n Wenen is
alles nog rustig
De tabaksaccijns wordt verhoogd
NOODLOT
Voeren de Russen ieis in
hun schild?
„Plan Oost" werkt actief
Pim, Pam en Pom
Grote jeugdmeeting te
Den Helder
De minister had geld nodig
De ijsjes worden kleiner - weeldebelasting
op auto's
St. Nicolaas luisterwedstrijd
Nieuwe avonturen van Pim, Pam en Pom
Het Radioprogramma
AAR.
VRIJDAG 19 NOVEMBER 1948.
1> HET NA-OORLOGSEWENEN ,S er nog steeds let8 b van
de zorgeloze sfeer, die de Oostenrijkse hoofdstad vroeger zo e-ezelli*
WaBkte'S^ramm"'meIodl^n en de walsen van Strauss
onbezorgd lrde omgeving van de oude Stephansdom tinkelden. In de loop
der jaren is de Weense burger eigenlek weinig veranderd. Hij wandelt in het
„ajaarszonnetje en doet alsof er geen wereldproblemen bestaan: geen Ber-
m' f Hahsh feers ^n H ie thanf de stad
van de Habsburgers, van de Straussen, van Schusnigg en van Sevss Inouart
bezoekt, zou veronderstellen, dat Harry Truman en Josef Stalln dikke
vriendjes zijn.
PEN GROOT verschil met Berlijn,
k De Berlijner ondervindt dagelijks
de practische gevolgen van de felle
tegenstelling Oost-West. De zöne-
grenzen lopen niet alleen door Ber
lijn zelf, maar gaan bovendien dwars
door de magen en door de opvattin
gen van de bevolking. In Wenen
weet iedereen hoe de grenzen van de
sectoren lopen en daarmee is het uit
Incidenten komen bijna niet voor en
de gemiddelde Wener, die dagelijks
verhalen leest over het zenuwen-slag
veld Berlijn, denkt bij zichzelf: „Ber
lijn is ver wegWanneer hij door
de Karnter Strasse gaat peinst hij
helemaal niet meer over wereldpro
blemen.
Hier lijkt Wenen een stad in volle
vredestijd: modieuze toiletten en vlot
te uniformen. Zelfs de groene en wat
gtjjve kledij van de Russische soldaten
voegt zich in deze elegante omgeving.
Soldaat Iwan Bondarow uit Lenin
grad glimlacht tegen Ilse uit de Kon-
ditorei, die juist met Bill O'Kelly uit
Chicago een praatje maakt. Het is
soms zeer idyllisch
Toeschouwers.
De Oostenrijkse bevolking heeft het
Idee, dat ze op de toeschouwerstribune
van de politieke arena zit, maar er
zijn er gelukkig, die met Interesse
toekijken. Dat zijn de Oostenrijkers,
die maar al te goed weten, dat het
treurspel Berlijn gemakkelijk een re
prise in Wenen kan krijgen.
In officiële Oostenrijkse kringen,
schrijft „Die Weltwoche", gelooft men
echter, dat deze herhaling nog wel
even op zich zal laten wachten. In
elk geval moet eerst in Berlijn de laat
ste acte van het drama zijn gespeeld:
de gelijkschakeling van de vroegere
Duitse hoofdstad met de Russische
zóne. Als dat is gebeurd, zal het IJze
ren Gordijn over Berlijn neerratelen,
een ijzige stilte zal volgenen dan
komt onherroepelijk Wenen aan de
beurt!
Zover is het echter nog niet en het
is de vraag of het wel ooit zover zal
komen. Daarom leeft Wenen nog vrfl
onbezorgd. Er zijn natuurlijke tegen
stellingen. Dat kan niet anders. Maar
die blijken tot nu toe alleen maar uit
de verschillende uniformen van de
bezettingslegers. Op sociaal en econo
misch gebied is er nog een wonderlijke
samenwerking en het is daarom geen
wonder, dat de Amerikanen zich af
vragen of de Sovjets iets in hun schild
voeren. Men is immers een dergelijk
„gentlemanlike" optreden van de Rus
sen niet gewoon.
