Gezondheid en de samenstelling van ons voedsel
De Magneet
MANHEIM, Koningstraat 37
1898
1948
bij VET
E.W.VET
HET NED. WOLHUIS
ORANJE IS BOVEN
J. Lugtenborg
7 SEPTEMBER a.s.
Colporteurs
GARAGE BOK
HOENDERDOS
Fa. P. SMIT
8.S8KUIV
Schoenhandel H. v. d. POLL
JONGELUI
N00RDER BANK
Uw adres voor:
lan Veen
in de SPOORSTRAAT
FOUTEN DOOR ONWETENDHEID
larage Hanshanden
Snel, goed
en billijk
Keizerstraat 5
Personeel
Te koop gevraagd
Diversen
f LICHTVOETIG DOOR
EEN PRIMA REPARATIE!
Wenst U
L. DE WIT
HET ADRES voor:
Draai- en schaafwerk
Revisie van alle voorkomende
machines
Vernieuwen van diverse
onderdelen
Speciaal adres voor het centrifugaal
ingieten van lager-metalen.
Krugerstraat 95-99 - Telef. 3033
Den Helder.
Wij' houden Koers is
Reeds meer dan 50 jaar
een vertrouwd adres
KEIZERSTRAAT 76
Kantoorboekhandel
TEL. 2223
Leesbibliotheek
VOOR
Constructiewerk
Moderne hekwerken
Wenteltrappen
en verder alle voorkomende
groot en klein constructie-
en smeedwerk.
KRUGERSTRAAT 95-99.
GARAGE CONNEMAN
voor Stads- en Buitenritten
Spoorstraat 109
Het oudste adres
ook voor Sportartikelen
WIJ BRENGEN
GRAMOFOONPLATEN
N. J. TIELROOY
50 JAAR
Mode-artikelen
Stoffen
Tricotages
FEE STAAN BIED ING
„ZON EN SCHILD" en „HEBR0N"
Al is het weefsel nog zo fijn,
Het zal bij ons steeds veilig zijn.
77
M
Vraag de Noorder
Bank eens naar hemP9
WOLLEN STOFFEN.
LINGERIE
BABYGOEDEREN.
WOLLEN VESTEN EN JUMPERS.
Prima BREI WOL steeds voorradig.
Van Galenstraat 19 - Den Helder
Door D. DE VRIES,
Directeur Districtsschoolartsendienst Den Helder.
QEZONDHEID is veel meer dan enkel maar afwezigheid van ziekte. Wie van
ons voelt zich zo gezond, dat hij zich niet gezonder kan voelen? De zieken-
h ui zen en sanatoria zfln overvol en hebben lange wachtlijsten, de wachtkamers
der doktoren zitten overvol en de artsen kunnen het aantal visites per dag
nanweljjks af. Bniten al deze patiënten zijn er nog massa's mensen, die zelf
dokteren, of met hun klachten (geut of niet) blijven rondlopen. En dan vra
gen we ons af: „Zon er werkelijk een volk zijn, dat geen ziekten kent?"
Zulk een gezond volk schijnt te be
staan! Van dr. Ralph Bircher is on
langs een boekje verschenen, getiteld
„Do Hunsa's, een volk dat geen ziekte
kent". De Hunsa's zijn een volk van
ongeveer 10.000 mensen, dat woont aan
de Noordpunt van het tegenwoordig zo
veel genoemde Kaschmir in Centraal-
Azië, in een door hoge bergketenen
(gedeelte van het Himalayagebergte)
omgeven daL Het leeft daardoor in de
zelfde omstandigheden als de bevolking
van het Gomsdal in Zwitserland vroe
ger deed. De Hunsa's zijn geheel op
producten van eigen bodem aangewc-
m. De bodemopbrengst is ten opzichte
van de bevolkingsgrootte gering, zodat
een zeer strenge voedselverdeling er
voor moet zorgen dat de periode van
oogst tot oogst wordt doorgekomen.
De essentiële kenmerken van de
Hunsa-voeding zijn de volgende:
a. sterk overwegende plantaar
dige voeding; b. veel rauwkost; c.
fruit als hoofdvoedsel; d. zoveel mo
gelijk onvervalste natuurvoeding; e.
genotmiddelen als hoge uitzonde
ring; f. zeer weinig keukenzout; g.
voeding van eigen bodem, waaraan
geen kunstmest wordt toegevoegd;
h. gehele voeding matig en zeer
economisch; 1. jaarlijkse honger-
lente.
