Qraaf Berna
dotte lafhartig vermoord
Ook televisie te Amsterdam?
Zaterdag 18 Sept. 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 70ste Jaargang No. 1916
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
In Joodse wijk
van Jeruzalem
Spoedzitting van
Veiligheidsraad
Minister Stikker sprak met
Marshall
Staakt het vuren in
Haiderabad
Weerbericht
Ik was geheim agent
Min.-president Drees:
„Afschuwelijk"
Naar verbetering der
vleesdistributie
Grote wapensmokkel in
Indonesië verijdeld
Cochran bezoekt Soekarno
Zon der democratie heeft vlekjes
Soldaat der Vrede
Via straalzender op
Domtoren
Bonnen voor vakkleding
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
poet gironummer 449041
Hoofdredacteur:
A. KAPTEIN
Hayonred. C. A Dekker*
Directie:
j. BIJLSMA en C. KRAK
COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct per mm
Familieberichten 20 ct per
mm. - Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.—, elk woord meer
5 cent
Abonnementen:
per kwartaal 3.75.
AHerwege ontsteltenis
Graat FoHte Bernadotte, de betnld-
r der Verenigde Naties voor Pa-
fltfna ta> 106,1 hU 60,1 ,ood8e "1P1
Jeruzalem inging, door mannen
bi militair uniform aangevallen en
metgeaei, de Fraoae wssr-
Kolonel Serot werd om het le
nen**
ppbracht.
Graaf Bernadotte kwam gistermiddag
it Ramallah te Jeruzalem aan, waar hij
«durende een uur een onderhoud had
een brigadecommandant van het
Arabische legioen. J
De 53-jarige neef van de Zweedse
Koning reisde met zijn gezelschap in
«en convooi en was op de terugweg
van het regeringsgebouw. Toen zij
door het zich in Joods gebied bevin
dend Katamon reden, verscheen plot
seling een jeep met vier man, die de
weg versperde. Twee van de vier lie
pen op de auto van Bernadotte toe.
Kolonel Frank Bogley, de Ameri
kaanse veiligheidsofficier der V.N.,
worstelde met een van hen en werd
licht in het gelaat gewond. De tweede
bereikte de auto van Bernadotte en
vermoordde twee personen door van
8eer nabij met een stengun schoten te
lossen. De jeep wist te ontkomen. Vol
gens de Amerikaanse consul-generaal
te Jeruzalem werd de moord vermoe
delijk gepleegd door leden van de
Stern-groep.
Men neemt aan, dat het rapport
over Palestina, dat de graaf te Parijs
aan de Veiligheidsraad zou aanbieden,
bijna voltooid was. Het zal posthuum
aan de algemene vergadering der
V.N. kunnen worden voorgelegd.
Reeds onlangs dreigde de groep
Hedenmiddag om 15 uur komt de
Veiligheidsraad in spoedzitting bijeen
naar aanleiding van de moord op
Graaf Bernadotte.
De Secretaris-Generaal van de V.N.,
Trygve Lie, die zich in Noorwegen
bevindt, vloog gisteravond per spe
ciaal vliegtuig naar Parijs. Aanvan
kelijk zou hij niet voor Maandag
terugkeren.
De Nederlandse minister van bui
tenlandse zaken, D. U. Stikker, heeft
een onderhoud van een half uur ge
had met de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Marshall. Daarna
sprak hij met de onderminister van
Buitenlandse Zaken, Robert Lovett.
Minister Stikker verklaarde na de
besprekingen tegenover de pers, dat
hij ditmaal, niet veel kon zeggen. Wt)
hebben, zo deelde hij mede, de gehele
situatie in het Verre Oosten bespro
ken, meer speciaal de communisti
sche activiteit aldaar.
Men neemt aan, dat de heer Stik
ker Dinsdag naar Nederland terug
keert.
Radio-Haiderabad meldde gisteren,
dat de Nizam bevel heeft gegeven om
17 uur plaatselijke tjjd het vuren te
staken.
