Djokjakarta veroverd; Soekarno geïnterneerd Wij zullen terreurbenden rusteloos achtervolgen zegt Dr. Beel pe militaire actie tegen de republiek begonnen met beduidende successen De reacties in het buitenland rustig Luitenant-Generaal Kruis spreekt Het kon niet anders tot de familieleden Parachutisten deden prachtig werk Dé verklaring der Regering Maandas 20 Dec. 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 70e Taarsane No. 1992 Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Vlieringen en Anna Paulowna Amerikaanse stap bij de Veiligheidsraad Troepen in opmars Generaal Spoor bij de operaties V/eerberichi BUREAU: Koningstraat 7880 Den Helder Telefoon 2345 postgironummer 449041 Hoofdredacteur. A. KAPTEIN Bayonred.: C. A. Dekkers Directie: j. bijlsma en C. KRAK HELDEIISE COURANT tarieven: Advertenties: 16 ct per mm Familieberichten 20 ct per mm. - Kleine advertenties „Juttertjes") tot 15 woor den 1—, elk woord meer 5 cent. Abonnementen per kwar taal 4.— bij vooruitbe taling, plus incassokosten ne nieuwe militaire actie tegen de republiek, die sinds zondagmorgen het onderwerp van gesprek is in de gehele utereld, heeft reeds tot twee aanzienlijke successen geleid: sinds gistermiddag bevindt de hoofdstad djokjakarta zich in nederlandse handen en soekarno, hatta, sjahrir en andere vooraanstaande republikeinen zijn geïnterneerd. ZIJ zijn ondergebracht in het paleis van de president. ander belangrijk nieuws is dat de veiligheidsraad van daag in bijzondere zitting bijeenkomt om de indonesische kwestie te onderzoeken, zulks op wens van de amerikaan dr. jessup. vanmiddag komt de tweede kamer bijeen voor het aanhoren van een regeringsverklaring. er zijn spe ciale maatregelen genomen voor de veiligheid van de leden der commissie van goede diensten, die zich te kalioerang bevinden. De operatie tegen Djokja, die een zeer verrassend karakter had, is uitgevoerd door parachutisten en luchtlandingstroepen. Er hebben zich in de stad vrijwel geen branden voorgedaan. Vroeg in de morgen landden de Nederlandse parachutisten in de omgeving van de stad, het vliegveld Magoewo viel onbeschadigd in hun handen, waarna kon worden aangevangen met het inbrengen van luchtlandingstroepen. Nederlandse troepen, die Zaterdagmiddag om 5 uur vanuit Gembeng in Midden-Java in Oostelijke richting oprukten, hebben Karanganjar bereikt, welke plaats enkele kilometers Oostelijk van de voormalige bestandslijn ligt. Voorts hebben Nederlandse troepen in Midden-Java op vele plaatsen de voormalige bestandslijn overschreden. Kort na middernacht zijn Nederlandse mariniers, ge steund door eenheden van de marine, geland te Toeban op de Noordkust van Oost-Java, welke landing volgens het plan verliep. Dit schijnt een afleidings manoeuvre te zijn. Op Sumatra zijn Nederlandse troepen Asahan binnengetrok ken. Op Midden-Sumatra hebben de troepen op verschillende plaatsen de voor malige bestandslijn overschreden. Radio-Djokja is uit de aether Op een persconferentie te Batavia heeft dr. Beel medegedeeld, dat de Com missie van Goede Diensten van de V. N. en de vertegenwoordigers van de rege ring van de republiek Indonesia te Batavia een half uur vóór het begin der operaties op de hoogte gesteld waren. Soekarno, de president van de republiek, en de leden van zijn regering zullen behandeld worden met de aan hun rang verplichte onderscheiding. De republi keinse soldaten zullen aanvankelijk behandeld worden als krijgsgevangenen, doch er zullen regelingen getroffen worden, dat zij zo spoedig mogelijk in het burgerleven kunnen terugkeren. j)e nederlandse regering heeft Zaterdagavond een verklaring uitge geven, waarin zü er o.m. op