Het Zweedse onderzoekerspaar Lorimer,
dat ruim een jaar temidden der Hunsa's
leefde, constateerde het vrijwel volko
men ontbreken van ziekten, de grote
vrolijkheid der bevolking en de gewel
dige lichamelijke prestaties waartoe de
Hunsa's in staat zijn. Om dit laatste
worden zij dikwijls als begeleiders op
moeizame, langdurige bergtochten ge
vraagd.
Ook McCarrison, een Engels arts in
Voor-Indië, viel de voortreffelijke ge
zondheid der Hunsa's reeds op, en hij
vond ze „het" gezonde vergelijkings-
mensenmateriaal voor zijn medische on
derzoekingen. Maar niet alleen voor de
mensen bleek het Hunsa-dieet uitste
kend te voldoen. Ook bij dierproeven
(waarvan de resultaten natuurlijk niet
zonder voorbehoud op mensen mogen
worden toegepast) bleek de voortreffe
lijkheid van het Hunsa-dieet. McCarri-'
son voedde in Coonoor een groep ratten
met het Hunsa-dieet, terwijl hij daar
naast een andere groep ratten van de
zelfde soort de voeding gaf, zoals die in
één der Londense volkswijken wordt
gebruikt, n.1. wit brood, witte meel
spijzen, confituren, vlees, haring, snoep
goed en wat gekookte groente. De rat
ten op Hunsa-dieet leefden gezond en
in goede verstandhouding met elkaar,
terwijl bij de ratten met het Londense
dieet vele ziekten optraden, die over
eenkomst hadden met menselijke ziek
ten. Wat hun uiterlijke gedragingen be
treft, werden deze dieren langzamer
hand prikkelbaar en agressief! dit ter
bijzondere attentie van H.H. diploma
ten!) Sommige kwamen zover, dat zij
soortgenoten verslonden. Andere, hier
op lijkende, dierproeven, werden geno
men op muizen en beschreven door dr.
Alexis Carrel in „1'Homme, eet incon-
nu" („De onbekende mens"). Aan twee
groepen muizen werd een voor muizen
geschikt dieet gegeven, maar zo, dat
aan één groep gedurende één dag per
week alle voedsel werd onthouden.
Deze groep muizen leefde veel langer
dan de groep die iedere dag het voed
sel kreeg.
Op voedingsgebied zijn natuurlijk nog
massa's andere onderzoekingen gedaan
eu in gang; om slechts enkele te noe
men: de invloed van jodium op struma,
van fluor op de tandcaries, van vitami
nen op tuberculose, enz.
WEEST MATIG!
Wat leert ons nu het bovenstaande?
Ten eerste dat matigheid ook wat be
treft de voeding geboden is. Over dikke
mensen schreef dr. W. Storm van Leeu
wen onlangs in dit blad: „We kunnen
deze kwestie kort samenvatten in de
karakteristieke woorden van wijlen dr.
Murk Jansen, de bekende orthopaedi-
sche specialist, tot een dame die over
haar dikte klaagde: „Ja mevrouw, maar
elk pondje kwam door Uw mondje".
„Zo af en toe eens een dag vasten, of
alleen wat vruchten gebruiken, kan niet
anders dan gezondheid-bevorderend
werken.
Ten tweede, dat het wittebrood en
producten van bloem beter vervangen
kunnen worden door tarwe-(bruin-)
brood en producten van meelsoorten
waarin ook het zaadvlies van de korrel
behouden is. Dus niet teveel de gladde
puddinkjes en vlaatjes en papjes die
tegenwoordig maar al te veel in <ïe
handel zijn.
Ten derde: een zeer strenge beper
king van het suikergebruik, en ven
allerlei snoeperij die ervan wordt ge-
maakt, is noodzakelijk. Het gebruik
van snoep, vooral in de vorm van 0
fees, caramels, hopjes, lolly s e.d. is *n
de laatste tijd sterk toegenomen; de ys-
salons verrijzen als paddestoelen uit oe
grond en zijn overvol, terwijl als laat
ste nieuwe vinding de gesponnen sui
ker aan een stokje Zich in een ruime
belangstelling mag verheugen. Zo lopen
des middags velen, zowel volwassenen
als kinderen, likkend en slikkend door
de straten van onze steden en dorpen.
