TERNATE.... en wat ik daar vond
VcnJtcuJe
r
IllXI Saiderse
STEMT OUD
Lijst 6
Zomerse Nagerechten
Stemming
Hier begon de Ned.-Indische historie
van Boenzel en Jonker Flonker
De Benelux-expositie
io*
De VOLKSPARTIJ voor
VRIJHEID en DEMOCRATIE
Sultan Djabir Sjah:
„Ik voel me of ik
beneden de Moer
dijk woon"
WAAR ZIJN
ONZE SCHEPEN?
Tel. 2867
Van Galenstraat 117
- De meest
actuele krant
Heldersche
Courant
dBW*.
Is wel sociaal
maar niet socialistisch!
Vier verrukkelijke keps-soorten^
JJREN van te voren komt Ternate
al in zicht. Eerst een wolkerig en
pluizig ding op de kim, dan een licht
blauwe bloemkool en tenslotte: de
Piek van Ternate.
Dit eiland is feitelijk één ontzaglijke
vulkaan, en van zee uit kun je de la
va, rossig en rood, nog over de spits
in gesmolten toestand zien. Verder;
groen, groen, groen. Een onbeschrijf
lijke vruchtbaarheid. Klapperpalmen
nootmuskaatbomen, sagopalmen. Een
paradijselijk oord, Ternate.
Hr. Ms. torpedobootjager Van Galen
gooit, op 800 meter uit de wal, het an>
ker erin, de officier van piket verlaat
per motorsloep het schip om contact
met de Sultan op te nemen en wij
aan boord volgen de gevechten tussen
dolfijnen en scholen vissen, tussen een
jonge haai en een schildpad. Over de
Van Galen vliegt bij tijd en wijlè een
vuurrode, knal-groene of witte kake
toe, schel schreeuwend. De zinkende
zon maakt van de eilanden rondom
Ternate en van Ternate zelf een kleu
rige verfdoos.
De andere dag maakt de comman
dant van Hr. Ms. Van Galen, Kapitein
Luitenant ter zee G. A. Cox, zijn op
wachting bij de Sultan, I. M. Djambir
Sjah in gezelschap van enkele officie
ren, en in minder dan geen tijd is het
ijs der hoofs vormelijkheid gebroken
en ontspint zich een vlot gesprek. Be
halve de Sultan is daar ook de Sulta
ne van Ternate, Poetir Mariam, ter
wijl zich toevallig als gasten in de
Kraton bevinden de Sultans van de
naburige eilanden Batjan en Tidore,
de heren M. Oesman Sjah en Z. A. Al-
ting. Het wordt een allergenoeglijkst
bezoek, met beste koffie en croquante
koekjes en, als pièce de résistance, de
bezichtiging van de gouden, zilveren en
uit andere edele metalen bestaande
kunstvoorwerpen van de Sultan.
Daar liggen ze, ergens achter de
voorgalerij: de herinneringen uit de
dagen der Oostindische Compagnie:
helmen, lansen, vuurroeren en com-
pagnieskisten. Voorts: kromzwaarden,
onschatbare krissen en kostelijk vaat
werk. Een fortuin, zorgvuldig wegge
stopt onder de eeuwig groene palmen
van Ternate toen de Jap hier binnen
drong.
Die dag zie ik Ternate: een krater-
meer, gevuld met glashelder water.
Kijkend over de kraterwand, duurt 't
negen tellen eer een steen het water
bereikt heeft. Een blauw-wit schui
mende waterval. En de rimboe. De
muren van groen, eeuwig groen. Klap
pers, sagobomen en de nootmuskaat.
Overal vliegen papegaaien en kake
toes, rood en groen. En vals schreeu
wend en fluitend. Horden rode en
witte mieren en aan de zeekant de ho
len van zich ingegraven hebbende
kreeften en krabben.
Ternate: waar de geschiedenis van
Nederland in Indië aanving. Ternate,
waar, vóór Coen nog, de eerste Gou
verneurs Generaal „stoel hielden":
Pieter Both en Laurens Reael. Ik zie
die dag het oude fort. met zijn schan
sen en bastions Met overal de ver
roeste en groen-uitgeslagen scheeps-
kanonnen over de tinnen stekend. Mu
ren, een meter dik, met erop de ver
bleekte emblemen van de VOC, de
Verenigde Oostindische Compagnie,
Dit eiland spreekt zijn eigen taal:
van bloed en tranen en zeeën zweet.