Wat is de oorzaak van hun vrij soe_
pele houding? Vindt Stalin de Oos
tenrijkers niet geschikt om er goede
Bolsjewisten van te maken Of wil
hij Oostenrijk reserveren als een laat
ste basis voor onderhandelingen, zoals
Hitier destijds Zwitserland beschouw
de?
Het zelfbewustzijn van Oostenrijk,
dat sinds de Anschlusz een hevige
duw had gekregen, komt inmiddels
weer langzaam terug. Oostenrijk voelt
zich weer een natie zoals vroeger. In
de gebieden, waar Tito op de loer ligt
en graag een stukje Oostenrijk bij Joe-
go-Slavië zou plakken, worden byv.
OOK DE KLEINTJES HEBBEN
GRAAG EEN EIGEN BOEK!
de drie vrolijke hondjes, gaan er
op uit en beleven de meest
avontuurlijke dingen. Een zo
smakelijk geschreven kinder
verhaal halen de kleintjes tel
kens weer op de proppen.
En 't kost slechts 0.60.
Verkrijgbaar bij de bureaux.
agenten en bezorgers van dit
blad.
aderlandslievende betogingen gehou
den.
De buitenlandse betrekkingen met
Italië hebben een wijziging ondergaan.
Tirol, het grote twistpunt tussen -We
nen en Rome, beschouwen de Oosten
rijkse politici thans eerder als een
schakel dan als een wig tussen beide
landen. Toen de Gasperi de wenselijk
heid van een Italiaans-Oostenrijkse tol-
unie naar voren bracht, schreef de
W eense pers enthousiast over hem
als de „meest Europese inwoner van
Europa naast Churchill."
Het Oostenrijkse instituut voor pu
blieke opinie heeft uitgedokterd, dat
er onder de Oostenrijkers vjjf menin
gen zijn over de buitenlandse politiek,
die het land zal dienen te voeren. In
de eerste plaats zijn er nog steeds de
Duitsgezinden, die voor Oostenrijk
maar één mogelijkheid zien, namelijk
een door dik en dim samen gaan met
Duitsland. Dan zijn er de communis
ten, die aandringen op een nauwe sa
menwerking met het Kremlin, en een
groep, die wil aansturen op een Do-
naufederatie, waarbij zo nodig Duitse
staten en Polen zich kunnen aanslui
ten. In de vierde plaats komen de idea
listen, die aan een federaal Europa ge
loven en ten slotte zijn er Oostenrij
kers, die van hun land het liefst een
Engels of Amerikaans dominion wil
len maker
Vluchtelingen.
Langs de wegen van de Oostenrijkse
Westelijke zóne liggen grote vluchte
lingenkampen, die volgeperst zitten
met vluchtelingen. In de café's, in de
winkels en op de straten hoort men
behalve het Duits allerlei Slavische ta
len. Het is als in de dagen der mo
narchie, toen de bevolking van de
Slavische landen, die behoorden tot
OostenrijkHongarije, het moeder
land opzocht.
Het yzeren gordijn is in dit land al
lesbehalve van jjzer; men zou hoog
stens kunnen spreken van een papie
ren afscheiding. Het is immers gemak
kelijk genoeg om aan een Oostenryk-
se identiteitskaart te komen en daar
door van de Oostelijke In de Weste
lijke zóne over te stappen. Dagelijks
komen er talloze meldingen binnen van
illegale grensoverschrijdingen en dat
zijn alleen meldingen van die „Illega
len", die gepakt worden.
Hoevelen gaan er niet ongemerkt
de zóne-grenzen over? Overal in het
Westen zijn er emigratie-organisaties
en emigratie-comité's opgericht en op
Persoonsbewijzen met
ras-aanduiding
De regering van Zuid-Afrika heeft
in beginsel een ..systeem van nationale
registratie" aanvaard, waarbij ieder 'n
persoonsbewijs verstrekt wordt, waar
bij zijn ras wordt aangegeven. Dr. Ma-
lan, premier van Zuid-Afrika. heeft zo
meldt het Engelse blad „The Times",
aan het congres van de nationale par
tij te Pretoria meegedeeld, dat de re
gistratie bedoeld was om de regerings-
politiek van apartheid" (rassenschei
ding) te steunen.