wijst, dat de republiek niet de gevraagde nadere verklaring heeft afgelegd nopens de ge schilpunten, waarbij met name de posi ties van het leger en van de hoge ver tegenwoordiger der Kroon in het geding waren. De mogelijkheid ontbrak om op korte termijn verbetering aan te bren gen in de onhoudbare toestanden. Hierbij moet er op worden gewezen, dat het aantal bestandsschendingen voortdurend stijgende is. Militaire com mandanten op republikeins gebied heb ben duizenden republikeinse soldaten doen infiltreren in andere gebieden, waar bij voortduring aanslagen worden gepleegd op Indonesische bestuursamb tenaren. Sedert Augustus zijn bijna 300 van deze Indonesiërs vermoord, terwijl voorts velen gewond zijn of ontvoerd. Daarnaast bleek, dat de republiek, in verband met de voornemens tot het in stellen ener federale interim-regering tegen I Januari, voorbereidde het ont ketenen van grote acties in alle niet on der haar controle staande gebieden en dat hevige bedreigingen werden geuit tegen degenen, die tot samenwerking met Nederland bereid waren. Onder deze omstandigheden achtte de Nederlandse regering het niet mogelijk t-'ch opnieuw te begeven in besprekin gen, die naar de ervaring geleerd heeft, zonder uitzicht moeten worden geacht. Zij kan niet werkloos toezien bij het voortduren van de verwarring, de be dreigingen en de gewelddadigheden. De regering heeft zich daarom genood zaakt gezien om de bestandsovereen komst op te zeggen en haar vrijheid van handelen te hernemen. De toekomstige staatkundige inpas sing van het republikeins gebied zal ge schieden op de grondslag van de begin selen van Linggadjati en de Renville- overeenkomst en van het overleg, thans °°k in de Nederlandse grondwet voor geschreven. De Nederlandse regering zal haar toezeggingen met betrekking tot de staatkundige hervormingen en de stichting van een onafhankelijk souve- reine Verenigde Staten van Indonesië, m een Unie met Nederland op voet van gelijkheid verbonden, volledig nakomen. VOL SE NS DE OFFICIËLE 8ESEVENS -DEMARCATIE LIJN SPOORLIJNEN SOEKARNO Hij zou per vliegtuig naar India worden gebracht. Maar het toestel, dat hem moest halen, kreeg pech in Singapore en Soekarno viel de Nederlandse troepen te Djokja in handen. WASHINGTON: Gezaghebbende bron- ren verklaarden, dat een onmiddellijke actie bij de Ver. Naties niet waarschijn lijk is. De plaatsvervangende minister van buitenlandse zaken, Robert Lovett, confereerde Zondag met zijn adviseurs over de crisis. Naar verluidt, zullen de Ver. Staten de ontwikkelingen afwach ten voordat zij een beslissing nemen in zake hun te volgen politiek. LONDEN: De door Nederland geno men stap wordt beschouwd als het re sultaat van de eerder in de afgelopen week genomen beslissing de onderhan delingen met de republiek af te bre ken. Men meent, dat het optreden tot te rugslag zou kunnen hebben: een ver zwakking van de positie van de republi keinse regering, waardoor de Indonesi sche communisten de gelegenheid zou den krijgen terrein te winnen en een verslechtering van de reeds moeilijke economische situatie in Indonesië, waar door de mogelijk waardevolle handel van de republiek met het buitenland be lemmerd zou worden. AUSTRALIË: De premier Chifley heeft uiting gegeven aan zijn leedwezen over de Nederlandse militaire actie. Hij zeide: „Ik betreur het ten zeerste, dat in weerwil van de pogingen tot een vreedzame oplossing van het conflict in dit deel van Oost-Azië, de strijd op nieuw is begonnen en dat er bloed zal worden vergoten". INDIA: Het Indisch nationaal congres heeft eenstemmig een resolutie aange nomen, waarin wordt gezegd, dat het verkrijgen van volledige