Aanneming van Grondwetsherziening lijkt verzekerd Republikeinse deleqatie verbreekt militaire besprekingen Nieuwe Bonnen De affaire K0SENKINA Donau-conferentie geëindigd Uiiermate teleurstellend' „Moeder des Lands" Demonstratie van Vrouwenleven Vrouwenarbeid en Donderdag 19 AuS. 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 70ste Jaargang No. 1892 Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna „Rijkseenheid" als parlementaire oppositie O" zei ,k WEERBERICHT MARSHALL LEGT VERKLARING AF Nog steeds geruchten over Clay De nationale film De Nederlandse Vrouw 1898-1948 Joden verlaten Rode Kruis-centrum Meer Britse troepen naar Malakka Brand in het Binnengasthuis BUREAU: Koningstraat 7880 pen Helder Telefoon 2345 postgironummer 449041 Waarn. Hoofdredacteur: middelbeek Hayonred. C. A. Dekkers Directie: j BIJLSMA en C. KRAK HELDERSE COURANT TARIEVEN: Advertenties: 16 ct per mm Familieberichten 20 ct per mm. - Kleine advertenties („Juttertjes") tot 15 woor den 1—, elk woord meer 5 cent Abonnementen: per kwartaal J 3.75. (Van onze parlementaire redacteur). ^Vat In dit voorstel staat, is geen taal van een Grondwet, maar van een toast!" riep mr' P' Gerbrandy (A.R.) Woensdagmorgen in de Tweede Kamer Bit, waar hij als eerste spreker het woord kreeg over het voorstel tot Grond wetsherziening, dat een nieuwe rechtsorde voor het Koninkrijk moet mogelijk maken. En de heer Ch. J. L M. Weiter (Kath. Comité van Actie) verweet de regering, dat zij in haar Indonesië-beleid te kort schiet in voorlichting, dat z|j misbruik maakt van macht en dat zij sich hult in vaagheid en dubbelzinnig heid pe twee Bijkseenheidmannen, die gedurende de verkiezingsactie ge vochten hebben om in de Kamer te komen prof. Gerbrandy, die op de Ityst der Anti-Revolutionnairen werd gekozen, en de heer Weiter, die met een eigen lijst uitkwam zijn voor het eerst in volle omvang met hun politieke tegenstanders geconfron teerd. Zij hebben zich niet onbetuigd gelaten; gewaarschuwd door de aan kondiging, dat men het hun in de Kamer, waar Zij geen verkiezingsver gadering tegenover zich vinden, niet gemakkelijk zou maken, kozen zij 't beproefde systeem van „de aanval is de beste verdediging". Zeven kwartier had prof. Gerbrandy nodig om de argumenten van Rijks eenheid in een bonte rij naast elkaar te plaatsen. Er wordt nog overleg in Indonesië gepleegd, zei hij. De konink lijke weg heeft men verlaten, betoogde hij, doch daarmede haalde hij zich van enkele andere sprekers de opmer king op de hals, dat hij zelf voor de Koninklijke rede van December 1942 verantwoordelijk is. Vooral op economische gronden be treurde prof. Gerbrandy de ontwikke ling diep. Nederland zonder Indië is geen Nederland meer. klaagde hij. Niet minder fel en niet minder agressief dan de heer Gerbrandy was de heer Weiter. Hij klaagde erover, dat de vrije meningsuiting van een aantal adviseurs in Indië onmogelijk gemaakt wordt en dat er meer uit de Koninklij ke rede wordt gehaald dan er in zit. Hiermede scheen het debat afgelo pen te zijn, want niemand vroeg ver der het woord, totdat eindelijk prof. mr. C. P. Romme (KVP) het spreek gestoelte beklom. Hij begon met een stekeligheidje aan het adres van de heren Gerbrandy en Weiter, van wie hij het, aangezien zij nog zo jonge leden van de Kamer zijn, begrijpelijk vond, dat zij, nu zij daar toe de gelegenheid kregen, zo uitvoe rig op het Indonesië-beleid zijn inge gaan. Als scherpzinning politicus consta teerde hij met verwondering, dat Rijks eenheid als beginsel in de Kamer was beleden en dat er een verschil in op vatting in de Anti-revolutionnaire ge lederen heerst. Voorts kwam prof. Romme scherp op tegen de uitlating van de heer Weiter, dat de Republiek overal in de wereld al erkenning