Dit eiland, nu eens in het bezit
der Spanjaarden, dan weer in dat der
Portugezen of Engelsen, werd en bleef
een Hollands eiland. Eerst het grote
eiland der specerijen, nu in 1948, het
eiland van de copra. grondstof voorde
margarine en eerste export-artikel van
Ternate. Ternate bidt dat er nooit
„synthetische copra" zal worden uit
gevonden
Ik sta die dag voor graven. Hollandse
namen op blauwe plavuizen. Bijvoor
beeld:
Hier leyt begraven, de eerbare juffr
Susanna De Cater,
van 1687
in het Kinderbedde in de Heere ont-
(slapen.
Ik sta stil voor een klein stenen ge
bouwtje, dat men alleen vindt als een
Ternataan het U wil wijzen. Want de
jungle heeft al eeuwen lang dit ge
bouwtje veroverd en het steen en de
cement zijn, met het groen, één on-
uitwarbare klomp geworden. Maar er
staan ergens ingehouwen letters, de
namen van twee Hollandse soldaten,
die hier vielen, drie eeuwen geleden,
als slachtoffers van sluipschutters. On
danks het feit dat de een de ander
dekte..t.
Drie eeuwen terug.... en vandaag?
Die avond ontvangt Hr. Ms. Van Ga
len het hof van de Sultan, tegelijk
met de burgerlijke en militaire autori
teiten vjin Ternate. Daarna vindt een
feestavond in de kraton plaats en het
wordt een allergenoeglijkst samenzijn,
met prachtige sarongs en kabaais, met
de 17-jarige .dochter van de Sultan
syncoperend aan de vleugel, met de
inheemse kapel danshits spelend, met
de commandant van de jager dansend
met de Sultane en de officieren met
de andere aanwezige dames der in
heemse notabelen en die der Holland
se gezagsdragers.
7N die avond spreek ik met Djabir
Sjah, Sultan van het paradijs
eiland Ternate. Nee, het is géén para
dijs-eiland. Dan moest er niet zo veel
malaria zijn, niet zoveel mijnworm.
Dan moest Holland iets meer aandacht
aan dit eiland besteden, dit eiland
waar een grootse historie begon, eens,
drie eeuwen geleden.
Djabir Sjah zegt het me driemaal,
opdat ik het toch vooral niet zal ver
geten: „Zegt U maar dat ik me voel
alsof ik beneden de Moerdijk zit".
En dan praten we over de oorlog,
toen hij, de Sultan met zijn gezin, door
een Marinevliegtuig Werd gekidnapt
onder de vingers van de Jappen van
daan en naar Melbourne gevoerd. En
van na de oorlog. En we praten over
democratie en progressiviteit, wat het
is en wat er voor doorgaat.
En intussen speelt 't orkest z'n mo
derne wijsjes en glijden de jonge
vrouwen van Ternate, in Nationale
klederdracht, als broze poppen voor
bij; kleurige, elegante figuren die in
het halfduister van de galerij voort-
schuiven.
En daar is de Sultane, perfect Ne
derlands sprekend, en die vertelt dat
haar dochter noodzakelijk naar Ne
derland moet. Daar moet ze studeren,
want nietwaar, is kennis geen macht?
En ik geef het de Sultane toe: inder
daad is kennis macht.
Ternate, de Sultan en alle Ternata
nen zijn zeer Hollands ingesteld, ook
al menen ze dat ze dan wel een beet
je „beneden de Moerdijk" wonen. Ook
al heeft patria zich niet altijd even
veel aan dit ongelooflijk mooie eiland
ten koste gelegd. Omdat de kruidna
gel geen profijt meer opbracht.
Ze zullen daar, in de Noord-Moluk
ken, wel Hollands gezind blijven. Maar
we zullen hen niet mogen vergeten.
De andere morgen verlaat Hr. Ms
Van Galen de ree van Ternate. Pape
gaaien schreeuwen t afscheid en er
wordt gewuifd vanaf de wal. Er gaan
twee gasten met de Jager mee: dat
zijn Oesman Sjah, Sultan van Batjan
en Z. A. Alting, Sultan van Tidore.
Twee zelfbestuurders uit de Moluk
ken, die zo graag aanwezig zouden
zijn geweest bij de toekomstige kro
ningsfeesten in Holland. Ik vraag:
„waarom gaat gü niet, Hoogheden?"
En het antwoord?: „We krijgen er
geen deviezen voor".
ANTHONY VAN KAMPEN.