Het persoonsbewijs zou voorts dienst
doen in verband met kwesties van
woonplaats „en om gemengde huwelij
ken te voorkomen". Dr. Malan deelde
het congres mee. dat voor het doel van
deze registratie iemand als .niet-Euro-
peaan" geclassificeerd zou worden, in
dien hij „eenzesde negerbloed of meer
in de aderen had", met andere woor
den wanneer die persoon „tenminste
één n e g e r-grootouder" bezat.
De eerste minister zei. dat de rege
ring tot dit systeem had besloten we
gens „een lang gevoelde behoefte".
NIEUW ZWAARGEWICHT
RECORD.
Dezer dagen werd melding gemaakt
van een te Delft gedolven aardappel
die een gewicht had van 1270 gram,
maar de heer G. Hauwert uit Boven-
karspel heeft gister uit het land van
zijn vader een aardappel gespit welke
1400 gram woog, zodat de Delftenaar
glansrijk geslagen is.
de duur kan niemand er uit wijs wor
den.
..Illegalen".
Er is nog een ander soort „illega
len" in Oostenrijk, doch deze hebben
de sympathie van de bevolking, n.L
de anti-communisten. Men vermoedt,
dat in Oostenrijk het hoofdkwartier
is gevestigd van de geheime anti-
Russische organisatie, die werkt vol
gens het z.g. plan-Oost. Deze organi
satie is zeer actief, speciaal onder de
leden van het Rode Leger en zij doet
dit op een handige manier. Het Russi
sche leger kent nauwelijks een solda
tenkrant, waarvan thans overal nauw
keurige imitaties worden verspreid.
Het blad is precies nagemaakt, de kop.
de opmaak, het lettertype, alles is
gelijk, alleen de inhoud verschilt gron
dig. In de imitatie-krant staan anti-
Sovjet-artikelen, mededelingen over 't
grote aantal deserteurs in het Russi
sche leger en berichten over de ac
tiviteit van de verzetsgroepen in de
Balkanlanden en in de Sovjet-Unie.
De imitatiekranten duiken plotseling
op tussen de „echte" bladen, soms
worden zij verstuurd met de adres
bandjes van de soldatenkrant. In ge
sloten enveloppen komen zij terecht
bij de Russische legerbureaux en men
vindt ze op de banken in parken en
plantsoenen, waar de Russische solda
ten met Oostenrijkse meisjes plegen
te zitten. Plan-Oost werkt hard efi
men beweert zelfs, dat het Kremlin er
zich ongerust over begint te maken.
Grote overstroming op
Sumatra
Hoewel er op Java nog slechts wei
nig regen is gevallen en (te tempera
tuur er nog steeds zeer hoog is, is in
andere delen van Indonesië de natte
moesson hevig ingezet, vooral op Su
matra en Borneo. In berichten van
Aneta's correspondent te Medan wordt
melding gemaakt van zware bandjirs,
tengevolge waarvan de zeer belangrij
ke verkeersweg van Medan naar Be-
lawan (de haven van Medan) is on
dergelopen. Ook de verkeersweg tus
sen Hamperanperak en Kloempang
werd tot 40 cm. hoogte overstroomd.
De padi-aanplant ging in deze streek
voor de helft verloren en de vele be
volkingsrubbertuinen zijn ondergelo
pen. Op de verkeersweg Tandjongpoe-
ra-Tandjoenslamat staat het water een
meter hoog.
Uitspraak in zaak-Roskam
verschoven
Gistermiddag deed het Bijzondere
Hof te Nijmegen bij monde van mr.
Lion uitspraak in de zaak van de boe
renleider Roskam. De zaak werd voor
een nader onderzoek verschoven naar
'n nieuwe zitting op Woensdag 24 Nov.