Een weinig verheffend schouwspel, ze
ker, maar ook een ongezond schouw
spel.
Het is wel een teken, dat het alleen
de smaak is, die de mensen leidt en
niet het verstand, dat op de laatste
kermis een lange file mensen voor
de nougatkraam stond, terwijl een
vlakbij staande man met een auto
vol prachtige vruchten geen enkele
klant had.
Aan tuberculose-lijders worden vitami
nen in de vorm van vruchten en lever
traan in hoge doses voorgeschreven.
Zou het niet beter zijn om tijdens de
periode van „gezond zijn" de vitaminen
te gebruiken en daardoor de weerstand
tegen de gevreesde ziekte te verhogen
De ervaringen uit de beide wereld
oorlogen hebben geleerd, hoe belang
rijk ook hierin de voedingsomstandig
heden zijn.
De ervaringen bij de hierboven be
schreven volken en bevolkingsgroepen
tonen precies hetzelfde aan. Vooral van
de Hunsa's is in dit opzicht veel te
leren. In dit verband willen we even
aanstippen, dat de Hunsa's alleen oa-
tuürlijke bemesting voor hun akkers
gebruiken en geen kunstmest. Ook \n
landbouwkringen hier te lande wordt
tegenwoordig de noodzakelijkheid ge
voeld, meer tot de natuurlijke bemer-
ting terug te gaan. Daardoor wordt niet
alleen een beter product verkregen,
maar ook de bodemstructuur schijnt
door veelvuldig gebruik van kunstmest
achteruit te gaan.
Het is niet de bedoeling van schrijver
dezes om het alom „Terug tot de Na.
tuur" te propageren. Onze maatschappij
is zo gecompliceerd, dat dit op korte
termijl niet meer mogelijk is (misschien
op de lange ook niet)maar wel is het
noodzakelijk ons eens te bezinnen op de
hierboven beschreven problemen, ea
ons terdege af te vragen of het niet
noodzakelijk is de opgedrongen matig,
held gedurende de oorlog onszelf Dn
vrijwillig op te leggen, teneinde de
voordelen daarvan te kunnen genieten.
Het gezondheidspeil van onze bevolking
zou daardoor belangrijk worden ver
hoogd.
Schrijver dezes weet uit ervaring, dat
zeer veel fouten op voedingsgebied wor
den gemaakt door onwetendheid. Ken
nis verspreiden hieromtrent, op zo ruim
mogelijke schaal, is dan ook een eerste
eis. Want volkomen kunnen we accoord
gaan met de woorden die de bekende
Amerikaanse psychiater James Stuart
Plant schreef: „Health is possibly more
a matter of education than of medicine"
„Gezondheid is wellicht meer een
kwestie van opvoeding dan van genees
kunde".
Hiermede geven wij
met blijdschap kennis
van de geboorte van onze
dochter
MUJA.
T. P- BUIK—
MASSéUS
M. M- BUIK.
Boerhaavestraat 30.
26 Augustus 1948-
Ulddenweg 189,
Tel el. 2953.
jM onze wagens zijn een-
baal verwarmd en de»
gewenst met radio.
wordt Uw rijwiel com
pleet opgeknapt bij
Meisje zoekt voor dag en
nacht een betrekking; liefst ln
winkel Huishoudelijk werk
geen bezwaar Violenstraat 52
Boeken la klas Lyceum
Glschler, Pension Panorama,
Hulsduinen
Horlogemaker-thuiswerker
kan ln de avonduren nog enig
reparatie-werk verrichten F
Allmendlnger, Molenstraat 40,
Den Helder
Jong getrouwd stel, zonder
kinderen, zoekt Inwoning ln
Den Helder, man werkzaam
Rijkswerf Br ond nr 807,
Bureau van dit blad
Medegenomen van Weststraat
ca 12 uur, door 2 jongens
autoped met luchtbanden Te
rug te bezorgen; Ton, West
straat 109
goede reparatie, dan is
Uw adres:
Electr. Schoenmaker^
Zuidstr. 13-74, Tel. 2624.
Wtj halen en bezorgen
door de gehele stad.
Beleefd aanbevelend,
P.S. Let U op het adres
tegenover de Jacht
club.
Het meest moderne bedrijf ter plaatse
Wtj herdenken nu het
jubileum van H.M.
Koningin Wilhelmina,
die in 1898 aan de
regering kwam.
