HECHTE BANDEN BINDEN VORSTIN EN VOLK Eén dag WILHELMINA uii de jeugd van Prinses Wilhelmina Koningin Wilhelmina hield zich steeds nauwgezet binnen de grenzen van haar bevoegdheden •DE constitutionele monarchie is voor de ontwikkeling van ons land en ons volk van grote betekenis," zegt ons de vice-president van de Raad van State, jhr. mr. F. Beelaerts van Blok land, met wie wij over onze regerings vorm een onderhoud hebben gehad en die ons gaarne zijn oordeel daarover mededeelde. J^EDERLAND mag zich gelukkig prijzen, zo zeide Zijne Excellen tie jhr. mr. Beelaerts van Blokland, vijftig jaar lang een vrouw als Ko ningin Wilhelmina aan het hoofd ge had te hebben. Zij toonde een warme belangstelling voor haar volk en H. M. Koningin 50 Jaar trouw aan de Grondwet en trouw aan Haar volk IN oude archieven vonden wij nog aantekeningen, gemaakt door Louise B.B., waarin één dag uit het leven van de 8-jarige Prinses Wilhelmina wordt beschreven. Wü ontlenen hieraan het volgende (Van onze parlementaire redacteur). J)E TROONSAFSTAND van H.M. Koningin Wilhelmina en de opvolging door haar Dochter H.K-H. Prinses Juliana, de in de Nederlandse Orondwet vastgelegde erfopvolging dus, doet opnieuw de vraag rijzen naar de betekenis voor ons land van de constitutionele monarchie. De constitutionele monarchie is de regeringsvorm, waarbij de macht van de vorst beperkt wordt door een Orondwet, die zekere rechten van het volk en van de volksvertegenwoordigers waarborgt. De grote, liberale staatsman Jan Rudolf T/iorbecke, die in het midden van de vorige eeuw een zo overwegende invloed heeft uitgeoefend op de inhoud van onze Grondwet en in zijn werken zulke preciese omschrij vingen gaf van zijn staatkundige ideeén en van staatkundige verschijn selen, zegt in zijn in 1869 verschenen „Narede", dat de constitutionele monarchie niet één absolute wil kent, maar dat zij bestaat in een ver band van elkaar wederkerig beperkende organen, aangelegd om met vrijheid samen te werken tot een wetgeving en een bestuur, die aan de eisen van een juist, rechtvaardig, nationaal verstand beantwoorden. We zouden het ook populair kunnen zeggen: de Koningin regeert, maar zij heeft het niet'alléén voor het zeggen. De ministers zijn namelijk ver antwoordelijk voor alle regeringsdaden, die zij verricht en het spreekt dus vanzelf, dat er over die regeringsdaden steeds een zeer nauw contact tussen haar en de ministers bestaat. Met wie kunnen wij over onze staats vorm en de waarde daarvan beter een gesprek hebben dan met de man, die ons opperste Staatscollege presideert, met de hoogste autoriteit in ons land na H.M. de Koningin? Wie zou door zijn grote kennis van zaken en zijn persoonlijke ervaringen meer in aan- merking gekomen zijn om onze lezers zijn visie op de constitutionele monar chie onder de Oranjes te geven dan deze minister van Staat, die aan de ene kant de eerste adviseur is van de regerende vorst in allerlei gewichtige staatszaken en aan de andere kant een voortdurend contact onderhoudt met de ministers? Jhr. Beelaerts van Blokland verdui delijkt zijn mening: Vergelijk onze monarchie bijvoorbeeld met de dicta tuur. De dictatuur moet van het ene succes in het andere vallen, anders verzwakt haar positie. Mussolini heeft in het begin wel goede dingen gedaan, maar bij een enkel succes kon hij niet leven. Hij moest voortgaan en dan is het onvermijdelijk, dat er fouten ge maakt worden en domme dingen Worden gedaan. Het grote voordeel van de monarchie is aangenomen, dat we met een verstandig monarch te doen hebben dat de vorst niet alleen denkt aan zijn eigen positie op dit ogenblik, doch het oog gevestigd houdt op de belangen van zijn Huis en op de toekomst van zijn kinderen, die ook eens geroepen zullen worden om te regeren. Daarom is het voor de vorst van gewicht op de juiste wijze de belangen van zijn onderdanen te behartigen en aldus de weg te bereiden voor een goede ver