Er zal nog meer helderheid gebracht
moeten worden omtrent de houding en
de werkzaamheden van beschuldigde bij
de Landstand en over het al dan niet
doelmatige beheer der geldmiddelen
van de Landstand. Verder zal moeten
worden nagegaan in hoeverre beschul
digde betrokken was in enige zwen-
delpractijken en hoe zijn verhouding
was tot de Nederlandse Oost-compag
nie.
GEEN NOBELPRIJS VOOR DE
VREDE.
De Nobel-commissie van het Noorse
parlement heeft gisteren bekend ge
maakt, dat de Nobelprijs voor de vre
de dit jaar niet zal worden toegekend.
De afdelingen Noord-Holland van de
Bonden van Gereformeerde meisjes-en
jongelingsverenigingen houden dit jaar,
evenals andere jaren, tegen Kerstmis
weer een z.g. afdelingsdag. Het be
stuur heeft echter besloten dit jaar niet
één, maar twee dezer dagen te houden
en wel eén in het Noorden en een in
het Zuiden onzer provincie. Deze
Noordelijke afdelingsdag zal op Zater
dag 18 December in Den Helder in de
Bethelkerk aan het Julianapark wor
den gehouden. Daarheen zullen dan de
honderden georganiseerde Gereformer-
den jongeren trekken, afkomstig van
Texel en Wieringen en uit de provin
cie van Den Helder tot Castricum en
van Bergen tot Enkhuizen. Als spre
kers zullen optreden ds. Guillaume uit
Amsterdam en ds. Koningsberger, even
eens uit de hoofdstad (en bekend van
zijn werk onder de in Indië verkeren
de militairen en zijn brieven gepubli
ceerd in Nederlandse dagbladen); ook
mevrouw LeverBrouwer zal een re
de houden. Het alom bekende Broe-
ker Mannenkoor onder deskundige
leiding van Paul Kok zal diverse lie
deren zingen, terwijl Rie en Jan Sta
dig uit Heiloo zullen declameren.
De afdelingsdag wordt in een mid
dag- en een avondvergadering ver
deeld, terwijl in de pauze een koffie
tafel zal worden aangericht, waar
schijnlijk in „Formosa". Toegangsbe
wijzen kunnen worden besteld bij mej.
M. van Leuvensteijn, Krugerstraat 8,
Den Helder.
De luisterwedstrijd, die telkenjare
samenvalt met en bedoeld is als
stimulans voor de verkoop van de zo
genaamde kinderzegels, komt aanstaan
de Maandag 22 November in de aether.
De beide Hilversumse stations
Hilversum 2 om 7.30 en Hilversum 1
om 8.30 uur 's avonds zenden „de
St. Nicolaasluisterwedtrijd „Voor het
Kind 1948" uit.
Van de velen, die met de goede Sint
aan deze uitzending medewerken,
noemen we de bekende KLM-gezag-
voerder-publicist A. Viruly.
Vijl millioen gulden directe
brandschade
De rode haan kraait victorie.
Gedurende de maand October werd
door brand een directe schade veroor
zaakt van bijna 5 millioen gulden.
Hiermede steeg het totale bedrag van
de directe brandschade over 1948 tot
ruim 37 millioen gulden. In 1947 was
de directe schade 30 millioen gulden.
In de maand October werden 12
boerderijen door brand vernield. Dit
betekende een schade van 684.000.
Eén persoon stierf aan brandwonden,
vier brandweerlieden liepen verwon
dingen op. Ondanks deze grote verlie
zen heeft de hoofdinspectie voor het
brandweerwezen toch enkele licht
puntjes ontdekt: brand door spelen met
vuur en onvoorzichtigheid komt min
der voor.
23. „Vooruit, opzij!" roept Pim, die
als altijd de brutaalste is. „Laat me
erbij! Dan zal ik eens eventjes dit bu
reau schilderen". „Ben je helemaal?
roept Pom, terwijl hij Pim een duw
geeft. „Laat mij het doen. Ik kan het
veel beter". En meteen doopt hij de
kwast al in de verfpot.