Ook wij werpen een
blik in het verleden
en zien dan, dat vori
ge geslachten in 1898
al bjj MANHEIM in
de Langestraat koch
ten.
En ook nu weet U,
dat bij MANHEIM
kopen „goed kopen",
ja zelfs „beter kopen"
meer dan 50 jaar reputatie
rVsmx
TELEFOON 3033.
GEGARANDEERD le KLAS.
ELECTR. EN AUTOGENISCH
LASWERK.
met nieuwste type CHEVROLET STYLEMASTER
Goudsbloemstraat 52 - Soembastraat 23
Ziet onze leest-etalage»
voor de feestdagen een grote keuze
U kunt ze weer zonder inlevering kopen.
U weet, als vanouds
steeds de nieuwste platen.
KEIZERSTRAAT 74.
Sedert 1898 in de muziekhandel.
Reeds 50 jaar brengen wij een grote keuze in:
Uw grootmoeder zei
reeds:
SPOORSTRAAT 68-70 over de Hoogstr. Tel. 2824.
VASTBOORD-
OVERHEMDEN
2 voor 13 punten 10.85
MANCHESTER
BROEKEN
zonder bon of
punten 18.76
FANTASIEBROEKEN
ook op werkkl.bon 11.10
KRINIMO OVERALLS
100 krimpvrij 15.03
STOFJASSEN
m. dubb. zakken 10.03
TRAININ GSPAK JES,
halve punten,
IJzersterk 7.05
LANGE ONDER
BROEKEN 3.60
WOLLEN
SPORTKOUSEN,
alle maten, v.a. 2.20
WOLLEN KINDER
KOUSEN 2.64
DAMESONDERGOED
camisoles
directoirs 2.24
DAMESKOUSEN
2 p. voor 1 punt 1.87
ZWARTE KINDER-
DIRECTOIRS 1.87
WERKSOKKEN,
extra kwaliteit 3.25
Spoorstraat 116, Tel. 3003
Inrichtingen voor Zenuw- en Geesteszieken,
gelegen in prachtige bosrijke omgeving van
Amersfoort, vragen
van Chr. beginselen (ongsh., m. en vr.),
die zich voor het B-Diploma willen bekwamen.
Voor eerste aanschaf van uniform - kleding
wordt gezorgd.
Sollicitaties aan de Gen.-Directeur van
„ZON EN SCHILD". Utrechtseweg 266,
Amersfoort.
Tochten per luxe touringcar 81 Aug.
RONDRITTEN DOOR DE VERLICHTE STAD.
Vertrek vanaf 20 uur. Elk uur vanaf de garage.
Per persoon 1.3 SepL 's avonds naar de
VERLICHTING VANAMSTERDAM,
3.50 per pers., vertrek 18.00 uur.
Inlichtingen: GARAGE MOORMAN - Telef. 2860.
begint de naaischool van GEBR. MEIJER,
alhier.
Een beperkt aantal meisjes kan hierop nog
geplaatst worden.
Alleen netto meisjes komen in aanmerking.
Aanmelden: RUYGHWEG 73.
Verven in alle kleuren.
STOOM VERVERIJ EN CHEM. WASSERIJ
DE PAUW
KEIZERSTRAAT 44.
DEN HELDER.
BOEKENBEDRIJF in Noord-Holland zoekt op korte
termijn voor de provincie
voor aantrekkelijke boekenserie.
Brieven onder no. HA 608, Bur. Ver. Noordholl.
Dagbladen, Voordam 9, Alkmaar.
Een informatie van de Noorder
Bank omtrent een firma of par
ticulier munt uit door volledig
heid en betrouwbaarheid. Oank
zij onze relatie s in alle deelen
van het land kunnen wij onze
cliënten te allen tijde van dienst
zijn met goed gefundeerde en
recente inlichtingen omtrent
firma's uit iedere branche I
ALKMAAR.langMtrut 95 HOORN Gr. Noortj 1 J
TalaW 2423 (K 2200) Talafoo» 41S3CK2290)
BRAKKEVELDWEG 122 TELEF. 2389
V0QR TAXI, TROUWEN EN BUITENRITTEN
en zolang de oranjeboom blijft bloeien
zal het volk in vrede groeien,
dat is ons aller leus.
En voor vullen met bloemen of planten
uit MYOSOTIS" zegt Uw keus.
SLnSDIJKSTRAAT 81, TEL. 3200, DEN HELDER