standhouding tussen hen en zijn na zaten. Een soortgelijk verschil als met de dictatuur is er ook met de president van een Republiek, al zijn hier de ge varen voor een onverstandige of brute machtsuitoefening niet zo groot. Wan neer de termjjn van zijn bewind spoe dig afloopt en de mogelijkheid van zijn herkiezing is aanwezig, 'dan zal een president er naar streven goede dingen te doen. Doch als hij niet terugkeert? Dan zal hij gemakkelijker tot een luchthartige opvatting van zijn taak vervallen dan een monarch zal doen. De monarchie schept een verstandige continuïteit; zij brengt een objectief element in het staatsbestel. Het Ijve ren voor een republikeinse regerings vorm is hier te lande, doordat men de voordelen van de constitutionele monarchie in de loop van de achter ons liggende jaren heeft leren waar deren, steeds meer naar de achter grond verdrongen. Dat is mede het gevolg aldus jhr. Beelaerts van Blokland van de hoge opvatting, die de Koningin altijd van haar taak gehad heeft. ZU huldigt zeer correcte opvattingen zij heeft dat al jong goed geleerd en tijdens haar opleiding is haar dat bijgebracht en paart Onderhoud met de vice-president van de Raad van State alles wat daarin leeft en hield zich nauwgezet binnen de grenzen van haar bevoegdheden. De Koningin heeft zeer constitutionele opvattin gen en leefde zich altijd terdege in de staatszaken in. Dat was haar grote kracht en tegelijk heeft de er varing bewezen, dat ons land er uit stekend mede gediend geweest is. De mogelijkheid is niet uitgesloten aldus jhr. Beelaerts van Blokland dat in een constitutionele monarchie een nulliteit aan het bewind komt. Maar dat is voor een land nog niet zo gevaarlijk als een slechte president. Nederland is ook in dit opzicht een benijdenswaardig land, want het heeft steeds op uitstekende vorsten kunnen bogen. Er is een tijd geweest, waarin de laatste tien jaren van de regering van Koning Willem I met weinig in stemming vermeld worden. Dit oor deel is men aan het herzien: tegen woordig waarderen de geschiedschrij vers deze regeringsperiode veel meer dan vroeger. Men wijst er o.a. op, dat Willem I veel nuttigs op economisch gebied tot stand gebracht heeft tot groot voordeel van ons vaderland. Van groot gewicht noemde jhr. Bee laerts van Blokland het ook, dat er sterke historische banden gelegd zijn tussen land en Vorstenhuis en dat er ook een mystieke band bestaat. Daar door heeft het Koningschap aan ge zag gewonnen. In een Republiek is dat onmogelijk. Een Republiek zal zich dientengevolge niet zo gemakkelijk als een eenheid rondom het staats hoofd scharen. Vooral in bewogen tij den en in tijd van oorlog is de bete kenis daarvan niet te overschatten. Hiermede kwam de vice-president van de Raad van State tevens aan de be antwoording van onze vraag over de zienswijze van velen, dat het Koning' schap niet veel meer is dan een Staats- ornament en dat het Koningschap veel van zijn waarde heeft ingeboet. De binding aan de Grondwet, die de bevoegdheden van de vorst om schrijft en beperkt, die de verantwoor delijkheid van de ministers voor alle regeringsdaden, ook van de vorst, vastlegt en de vrijheden van de bur gers waarborgt, voorkomt zeker, dat de Koningin een onbeperkte macht uitoefent, doch dat wil geenszins zeg gen, dat zij geen wezenlijke invloed op het bestuur van het land uitoefent. Zij kan haar goedkeuring aan wets- daaraan een verstandig en scherp in zicht. De tijd ligt niet eens zo ver achter ons, dat bepaalde politieke stromin gen in ons volk hun principiële voor' keur voor een Republikeinse rege' ringsvorm demonstreerden door zich afzijdig te houden van alle bijeenkom sten, waarin de Koningin op een di recte wijze met haar onderdanen in contact kwam en van alle feesten van ons Oranjehuis. Men droeg geen oranje, vlagde niet, zong het Wilhel mus niet mee en schreef Koningin zonder hoofdletter. Zelfs aan Anti-Revolutionnaire zijde