24. Wetsnavel. die ijverig vanaf het
bureau toekijkt, stikt van het lachen.
„Ja, je bent een beste schilder Pom",
roept hij. „Je houdt alleen de kwast
achterstevoren. Als je zo doorgaat,
schilder je je gezicht, inplaats van het
bureau. Oh, oh, ik ben werkelijk be
nieuwd, wat jullie ervan terecht
brengen". En met een vrolijk spronge
tje wipt hij bovenop de telefoon.
Minister Lieftinck heeft een zware
dobber gehad om Donderdagmiddag
in de Tweede Kamer zijn wetsont
werp tot verhoging van de opbrengst
van enkele belastingen aangenomen
te krijgen. Hij heeft ervoor moeten
vechten en al kreeg hij niet in alle
opzichten zijn zin. de Kamer verenig
de zich er tenslotte zonder hoofdelij
ke stemming mee, met aantekening
evenwel, dat de communisten tegen
waren.
Prof. Lieftinck had geld nodig om
aan de boerenbedrijven op de schrale
zandgronden over twee jaar tijds een
bedrag van 85 millioen gulden aan
ccmpensatietoeslagen te kunnen uit
keren, die al eerder waren toegezegd.
Waar moest hij deze grote som van
daan halen? Het kabinet heeft zich
daar ernstig over beraden, bekende
hij. Het oog is toen gevallen op een
accijnsverhoging voor de tabak, op
een uitbreiding van het aantal artike
len. dat onder de weeldebelasting valt
en op een verhoging van het aantal
opcenten op de ondernem'nesbelasting.
Doch reeds bij de schriftelijke voor
bereiding van het ontwerp opperden
de Kamerleden zoveel bedenkingen
tegen een opvoering van de onderne-
m'ngsbelasting, dat de bewindsman
dit middel om aan geld te komen, uit
zijn boze plannen heeft gelicht. Dit
betekende echter, dat* de wet langer
dan twee iaar. zoals aanvankelijk was
voorgesteld, zou moeten gelden!
Dr. A. M. Lucas (KVP) vond. dat
tabak niet extra belast behoorde te
worden en dat de consumptie-ijsjes,
actetassen, portefeuilles. portemon-
naies en nersonen-auto's helemaal
geen weelde-artikelen zün en dus
vrijgesteld dienen te worden. Hij leg
de zijn wensen in drie amendementen
vast. Het eerste vroeg de verhoging
van de tabaksaccijns tot de jaren
1949, 1950 en 1951 te beperken: het
tweede wilde de. wat sommige afge
vaardigden genoemd hadden „volks"-
ijsjes, vrij te laten en het derde amen
dement wenste actetassen, portefeuil
les, enz. niet als weelde-artikelen te
beschouwen.
Minister Lieftinck liet zich niet af
schrikken. De verhoging van de ta
baksaccijns zal twintig millioen per
jaar opbrengen, zeide hij. en de uit
breiding van de weeldetabel tien
millioen. De opbrengst van de belas
ting op actetassen, enz. bedraagt
f 150.000, op consumptie-ijs twee mil
lioen en op personenauto's zes milli
oen.
In vergelijking met het buitenland
drukken in Nederland de belastingen
op auto's lang niet zo zwaar, betoogde
de minster voorts. Van de belasting op
consumptie-iis zal niemand last onder
vinden. want volgende zomer zal in
plaats van 45 gram 39 gram ijs „tussen
Bakkers protesteren tegen
vrijgeven van krenten
Gistermorgen heeft de Nederlandse
Bakkersbond, namens het gehele Ne
derlandse bakkersbedrijf, een tele
gram gezonden aan de minister van
Landbouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning, waarin zij zegt: met grote onge
rustheid kennis genomen te hebben
van het feit, dat krenten en rozijnen,
alsook amandelen niet meer aan dis
tributiebepalingen gebonden zullen
zijn. Gezien de schaarste van genoem
de artikelen leidt dit tot het openen
van een zwarte markt, terwijl een dus
danige koppelverkoop wordt toegepast,
dat het algemeen belang ten zeerste
geschaad wordt, doordat de consument
van het bezit van de in het brood of'
gebak verwerkte zuidvruchten, versto
ken blijft, behoudens tegen abnormaal
hoge prijzen.