Later heeft de Nizam voor de radio
meegedeeld, dat een nieuwe minister
raad is gevormd en dat alle vonnissen
van de leiders der congrespartij zijn
ingetrokken. De Nizam betreurde de
.ongelukkige" gebeurtenissen en ver
zocht om handhaving van kalmte
'echt en orde. Hij sprak de verwach-
Lng uit, dat het niet moeilijk zou zijn
met de regering van India tot een
regeling te komen, indien recht en
orde eenmaal hersteld zouden zijn.
Le Nizam heeft zijn, op het ogenblik
ten het land vertoevende mi-
msters opdracht gegeven, niet bij de
veiligheidsraad aan te dringen op een
oplossing van de door Haiderabad
egen India aanhangig gemaakte
zaak.
PRINSES ELIZABETH VERWACHT
HALF NOVEMBER HAAR BABY.
nnses Elizabeth van Engeland
orwacht haar baby omstreeks half
ivovember, zo wordt uit Londen ge
in h £eboorte ^hl plaats hebben
net Buckingham Palace te Londen,
■ei verblijf van Koning George
Koningin Elizabeth.
en
Verwachting, geldig tot heden-
vond: Voor het Noorden van het
®nd: Zwaar bewolkt met later
aatselijk enige regen, nu en dan
achtige en langs de Wadden
eilanden tijdelijk harde Weste-
ijke wind. Weinig verandering in
emperatuur. Voor het Zuiden van
i, i ,.d: Zwaar bewolkt met en-
tijdelijke opklaringen. Over-
ogend droog weer. Meest matige
itid tussen West en Zuidwest.
t e'ni8 verandering in tempera-
Stem Bernadotte van het leven te be
roven en nog enkele dagen geleden
ontving de bemiddelaar een waar
schuwing geen voet meer in Jeruza
lem te zetten.
Graaf Bernadotte was president
van het Zweedse Rode Kruis en werd
op 20 Mei j.1. benoemd tot bemidde
laar van de V.N. in Palestina. Tijdens
de oorlog heeft de overledene zich
buitengewoon verdienstelijk gemaakt
door zijn vredes-onderhandelingen met
de nazi-leiders, zjjn actie tot vrijlating
van Scandinaviërs uit nazi-concentra
tiekampen en zijn zorgen voor ge
wonde krijgsgevangenen.
De ontsteltenis over de moord is
groot. Marshall noemde het een „tra
gische en schokkende gebeurtenis",
terwijl men zowel van Joodse als van
Arabische zijde met ontzetting het
nieuws vernam.
Graaf Bernadotte was gehuwd met
Estelle Romaine Manvill, dochter van
een Amerikaanse millionnair in New
York. Uit het huwelijk werden vier
kinderen geboren, waarvan twee jon
gens reeds vroeg stierven.
De lichamen der vermoorden zijn
naar het Joodse Hadasah-ziekenhuis
overgebracht. De militaire gouver
neur van Joods Jeruzalem, dr. Ber-
nard Joseph, achtte de moord „onver
gefelijk en laaghartig". Tegenover
generaal Aage Lundstrom verklaarde
hij, dat hij alle maatregelen zou ne
men om de daders te vinden.
Wij beginnen Dinsdag 21 September
met de publicatie van een serie
uiterst spannende artikelen, uit
sluitend op grond van eigen erva
ringen geschreven door één der
weinige in leven gebleven Neder
landse geheime agenten.
Zijn verhaal is een schokkende bij
drage tot de geschiedschrijving
van de jongste oorlog. Het voert
ons binnen in de sinistere wereld
van spionnage en contra-spionnage,
van laf verraad en ware helden
moed.
De schrijver, die na afgrijselijke
belevenissen een gevangene werd
van de veelbesproken Kriminal-
Direktor Joseph Schreieder, voer
de in de oorlog de schuilnaam
„Brutus". Hij woont thans in het
Gooi, is getrouwd met een Engelse
vrouw en publiceert in Engeland
onder de naam John Marlow.
„Brutus" heeft deze artikelen ge
schreven als een les voor de toe
komst en als een posthume hulde
aan zijn vele makkers van de Ne
derlandse geheime dienst, die niet
levend zijn weergekeerd uit de
Duitse moordkampen.