vrijheid voor Indonesië een zaak is, die India ten zeer ste aangaat. De resolutie voegde hieraan toe, dat Indonesië zijn juiste plaats in Azië en in de internationale wereld zou moeten kiezen. Luitenant-generaal mr. H. J. Kruis, chef van de generale staf, heeft Zon dagavond in het radioprogramma voor de Nederlandse strijdkrachten een rede uitgesproken, waarin hij zich in 't bij zonder richtte tot de familieleden en vrienden van hen die nu in Indonesië hun militaire plicht vervullen. De be slissing onzer regering heeft een ver andering gebracht in de wijze waarop onze militairen over zee hun taak uit voeren. Het is niet zo, dat een periode van rust is overgegaan in een periode van grote activiteit. Incidenten en be standsschendingen, roof en moord maakten al lange tijd een voortduren de waakzaamheid noodzakelijk, waak zaamheid en een beschermende activi- Er daalde bij Djokja 'n Catalina Na de bezetting van het vliegveld van Djokja landde daar een Catalina-trans- portvliegtuig met zeven passagiers. De piloot was een Amerikaan. Hij passagiers zijn geïnterneerd der onderzoek. en de voor ver- Dagorder en waarschuwing van generaal Spoor Generaal Spoor heeft een dagorder uitgegeven, waarin o.m. gezegd wordt: „Gij zijt geen krijgslieden, doch bren gers van recht en veiligheid. Verlicht de noden van de bevolking, vermeerdert ze niet. Onthoudt u van elke daad, die de toets van scherpe critiek niet kan doorstaan. Weest beslist en menslievend en ontzie andermans eigendom." Per radio heeft de generaal voorts een waarschuwing gericht tot allen, die „zich mochten schuldig maken aan toe passing van de tactiek der „verschroeide aarde". Hij zeide, dat het hem bekend was, dat hieromtrent plannen bestonden in het republikeinse gebied. Ieder, die aan dergelijke plannen uitvoering geeft, stelt zich bloot aan de strengste straf maatregelen. Kabinet van Oos-lndonesië is afgetreden De minister-president van Oost- fndonesië, Anak Agoeng, heeft aange kondigd, dat zijn kabinet zal aftreden. Hij deelde mede, dat de regering op verzoek van president Soekawati de lo pende zaken zal afhandelen. Volgens onbevestigde berichten zou de minister-president van West-Java, Raden Adil Poeradiredja, zijn functie hebben neergelegd onmiddellijk na het begin van de actie. Uit Bandoeng wordt vernomen, dat de premier van Pasoendan, Raden Adil Poeradiredja, is afgetreden. DE REPUBLIEK OP SUMATRA Radio Boekittinggi heeft een bekend making omgeroepen van het commissa riaat der republiek op Sumatra. Daarin wordt verklaard, dat van dit ogenblik af alle gewesten onder onmiddellijk ge zag van de defensieraden zijn geplaatst. De ambtenaren, voorzover zij niet zijn aangewezen om terug te trekken, moe ter ter plaatse blijven, indien de Ne derlanders steden veroveren. VICE-ADMIRAAL PINKE TOT DE VLOOT Vice-admiraal Pinke zegt in zijn dag order tot de Marine o.m.: „Wij komen ln de Repub k om orde en rust, recht en wet te brengen, om de volkeren, die jhans onder republikeins gezag leven, te -evrijden van een regime van baatzucht on onrechtvaardigheid. De volkeren in de republiek zijn onze vijanden niet. nze vijanden zijn de gewapende strijd krachten met hun aanhang van allerlei kwade elementen en de aan hun leiband opende regering te Djokja.. rracht dus het leed. dat de bevolking door deze strijd zal ondergaan, zoveel n°gelijk te verzachten". MADAT IN MAANDENLANGE BESPREKINGEN vruch teloos was gepoogd om tot een reële uitvoering van de Renville-overeenkomst te komen, heeft de Nederlandse regering in de loop van November tot tweemaal toe een ministeriële missie naar Indonesië gezonden, daarmede onomwonden tonende het uiterste in het