gebied Opper- Gelder hieraan toegevoegd. Maastricht kwam onder gemeenschappelijk bestuur van de Staten Generaal en de Bisschop van Luik. Het Graafschap Lingen, ten Oosten van Bentheim, werd door Anna van Bu ren in het bezit der Oranjes gebracht. Het gebied maakte in later jaren deel uit van Pruisen. Uitgebreide veesmokkel ontdekt Door een toeval is de Utrechtse politie op het spoor gekomen van een uitgebreide veesmokkel, die vanuit het plaatsje Weert in Lim burg bjj de Belgische grens bedre ven werd. Zes leden van het com plot zyn reeds gearresteerd. Hoe wel de politie-autoriteiten aanne men, dat minstens 100 stuks vee door deze arrestanten naar België zjjn gesmokkeld, hebben zjj tot dus verre slechts toegegeven 67 koelen over de grens te hebben gebracht. In Maart arresteerde de Utrechtse politie wegens een kleine distributie overtreding een zekere A. H. H. uit Weert. Een zakboekje, dat hij bij zich droeg, werd hem noodlottig: daarin trof men namelijk een groot aantal Belgische adressen aan. Het onder zoek werd voortgezet en al spoedig bleek, dat H. in verbinding stond met een groot aantal veesmokke laars. Bekend is thans, dat H. vele malen bedragen van 5 a 6.000 gulden in ontvangst nam van de volgende Belgen: J. v. d. B. uit Hamont, H. G., bijgenaamd „Harry Petrol" en een zekere G„ beiden uit Groot Breugel. H. bracht dit geld illegaal over de Nederlandse grens en veehandelaars verschaften er zich koeien voor op de veemarkten te Rotterdam en 's-Her- togenbosch. Per auto werd het vee naar Weert en Nederweert gebracht, vanwaar het onmiddellijk over de grens werd gesmokkeld, ofwel eerst nog enige tijd op stal werd gezet. Intussen heeft de gemeentepolitie te Weert in verband met deze smok- kelaffaire gearresteerd: de gebroeders en H. v. d. Berg uit Someren; een zekere P. D. uit Deurne, alsmede twee veedrijvers uit Nederweert: W. K. en Th. D. EEN ONGEWOON TRANSPORT. Donderdag werd aan boord van het s.s. „Boskoop" de 22 meter lange, 150 ton wegende cylinder gehesen, bestemd voor de B.P.M. te Vene zuela. Het aan boord hijsen van de kolos, die een diameter heeft van 5 meter. De slager J. A. G. was nog niet zo lang in Winterswijk woonachtig, toen het plan in hem rijpte er een slagerij te gaan vestigen. De slagerij zou een dezer dagen geopend worden. Dinsdag j.1. ging de CCD in samenwerking met de politie vast eens neuzen in de nieu we zaak. Ingegraven onder een berg hok ontdekte men allereerst een kuip met 200 kg gepekelde slachtafvallen, die bestemd waren voor de worst- fabricage. In een kast trof men een zak aan waarin c.a. 25 kg vlees geborgen was. een bak met ca. 5 kg gedraaide lever, bestemd voor de leverworst, vertoonde een schimmellaag van 3 k 4 cm. Op hun verdere speurtocht ontdekten de ambtenaren koppen en huiden van schapen, veulens, kalveren, koeien en resten van varkens, zodat het niet moeilijk te raden viel wat hier aan de hand was. Verdacht van deze affaire werden K. B. en de slager J. A. G., die beide in arrest gesteld werden. K. B. werd echter spoedig weer op vrije voeten gesteld. Ook G. ontkent iets met deze zaak te maken te hebben, maar het onderzoek is nog in volle gang. K.L.M-lijn Amsterdam-Lourdes Gistermiddag vertrok van Schiphol een KLM-machine voor de openings- vlucht van de luchtlijn Amsterdam EindhovenLourdes. Op uitnodiging van de KLM maakten o.a. mgr. W. Bouter, bisschop van Nellore in India en de heer J. A. van Houten, directeur van het bureau voorlichting van het ministerie van Buitenlandse Zaken deze eerste vlucht mee. De provinciale katholieke pers werd vertegenwoor digd door vijf journalisten. TARIEVEN: Advertenties: 16 ct per mm Familieberichten 20 cent per mm. - Kleine advertenties l„Juttertjes") tot 15 woorden 1.elk woord meer 5 ct. Abonnementen: per kwartaal 8.78. yERWIJL in de rest van Indonesië de opbouw van de nieuwe staatkundige structuur vrij regelmatig voortgang vindt, voorwaarde voor de even nood zakelijke materiële verheffing van dit onmetelijke gebied, treden er aan de andere kant nog altijd grote belemme ringen op. De weg naar overeenstem ming tussen de Republiek Indonesia, waaronder dan een bepaald deel van het eiland Java vallen zou, is een moei lijke. Het ene moment is men optimist en