gevonden heeft en hij be toogde, dat uitvoering van de 7 De- cember-rede onmogelijk is zonder Grondwetsherziening. Het oude moet worden losgelaten en het nieuwe zal fase voor fase verwezenlijkt dienen te worden, anders gebeuren de grootste ongelukken. De evolutie moet legaal mogelijk gemaakt worden en daartoe behoort deze Grondwetsherziening. CHU VóóR. Uit de rede van, de heer H. W. Ti- lanus is wel gebleken, dat de CHU waarvan hij de fractieleider is, vóór de Grondwetsherziening zal stemmen. Hij richtte zich althans tegen prof. Ger brandy, die in een tijd, waarin alleen een constructief beleid ons verder kan brengen, een negatieve politiek voert. Jhr. mr. M. van der Goes van Na- ters (P. vd A.) gaf staatsrechtelijke be schouwingen ten beste en zette de heer Gerbrandy, die volgens hem van evo- lutionnair star geworden is, de voet dwars. Hij vestigde er nog eens de aandacht op, dat niet alleen de Koninklijke re de van 7 December 1942 de richting aangeeft, maar ook die van Februari 1948, waarin H. M. de wens uitsprak van de vestiging van een vrij federatief Indonesië, dat spoedig zijn democra tische plaats zal innemen tussen de vrije volken van de wereld. Nadat mr. dr. B. J. Stokvis (CPN) nog had gewaagd van een opgedrongen grondwetsherziening, deelde de voor zitter mee, dat het in zijn bedoeling lag Donderdagavond met de Grond wetsherziening gereed te komen en de Kamer dan op reces te laten gaan tot eind September. 9 9 V-X 9 Te Londen heeft een man, die een vrouw van een rijdende trein zag springen, zodat zij voor een naderende locomotief terecht kwam, tijdens het officiële onder zoek toegegeven, dat hij zich ertoe bepaald heeft, het hoofd naar zijn vrouw te wenden en op te merken: „Zelfmoord". De man, die zelf in een rijdende trein zat, deelde mee, dat het niet in zijn hoofd was op gekomen aan de noodrem te trek ken. „Ik gaf mij er rekenschap van, dat menselijke hulp niet kon baten", zei hij. De Republikeinen hebben de onder handelingen over de toepassing van het bestand in Indonesië verbroken. In een aan de commissie van goede diensten overhandigde brief deelt de Republikeinse delegatie mede, dat zjj zich verplicht ziet de aan de gang zijnde militaire bespre kingen te onderbreken, daar de Ne derlandse politie alle Republikeinse militaire documenten inzake het be stand in beslag heeft genomen in het gebouw, waarin de dienst der In donesische regering te Batavia zit- zing heeft. In de brief wordt voorts gezegd, dat de onderhandelingen pas zullen kun nen .hervat worden, wanneer de Ne derlanders die documenten hebben te ruggegeven. Dientengevolge is de bij eenkomst welke gister moest plaats hebben tussen de militaire subcom missies, op verzoek van de Republikei nen afgelast. Daar de Republikeinen de politieke onderhandelingen reeds hebben verbroken, zijn de besprekin gen voor de oplossing van het Neder lands-Indonesisch geschil onder de auspiciën van de commissie voor goe de diensten thans volledig opgeschort tot nader bericht. Voor het tijdvak van 22 Aug. t/m September geeft elk der volgende bonnen recht op het kopen van de Bavermelde artikelen. BONNEN VOOR BROOD 127-2 Brood 800 gram brood (geldig t/m 28 Augustus). 128-2 Brood 200 gram brood (geldig t/m 28 Augustus). 