werk te stellen om tot een vergelijk te komen. Tevergeefs. Het is helaas niet mogelijk gebleken om voorwaarden voor een reëel samengaan te scheppen. De republikeinse regering bleek hiertoe niet bereid, in elk geval niet bij machte. Aldus de hoge vertegenwoordiger van de Kroon, dr. Beel, in een Zondagmorgen gehouden toespraak voor Radio- Batavia. die daaraan teit. Deze was echter aan een beperkt terrein gebonden en daardoor konden alleen de uitlopers van het kwaad be streden worden. Nu is die taak niet meer aan een enkele plaats of een be grensd gebied gebonden. De orde- brengende taak van onze strijdkrach ten richt zich thans tot de bron van de onrust. Nu onze strijdkrachten er op uittrek ken om de sluipschutters en rampok- kers op te zoeken, zullen zeker nog enige tijd aangrijpende wekelijkse ver- lieslijsten in onze couranten verschij nen. Maar zij zullen nu het troostge vende met zich brengen, dat de offers die erin vermeld worden, gebracht zijn, om voorgoed een einde te maken aan de noodzaak van verlieslijsten. Het gevaar voor de uwen is door dit ern stige besluit wel groter geworden dan bet was, maar het einde van dit ge baar is veel dichterbij gekomen. U heeft zich vermoedelijk wel al gerealiseerd, dat de nieuwe omstan digheden het voor de militairen moei lijker maken, om regelmatig contact met thuis te onderhouden. Er zal voor lopig minder gelegenheid zijn. om rus tig brieven te schrijven. Al zult u mis schien minder post krijgen dan u ge wend -was hun gedachten zullen nog meer bij u zijn. Schrijft, u daarom vaker en inniger dan ooit. Het langer uitblijven van antwoord houdt de t-oost in van een spoediger weerzien. De Commissie van Goede Diensten zal aan de Veiligheidsraad een telegram zenden, waarin dringende aandacht voor de situatie wordt gevraagd. Het schrijven van de Amerikaanse delegatie, waarin om bijeenroeping van de Veiligheidsraad verzocht werd, luidt als volgt: „Op 19 December 1948 heeft de Ame rikaanse regering vanwege de Neder landse regering en de Indonesische Re publiek een schrijven ontvangen, waar in werd gemeld, dat de militaire actie 18 December in Indonesië werd her vat. Volgens de instructies van mijn regering verzoek ik om een buitenge wone bijeenkomst van de Veiligheids raad teneinde de Indonesische kwestie te onderzoeken in het licht van de jongste gebeurtenissen en de laatste paragraaf van het verslag der Com missie van goede diensten. Mijn rege ring is van oordeel, dat de Veiligheids raad zo spoedig mogelijk moet bijeen komen en ik stel voor, dat deze verga dering Maandag 20 December zou plaats hebben". OELAAS WEZEN de besprekingen uit, zo vervolgde dr. Beel, dat in de Republiek krachten werken, welke 't aan hare regering indien al daartoe bereid toch onmogelijk maken de fun damentele voorwaarden voor een over eenkomst te vervullen. Het leger en de talrijke, al dan niet in verband met het leger opererende gewapende groepen, nemen in de republiek een overwegend sterke oncontroleerbare positie in. Moord en roof zijn daarvan het voort durend gevolg. Indien de regering van de Republiek al moet bukken voor de overmacht van de troepen welke herhaaldelijk door haarzelf zijn beschreven als „benden zon der verantwoordelijkheidsbesef.,' dan kan daarom nog niet van de Nederland se regering worden gevergd dat zij zal medewerken aan 't overleveren van an dere deelstaten aan datzelfde republi keinse leger. En dat is, wat de Repu bliek van Nederland an van alle niet- republikeinse gebieden verwacht door te eisen dat de T. N. I. en andere republi keinse strijdorganisaties in stand blij ven en dat de Nederlandse troepen ge leidelijk aan worden teruggetrokken. Er