Amerikaans
militaire
wereldprogram
bijstand
voor
Hulp aan ieder „vrij land"
mogelijk
Twee zware branden besluiten 1948
Vrijdag 31 Dec. 1948
VERENIG DE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 70e Jaargang No. 2CK
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Twee millliard voor Wesl-Europa
voor Griekenland-Turkije en
125 millioen voor China
350 millioen
wellicht
Behalve koude oorlog
ook psychologische?
Ook hulp aan Italië
Dr. Drees vermoedelijk
Maandag naar Indonesië
Gevangene van de
communisten
Schuman naar Londen
Weerbericht
Palar ziet geen heil
in onderhandelingen
Tien arbeiderswoningen en een kerk verwoest
Het Parool acht zich
beledigd door Lunshof
Twintig jaar geëist tegen
beestmens
BUKiiAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
Hoofdredacteur:
A. KAPTEIN
Rayonred.: C. A. Dekkers
Directie:
j BIJLSMA en C. KRAK
COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct per mm
Familieberichten 20 ct per
mm. - Kleine advertenties
„.Juffertjes") tot 15 woor
den 1.elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 4.bij vooruitbe
taling, plus incassokosten
qE AMERIKAANSE REGERING ZAL HET NIEUWE CONGRES volgende
WCeu «TT"., rrflt!Pr0gram V00r ®ilitaire bijstand goed te keuren
volgens hetwelk de V. S„ hulp kunnen verlenen aan elk „vrij land" wanneer
het deze hulp nodig heeft. Aldus meldt Reuter uit Washington
In dit Program zullen de programs voor militaire hulp aan West-Europa
Griekenland, Turkije en waarschijnltfk China worden opgenomen. Er zullen
geen namen van landen worden genoemd en de regering zou daardoor ruime
u"a"
Het program zal in vele opzichten overeenkomen met het leen- en pacht-
program tijdens de oorlog, toen ondanks krachtige tegenwerpingen van het
Congres de president de bevoegdheid verkreeg om „hulp te zenden aan elk
,a„d. welks verdediging de president van vitaal belang acht voor de verdedi
ging van ae v.ö.
Volgens officieuze schattingen bedragen de kosten van het program alleen
ta het eerste jaar reeds ongeveer Zl/2 milliard dollar; ongeveer 2 milliard voor
West-Europa, 350 millioen voor Griekenland en Turkije en 125 millioen voor
China hoewel dit laatste geheel afhangt van het resultaat van de huidige ge
beurtenissen daar. 6 s
President Truman heeft op een pers
conferentie zijn reeds eerder afgelegde
verklaring bevestigd, dat zekere per
sonen in de Sovjet-Unie „buitengewoon
verlangend" zijn naar vrede.
De president corrigeerde de berich
ten, waarin gesuggereerd werd dat
Stalin een van de leiders zou .zijn op
wie hij had gezinspeeld. Hij zeide. dat
er geen verband bestond tussen zijn
verklaring en de opmerkingen, welke
hij tijdens de verkiezingscampagne had
gemaakt, namelijk dat hij „oom. Joe
Stalin wel mocht", die een „gevangene
van het Sovjet-politiek-bureau" was.
Truman zeide verder, dat hij de laat
ste tijd niet met Sovjet-leiders in con
tact was geweest.
Amerikaanse bladen maken veel op
hef van Trumans woorden. Sommige
journalisten zijn van mening dat dit
het begin is van een „psychologische
oorlogvoering".
In kringen, welke in contact staan
met de Amerikaanse ministeries van
buitenlandse zaken en van defensie,
wordt speciale nadruk gelegd op de
wens van Trumans regering tot vrij
heid van optreden, waardoor snelle ac
tie mogelijk wordt.
De methode om geen namen te noe
men. zou de regering in staat stellen
de beschikbare fondsen, met inachtne
ming van de behoeften der strategie,
toe te wijzen. Indien het aantal aan het
ontworpen Noord-Atlantische verde
digingsverdrag deelnemende landen
zou worden uitgebreid, zouden nieuwe
leden van het programma kunnen pro
fiteren, zonder dat hiervoor eerst de
goedkeuring^ van het Congres zou be
hoeven te worden gevraagd.
Als illustrerend voorbeeld werd in
dit verband de wens van de regering
genoemd om ook aan Italië, binnen het
kader van het in het vredesverdrag
veroorloofde, militaire hulp te verle-
Het vertrek van minister-president
ór. W. Drees naar Indonesië zal ver
moedelijk worden bepaald op Maan
dagavond 3 Januari. Hoelang de mi
nister-president in Indonesië zal ver
toeven is niet te voren te bepalen.
Tijdens zijn afwezigheid zal minister
Van Maarseveen als minister-president
optreden.