129 Brood 400 gram brood (geldig t/m 28 Augustus). ALLE BONKAARTEN 808 134 Algemeen 400 gram brood of één rantsoen gebak. TABAKS- EN VERSNAPERINGEN KAARTEN ENZ. QA, QB, QC 808 »1> 95 Tabak 2 rantsoenen sigaretten of kerftabak. Bovengenoemde bonnen kunnen reeds °P Vrijdag 20 Augustus worden ge bruikt. niet aangewezen bonnen van •trook 3 kunnen worden vernietigd. Weersverwachting, geldig tot he denavond: VEEL BEWOLKING. Meest zwaar bewolkt met voor namelijk in het Zuiden van het land tijdelijk enige regen. Zwakke of matige wind, later draaiend naar richtingen tussen West en Noord west. Koel weer. Tweeërlei standpunt Reuter verneemt van Amerikaanse autoriteiten, dat de regering der V.S. misschien zal verzoeken om te rugroeping van de Sovjet-consul- generaal Jaeob Lomakin. Indien zou blijken, dat Lomakin mevrouw Oksana Kosenkina tegen haar wil in het Sovjet-consulaat gehouden zou hebben, dan zou hij, aldus deze au toriteiten, vervolgd moeten worden en zou zijn diplomatieke status hem niet beschermen. De Verenigde Sta ten yuden er echter de voorkeur aan geven in dat geval de regering der Sovjet-Unie te verzoeken, Lo makin terug te roepen. Nader wordt vernomen, dat tweede consul Tsjepoernich de politie toe stemming zou vragen mevrouw Ko senkina te bezoeken. Op de vraag, of mevrouw Kosenkina een onderhoud met Lomakin wenste, antwoordde Tsjepoernich: „neen, haar toestand is te kritiek". In een nieuwe verklaring beschul digt het Sovjet-consulaat te New York de Amerikaanse politie ervan mevr. Kosenkina „speciaal getraind te heb ben voor het beantwoorden van vra gen", voordat zij door ambtenaren van het consulaat bezocht werd. (Ge meld was, dat zij de vice-consul bij ziin bezoek beschuldigd had haar ge vangen gehouden te hebben). Volgens de verklaring van het con sulaat had de Amerikaanse politie mevr. Kosenkina volledig van functio narissen van het consulaat geïsoleerd. Lomakin, de consul-generaal, drong er op aan vrije toegang tot haar in het ziekenhuis te mogen hebben en eiste, dat een van zijn medewerkers in de ziekenkamer aanwezig zou zijn. De Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken, Marshall, verklaarde Woensdag, dat de Amerikaanse rege ring de tegen haar door de Sovjet-Unie ingebrachte beschuldigingen inzake 3 Russische onderwijzers, die weigerden naar hun land terug te keren, ernstig opneemt, „temeer daar deze bewe ringen niet gestaafd worden door de inlichtingen, die wijover deze kwes tie ontvingen". Marshall weigerde zich uit te laten over de besprekingen te Moskou. Slechts Oost-Europa erkent besluiten Het Sovjet-ontwerp inzake de Donau- overeenkomst is, naar het nienwsbti- reau Tanjoeg meldt, in zijn geheel goedgekeurd. Groot-Brittannië en Frankrijk hebben geweigerd het Sov- jetrussisch ontwerp voor een nieuwe Donauconventie te accepteren, even als de Verenigde Staten. De nieuwe Donau-overeenkomst is met 7 tegen 1 stem, die van de Ver. Staten, goedgekeurd. Frankrijk en Groot-Brittannië namen niet aan de stemming deel. Sir Cl ar les Peake, de Britse gedelegeerde, verklaarde, dat Griekenland, België en Italië verzocht hadden er op te wijzen, dat zij zich ook hun rechten voorbehielden. Minister Mgrshall heeft met betrekking tot de weigering van de regering der Ver. Staten het op de Donauconferentie goedgekeurde Sovjet-ontwerp te be krachtigen, verklaard, niet te denken, dat de Sovjets er in zouden toestem men, dit ontwerp „in een geest.van verzoening" te wijzigen. Marshall voegde er aan toe, dat de Franse, Engelse en Oostenrijkse verte genwoordigers, die de conferentie van Belgrado over het Donauvraagstuk heb ben bijgewoond, dit accoord evenmin zouden bekrachtigen. Volgens Cannon, de leider van de Amerikaanse delegatie, was er, toen de conferentie begon, geen internationale handel op de Donau. Het enige verschil zou thans zijn, dat zeven regeringen „de strenge Sovjet-controle" van Bratislava tot de Zwarte Zee erkend hebben. Hij achtte de conventie in strijd met de aanbevelingen voor de vredesconferen tie en de beslissingen van de Raad der Vier Ministers van Buitenlandse Zaken. Het Amerikaanse departement van buitenlandse zaken heeft medegedeeld, dat Amerika de afschaffing van de Donauconventie van 1921 niet zal erkennen, noch de