Ten sterkste protesteert de gehele
Nederlandse bakkerij tegen de wijze,
waarop thans genoemde zuidvruchten in
de handel gebracht worden en ver
zoekt de minister voor de toekomst die
maatregelen te treffen, waarbij zowel
de consument als de bonafide bakker
gediend zün.
KONINGIN BESCHERMVROUWE
VAN DE JAARBEURS.
H. M. Koningin Juliana heeft het be
schermvrouwschap der Koninklijke
Nederlandse Jaarbeurs aanvaard nu
H. K. H. Prinses Wilhelmina, die van
de aanvang der Jaarbeurs in 1916 af
tot het ogenblik van het beëindigen
van haar regering het beschermvrouw
schap heeft bekleed, dit heeft neer
gelegd.
de wafels knellen" en de acte-tassen
zijn ook in België belast. De Economi
sche Unie met onze Zuiderburen was
's ministers sterkste troef. Nederland
gaat met zijn tabaksaccijns wat de
hoogte in tot het peil, waartoe België,
zoals is overeengekomen, zal afdalen.
De bewindsman had bezwaar tegen
het eerste amendement, niet om fisca
le redenen, want de belastingheffer
komt toch wel aan zijn trek, maar
omdat hij de Belgen niet voor het
hoofd wilde stoten. Niettemin werd
het'aangenomen met 48 tegen 21 stem
men (alleen de P. vd A. en de heren
Gerbrandy, AR en Krol, CH tegen, al
vond de heer vd Heuvel, AR het toch
maar raar dat pruimtabak niet onder
de accijnsverhoging valt. Wordt de
„natte pruim" in België ook zo soepel
behandeld? vroeg hy.
Het tweede amendement, dat betref
fende het vrij laten van ,volks"-ijsjes
trok de heer Lucas in, onder instem
ming van de heer vd Heuvel, die
meende, dat de kinderen met 39 gram
genoeg „van dat koude spul" in hun
maag krijgen.
Het derde amendement, dat aan
gaande het niet belasten van actetas
sen enz., nam prof. Lieftinck over.
Toen was de weg voor aanneming
van het wetsvoorstel geëffend.
In de bijeenkomst van de Zweedse
Padvindersorganisatie is een nieu
we padvindersleider aangewezen
ter opvolging van Graaf Folke
Bernadotte. Lennart Bernadotte zal
nu de leiding van de Zweedse
padvinders op zich nemen.
VOOR VRIJDAGAVOND EN VOOR
ZATERDAG
HILVERSUM I, 301 m Nieuwberichten
om 6 8 en 11 uur VARA: 6,15 De VARA
feliciteert 630 Voor de strijdkrachten
7,00 Denk om de bocht 7,15 Accor-
deola —VPRO: 7,30 Nederland en zijn ge
westen 7,50 Tien voor acht 8,05 So
nate 8,30 „Midden in de wereld"
VARA: 9,00 Men vraagt en wij draaien
9,30 Kermis der ij delheid 10,00 Buiten
lands weekoverzicht 10,15 Virginia Pa
ris zingt VPRO: 10,40 „Vandaag"
IC,45 Avondwijding 11,15 Symphonisch
cc ncert
HILVERSUM II 415 m Nieuwsberichten
om 7, 8 en 11 uur NCRV: 6,00 Zes solo
suites voor violoncello 6,30 Het Ne
derlands bijbelgenootschap 6,45 Geeste
lijke liederen 7,15 Wat de wereld-post-
vereniging voor U betekent 7,30 Het
actueel geluid 7,45 CNV-kwartier
3,05 Programma proloog 8,15 Geestelyke
liederen 8,50 De bliksemafleider 9,25
„Divertimenti" 9,35 Symphonie orkest
18,10 Christendom en humaniteit
10,45 Avondoverdenking li,15 Roman
