Inhuldiging is een symbolische handeling
Het foto-album van de Koningin
Vorstelijke aangebrande
aardappelen
Kroon, Scepter en Rijksappel
DE I>HT I DIGING 18 6611 symbolische handeling, welke de door erf
recht Koning geworden vorst met het volk verbindt. De nieuwe Koning
(of Koningin) zweert bij deze plechtigheid in een verzorgde openbare
vergadering der beide Kamers van de Staten-Generaal trouw aan de
Grondwet en het Nederlandse volk.
„Een orgie van enthousiasme'
Franse krant in 1898
Duizenden kieken en nog lang niet volledig
Een particuliere
bibliotheek van
300.000 boeken
De eed Is in de volgende bewoordin
gen constitutioneel vastgelegd:
Jk zweer aan het Nederlandse volk,
dat Ik de Grondwet steeds zal on
derhouden en handhaven.
Ik zweer, dat Ik de onafhankelijk
heid en het grondgebied van de
gtaat met al Mjjn vermogen zal
verdedigen en bewaren, dat Ik de
algemene en bijzondere vrijheid en
de rechten van alle Mijne onderdanen
zal beschermen, en tot instandhou
ding en bevordering van de alge
mene en bijzondere welvaart alle
middelen zal aanwenden, welke de
wetten te Mijner beschikking stel
len, zoals een goed Koning schuldig
is te doen.
Zo waarlijk helpe rnjj God almach
tig!"
waarna de Staten-Generaal als ver
tegenwoordigers van het Nederlandse
volk de nieuwe Koning, zoals dat
heet „ontvangen en huldigen" in de
eveneens bij de Grondwet verplichte
bewoordingen. Na het uitspreken van
de inhuldigingsformule van de Voor
zitter der beide Kamers staan beurt
om beurt alle Kamerleden op en be
vestigen deze plechtige belofte met
een „Dat zweer (beloof) Ik. Zo waar
lijk helpe mij God almachtig!"
Onmiddellijk na het uitspreken van
deze eed, door het laatste Kamerlid,
zal de oudste van de Koningen van
Wapenen rechts van de Troon,
zwaaiend met zijn scepter, luid ver
kondigen: „Hare Majesteit Koningin
Juliana is ingehuldigd" en dan drie
maal „Leve de Koningin", een uit
roep, die door hem en daarna door de
Koning van Wapenen ter linkerzijde
van de troon tot driemaal toe her
haald zal worden.
De herauten van wapenen begeven
zich dan met hun trompetters naar
buiten. De trompetten openen de ban
en de herauten van wapenen zullen
den volke verkondigen: „Hare Majes
teit Koningin Juliana is ingehuldigd.
Leve de Koningin".
Het zal dus zo zijn, dat op de dag van
de troonafstand van H.M. Koningin
Wilhelmina op 4 September a.s. prin
ses Juliana bij recht van erfopvolging
de troon bestijgt en Koningin wordt,
doch' dat deze nieuwe koningin de
bond van vorst en volk met haar
plechtige inhuldiging op 6 September
bezegelt.
Dat alles is aan strenge regels ge
bonden en men houdt zich aan be
paalde door de traditie gehuldigde ge
bruiken.
DE TROON.
De troon in de Nieuwe Kerk wordt ge
vormd door een verhoogd platform
waarboven zich een troonhemel be
vindt.
Daaronder is de zetel geplaatst waar
op in 1840 Koning Willem II werd in
gehuldigd en welke aan de inhuldiging
van Koning Willem III in 1849 door
de Koningin-Moeder Anna Paulowna
aan haar zoon werd afgestaan. Ook
Koningin Wilhelmina is daarop in 1898_
ingehuldigd en thans zal zij voor de
vierde maal voor een oranjevorst wor
den gebruikt.
DE KRONINGSMANTEL.
De kroningsmantel ls van rood pur
per fluweel, bezaaid met gouden leeu
wen en gevoerd en omboord met kost
baar hermelijn. Beide Oranjes hebben
ze voor deze plechtigheid reeds ge- J en die afgezet is met franjes en
lemmet, de greep met rood fluweel
bekleed en met kostbaar gesteente en
goud geïncrusteerd.
RIJKSVAANDEL.
Ter andere zijde van de troon stelt
zich de drager van het Rijksvaandel
op. De betekenis van het vaandel be
hoeft niemand verteld te worden,
ieder weet en voelt dit aan; het is,
zoals de Fransen het zo mooi uitdruk
ken: „la robe même de Ia patrie".