Minister-president Drees, wie het
A.N.P. zijn mening vroeg over de
moord op Graaf Bernadotte, noem
de het feit afschuwelijk. „Ik ben
diep geschokt", aldus de minister
president te horen, dat deze man,
die bezig was met een taak in het
belang van de vrede werd omge
bracht, vooral omdat hij reeds in
de laatste oorlog zoveel gedaan
heeft om mensen in veiligheid te
stellen. Deze moord is een daad,
die waarschijnlijk tot gevolg zal
hebben, dat de toestand in Pales
tina zich weer toespitst".
Behoudens goedkeuring van de ver
gaderingen der landelijke slagers
bonden zal aan de minister het vol
gende plan inzake de vleesdistribu
tie worden voorgelegd:
le. De minister geeft aan de slagers
de volledige vrijheid van inkoop van
het slachtvee; 2e. De Minister wijst 'n
vleesbon aan van 400 gram per 14
dagen, terwijl de slagers zich ver
plichten deze bon te honoreren tegen
door de minister vast te stellen ver
koopsprijzen; 3e Naast het vastgestel
de rantsoen van vierhonderd gram
ontvangen de slagers de gelegenheid
tot vrije inkoop van vlees, dat be
schikbaar komt door de vrije inkoop
tegen lonende prijs. Door deze maat
regelen wordt de omvangrijke zwart-
slachting de wind uit de zeilen geno
men en de even grote huisslachting ge
reduceerd tot normale verhoudingen.
Vertrek van Dr. v. Mook zou
onjuist zijn
In Indonesische kringen is men van
oordeel, dat als 't besluit van de Ne
derlandse regering om Dr. van Mook
te vervangen, juist is, dit voor Indo
nesië een ramp zou zijn. Verschillende
Nederlanders, die in belangrijke func
ties met Dr. v. Mook samenwerken,
zouden in dit geval hun ontslag ne
men, daar zij 'n dergelijke stap zou
den beschouwen als een gebrek aan
vertrouwen In hun werk.
Ook van republikeinse zijde zou het
vertrek van Dr. v. Mook betreurd
worden. „Wij weten, dat htj onze
vijand is, maar wij weten tenminste
ook wie hij is", aldus een republikeins
woordvoerder.
In het Hoofdbureau van Politie te Amsterdam werd de eerste wedstrijd gespeeld
in de tweekamp Dr. Max EuweScheltinga, om het schaakkampioenschap van
Nederland.
In een officiële mededeling, die te
Batavia is uitgegeven, wordt gezegd,
dat het grootste complot tot wapen
smokkel door gemeenschappelijk op
treden van de politie te Singapore en
de Indonesische politie, met mede
werking van de Koninklijke Neder
landse Marine, thans is geëlimineerd.
Volgens deze bekendmaking ztjn< twee
Engelsen, drie Amerikanen, een Phi-
lippino en een Australische vrouw
gearresteerd. De arrestanten en de
in beslag genomen goederen zijn door
een Nederlands oorlogsschip naar Ba
tavia overgebracht. De Catalina is
door de militaire luchtvaartdienst
naar Batavia gevlogen. De wapens
waren afkomstig van de Philipprjnen
en bestemd voor de Republiek. Zij
werden per Catalina naar Aer Aboe
overgevlogen, waar zij in een speed-
boat, die de republiek van de Engel
sen had overgenomen, werden over
geladen. Te Singapore wordt het on
derzoek voortgezet. Nog meer ar
restaties worden verwacht.
Antara meldt uit Djokjakarta, dat
het Amerikaanse lid van de commis
sie van goede diensten, Merle Coch
ran, gisterochtend een bezoek aan
Soekarno heeft gebracht, waarbij ook
Moh. Hatta tegenwoordig was. Om
trent het besprokene is niets bekend.
Aan de vooravond van de herdenking van de slag om Arnhem werd bij het
monument te Oosterbeek door Brigade-Generaal P. H. W. Hicks O.S.B., D.S.O.,
U.C. een krans gelegd. Een overzicht van de plechtigheid.
^MERIKA MAG DAN de meest ver
lichte staat ter wereld heten, de zon
der democratie, die boven die jonge en
democratische mogendheid opstijgt ver
toont hier en daar nog lelijke vlekjes.