autoriteit van enige commissie, die door de thans geëindigde Donauconferentie is inge steld. De onder Sovjet-Russische controle staande Berlijnse bladen herhalen thans reeds eerder gelanceerde be richten, volgens welke generaal Lu- cius Clay, de Amerikaanse militaire gouverneur, binnenkort vervangen zou worden. Zijn opvojger zou volgens „Neues Deutschland", het orgaan van de eenheidspartij, een burger zijn met ondervinding terzake van Europese problemen. Het blad zegt verder: „Of schoon Clay was verzocht zich te ont houden van commentaar op Amerika's politiek in Duitsland, verklaarde hij Maandag j.1. op een persconferentie te Frankfort, met een geheel verkeerd oordeel over de betekenis van de be sprekingen te Moskou, dat men niet van plan was de plannen voor vorming van een west-Duitse staat op te geven". n S V 1(\ is - Voor- en achterzijde van de door Nel Klaassen ontwerpen herinne ringsmedaille die ter gelegenheid van de inhuldiging in de Rijks munt wordt geslagen. De nationale film „Moeder des lands", welke ter gelegenheid van het regeringsjubileum van H. M. Koning in Wilhelmina vervaardigd is door de N. V. Polygoon Profilti met verwer king van archief-opnamen van de re- gerings voorlichtingsdienst en het bu reau voor oorlogsdocumentatie, zal omstreeks 31 Augustus zowel in ons land als in de Overzeese gebiedsdelen vertoond wordn. In „Welfare"-verband zal de film draaien voor de militairen in Oogt- en West-Indië, en op dè troepentransport schepen, varende tussen Nederland en Indië. Voorts voor Nederlandse clubs en verenigingen te Rome, Buenos Aires, Stockholm, Pretoria, Brussel, Was hington, Bern, Dublin, Ottawa, Ma drid, Ankara, Rio de Janeiro, New York, Canberra, Oslo, Cairo; Willem stad en Paramaribo. 70WEL IN NEDERLAND als in Djok- ja is en wordt gedurende de laatste dagen de sinds jaren bestaande kloof weer onder ogen gezien. Men kijkt naar de gevaarlijke en duistere diepte, die er helaas nog altijd is, men tast 1 naar hechtere plaatsen als toekomstige fundament voor een noodzakelijke brug en komt soms weer tot de twijfel of ooit werkelijk een duurzame en hechte overbrugging van de kloof ïal kunnen worden gebouwd. Nadat de regeringsverklaring bij monde van minister-president Drees reeds de woorden „uitermate teleur stellend" gaf als betiteling van de ver houding van Nederland en de Repu bliek, is de schrijnende controverse ook op andere wijzen weer verder aan het daglicht getreden. Soekarno, president van de Repu bliek. Indonesia, heeft weer eens het woord gevoerd en wel via de aether ter gelegenheid van het driejarig be staan van zijn staat. Daarbij onder streepte hij vooral het grote Indonesi sche doel: Vrijheid en onafhankelijk heid op 1 Januari 1949. Hij gebruikte daarbij nog al dreigende taal. „Indien onze vrijheid wordt aangevallen, zul len wij met ons leven en met alle mid delen onze vrijheid met guerllla-oor- log, politiek van verschroeide aarde, sabotage, boycotts en stakingen verde digen". Het lijkt ons een uiterst moeilijke en precaire taak hier met spoed defini tieve en bevredigende resultaten te verkrijgen. De regeringsverklaring van vorige week Donderdag zeide, dat de Repu bliek op korte termijn haar plaats dient in te nemen in de Ver. Staten van In donesië, wil men in Indonesië volledig herstel kunnen bewerkstelligen. Het is juist die plaats in het geheel van deel staten van de nieuwe staatkundige con structie in de Archipel, die zulke grote moeilijkheden naar voren brengt. Over de aard en de macht, welke de Repu bliek daar zal moeten bezitten, lopen de meningen sterk uiteen. Over de in terpretering van punten als die der defensie, vertegenwoordiging in het buitenland, wederzijdse bijstandsver plichting en finantieel-economische