Het vaandel hangt aan een vergulde
speer en is van witte moiré zjjde,
waarop het Rijkswapen is geschilderd
dragen.
Vóór de troon ls een „credenstafel"
geplaatst waarop de symbolen van
Rijk en Koningschap zijn uitgestald,
de koningskroon, de scepter, de
Rijksappel en de Grondwet
~)E KROON.
Wat wij tegenwoordig daaronder ver
staan houdt meer verband met de dia
deem, tiara of voorhoofdsband van
oudere volken.
De Nederlandse RflKskroon is een
zogenaamde open kroon, een gouden
hoofdtand waarin vt»r grote ovaal-
vorminge robijnen, '.der langwerpigs
vierkant gezette saffieren en acht
meer kleine in ronde vorm g wat te
smaragden elkaar afwisselen. Op de
band oevu oen zich acht gouden bin
den, tussen ieder waarvan op een
gouden sierlijke boogpunt een grote
parel prijkt en waaruit acht rjjk be
werkte, uitgebogen en weder naar
binnen buigende gouden bandeau's op
rijzen, elk versierd met 'n rij van acht
paarlen van verschillende grootte, die
in formaat afnemen naarmate zij ver
der wijken van de hoofdband en meei
naderen tot de gouden wereldbol met
het kruis, die het hoogste middelpunt
der Kroon uitmaakt en waaronder de
acht bandeau's zich verenigen. Deze
kroon in 1840 in Amsterdam ver
vaardigd is vastgehecht op een
rood fluwelen met wit satijn gevoerde
toque.
DE SCEPTER EN RIJKS
APPEL.
Naast de kroon ligt de Rijksscepter,
een el lange zilveren, zwaar vergulde
staf eindigend in een Corinthisch ka
piteel, waarop een Rijksappel met
kruis.
Deze stelt de aardbol voor. Het is
een gladde vergulde bal in een an
tieke rand van goud gevat, Ingelegd
met schitterend gekleurde stenen.
DE GRONDWET
is van rood fluweel goud op snee met
een zwaar verguld Rijks wapen op
beide zijden, gesierd met gouden
kwasten. Prinses Juliana krijgt een
geheel nieuw bijgewerkt exemplaar,
gezet met de nieuwste letter van de
grafische kunstenaar S. H. de Roos.
Deze attributen worden niet meer mee
gevoerd in de Koninklijke stoet, wat
nog wel het geval was bij de inhuldi
ging van Koning Willem H.
Wel is dit het geval met het Rijks
zwaard en het Rijksvaandel.
RIJKSZWAARD
De drager van het Rijkszwaard, em
bleem van het wereldlijk gezag, stelt
zich, wanneer de stoet de kerk is
binnengetreden, naast de troon op en
blijft daar gedurende de plechtigheid
onbewegelijk staan.
Het zwaard bestaat uit een antiek
kwasten van goud en Nassaus blauw.
Goud en blauw waren ook de klede
ren van de wapenkoningen en herau
ten, wier functie bij de plechtigheid
wij elders reeds noemden; het uitroe
pen en den volke kond doen, dat de
Inhuldiging is geschied. Dit gebruik
gaat ook terug op de verre oudheid.
Bij de kroning van Koningin Wilhel
mina heetten de wapenkoningen
Oranje en Nassau.
Ook voor deze functionarissen was
een bepaalde dracht voorgeschreven:
De twee wapenkoningen, die tijdens
de plechtigheid hun plaats aan weers
zijden van de troon hadden, droegen
rode militaire rokken, met goud uit
gemonsterd, witte broek, driekante
hoed met veren en droegen ieder een
scepter en een kroon.
Veel opvallender en gecompliceerder
was de dracht van de wapenherauten
bij gelegenheid van de inhuldiging
van Koningin Wilhelmina. Zij bestond
uit een buis van Nassaus blauw flu
weel met levrees van gele zijde met
echt goud galon gegarneerd.
Het buis had een Spaanse kraag van
echte kant, pofmouwen van blauw
fluweel, terwijl de ondermouw van
gele zijde was. Ook de mouwen waren
voorzien van kanten lubben. Het buis
werd met t dof gouden knopen geslo
ten, waarop een leeuw met pijlenbun
del was afgebeeld. De kleding bestond
verder uit een pofbroek van blauw
fluweel tot aan de knie, waar hij met
gouden kniebanden om het been sluit.
Daarbij behoorden geel zijden kousen.