Een der voor onze begrippen meest
hinderlijke daarvan is de minderwaar
dige behandeling waaraan kleurlingen
bloot staan. Wij hebben dezer dagen
gemeld, dat men de neef van de Abes-
sijnse keizer, die men het corps diplo-
matique naar een de van Truman
kwam luisteren naar de negerafdeling
van de zaal heeft verwezen. Thans
heeft men Norvel Lee, een neger-bok
ser, die deelnam aan de Olympische
spelen in hechtenis genomen omdat hij
in een locaaltrein „elders had plaats
genomen dan hem rechtens was toege
staan". Er zal nog heel wat water door
de Mississippi moeten stromen eer ook
de kleurlingen van het vrije Amerika
kunnen spreken.
DE SOWJETS zijn hard bezig al
hun vrienden te verliezen. Italië heeft
de handelsbetrekkingen met de Sowjet-
zone in Duitsland verbroken. De Ita
lianen zijn nooit grote Grienden van de
Russen geweest, maar met Amerika
heeft men schouder aan schouder ge
vochten en hoe men daar over de vroe-
Dat Nederlands toch
Tijdens de viering van de jubi
leumfeesten en kroningsfeesten te
Maasland kon men bij een fietsen
stalling lezen; .Vietsche stalling op
het RK ieke schoolplijn".
Een Maaslandse winkelier annon
ceerde een electrische kookpan
aldus: 9.95 pan voor elextris".
gere bondgenoot denkt behoeven we
niet nader in het licht te stellen.
Het gaat hard tegen hard en men
vraagt zich ernstig af of het conflict
niet plotseling een catastrophaal ein
de zal krijgen. Veertig Skymasters zijn
weer toegevoegd aan de vliegtuigen
welke de Berlijnse luchtbrug bedienen,
de duurste brug welke ooit gebouwd
is en die eigenlijk helemaal niet be
staat, omdat er geen steentje voor ge
legd is.Rusland heeft zich door de
veroordeling van 'e vijf West-Berljj-
ners in dc Duitse hoofdstad algemeen
gehaat gemaakt, wat er niet minder op
geworden is nu het gearresteerde hoofd
van de Berlijnse steenkoolvoorziening
door een geheim Hof berecht zal wor
den.
QVERAL KIJKT MEN wantrouwig
naar de staat achter het ijzeren gor
dijn. Een Amerikaans koopvaardijschip
zou van de Oostsiberische kust af be
schoten zijn, maar de Russen beweren,
dat het slechts een lichtkogel geweest
is. Intussen heeft de Britse luchtmacht
de leeftijdsgrens der R.A.F.-vliegers
met elf jaar verhoogd, in Zweden wil
men het volgend jaar over een lucht
beschermingscorps van 200.000 man be
schikken en Denemarken heeft in Mos
kou laten vragen waarom er tegen
woordig zo abnormaal veel vliegtuigen
boven het eiland Bornholm verschij
nen.
JN ONS EIGEN LANDJE blijft het ge
lukkig rustig en daarom is er ook
belangstelling voor het echtpaar Behr-
tel uit Dordrecht, dat opgewekt zijn
65-jarige trouwdag vierde en zelfs voor
de spitsvondigheden van een Delftse
sigarenwinkelier, die zijn klanten
als zij hun bonnen bij hem wilden be
steden een aansteker en een kleren
hanger beloofde. De aansteker bleek
een lucifer en de klerenhanger 'n spij
ker te zijn, maar hij zal minder last
met de politie krijgen dan een ont
vluchte SS-er had, die 'oevallig door
een agent in Gramsbergen wat scherp
werd aangekeken en daarop overhaast
de vlucht nam, waarna hij natuurlijk
dadelijk achtervolgd en gepakt werd.
Zijn kwade geweten sprak, zo hard, dat
zelfs de politie het verstaan kon.
Wereldburger no. I
gearresteerd
De Franse politie heeft Garry
Davis gearresteerd, die zijn Ameri
kaanse paspoort heeft ingeleverd om
wereldburger nummer één te worden.
Hij sloeg een tent op voor het Palais
de Chaillot op „grondgebied der V.N."