Aagtekerk, AustraliëR'dam, 2-7 van
Aden naar Lissabon. Aalsdijk, 2-7
van Londen naar R'dam. Alcyone
Buenos AiresAarhus, 2-7 van St. Vin
cent KV. Aldabi, Buenos AiresRot-
trdam, pass. 2-7 Canarische eilanden.
Alpherat, R'damBuenos Aires, pass,
2-7 Fenisterre. Amsteldiep, 2-7 van
Baltimore te R'dam. Amstelkerk, W-
AfrikaA'dam, pass. 2-7 Las Palmas.
Bantam, Batavia—New York, 2-7 8 uur
van Belawan naar Colombo. Bosch
fontein, KaapstadAmsterdam, 2-7 van
Teneriffe. Boskoop 2-7 van Punta
Cardon naar Curagao. Cistula (t.)
SingaporeShanghai, 2-7 200 mijl Oost
Hongkong. Eemdijk, R'damVera
Cruz, 2-7 van Antwerpen. Groote
Beer, A'dam—Batavia, 2-7 van Aden.
Indrapoera, JavaR'dam, pass. 1-7
Minicoy. Kota Baroe, 2-7 20.15 uur
van Batavia te R'dam. Kota Agoeng,
2-7 van Penang te Port Swettenham.
Kota Gede, BataviaR'dam, 2-7 van
Singapore naar Tandjong-Pandan.
Lekhaven, R'damBuenos Aires, pass.
7 Madeira. Merwede, R'damCal-
cutta, pass. 2-7 Ouessant. Nieuw Am
sterdam, 2-7 n.m. van New York naar
R'dam. Overijsel, 2-7 van Montevi
deo te Santos. Poelau Laut, New
York—Java, pass. 2-7 Perim. Poly-
dorus, A'damJava, 2-7 te Liverpool.
Riouw, A'dam—Java, 2-7 van Aden.
Ruys, 3-7 van Tamatave te Mozam
bique. Salland, Buenos AiresA'dam
3-7 te Las Palmas. Tiba, Buenos
AiresKopenhagen, pass. 2-7 Skagen.
Tjikampek, 2-7 van Batavia naar
Bintang. en Singapore. Van 't Hoff,
2-7 van Marseille te Barcelona, ver
moedelijk 3-7 naar R'dam. Van Os-
tade, 2-7 van Gorgetown naar Parama
ribo. Waterman, 2-7 van R'dam naar
Batavia (14.25 uur). Weltevreden,
2-7 van Batavia naar R'dam.
Antonia (t) 3-7 van Port Swetten
ham te Pladjoe. Clavella (t) 6-7 van
R'dam te Curagfeo verw. Ena (t)
30-6 van Abadan te Colombo verw.
Erinna, 28-6 van Poeloebukon te Sin-
kapore. Macuba (t) werd 30-6 van
Bombay te Abadan verw. Mirza (t)
30-6 van Singapore te Miri verw.
Öndina (t), 2-7 van Suez te Abadan
verw. Perna (t), 8-7 van Curagao te
Buenos Aires verw. Saidja (t) 27-6
van Pladjoe naar Mir.i Saroena (t)
27-6 van Miri naar Pladjoe. Taria (t)
5-7 van Tripoli te Abadan ve»w.
9. „Beest!" riep juffrouw Betje ver
baasd, „hoe kom jij hier? Ik had je
Opgesloten in hgt gootsteenkastje.
.Precies!" hijgde Boenzel snel en hij
hijgde van opwinding. „Maar midden in
de nacht word ik wakker. De deur
van de kast is opengebroken en ik
staar in het licht van een dievenlan
taarn die wordt vastgehouden door een
man met een masker voor. Ik geef een
blaf. Ik wil de man naar de keel vlie
gen, maar hij er van door. Hij vliegt de
keukendeur uit en het gangetje in dat
achter de tuintjes loopt. Ik er achter
aan. Op de hoek kom ik m'n baas te
gen. Ik zeg: gauw, gauw! Ga naar het
huis van de juffrouwen Wacker. Daar
is zo net ingebroken. Misschien heb
ben ze hulp nodigNou, m'n baas
holt naar uw huis toe
Boenzel moest even adem scheppen.
Jonker Flonker maakte een stap naar
voren. „Natuurlijk!" zei hij met een
wijds gebaar, „waar nood is moet ik
helpen. Dat ben ik aan mijn stand ver
plicht. Ik kom hier. Ik vind het raam
open. Ik stap naar binnen en
„Zo zie je weer hoe voorzichtig je
moet zijn met oordelen" zei juffrouw
Letje plechtig. „Maar waarom heeft
Christien niet gewaarschuwd toen die
inbreker er was?" vroeg juffrouw
Betje streng. Christien begon te jan
ken van opwinding. „Het is nietwaar!"
gilde ze met een overslaande stem,
„er was geen inbreker hier. Ik heb de
hele nacht...."