Over het buis werd een wapenrok ge
dragen, eveneens van blauw fluweel,
geboord met echt gouden galon met
franje. Op borst, rug en schouders
waren prachtig uit de hand gebor
duurde Nederlandse wapens aange
bracht.
Het hoofddeksel was een baret met
gele en blauwe struisveren bezet, de
rand met goud geboord.
In een met goud geborduurde bande
lier werd een degen gedragen, welks
gevest van zilver was. In de kom van
het gevest was het Nederlandse wapen
aangebracht. De schede was van leer
met blauw fluweel overtrokken en met
zilveren beslag. De laarzen van natu
rel leer, voorzien van gele afhangende
kappen en van grote gouden sporen.
Zowel de Koningin als de Herauten
van Wapenen droegen om de hals een
op de borst neerhangende medaille,
met het wapen van hun functie, waar
op aan de andere zijde de benaming
van die functie stond; die der Konin
gen waren van goud, die van de He
rauten van zilver.
L.
£R ls in 1898, toen H.M. Koningin
Wilhelmina werd ingehuldigd, ons
land in feesttooi prijkte en de bevcl-
king op geestdriftige wijze uiting aan
haar enthousiasme gaf, ook in buiten
landse kranten heel wat over deze bij
zondere gebeurtenis geschreven. Het
is interessant nog eens na te lezen,
wat de journalisten uit Frankrjjk,
Engeland, Duitsland enz. hun redac
ties meldden.
„Gisteren aankomst van de Koningin
vandaag haar inhuldiging," schreed
„Le Temps" in 1898.
„Twee onvergetelijke dagen, waar
mede niets b)j ons, zelfs bfl benade
ring, vergeleken kan worden. Een
storm van toejuichingen, van aardige
liederen, van geestdriftige bijvalsbe
tuigingen, een razernij, een opwindend
enthousiasme en deze geestdrift,
deze onstuimige vervoering, deze
voortdurende roes in de onderste
volkslagen, met een geest van bewon
derenswaardige dicipline, gekenmerkt
door een ongekende orde in de wan
orde ziedaar het schouwspel, waar
van wij getuigen zijn geweest. De ver
rassing zal onuitwisbaar blijven."
Minder uitbundig was deze journalist
over zjjn maaltijd bij Riche in Am
sterdam. Ziehier wat Iiij schreef:
„Gisteravond heb ik met Jules Cla-
retie, Albert Bataille en ruim een do
zijn collega's gedineerd in het meest
luxueuze restaurant van Amsterdam,
in café Riche, dat gedreven wordt
door de neef van Bignon. Diner afgrij
selijk duur en abominabel geserveerd,
ondanks alle inspanning van de gérant
en de goede bedoelingen van zijn per
soneel.
Ook „La Vérité" De Waarhoid,
maar geen voorloopster van het tegen
woordige Nederlandse communistlsolie
dagblad, zoals uit het onderstaande
blijkt laat zich niet onbetuigd:
„Gisteren was het het jonge meisje,
dat ^stralend en liefelijk uit geheel
haar hart met een edele gemeen
zaamheid antwoordde op het
enthousiasme van het Nederlandse
volk. Vandaag is het een Koningin,
die voor het volk treedt. Het scheen,
dat de dageraad van de dag der
troonsbesteiging het aanschijn van
majesteit had gelegd om het hoofd
van de Souvereine, die zich reeds
haar hoge verantwoordelijkheid be
wust voelde."
De Koningin op zes-jarige leeftijd
met Haar ponny (April 1887)
H.M. de Koningin en Burgemeester De Vlugt van Amsterdam
Prinses Juliana en Prins Bernhard (Juni 1987).
AT weet men in het algemeen wei
nig van het particuliere leven van
vorsten en vorstinnen af. En wat zijn
daardoor veel verhalen ontstaan, die
kant noch wal raken! Koninginnen en
Prinsessen zijn mensen als ieder an
der, ook met haar vreugden en ver
drietelijkheden, met haar genoegens
en haar zorgen.