Toen Davis in hechtenis werd ge
nomen, protesteerde hij, maar htj
volgde de politie, die de tentpalen uit
de g^ond had getrokken, zodat de
tent boven de heer Davis Instortte.
De menigte juichte hem toe, toen hij
met kampeerbed, kooktoestel en rug
zak de politie-auto moest bestijgen.
CEN SALVO uit een stengun, m
handen van Joodse fanatici,
heeft een einde gemaakt aan het
leven van hem, die de taak op zich
genomen had om het geluid van
schoten in het Heilige Land te doen
verstommen.
Graaf Folke Bernadotte Is als
soldaat van de vrede gevallen en het
droeve bericht van zijn dood heeft
ontsteltenis teweeg gebracht tot in
alle uithoeken der aarde. Niettegen
staande zijn schier hopeloze taak
bleef Bernadotte optimist. Hij vloog
met de witte K.L.M.-machine, die
hem veilig over de fronten bracht,
van de ene stad naar de andere,
confereerde, bemiddelde en trachtte
een situatie op te lossen, die voor
Engeland gedurende dertig jaar on
oplosbaar bleek. Graaf Bernadotte
achtte het een grote eer voor de vrede
te werken en hij heeft moeite, noch
gezondheid gespaard om in het Hei
lige Land Joden en Arabieren te
verzoenen. Deze poging is hem
noodlottig geworden. In het Jood
se ziekenhuis in Jeruzalem rust zijn
stoffelijk overschot, waarvoor de
gehele wereld in eerbiedige hulde
en dankbaarheid het hoofd buigt.
„Afschuwelijk" heeft minister
president W. Drees de moord ge
noemd en met dit woord heeft hij
de gevoelens van het Nederlandse
volk kernachtig vertolkt. De Ver
enigde Naties verliezen In de
Zweedse Graaf een goed bemidde
laar, de wereld een warm voorvech
ter van de vrede en Nederland be
treurt het overlijden van een
vriend, die als president van het
Zweedse Rode Kruis ons In de
moeilijke laatste maanden van de
oorlog tot grote dankbaarheid ver
plichtte.
De heer Willem Vogt, technisch direc
teur van de Nederlandse Radio Unie
heeft medegedeeld, dat men van plan is
de televisieuitzendingen van Philips
Eindhoven via een straalzender op de
Domtoren door te zenden naar Hilver
sum en Amsterdam. Als toekomstbeeld
zag de heer Vogt een aantal zenders met
frequentie-modulatie en enkele uren
televisie ]fer dag.
De N.R.U. is thans begonnen de mo
gelijkheden van televisie daadwerkelijk
in studie te nemen Door het uittrekken
van belangrijke bedragen worden de
technici binnenkort in de gelegenheid
gesteld met deze mogelijkheden nader
kennis te maken. Veel hangt voorlopig
af van de beslissingen, welke genomen
zullen worden op een conferentie te
Zürich. Hierop zullen de landen van
West-Europa het eens moeten worden
over het te gebruiken systeem, de fijn
heid van raster, waarmede het beeld
moet worden uitgezonden enz. Practi-
sche doorvoering zonder onoverkome
lijke financiële bezwaren vereist, dat de
programma's worden uitgewisseld. Dit
kan geschieden met straalzenders, waar
bij do systemen echter zullen moeten
passen.
Ook van de zijde der regering heeft
men het vraagstuk in studie genomen.
De departementen van Onderwijs en
De bonnen voor werkkleding H 7 en
L 7 zullen tot nader order geldig zijn
voor hetkopen van werkkleding.
Op de bonnen H 7 kan men kopen:
een overall, een werkpak van drill,
keper of satijn, een lange stofjas, een
lange witte jas, een laboratoriumjas of
een mouwschort. Op de bonnen L 7
kan men kopen een werkjasje van ke
per; drill, satijn, beaverteen, Engels
leer, manchester of pilow, een korte
witte jas, een koksbuis of een korte
stofjas.
De bonnen H 8 tot en met H 12 en
de bonnen L 8 tot en met 12 zijn nog
niet geldig. De bonnen H 1 tot en met
H 6 en de bonnen L 1 tot en met L 6 en
de rantsoenbonnen F C en F D blijven
voorlopig geldig.