„Zo" viel juffrouw Zetje haar rus
tig in de rede, vertel me eens: hoe
kwam Boenzel dan uit dat gootsteen-
kestje?"
WOONARK
als een huis is een „Super
Holland ark", bev. gr
woonkamer 4.80 x 3.50, twee
slaapkamers, W.C., gang,
pracht keuken, zes kasten.
Bergruimte in voor,- mid
den- en achterschip. Wa
ter- licht- eh douchecel
aansluiting. Voor ligplaat
sen naar keuze zorgen wij.
Arken voor kl. gezinnen
vanaf 5500.Bestek en
tekening k 1.op aan
vraag. Ing. Bur. JUNIOR
VLAMING, Pr. Hendrik
kade 48, Amsterdam.
Tel. 49776 (twee lijnen).
ZEER HOGE
BIJVERDIENSTE.
Personen, die hun vrije tijd
lonend willen maken, kun
nen zich door het aanwer
ven van abonné's op een
landelijk dagblad voor han
del, industrie en verkeer
een zeer hoge bijverdienste
verschaffen. Brieven met
uitvoerige inlichtingen on
der no. HA 587 bur. Ver.
Noordholl. Dagbl., Voor-
dam 9, Alkmaar.
voor Den Helder
en omgeving is dé
X \s
om te verven met
LINTJE-S
„De Benelux betekent de eerste
stap om langs democratische weg tot
internationale, economische, sociale
en culturele samenwerking te gera
ken. Moge deze poging succes hebben
en een lichtend voorbeeld zijn voor
alle andere naties, opdat de mens
leve in vrede en welvaart".
Aldus, de slottekst in het symbool
welke aan het eind van de Benelux-
tentoonstelling die momenteel ge
houden wordt in de warenhuizen
A 1'Innovation" in Brussel en Ant
werpen en in de Bijenkorfmagazijnen
te Amsterdam, Den Haag en Rotter
dam is opgericht.
Het is een prachtig idee, uitge
voerd in grootse opzet de Bene-
lux-gedachte op een zo populaire ma
nier te midden der massa te propa
geren.
Want nog altijd zijn er vele Ne
derlanders en wellicht ook Belgen en
Luxemburgers, die op de vraag:
Wat is de Benelux?" geen antwoord
kunnen geven. Op deze vraag nu
geeft echter de Benelux-expositie
antwoord. Daadwerkelijk antwoord
W»nt de geëxposeerde artikelen zijn
nietalleen op de keper te beschou
wen, doch ze zijn ook tegen redelijke
prijzen voor ieder verkrijgbaar.
De eigenlijke tentoonstelling be
staat uit drie delen, waarvan het
eerste gedeelte het doel van de Bene
lux aangeeft: een economische unie
tussen België, Nederland en Luxem
burg. Daarnaast tekent men met
felle beelden de handelsbelemmerin
gen, door nationalistisch streven, de
economische nonsens die wij tenge
volge van de samentrekking der
wereldhandel (1929—1936) beleefden,
zoals vernietiging van groenten,
grond- en hulpstoffen. Het tweede ge
deelte geeft de mogelijkheden van de
drie landen ten volle weer zoals
de rijkdommen onder en boven het
aardoppervlak, de bevolking der Be
nelux-landen, de Benelux op zee
een vreedzame landwinning (inpol
dering van het IJselmeer), handel en
verkeer, economie, politiek, toerisme,
cultuur en wetenschap. Het derde
gedeelte van deze expositie geeft de
verbruiksgewoonten in de Benelux-
landen weer, n.1. eten en drinken,
kleding, werktuigen en toegepaste
wetenschap, benevens het woning
probleem. De belangrijkste materia
len voor de woningbouw worden door
de Benelux-landen in voldoende mate
voortgebracht, uitgezonderd hout.
Wij kunnen ten aanzien van het
streven van de Benelux-tentoonstel-
ling slechts dit toevoegen: Hij, die
zich interesseert voor de plaats van
Nederland in de toekomst, gaat deze
expositie zien. In samenwerking met
het Marshall-plan zal de Benelux
reden tot optimisme geven.
DINSDAG INDONESIë IN
VEILIGHEIDSRAAD.