tisch programma 11,35 gr pl
HILVERSUM I, 201 m Nieuwsberichten
om 7, 8 1, 8 en 11 uur VARA: 8,18 Lich
te morgenklanken 1,00 Voor de strijd
krachten 2,20 New Mayfair orkest
C,15 Malando 5,30 Om en nabij de twin-
t g 6,15 gr pl 6,30 Voor de strijd
krachten 7,00 Artistieke staalkaart
VPRO; 7,30 „Wat doet de kerk?" 7,45
Uitzending voor de Nederlanders in
Duitsland VARA: 8,05 Dingen van de
dag 8,15 Omroeporkest 900 Socialis
tische commentaar 9,15 Najaarskermis
10,00 Stradiva-sextet 10,25 De mens
en zijn liefhebbei ij en 10,40 De jonge
fljerefluiters 11,15 Dansmuziek
HILVERSUM II, 415 m Nieuwsberichten
om 7, 8 1, 7 8 en 11 uur KRO: 8,15
Pluk de dag 10,15 Muziek houdt fit
12,33 KRO-amusementsorkest 1,25 Amu
sementsorkest vervolg 2,20 Engelse les
6,00 Oude melodieën met nieuwe har
monieën 6,30 Journalistiek weekover
zicht 6,45 „Wie weet deze plaat
heet?" 7,15 Promenade-orkest 7,45
De Vaticaanse sterrenwacht 8,05 De ge
wone man 8,12 Concerto Grosso 8,20
Lichtbaken 8,50 gr pl 9,00 Negen heit
de klok 9,45 „Wie neemt de hand
schoen op? 10,00 Weekend serenade
10,3c Actualiteiten; 10,45 Avondgebed
11,15 Kamermuziek
12
door F. Coppersmith
„Geen verlies hè, dit overlijden?
vroeg de kapitein.
„Neen, de oude Murner had voor
Z'ch en zijn dochter de gehele passa-
ge voldaan. Zij waren de enigen.
Trouwens: we zouden hem stellig
n i e t het bedrag geborgd hebben!"
Kapitein Steen knikte. „Een geluk
bij een ongeluk. Doden aan boord
bederven de stemming. Goed dat wij
de begrafenis zo snel konden regelen!
Op de 25ste Mei liep de „Meermin
de haven van Boston binnen. Zestig
dagen had de reis geduurd, tien dagen
khïger dan kapitein Steen had bere
kend, als gevolg van de windstilte, die
op een deel van de route dagenlang
bad aangehouden. Het was stralend
weer toen eindelijk op de plaats van
bestemming het anker kon worden
uitgeworpen Van de emigranten be
vond zich niemand aan het dek toen
het schip meerde. Een luik met een
grendel bevond zich tussen de passa
giers en de toegang naar het dek.
De havendokter trok een bedenke
lijk gezicht toen hij in de scheepspa
pieren las. dat twee der emigranten
cnderweg gestorven waren. Maar toen
hij de officiële papieren gelezen had.
verklaarde hij tevreden te zijn. Intus
sen had Westerbaan zich met een der
anderen, die zich direct aan boord had
begeven, in zijn hut teruggetrokken
De twee mannen waren al spoedig in
een druk gesprek gewikkeld over een
aantal documenten en lijsten, die
Westerbaan inzag. „Ik had een gun
stiger afrekening verwacht, meneer
Peperill. De heer Van Wael zal zeer
teleurgesteld zijn!"
De ander haalde de schouders op:
„Niet onze schuld", zei hy toen laco
niek. „De lonen, die hier verdiend
worden, zijn uiterst laag".
„Ja, dat zult u dan toch moeten be
wijzen", antwoordde Westerbaan.
„Stelt u zo weinig vertrouwen in
cns? U kunt de boeken inzien", ant
woordde Peperill.