Men heeft wel gemeend, dat Konin
gin Wilhelmina haar jeugd in een
zaamheid en afzondering heeft door
gebracht die mening was zelfs
wijd verbreid doch hoe onjuist dit
is moge blijken uit wat Miss E. Saxon
Winter, de Engelse gouvernante, die
met de opvoeding van „Prinses" Wil
helmina belast werd, toen deze vijf
jaar was, hierover schreef:
Daar de Prinses een enig kind was
en ook met het oog op het publieke
leven, waaraan zij later zo dikwijls
zou moeten deelnemen, vond de Ko
ningin-Moeder het zeer wenselijk voor
de Prinses, dat zij van haar vroege
jeugd af aan, zich gewennen zou aan
bet gezelschap van kinderen van
haar eigen leeftijd. Om deze reden
werden iedere week één of meer mid
dagen gewijd aan het ontvangen van
kinderen van leden der hofhouding,
der diplomatie of der Nederlandse
aristocratie. Op deze middagen ging
het vrolijk toe en waren ongedwon
gen scherts en lustig gestoei aan de
on-
ge-
Mogen de Kroon, zwaard, rijksappel en scepter in de handen
van Juliana tot zegen z«n van het Nederlandse volk.
DRETTIGE herinneringen seis, op onze curiosa, die zo men ons bij ons bezoek aan en tijdschriften, dat nooit 't
nemen gestalte aan, nauw verbonden zijn aan het Archief mee zodat Koninklijk Huis Archief, Pa-
wanneer U Uw foto-album belangrijke momenten in dag voor dag nagegaan kan leis Noordeinde Den Haag,
doorbladert eu de kiekjes ons leven? worden, waar de Koningin bereikt, omdat men er niet
bekijkt die U er zo zorg- We kunnen de zaken nog vertoefd heeft, welke arbeid aan denkt er een exemplaar
vuldig hebt ingeplakt en wel bijhouden. Zo belangrijk zij heeft verricht, welke be- heen te sturen. Er worden
van passende met witte zfln we ten slotte niet. Het zoeken zjj heeft afgelegd, ontelbare foto's gemaakt,
inkt geschréven onder, wordt niet een zo overstel- wie zij heeft ontvangen. Er die er nimmer belanden,
schriften hebt voorzien pende hoeveelheid, dat het zal een kaartsysteem wor- Toch zou men er gaarne de
Dat was op mijn tiende ordenen en rangschikken den aangelegd van Neder- beschikking over hebben,
verjaardag zegt U tot Uw en het bewaren moeite gaat landse steden en dorpen Er zijn Nederlanders, die
geïnteresseerde medetoe- opleveren. Neen, er zijn er, alfabetisch gerangschikt zelf merkwaardige verza-
schouwer En die foto die meer te verzamelen met vermelding, wanneer melingen van curiosa be
daar dat is met de hele hebben. H.M. er geweest is en waar- trekking hebbend op het
familie toen mijn oom uit II z°udt bijvoorbeeld eens om. Er komt een register, Koninklijk Huis,- hebben
Indië éver was Dat is op een kijkje moeten kun- waarin onmiddellijk opge- aangelegd ea daarvan af-
een schoolreisje en hier lo- nen nemen in het Konink- slagen zal kunnen worden, stand willen doen. Het Ko-
geerde ik bij Oma. Met die W Huis Archief, in het welke manoeuvres de Ko- ninklijk Huis Archief zal
bloemen is onze verloving grote gebouw, dat in de ningin bezocht heeft, welke dat alles graag ontvangen,
en daar staan mijn vrouw rustige tuin achter het Pa- bloemententoonstellingen en zo heeft men ons verzekerd,
en ik bij het graf van de leii» in het Noordeinde in welke verachiUende andere Als men iets doet, doe het
onbekende soldaat onder de Den Haag staat Ook H.M. bijeenkomsten. dan goed, is blijkbaar het
Are de Triomphe in Pa- de Koningin verzamelt fp- Dat wordt een langdurig devies van de leiding van
rijs. Dat is Rob in de box to's, krantenartikelen, boe- werk, doch het loont de het Archiex. In het gebouw
en hier loopt mijn vrouw ken en allerlei andere ge- moeite. Want niet alleen zal is ondergebracht de parti-
met de wagen met Ina..." schriften, die op Haar le-
Het is een hobby voor ve- ven en Haar Huis betrek-
len, het verzamelen van king hebben. Nu ja, zjj
kiekjes. Maar tegelijkertijd doet het natuurlijk niet zelf
is het meer: het is uw —'het Koninklijk Huis Ar-
levensgeschiedenis in beel- chief heeft zijn eigen per
de geschiedschrijving kun- culiere bibliotheek van H.M
nen putten uit deze rijke een imposante boekenschat;
bron, ook de voorlichting er is een afdeling, die
zal er van kunnen profite- rechtstreeks verband houdt
ren. Wanneer er inlichtin- met haar staatswerkzaam
gen omtrent het Koninklijk heid en daarnaast beijvert
den. Daarom bewaarde U soneel en de foto's zijn Huis gevraagd worden en men zich om een zo com-
ook uw verlovings- en uw niet als bij ons netjes in dat gebeurt menigmaal pleet mogelijke documenta
ondertrouwkaart en de een albumpje geplakt en door landgenoten en vreem- tie te verkrijgen. Zo ont-
krant, waarin staat, dat U van een onderschriftje delingen, die op wetenschap- breken zelfs de gramofoon-
voor het eindexamen van voorzien, maar ook het Ar- pelijk of journalistiek ge- platen niet, waarop de stem
de H.B.S. slaagde of voor chief stelt prijs op een zo
uw landbouwdiploma, of dat volledig mogelijke collec-
U tot bestuurslid van de tie. Men schikt over dui-
Speeltuinvereniging werd zenden foto's en ontelbare
gekozen. gegevens over de Koningin,
Zijn we niet allemaal een over haar leven en haar
bied werkzaam zijn, dan
staat men op 't Koninklijk
Huis Archief klaar om te
helpen.