Poos en Slagter staan terecht
Voor het Bijzonder Gerechtshof te
's-Gravenhage zullen op 27 September
en volgende dagen de beruchte
SD-ers L. Poos en M. Slagter terecht
staan.
Drie rechercheurs van de politieke
recherche, afdeling 's Gravenhage,
hebben acht maanden dag en nacht
gewerkt om deze zaak te onderzoe
ken. Het resultaat van hun werk ts
neergelegd in een omvangrijk dossier,
o m. vermeldend meer dan 200 arresta
ties. Het grootste deel van de slacht
offers heeft de Duitse concentratie
kampen niet overleefd.
Verkeer zijn doende met de oprichting
van een televisie-commissie, waarin alle
belanghebbenden, ook het bioscoop
wezen, zijn vertegenwoordigd.
FANNY VOOR DE TELEVISIE.
De experimentele televisie-uitzen
dingen uit de Philips-studio te Eind
hoven zullen waarschijnlijk op 28 Sep
tember worden hervat. Intussen zijn
er enige verbeteringen in de studio
aangebracht. Op 4 November zal
Fanny Blankers-Koen voor de tele
visie optreden. Aad van Leeuwen zal
haar dan namelijk de Olympische
fakkel overhandigen, die hij ontving
van de heer Castleton Knight, de ma
ker van de Olympische film.
De experimentele televisie-uitzen
dingen zullen voortaan driemaal per
week worden gegeven, namelijk op
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag.
Arnhem herdacht de Airborne-
helden
Met een ontroerende plechtigheid
seft gisteren te Arnhem en te Oos
terbeek de Airborne-herdenking
plaats gehad. De begraafplaats, die
voor het eerst sinds weken weer ge
opend was, ging schuil onder een
schat van bloemen. Fel wit tekenden
ie kruisjes zich af tegen het groene
front. Bij de ingang van het kerkhof
waren de kleine kransen van klap
rozen te koop, de bloemen van het
oorlogsgraf. Er werd een R.K. en een
protestantse godsdienstoefening ge
houden, waarna de hymnen en de
,Last Post" werden geblazen. Rijen
van schoolkinderen stelden zich langs
de graven op en knielden na de volks
liederen neer om witte bloemen te
leggen bij de kleine kruisjes.
Joe Louis weer in de ring
De wereldkampioen zwaargewicht
bokser Joe Louis deelde gisteren aan
de pers mede, dat htj in Juni a.s. zijn
titel in het Yankee Stadion te New
York zal verdedigen tegen de win
naar van de wedstrijd Joe Baksl
Ezzard Charles. Dit laatste gevecht
zal 12 November a.s. in Madison
Square Garden plaats hebben.
Halve gulden, plak en halfje
worden ingetrokken
Op 1 October a.s. zullen de halve
gulden, het bronzen en zinken twee-
en-een-halve-centsstuk en de bronzen
halve cent buiten omloop worden ge
steld. Na deze datum behoeven deze
munten niet meer in betaling te wor
den aangenomen.
Van 1 October tot 31 December a.s.
kunnen de bovengenoemde munten
worden omgewisseld bjj alle postkan
toren, bjj- en hulpkantoren der poste
rijen en poststations en de halve gul
dens bovendien bij de hoofdbank, de
bijbank en de agentschappen van de
Nederlandse Bank N.V.
In verband met de afschaffing van
cie halve cent moet elke hoeveelheid
in te leveren munten een in gehele
centen afgerond bedrag vormen.
De rantsoeneringsmaatregelen
Naar aanleiding van berichten, waar
in mededeling wordt gedaan van de
vermoedelijke aanstaande opheffing
van rantsoenerings maatregelen vesti
gen de verschillende ministeries er
de aandacht op, dat de bestaande
maatregelen aan een onderzoek wor
den onderworpen, waarbij wordt nage
gaan in hoeverre opheffing of verrui
ming mogelijk is.
Berichten, welke louter op grond van
dit onderzoek, vooruitlopende op het
resultaat daarvan, de opheffing of
wijziging van rantsoeneringsmaatrege
len aankondigen, zijn minstens voor
barig. Ter vermijding van misverstand
wordt aangeraden de officiële berich
ten af te wachten.