„Neen. eerst even dit transport af
handelen", bond Westerbaan in. Pe
perill geeuwde. „Laten we meteen
maar beginnen!"
De officieren, die met de haven
dokter aan boord waren gekomen,
bevonden zich nu, evenals Westerbaan
en Peperill, aan dek. De kapitein gaf
een teken aan een der officieren, een
man met een ruw gezicht en stekende
ogen, die op een fluitje blies, op welk
signaal een aantal soldaten zich vlak
bij de loopplank opstelde, in een
dubbele haag van het schip tot aan
het douane-kwartier.
Op een teken van Westerbaan ver
wijderde een matroos de grendel van
het luik. dat de toegang tot het dek
afsloot. Westerbaan zelf daalde het
steile trapje af en spoedig kwamen
de eerste emigranten nu aan dek. Zij
hadden niet begrepen, waarom zij
opgesloten waren, juist toen de vurig
verbeide kust van hun nieuwe vader
land in zicht kwam. Knipogend tegen
Iet felle zonlicht stonden zij rond te
kijken: het einde van de verschrikkin
gen was nabij. Haastig had iedereen
zijn bagage opgenomen. Aan dek, tus
sen de in twee rijen opgestelde ma
trozen. zagen zij niets van het be
loofde land. van het paradijs waarover
Westerbaan in hun vaderland zo veel
had verteld, dat hij in de mooiste
kleuren had afgeschilderd, dat hen
met open armen zou ontvangen en
waar zij zich een nieuw bestaan kon
den veroveren. Struikelend in hun
haast om aan land te komen, liepen
zy de loopplank af. Maar ook nu za
gen zij, in plaats van hun nieuwe va
derland, slechts de rode uniformen,
met de wit-leren riemen over de
borst van de soldaten en tenslotte be
landden zij in een grote lage ruimte,
met een plafond van zwart berookte
balken. Iedereen was nieuwsgierig
wat er nu zou gebeuren Maar ook
had iedereen honger en men verheug
de er zich al op straks van een stevig
maal te genieten en van een koel glas
bier. wellicht was er ook melk voor
de kinderen en verse boter.
Slechts enkelen van de emigranten
waren enigszins de Engelse taal mach
tig. Maar zelfs al hadden zij deze taal
vlot gesproken, dan nog hadden zy
zich niet de tijd gegund om het grote
gele biljet, met zwarte letters, dat
naast de deur van de douane-loods
was opgehangen, te lezen. Wat dit
biljet behelsde? Dezelfde tekst was
ook afgedrukt in de Boston Weekly
Mercury en luidde:
„Deze week arriveert de „Meermin"
uit Europa. Men kan looncontracten
aangaan met 120 emigranten: arbei
ders, boeren, dienstmeisjes en kin
deren, die allen hun passage met
werken moeten verdienen. Contrac
ten worden voor drie a vier jaar
afgesloten en voor kinderen tot een
totale duur van 12 jaar. Bijzonder
heden hierover verschaffen de ge
broeders Pepperill, Boston, Hay-
marck Place. De contracten kan men
direct na de aankomst van het schip
in de douaneloods afsluiten".
Niemand echter las het aanplak
biljet. Toch duurde het slechts een
half uur eer iedereen van de inhoud
cp de hoogte was en begreep waarom
het ging. Zelfs al spraken zij geen
Engels.
De heer Pepperill nam zijn bril af,
die hij niet alleen opzette omdat hij
slechte ogen had, maar ook omdat
hij vond er met een bril deftiger uit
te zien. Zo juist had hij iets gezien,
wat hij van dichtbij wilde gadeslaan.
Weliswaar was hij juist in een druk
gesprek gewikkeld met een bijna twee
meter grote man, die een leren hemd
en broek droeg, alsmede leren laar
zen. maar na zich snel geëxcuseerd
te hebben, begaf hij zich met vlugge
passen naar de tafel, waarachter zich
zes van zijn klerken bevonden. Daar
stond Westerbaan met een gezicht,
waarop zich kennelijk verlegenheid
rfspiegelde.
(Wordt vervolgd)