Naar wij voorts vernemen ligt het
in de bedoeling, dat de minister-pre
sident zal vergezeld worden door de
heren mr. Blom en mr. De Pont als
adviseurs.
rien- Het is niet waarschijnlijk dat Ita
lië rechtstreeks deel zal nemen aan 't
Noord-Atlantische verdedigingsverdrag
doch 'n regeling als de voorgestelde
zou de Amerikaanse regering in staat
stellen Italië te helpen, zonder dat
hiervoor een nieuwe wet nodig zou
zijn.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Franse minister van Buitenlandse Za
ken, Robert Schuman, op 13 Januari
voor een bezoek aan zijn Britse ambt
genoot, Ernest Bevin, te Londen zal
aankomen. Hij zal tot 15 Jan. blijven.
Men verwacht, dat alle grote inter
nationale problemen, die Groot-Brit-
tannië en Frankrijk raken, door Schu
man en Bevin besproken zullen wor
den, aldus wordt nader gemeld.
Naar verluidt zal Schuman in het
bijzonder de nadruk leggen op het
Duitse probleem, de kwestie der Ita
liaanse koloniën en de Brits-Franse
economische betrekkingen.
Volgens waarnemers te Parijs delen
Schuman en de Franse regering zeker
niet de mening, welke in de afgelopen
weken in zekere organen van de pu
blieke opinie tot uiting is gebracht, dat
de Brits-Franse betrekkingen „nog
nimmer zo slecht zijn geweest". De
Franse diplomatie zou echter gaarne de
gelegenheid te baat nemen om een ge
meenschappelijk Brits-Frans diploma
tiek front op te richten ten aanzien
van zoveel mogelijk belangrijke kwes
ties.
Het Hongaarse ministerie van Bin
nenlandse Zaken heeft bekend gemaakt
dat binnenkort nieuwe beschuldigin-
gen tegen Kardinaal Mindszenty zullen
worden gepubliceerd. Z.H. de Paus
heeft allen, die hebben medegewerkt
aan de arrestatie van de Kardinaal in
de ban gedaan.
Verwachting tot Vrijdagavond
Geleidelijk weer tot krachtig toe
nemende wind uit Westelijke
richtingen. Zwaar bewolkt met
later enkele opklaringen, tijdelijk
regen of sneeuw, hier en daar in
de vorm van buien. Weinig ver
andering in temperatuur.
De houding van vrijgelaten
ex-politieke delinquenten
De minister van justitie heeft gister
avond op vragen van het Kamerlid
Gerben Wagenaar naar aanleiding van
de in Amsterdam ontdekte organisatie
tot steun aan ex-politieke delinquen
ten geantwoord. Na relevering vari de
reeds bekende feiten zegt de minister
onder meer: De ervaring, opgedaan met
voorwaardelijk in vrijheid gestelde po
litieke delinquenten, kan tot nog toe
niet bepaald ongunstig worden ge
noemd. Verreweg de meesten nemen
weer aan het maatschappelijk leven
deel, zonder dat hun houding of gedrag
tot critiek aanleiding geeft. Dat een
aantal van hen politiek ongenezen
blijkt te zijn, was nauwelijks anders te
verwachten. Aangezien de politieke ge
zindheid van de gevangenen tijdens de
vrijheidsbeneming nooit met volstrekte
zekerheid is vast te stellen, zal er op
dit punt bij de beoordeling van de
voorwaardelijke invrijheidstelling wel
meerdere malen zijn misgetast.
Van officiële zijde wordt medege
deeld, dat de beperkende bepalingen
betreffende het internationale tele
foon- en telegraafverkeer in Indonesië
met ingang van gisteren zijn opgehe
ven.
De Republikeinse vertegenwoordiger
bij de Veiligheidsraad, de heer L. Pa
lar, deelde gisteren op een persconfe
rentie mede, dat de Republikeinsetroe
pen de tegenstand zullen voortzetten
tot aan de volledige uitputting van de
militaire, economische en financiële
hulpmiddelen der Nederlanders, zowel
in Indonesië als in Nederland. Bij een
schets die hij gaf over de guerilla-
campagne zeide Palar, dat een Repu
blikeinse nood-regering is ingesteld op
Sumatra. „Wij zijn met deze regering
in verbinding door middel van de ra
dio te Singapore", zeide hij.
„De Aziatische landen zijn thans be
zig een conferentie te beleggen voor
steunverlening aan de Republiek". Pa
lar kon niet zeggen, of Australië en
Nieuw Zeeland aan deze conferentie
zouden deelnemen.
Met betrekking tot de reis van dr.