Op Dinsdag 6 Juli zal de Indo
nesische kwestie wederom in de
Veiligheidsraad behandeld worden.
De agenda van de zitting van 6 Juli
is nog niet bekend.
KöDGRöDVLA.
8 dl. vruchtensap (van bessen, fram
bozen, aardbeien e.a.), 2 dl water, 120 f
(l'/i kopje) griesmeel, 60 g (4 eetlepels)
suiker, zout.
Het water aan de kook brengen en
het griesmeel, vermengd met de suiker
en een snufje zout, er al roerende in
strooien. De massa 5 minuten door
koken. Van het vuur af al kloppende
het vruchtensap toevoegen. Zolang
kloppen tot de massa luchtig, enigs»
zins schuimend en koud is geworden.
De vla in een schaal overdoen en dan
direct opdienen.
KARNEMELKVLA.
1 liter karnemelk, 50 g. (5 eetlepels)
maizena of custardpoeder, suiker naar
smaak. Het custardpoeder of de mai
zena aanmengen met wat karnemelk.
De rest van' de karnemelk toevoegen en
het geheel onder steeds roeren aan de
kook brengen en even laten doorkoken.
Dan de suiker toevoegen en de vla
koud laten worden.
YOGHURT MET AARDBEIENMOES.
3/4 liter yoghurt, 500 gr. aardbeien,
3 beschuiten, suiker. De aardbeien was
sen, van dé steeltjes ontdoen en door
een paardenharen zeef tot moes wrijven.
Het moes onder in een schaal doen en
hierop de fijngekruimelde beschuiten
strooien met wat suiker.
Hier overheen de met suiker gladge-
klopte yoghurt gieten en het geheel
garneren met wat achtergehouden
aardbeien.
De BURGEMEESTER van DEN HELDER
brengt ter voldoening aan het bepaalde in artikel
57f der Kieswet ter openbare kennis, dat ter secre
tarie dezer gemeente voor een ieder ter inzag is
nedergelegd en tegen betaling der kosten in afdruk
of afschrift verkrijgbaar is gesteld de alphabetische
lijst van de namen der kiezers aan' wie voor de aan
staande stemming ter verkiezing van de leden van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal door hem een
oproepingskaart is gezonden en wier namen niet
Voorkomen op de kiezerslijst dezer gemeente.
DEN HELDER, 1 Juli 1948.
wenst vrijheid, verantwoordelijkheid en
sociale gerechtigheid in een op
Christelijke grondslag berustende
samenleving;
wenst bevrijding van 'n alles omklemmen
de socialistische Staatsbemoeiing;
wenst bestrijdingvan machtsmisbruik door
de economisch almachtige Staat of
door de grote particr'' onder
nemer
wenst culturele gelijkstelling van stad en
platteland
wenst gelijkberechtiging op sociaal terrein
voor middenstand en kleine zelf
standigen met loontrekkenden
wenst goede sociale voorzieningen voor de
oude dag.
WAT VERKADE BRENGT:
Zomer Mélange. - Een
schaaltje met Verkade's
Zomer Mélange brengt
door de zachte pastel
kleuren de „zomer in
Uw huis". 29ctp. 100gr.
Crème de Menthe. - Zacht
smeltend in de mond,
met juist die fijne en
frisse pepermuntsmaak
waar U naar zocht. 29 ct
per 100 gram.
Orangeola. Natuurlijk
sinaasappelsap en geu
rige chocolade vormen
een ideale combinatie
in de juiste smaakver-
houding. 30 ct p. 100gr.
Dessert Mélange. - 'n Har
monieuze sortering be
staande uit chocolade
en moccakeps, bereid
met edele cacao en geu
rige koffie. 29 ctp. 100 gr.
VROUWELIJKE JEUGD van Nederland,
dank zjj de toewijding van de verpleegster hebben
vele geestelijk gestoorden hun gezondheid en hun
levensvreugde hervonden.
Wij kunnen nog meer patiënten helpen
als U zich aanmeldt als LEERLING-VERPLEEG
STER bjj de Geneesheer-Directeur van de Willem
Arntsz Hoeve te Den Dolder. Salaris 1200.tot
1400.per jaar.
Inhouding voor kost, inwoning, geneeskundige behan-
'in* en,.bewasslnS T00— p. j. ie aanschaffing
dienstkleding vrij. 48-urige arbeidsweek. 8 weken
vacantie p. j.
GRATIS OPLEIDING VOOR STAATSD1PLOMA B.