heeft men zich wel voor de Republiek uitgesproken. In het algemeen bleef ontwerpen, die door de beide Kamers het echter in ons land bij een doctri naire principiële tegenstand en kwam het niet tot demonstraties en even min tot het opwerpen van de strijd vraag Koningschap of Republiek in de practische politiek. HET BINDEND ELEMENT. £R is veel veranderd. Reeds vóór de oorlog was er een duidelijke ken tering in de opvattingen waarneem baar. Men was toen van oordeel, dat er belangrijker dingen waren om zich het hoofd over te breken dan over de theoretische meningsverschillen over de betekenis van het Koningschap. Gedurende en na de oorlog is men al gemeen tot de erkenning gekomen, dat het Oranjehuis een sterk bindend ele ment vormt in de Nederlandse natie, dat het onze eenheid naar binnen en naar buiten symboliseert en bevor dert en dat Koningin Wilhèlmina een waardige en een waardevolle Lands vrouwe geweest is ook in de moeilijk ste uren van ons bestaan. der Staten-Generaal zijn aangenomen, ónthouden en dus voorkomen, dat maatregelen, die zij ongewenst acht, worden getroffen. In de practljk maakt de Koningin echter zelden of nooit van deze bevoegdheid gebruik. NIET ALTIJD EENS. Jhr. Beelaerts van Blokland onthulde ons, dat de Koningin het bfl bespre kingen met haar ministers zeker niet altijd met hen eens is en dat z(j hun daartoe in staat gesteld door haar jarenlange ervaring soms waarde volle aanwijzingen geeft Zo heeft het Koningschap van Wil helmina in onze constitutionele mo narchie zijn wezenlijke betekenis. De Koningin gaat mee met haar tijd, haar bewind is niet tot een statisch ele- 'riiêht verstard, doch er is steeds een dynamische kracht van uitgegaan. Het Koningschap heeft zich in Nederland gunstig ontwikkeld en is tot een rust punt in de politieke en maatschappe lijke golfslag geworden. Met groot vertrouwen zag Zijne Ex cellentie de voortzetting van de con stitutionele monarchie onder Juliana, aan wie het voorbeeld van haar door- luchte Moeder voor ogen staat en die onder de beste tradities van de con stitutionele monarchie is opgegroeid, tegemoet en rekenen. Vooral in dit laatste vak maakt Zij met Haar heldere hoofdje snelle vorderingen. Om half tien krijgt het prinsesje een half uur rust. Om daarna met nieuwe moed andere les sen te volgen. O.a. etiquette, die van zeer jong af aan al worden bijge bracht. En om half elf worden de boe ken terzijde gelegd, nog even een laat ste groet aan meester Gediking (een hoofd van de lagere school in Den Haag) en dan naar Moeder! Zie haar thans zitten aan Moeders zijde. De vrolijke, ongedwongen be groeting van zoeven is verstomd, want het ernstige ogenblik van de dag is aangebroken: Moeder vertelt en het prinsesje luistert aandachtig. Een grote kinderbijbel met fraaie platen ligt opengeslagen en daaruit vertelt de vorstelijke Moeder. Zoals alleen een Het is zeven uur in de ochtend. De Koningin (Emma) is opgestaan, het morgentoilet gemaakt. Zij staat in het midden van Haar vertrek, de blik on afgebroken gewend naar de deur, die Ook Leger en Vloot mochten zich steeds verheugen in de warme belangstelling van onze jubilerende vorstin. Bovenstaande foto werd genomen tijdens het bezoek van Hare Majesteit aan de legermanoeuvres te Rucphen in 1936. uitkomt op prinsesjes vertrekken. Daar vliegt een gelukkige glimlach over Haar gelaat. Haar moederlijk hart klopt bij de vlugge voetstap, die Ijlings nadr komt. De deur vliegt open. Een kleine, in het wit geklede gedaante, overschrijdt de drempel. De moeder breidt haar armen uit en sluit haar kind aan het hart. Zij liefkoost en vertroetelt het als iedere gelukkige moeder, wanneer haar kind haar de morgengroet brengt. Eindelijk vraagt het prinsesje: „En hoe heeft moeder geslapen?" „Moeder heeft heel goed geslapen en is heel wel." Het prinsesje heeft heel oplettend ge luisterd, want cjit antwoord is voor Haar van groot gewicht. Als zij straks na