Drees zeide Palar: Het schijnt de be
doeling van de Nederlandse regering te
zijn, om overleg te plegen met de lei
ders der marionettenstaten en contact
op te nemen met de door haar ge
vangen genomen leiders van de Repu
bliek. met het oogmerk, om. in strijd
met de bestandsovereenkomst te ko
men tot een eenzijdig gestichte, onder
Nederlandse controle staande federale
interimregering". Hij noemde het be
zoek van dr. Drees een poging tot „het
leggen van een rookscherm, teneinde
tussenkomst van het buitenland te
voorkomen", hetzij van de Veiligheids
raad, hetzij van groepen van landen.
„Onderhandelingen met de Nederlan
ders zijn onmogelijk, zo lang de leiders
van de Republiek worden gevangen
gehouden en zo lang de Nederlandse
troepen niet zijn teruggetrokken achter
de oorspronkelijke bestandslijnen".
Diambi genomen
Officieel wordt te Batavia medege
deeld, dat op Sumatra de Nederlandse
troepen de stad Djambi hebben be
reikt. In de stad werd aan de kade van
de rivier de Batanghari de Republi
keinse vliegboot RI 005 aangetroffen.
De olievelden Badjoebang. Tempino,
Mangoendjaja. Moearatirang, Kloeang
en Soengeililin in het Djambische
werden voor vernielingen gevrijwaard.
Het vliegveld werd bereikt en in ge
bruik genomen.
Stalin kan charmant zijn
De Amerikaanse ambassadeur bij
het Kremlin, generaal Walter Bedell
Smith, vertelde gisteravond tijdens
ren concert te Burtonwood aan Ame
rikaanse soldaten, dat Stalin „een
charmante persoonlijkheid" Icon zijn,
u-anneer hij dat verkoos, doch dat hij
ook zeer ruw kon optreden, indien hem
aat wenselijk voorkwam. Bedell Smith
voegde hieraan toe, dat Stalin altijd
„correct en hoffelijk" was geweest,
wanneer hij hem bezocht. Enige maan
den geleden zag Stalin er „uitstekend"
uit.
Het Oudejaar is uitgeluid met twee
zware branden, waarvan een de Ned.
Hervormde kerk te Middelharnis in de
as legde, terwijl in Oldenzaal tien
kleine arbeiderswoningen werden ver
woest. Zeventig personen werden hier
door dakloos.
Gisteravond tegen zes uur werd de
brandweer van Oldenzaal gewaar
schuwd voor een brand in de oude ar
beiderswoningen vlak achter het ter
rein van de gasfabriek. De krachtige
zuidenwind (30 km per min maakte
het echter onmogelijk de brand met
succes te bestrijden. De brandweer be
paalde zich tot het nat houden van de
belendende percelen. Ruim een uur la
ter was van de tien woningen nog
slechts een smeulend restant over. Het
huisraad van 6 a 7 woningen kon wor
den gered. Een R.K. schoolgebouw werd
gevorderd om de zwaar getroffen ge
zinnen, waarbij zeer veel kinderen, on
der te brengen.
n.V SNEEUW SPOOR in het winterbos, waar kale takken gebogen zijn
onder de witte last van kristaldons, in het jaar dat ten einde neigt.
Wie maakt deze karrebaan?
Was het de voerman met de zware kar vol hout, getrokken door een
schonkig paard van welks vale ribben het zweet afglijdt in de sneeuw?
Hout, dat nimmer meer blad zal dragen, geen vogelnest zal schutten
slechts nog warmte zal geven om as te worden: as, dat we allen eens zullen
zijn.
Of i as het spoor dat van de vrolijke karrevoerder, die met losse
Iengel en zatte kop naar zijn hof rijdt, vol milde gedachten, met een hart
b' zwaugerd van gevoelens, ideeën en hartstochten: los en boven de wereld,
larin 's mensen baan wordt gegrift?
Of roas het 't spoor van de dodenwagen, teruggekeerd van de akker,
a)u rover de vj in ter een sneeuwkleed heeft uitgespreid, om er de beminden
en altijd te vroeg gestorvenen toe te dekken?
Wie zal zeggen, van wie of wat dit spoor zal zijn? In 's werelds loop
ivordt elke stap gegrift, voor een ogenblik slechts, even het beeld vasthou
dend van het voorbij-gegane. Niets beklijft.
Als de zon terugkeert, de sneeuw tot water versmelt, zal men vergeten
zijn, wie hier voorbijging, vrolijk of moedeloos, met lege wagen of zware
last.
De stichting Het Parool heeft de heer
H. A. Lunshof, de uitgeverij Buijten en
Schipperheyn en de stichting de Ne
derlander gedagvaard ten einde op 11
Januari 1949 voor de arrondissements
rechtbank te Amsterdam te verschij
nen ter zake van een door de stich
ting Het Parool in te stellen civiele
schade-actie uit onrechtmatigde daad
en tot betering van eer en goede naam.