denkt men de versperringen, die de tocht naar het doel in de weg stonden, te hebben opgeruimd, maar even daar na rijzen nieuwe problemen onrustba rend hoog op en heeft het er alle schijn van dat het gestelde doel nooit zal worden bereikt En dan denken we aan diverse data. Vóór 1 Juni van dit jaar moest het po litieke gebouw van de Ver. Staten van Indonesië zijn opgericht. Deze datum heeft men intussen reeds opgegeven. De datum van 1 Januari 1949, die de vol gende mijlpaal in deze ontwikkeling zou moeten worden, wordt door de gang van zaken eveneens zeer twijfelachtig. Nu is daar nog de kwestie „buiten landse betrekkingen" van Djokja aan toegevoegd. Het is n.1. zó, dat Neder land ingevolge de door beide partijen onderschreven z.g. Renville-overeen- komst gedurende de overgangstijd nog souvereine rechten in de Archipel kan doen gelden. Dat betekende, dat Djokja in elk geval niet zonder toestemming van Den Haag diplomatieke overeen komsten mocht aangaan met vreemde staten. En dit nu is wel geschied door het sluiten van een overeenkomst om trent diplomatieke uitwisseling tussen Moskou en de Republiek, die door Dr. Soeripto, vertegenwoordiger van de Republiek in Praag, mede werd tot stand gebracht. Soeripto heeft aan Reuter verklaard, dat hij tot deze han deling van Soekarno opdracht had ont vangen. Djokja heeft in deze kwestie nog geen duidelijke uitspraak gedaan. JJEZE wordt nu door Den Haag geëist. Men wil weten, wat de Republiek eigenlijk wel van plan is te doen: de Renville-overeenkomst naleven, d.w.z. de Nederlandse souvereiniteit tot het einde van de overgangstijd erkennen en het toestaan van een volksstemming binnen afzienbare tijd of.... Bij nega tief antwoord volgt niet-erkenning van de overeenkomst MoskouDjokja (dia zeker bepaalde adspiraties van Djokja naar voren brengt) en is het zeer wel mogelijk, dat met afbreking der onder handelingen van de Nederlandse en Re publikeinse delegaties rekening zou moeten worden gehouden. Zal dan de kringloop opnieuw be ginnen: Veiligheidsraad, Commissie van Goede Diensten en wellicht nog meer buitenlandse inmenging? Hoe het ook zij een oplossing schijnt in alle opzichten nog verre van bereik baar. helaas.... Het doet de algehele situatie in de Archipel geen goed. Het belet een normaal economisch leven in dit gebied, het belet een duidelijke fi nanciële politiek, het belet verdere herleving van de levering van die pro ducten, waar de wereldmarkt zo'n schreeuwend tekort aan heeft en het belet niet in het minst verdere geeste lijke vorming van de bewoners. Kortomt zowel het Nederlandse Volk als de be woners der Indische eilanden onder vinden van dit stagneren, van dit niet kunnen naderen tot een doel, de fnui kendste gevolgen, gevolgen die na de smartelijke jaren van strijd juist meer dan ooit gemist hadden kunnen worden. Mogen doortastend staatsmanschap en sterker verantwoordelijkheidsgevoel aan beide zijden meer de leidende fac toren gaan worden bij de besprekingen. Bijna drie jaar zijn voorbijgegaan sinds de Japanner het zwaard uit han den werd geslagen. Drie jaar.... waar in veel werd tot stand gebracht, wij willen dat niet vergeten. Maar ook niet, dat op Java spoedig een oplossing moet vallen ten goede, wil het kwade in vele vormen niet komen voor de tientallen inillioenen mensen, die er hun woon plaats hebben. En in dit laatste geval zal alles veel, veel, ja zéér veel moei lijker worden! AD INTERIM. Waarschijnlijk rugnummers Voor de wedstrijd tegen Zweden, die Woensdag 9 Juni a.s. in het Olympisch Stadion te Amsterdam zal worden ge speeld, is het Nederlands elftal als volgt samengesteld: Doel: Kraak (Stormvogels); achter Van Bun (MW) en Schtyvenaar (EDO); midden: Stoffelen (Ajax), Terlouw (DCV) en De Vroet (Feyenoord) aanv.; voor: Van der Tuyn (HDVS), Rijvers (NAC), Roozenburg (Neptunia), Wilkes (Xerxes) en Lenstra (Heerenveen). Reserves: Landman (Neptunus), Everse (Neptunus), Beenhakkers (NAC) en Schaap ('t Gooi). De wedstrijd zal om 19 uur begin nen. Het Nederlands elftal zal spelen in het normale oranje shirt met witte broek, terwijl naar alle waarschijnlijk heid voor de eerste maal rugnummers zullen worden gedragen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1948 | | pagina 1