De liefde kan echter niet
van één kant komen. Er
van de Koningin is vastge
legd al heeft men ze niet
alle en zullen ook smal
films worden bewaard, op
dat zij het nageslacht de
roem kunnen verkondigen
beetje trota op onze kiek- werk. Men zal ze opnieuw verschijnt heel wat In Ne- van >en gelukkige vjjftig-
jes, op onze krantenknip- catalogiseren zo deelde derlandse kranten, boeken jarige regeringsperiode.
orde van de dag. Er werd geen
derscheid des persoons in acht
nomen en al de kleine gasten hadden
volle vrijheid om te spelen met ieder
stuk speelgoed, waar zij maar zin in
hedden. En zo werden deze middagen
tot een uitstekende en volkomen na
tuurlijke oefenschool, om in de kleine
Prinses te ontwikkelen de neiging,
om anderen genoegen te doen, een
neiging, die Koningin Emma zo
gaarne in haar kind zag.
In een paar lneenlopende kamers met
weinig meubels waren spelletjes als
blindemannetje, verstoppertje, bal
len, enz. heerlijk uitvoerbaar en het
plezier van het hele troepje, de on
gedwongen omgang en de uitroepen
van vrolijkheid, die overal weerklon
ken, maakten op leder, die toekeek,
de Indruk, dat Koningskinderen net
zoveel plezier kunnen hebben als ge
wone kinderen.
De vel# dwaze verhalen door on
wetende mensen in omloop gebracht,
alsof Prinses Wilhelmina een een
zame jeugd zou hebben gehad, alsof
zij was opgevoed in plechtige en
eigenlijk deerniswekkende afzonde
ring van 't gewone leven, hebben
meer dan eens een glimlach te voor
schijn geroepen op het gezicht van
hen, die „achter de schermen ge
keken" hebben",
Fantaslën zijn uit de boze. Ook de
Koningin zij moge dan door velen
omgeven zijn met een min of meer
mystieke sfeer la een gewone
sterveling.
Haar gouvernante onthult het ons:
de Koningin was niet muzikaal, maar
ze had wel aanleg voor tekenen. En
met veel genoegen heeft zjj de kook
kunst geleerd. De leden van de hof
houding mochten proeven, vaak tot
hun genoegen, maar ook wel eens tot
hun verdriet
l^AT doen velen, als zjj gepension-
neerd zijn? Zij gaan de boeken
lezen, waarvoor zij voordien geen tijd
konden vinden.
Zal ook de Koningin, nu z(j van
haar zware en tijdrovende staatstaak
ontheven wordt en in ruste kan gaan
leven, veel en gezellig gaan lezen?
Zjj heeft er de gelegenheid toe,
want zij beschikt over een particu
liere bibliotheek vanja, van hoe
veel boeken. De beheerders van henr
boekenschat weten het «elf niet pre
cies, maar het zijn er in elk geval
tussen de300 000 en 350.000!
Ze zijn ondergebracht In het Ko
ninklijk Huis Archief in de tuin van
het Koninklijk Paleis aan het Noord
einde In Den Haag, een gebouw van
vijf verdiepingen dat deze ruimte
ook wel nodig heeft. Want behalve
Harer Majesteits bibliotheek zijn er
in onder gebracht haar familie-mu-
museum en haar archief, dat op zich
zelf weer een respectabele omvang
heeft.