verhoudingen bestaan zo uiteenlopende gedachten, (Van onze Haagse Redacteur). Anderhalf jaar heeft de voorbereiding van de tentoonstelling „De Nederlandse Vrouw 18981948" geduurd, en nu zij geopend is, kan men met voldoening constateren, dat men die tijd niet stil gezeten heeft. De Nederlandse Vrouwen konden moeilijk met een grootser, op en top nationaal blijk van hulde aan H.M. de Koningin voor de dag komen. De twee reusachtige Houtrusthallen zijn omgetoverd in een dorado voor elke vrouw, die belangstelling heeft in de ontwikkeling van het vrouwenleven gedurende de laatste halve eeuw zowel particulier als openbaar voor de positie, die zij thans heeft bereikt, voor de talrijke mogelijkheden, die zowel op huishoudelijk ais op maatschappelijk gebied voor haar zijn weggelegd en voor duizend en één andere zaken, die haar belang inboezemen. vrouwen in de kampen leefden, hoe zij deelnamen aan het verzet. Foto'3, grafieken, enz. bewijzen, hoe zij ook bi; de Marine, het Leger en de Vlieg dienst nuttig werk verrichtten en haar plaats naast de man geheel waard wc. en. Andere afdelingen verhalen van de taak van de vrouw in de illegaliteit en van haar activiteit op het gebied van de nazorg voor de nabestaanden van onze verzetsmensen, onze zee lieden en onze soldaten. In staat en politiek heeft de vrouw sinds lang haar plaats veroverd en in de kunst is zjj op velerlei gebied werkzaam, zoals schilderijen, beeldhouwwerken, producten van kunstnijverheid, mu zikale en literaire scheppingen aan tonen. „De vrouw met academische op leiding", „de vrouw in opvoeding en onderwijs", „de vrouw in beroep, be drijf en sociaal werk" en „de vrouw in het Kerkelijk leven", afdelingten, die met de grootste zorg zijn samen gesteld, belichten andere aspecten van het leven der vrouw. Uiteraard is ook aandacht besteed aan de vrouw in de sport. Een van de opvallendste en aantrekkelijkste onder delen is „de vrouw en de mode"; on getwijfeld zal dit gedeelte der ten toonstelling een levendige belang stelling trekken. „De vrouw in het gezin" neemt uiteraard een aanzienlijk stuk van de expositie in beslag. Een complete oude huiskamer uit 1898 van een ge zin met ruime beurs, een kamer met bronsgroene gordijnen, met drape rieën en balletjes, ovale tafel met kleed van angora-pluche, grote op de schoorsteen staande spiegel, bronzen pendule en candelabres, familiepor tretten, vaas met pluimen, petro- leum-schemerlamp, zwarte piano met gipsbustes en donker behang, doet de tijd herleven, waarjp de vrouw veel van haar krachten verspilde aan een onpractische en ondoelmatige inrich ting van haar woning. Ook 'n kinder kamer uit 1898, een arbeiderskamer uit diezelfde tijd, een ouderwetse keuken, eten boerenkraamkamer uit 1898 wekken herinneringen aan een voorbjje periode. Daarnaast tonen en kele moderne keukens en kamers, hoe men thans leeft. Hoe de vrouw in de oorlog geleden en gestreden heeft, demonstreert een van de opvallendste afdelingen. -Een hongertocht is levensgroot nage maakt, diorama's laten sien, hoe de De Frinaas knipt het lint door, dat de toegang tot de tentoonstelling afsloot. Volgens te Amman ontvangen, on bevestigde berichten hebben de Jo den, die het gouvernementsgebouw te Jeruzalem, dat als voormalige re sidentie van de Britse hoge commis saris een Rode-Kruiscentrum was, bezet hadden, dit gebouw weer ver laten na de beschieting vanuit Ara bische stellingen. Arabieren hebben gisteren vanuit het politiebureau van Latroen gevuurd op een jeep van de V. N., die een Joods convooi van Jeruzalem naar Tel Aviv voorafging, aldus verklaarde een woordvoerder der V. N. te Tel Aviv. Er werd halt gehouden, doch later werd de reis voortgezet. Niemand werd gewond. Het incident is het tweede, dat in dit gebied