moet rust en orde heersen in het gehele gebied, allereerst in het belang van de bevolking, maar ook in het wel begrepen belang van de gehele wereld. Er moet zijn veiligheid, zowel voor de eenvoudige landbouwer in afgelegen ge bieden, als voor de arbeiders en intel lectuele werkers in dorpen en steden. Er moet zijn veiligheid voor allen, die zich in deze landen bevinden, Indone siër, Nederlander of vreemdeling, zodat een ieder op zijn of haar plaats kan me dewerken aan de wederopbouw van dit land. Indonesië moet zijn een land. waar de vruchten van de bodem in vrede kunnen worden geplukt door de gehele bevol king op rechtmatige wijze, zodat de pro ducten weer rijkelijk kunnen toevloel- Van officiële zijde wordt gemeld, dat in het Zuidwestelijk deel van midden- Java Nederlandse troepen in opmars Keboemen passeerden. In Oost-Java bezetten Nederlandse troepen Pepand- jeng. In Noord-Sumatra werden onge veer 100 kilometer ten Zuiden van Tandjongbalei de plaats Rantauprapat en de onderneming Wingfoot bezet. en naar de wereldmarkt, zo grote behoefte heeft. Genezing van dit zieke land kan al leen goed een aanvang nemen na zui vering van de terroriserende machten binnen het republikeins gebied. Deze zuivering zal worden uitgevoerd consequent en zonder voorbehoud. Wij zullen met alle beschikbare politionele en militaire middelen de terreurbenden rusteloos achtervolgen en niet langer dulden noch in de onder onze controle staande gebieden, noch in dc gebieden, die thans zullen worden bevrijd, dat zij bun praktijken zullen blijven uitoefe nen. Ik richt mij tot u, leden van de strijd krachten ter zee, te land en in de lucht. Zwaar is.de taak, u opgelegd, maar ik ben overtuigd, dat gij die zult vervullen tot het einde toe op moedige, vastbera den en waardige wijze. Niet om vijan delijk gebied te bezetten rukt gij op, maar om recht en veiligheid te brengen waar tevoren rechteloosheid heerste. Toont door uw daden dat niemand, wie hij ook zij, van u iets te duchten heeft, wanneer hij zijn vreedzame taak ver vult. Vormt door uw optreden 't leven de bewijs, dat gij niet zijt gekomen om de vrijheidsdrang te beknotten, maar slechts om te verzekeren dat die vrij heid gepaard zal gaan met recht, om te zorgen dat zij geen ledige leuze blijft, maar levende werkelijkheid wordt. Laten wij allen gezamenlijk de hand aan de ploeg slaan om aan dit land niet enkel de vrijheid te geven, maar ook de vrede, om niet alleen de onafhankelijk heid te vestigen, maar evenzeer de heer schappij van het recht. Dan gaan de vrije souvereine Verenigde Staten van on' ^aar de embarkatie der luchtlan- indonesië na alle leed en verwarring dingstroepen gade te slaan. Hij keerde een schone toekomst tegemoet H*ter naar Batavia terug. Uitstekende bewapening der Nederlandse troepen Het Sovjet nieuwsagentschap Tass schrijft aan Amerikaanse bronnen een verklaring toe, volgens welke Neder landse troepen „gebruik maken van Britse brenguns, Amerikaanse Mit- chell bommenwerpers en Mustang ja gers. alsmede van Sherman tanks". De legercommandant, luit.-generaai Spoor, heeft het eerste gedeelte van de operatie boven het vliegveld Magoewo bij Djokja uit zijn eigen vliegtuig gade geslagen. Nadat het zeker was, dat de actie der parachutisten volgens het plan was verloii n, hetgeen van de grond af v/erd geseind met de woorden „all clear" vloog de generaal terug naar Semarang, om d: dings! Jlater TVE MILITAIRE ACTIE tegen de re- calcitranten in Djokja is voor nie mand die met enige aandacht de ontwik keling der dingen heeft gevolgd, als een verrassing gekomen. Veeleer is het ver bazingwekkend te noemen, dat de Ne derlandse regering