dit korte bezoek de Koning Haar morgenkus komt brengen, weet Z(j, dat diens eerste vraag zal zijn: „Hoe heeft Moeder geslapen en is Zij wel?" Een vraag, die Zij netjes en precies moet beantwoorden. Daarom neemt Zij nu afscheid van Moeder, loopt snel de corridors door, de trap af, naar de vertrekken van Haar Ko ninklijke Vader, in zichzelf herhalend „Moeder heeft goed geslapen." Hoe jong ook nog, vat zij Haar plichten in het dagelijks leven ernstig op. On bewust, uit innerlijke drang, doet Z(j altijd Haar best nauwkeurig te doen, wat Vader of Moeder Haar opdragen. Een uur nadat prinsesje is opgestaan, wordt het ontbijt genuttigd. Alle maaltijden gebruikt het Koninklijk echtpaar met het prinssje. Na het ontbijt volgen de lessen. Eerst krijgt Zij les in de Nederlandse taal Prinses Wilhelmina met haar Moeder Koningin Emma Opvoeding in een rein geloof Moeder dat kan, leert Zij Haar kleine de wonderschone geschiedenissen uit het Boek der Boeken, leert ZU Haar, de toekomstige Koningin, eerbiedig dé knietjes buigen, de handjes vouwen en de Koning der Koningen smeken Wagr bereid te maken voor de taak, die eens Haar wacht Als de kostbaarste gave, de beste talisman en gids, geeft Ko ningin Emma Haar eigen rein geloof mede op de levensweg. In Januari (1888) is het prinsesje be- gonnen met het nemen van muziek- lessen. De hofpianist van de Koning, de heer J. Stortenbeker geeft prinses Wilhelmina tweemaal 's weeks, Dins dags en Vrijdags van elf tot kwart voor twaalf, pianoles en enkele maan den later speelt zjj reeds eenvoudige, kleine stukjes. Even voor het dejeuner, dat in het pa- peis te half één plaats vindt, maakt de prinses met Haar Moeder en. soms met Haar gouvernante, de Engelse miss Winter, een rijtoertje door Den Haag. Na het dejeuner een prettig speeluur- tje in de speelkamer, het grote ruime vertrek, door twee haarden verwarmd, waar het eigen rood fluwelen ameu blement van de prinses staat, alsmede de piano en de kleine kastjes, gevuld met pulletjes en kopjes van blauw porcelein en het zilveren speelgoed. Daar is het poppenhoekje, in verschil lende delen gescheiden: slaapkamer, sa lon, zo smaakvol en keurig, dat de pretentieuste pop zich daar wel te vreden zal gevoelen. In een vertrek er naast heeft zij Haar grote kook kachel, met spiritus verwarmd en het prinsesje kookt en braadt er op, dat de lucht van alle lekkernijen op de ruime portalen vertelt, waar prinses jes vertrekken zijn. Op deze wijze leert prinses Wilhelmina spelender wijs de eerste beginselen van het ko ken en bakken In deze speeluurtjes is prinsesje het vrolijkste onbezorgdste kind van de wereld, geestig in Haar spelen met Haar poppen, die allen namen hebben, die allen „heuse mensen" voorstellen en voor wier omgang z(j de stem ver andert, in verband met de rol, die de kleine dames vervullen moeten. Daarna weer een rjjtoer in een open rijtuig. Zulk weer kan het grillige Ne derland niet geven, of het dappere prinsesje, gehuld in grijze pels, trot seert het en dat Zij daarbij er altijd flink en blozend uitziet, nooit ziek is, getuigt wel van een gezond gestel en deugdelijke opvoeding. Thuis gekomen zit Zjj in een der ver trekken van de Koningin te handwer ken. Met gebogen kopje, dicht bij Haar Moeder gezeten, is prinsesje bezig voor de garderobe van Haar poppenschat te zorgen en het kleine moedertje zal het daarbij wel eens ijseljjk druk heb ben, want 23 poppenDaarom staat Haar gezichtje ook ernstig, rep pen zich de kleine vingers en halen naald en draad telkens vlug en han dig door het werk! Te half zeven dineert het Koninklijk Gezin, daarna nog een vrolijk luid ruchtig uurtje met Miss Winter in de vestibule en het is een groot feest, als Moeder belooft nog even mee te doen. En om acht uur sluit zich de deur der slaapkamer achter het Prinsesje en i« de bedrijvige, maar prettige dag ten einde.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1948 | | pagina 10