is voorgevallen. Volgens de woordvoerder verwacht men, dat generaal Aage Lundström, stafchef van graaf Bernadotte, „krach tig zal gaan optreden". KWESTIE IN DE VEILIGHEIDSRAAD. Amerika en Canada hebben in de Veiligheidsraad Joden en Arabieren in Palestina gewaarschuwd,dat elke schending van het bestand tot gevolg zou kunnen hebben, dat de V. N. sanc ties gaat toepassen. J.1. Vrijdag heeft de Israëlische regering de V. N. doen weten, dat Israël zich gedwongen zou kunnen zien het bestand te verbreken. De Amerikaanse afgevaardigde dr. Philip Jessup, zei dat naar zijn mening het bestand alleen door de Veiligheids raad kan worden beëindigd. De aankomst van de Second Guards brigade heeft nu de sterkte der Brit se troepen in Zuld-Oost-Azië op meer dan twee divisies gebracht. Waarnemers verklaren, dat ongere geldheden ook in Birma# in volle gang zijn, dat zij ook in Siam drei gen en dat de politieke situatie in Indonesië reden tot ongerustheid geeft. Het te Singapore verschijnende blad Free Press heeft gemeld, dat de Bir mese regering de Verenigde Staten had meegedeeld, dat zij misschien hulp van buitenaf nodig zou hebben tegen da „communistische opstand". MEENDEN in sommige zinsneden van de rede, welke minister-presi dent Drees Dinsdagavond in de verga- dring van de Tweede Kamer heeft ge houden, enkele symptomen van 't moe zijn te bespeuren. Woorden, die de diepte van de impasse duidelijk peil den. We voelden dat bij het aanhalen van de ten dele analoge kwestie in Birma, Vietnam en Voor-Indië en bij de verzuchting: „De moeilijkheid is steeds geweest, dat er nimmer een Re publikeinse regering was, die kon na komen, hetgeen zij was overeengeko men". De vele bestandsschendingen, overtreding van verbodsbepalingen (zo als het jongste incident te Batavia en de opiumzaak) zijn daarvan voor de hand liggende voorbeelden. „De voorgenomen hervorming", aldus minister Drees Dinsdagavond, toen hij het standpunt ten opzichte van Indo nesië in de regeringsverklaring nader toelichtte, „zal in ieder geval door gaan, ook als met de Republiek onver hoopt niet tot een accoord zou worden gekomen". Wij zijn soms heel bang, dat het deze richting zal uitgaan. Dat de houding van de Republiek onze regering op dat spoor zal dringen. Want er is ook nog verantwoordelijk heid voor de grote rest van de Indo nesische Volken, die wèl zin hebben getoond voor directe constructieve ge dachten en dit reeds duidelijk met da den hebben bewezen. Die verantwoor delijkheid zal voor het heil en het wel zijn van deze millioenen sneller han delen eisen, "ij zeiden het reeds eer der: „Mogelijk kan een fait accompli in deze Djokja tot andere denkbeelden brengen". Wij hadden gehoopt, dat de dagen van het vijftig-jarig regeringsjubileum van H. M. Koningin Wilhelmina in deze een herrijzende Indonesisch Volkeren- bestel te zien zou hebben gegeven. Het heeft helaas niet zo mogen zijn. AD INTERIM. Om even vóór drie uur gistermiddag is de brandweer te Amsterdam uitge rukt voor een brand in het Binnen gasthuis te Amsterdam. De brand bleek gelukkig niet van ernstige aard. Het was een kleine hoe wel zeer felle brand, die ontstond in een ketelhuis in het souterrain, gele gen achter de houten barak waarin de bloedtransfusiedienst is ondergebracht. Het eigen personeel slaagde erin na tien minuten het vuur met schuimblus- apparaten te overmeesteren. Gggien echter het grote gevaar van een brand in een der grootste ziekenhuizen in de hoofdstad, was de brandweer op het eerste alarm met drie motorspuiten en twee ladderwagens uitgerukt. Deze konden vrijwel direct zonder in actie te zijn geweest naar de brandweerka zernes terugkeren. De schade is onaan zienlijk.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1948 | | pagina 1