niet reeds dire< t na het mislukken van de laatste, op hoog niveau gevoerde besprekingen, aan ge neraal Spoor de opdracht heeft gegeven zijn troepen te laten oprukken. Immers: toen was het voor de zoveel ste maal overduidelijk geworden, dat de echter Hatta conspirerende politieke va banque-spelers tot geen enkele prijs en onder geen enkel beding bereid waren eok maar in enigerlei redelijke vorm met Nederland tot overeenstemming te Komen. Djokja blééf, wat het reeds drie jaren geweest was: de permanente rem op een gezonde, nieuwe ontwikkeling, dt stille dreiging die de „federalen" ang stig en besluiteloos scheen te maken, de eeuwige veto-spreker tegen alles wat Nederland opbracht aan plannen-van- goeden-wille, de stokebrand in buiten lands politiek opzicht en een gevaar voor de eenheid van het Oostaziatisch front tegen het voortschrijnend commu nisme. Men kan waarlijk de regering-Drees niet verwijten dat zij te snel naar het op zichzelf verschrikkelijke middel van gewapend optreden heeft gegrepen. In tegendeel! het uiterste, het-allomiterste is tot op het laatste ogenblik beproefd 'en dat met uitschakeling van iedere prestige-overweging) om de republiek, volkomen eervol en met onverkorte rechten de plaats te doen innemen, die baar, krachtens de door haar leiders aangegane accoorden van Linggadjati en van de Renville, in het nieuwe Staatsbestel toekwam. Soekarno c.s. hebben niet gewild en niet gekund. Enerzijds voelden zij zich overmatig sterk door de „goede dien sten" van buitenlanders, die zich ge mengd hadden in volkenrechtelijk on omstotelijk binnen de sfeer van de Ne derlandse souvereiniteit gelegen kwes ties. En anderzijds waren zij hulpeloos zwak door het feit, dat de republikein se legerleiding een zo sterk domineren de politieke factor was geworden, dat de weinige goede bedoelingen waarvan een realistisch denkend man als Hatta olijk gaf, prompt konden worden uitge kreten als landverraderlijke concessies. Djokja doolde tussen niet te honore ren buitenlandse beloften enerzijds en niet te onderschatten binnenlandse be dreigingen anderzijds En in zijn maen- teloosheid bleef het, wat het was: een potentieële bedreiging van de nieuwe Oostaziatische orde, waaraan Nederland 'meer en beter dan enige andere natie) meebouwt en een zeer reëel en zich steeds duidelijker manifesterend gevaar voor het welzijn van de eigen, verkom merende bevolking en voor de orde en de rust in geheel Indonesië. Men moge betreuren (en wie doet het niet?) dat opnieuw het geweld de plaats moest innemen van de rede: Nederland mócht niet anders, krachtens zijn ver antwoordelijkheid en krachtens zijn ge geven woord. Het is de onafwijsbare noodzakelijkheid dezer actie die thans van alle Nederlanders de discipline en de gezagsgetrouwe houding eist, die een volk in beproevingen sterk maakt. De verantwoordelijkheid voor het leed, dat in het spoor van de Nederland se tanks en op het pad van de republi keinse sluipschutters zal achterblijven, ligt bij de verblinde politici van Djokja. Bij hen alléén. Want Nederland heeft de ellende van deze oorlog, die zonder twijfel ook van ens pijnlijke offers zal vragen, niet ge wild. Moge de militaire actie snel verlopen en moge uit de allende van deze wel zeer donkere dagen voor Kerstmis de nieuwe toekomst geboren worden, waarvan Ko ningin Wilhelmina in haar historische iede van zes jaar geleden de lichtende contouren heeft getekend. Verwachting tot Maandagavond. Droog weer met op de meeste plaatsen veel bewolking. Matige, tijdelijk vrij krachtige Oostelijke wind. Ook overdag bijna overal lichte vorst.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1948 | | pagina 1