De heer Lunshof is de schrijver van
een brochure tegen Het Parool, welke
door de beide andere gedaagden werd
gepubliceerd en waarin ernstige be
schuldigingen tegen de leiding van Het
Parool werden vermeld.
Tevens is door de stichting Het Pa
rool een klacht ingediend tegen de heer
Lunshof bij de raad van tucht van de
Federatie van Nederlandse journalis
ten. omdat Lunshof de waardigheid
van de stand der journalisten schade
zou hebben toegebracht door ongemo
tiveerde aantasting van de eer en de
goede naam van Het Parool.
Voorts werd door Het Parool een
klacht ingediend, bij de raad van tucht,
tegen het Algemeen Dagblad te Rot
terdam. dat op 27 September een ar
tikel publiceerde naar aanleiding van
de zaak PoosSlagter, waarin het
schreef dat tijdens de bezetting bij de
Paroolgroep „de ware vaderlands-lief
de al spoedig na de oprichting van Het
Parool op de achtergrond geraakte".
Voor de derde maal is gistermorgen
de Ned. Herv. Kerk te Middelharnis
door brand verwoest. Nadat in 1804
en 1904 het gebouw volkomen in de
as werd gelegd, is ook thans door kort
sluiting een brand ontstaan, die het
gebouw zo verwoestte, dat slechts de
muren zijn blijven staan.
De brandweer, die het vuur met 14
stralen bestreed, is er in geslaagd de
toren te behouden. Sinds kort was 't
gebouw verzekerd voor ongeveer
500.000 gulden.
De afgebrande kerk, die voor de
Hervorming gewijd was aan de Aarts
engel Michael en aan Johannes de
Evangelist (het gebouw werd reeds in
1467 gesticht) komt voor op Hobbe-
ma's bekende schilderstuk „Laantje
te Middelharnis", dat zich thans in
de National Gallery te Londen be
vindt.
De 29-jarige H. J. Wolhoff, voorma
lig kantoorbediende uit Maartensdijk,
stond Donderdag terecht voor de
Utrechtse kamer van het Amsterdams
bijzonder gerechtshof. Verdachte had
het gebracht tot compagniescomman
dant bij de hulplandwacht. In April
1945 had hij een werkzaam aandeel ge
had bij een groot aantal razzia's. Een
huis te Blaricum werd onder verdach-
tes leiding platgebrand.- In een boerde
rij in Hooglanderveen trof verdachte
het ondergedoken Amsterdamse Jood
se echtpaar Klein aan. Het huis werd
met handgranaten bewerkt en brandde
tot de grond toe af. «Verdachte had tot
mevrouw Klein gezegd: „Jullie zijn rot
joden en wij zijn edelgermanen". Aan
een 21/,-jarig jongetje van haar werd
zijn voornaam gevraagd. Het jongetje
heette Mozes, doch werd Bertus ge
noemd. Deze naam werd dan ook door
het kind genoemd. De vader werd aan
getroffen op de deel en naar buiten
gesleept en bij het kippenhok, onder
de ogen van zijn vrouw en twee kin
deren is hij door een van de land-
wachters neergeschoten Verdachte zei
de niet zelf het nekschot gegeven te
hebben, maar wel 't bevel daartoe aan
een van zijn achttien mannen waarme
de de overval geschiedde.
Hij had nu veel berouw en betuigde
zijn leedwezen aan de hevig nerveuze
echtgenote van de vermoorde. Deze
riep uit, dat verdachte haar leven ver
woest had en dat zij niet begreep, dat
hij nog durfde te leven.
De proc.-fiscaal eiste een gevange
nisstraf van twintig jaar.
Doodstraf geëist tegen
S.D.-rechercheur
Mr. A. H. van de Veen, advocaat
fiscaal bij het Bijzonder Gerechtshof te
Amsterdam, eiste gisteravond de dood
straf tegen de 42-jarige A. C. D. Kap-
tijn uit Amsterdam.
Verdachte werd in Juni 1942 als
agent van politie gedetacheerd bij het
bureau Joodse zaken van de S. D. te
Amsterdam en deed hier tot Septem
ber 1944 dienst. Meestal trok hij er
met de rechercheurs Van Zwam en
„oude Wolbers" op uit, om Joodse
landgenoten te arresteren. Een groot
aantal mensen werd het slachtoffer van
dit drietal.
Rusland vraagt: Helpt Amerika
Japans leger op de been?
De Sovjetrussische ambassadeur te
Washington Alexander Panjoeskin,
heeft de Verenigde Staten de vraag ge
steld of de geallieerde opperbevelheb
ber in het gebied van de Stille Oceaan,
generaal Douglas MacArthur, voorne
mens is „het Japanse leger weer op do
been te brengen". De ambassadeur
heeft tijdens een vergadering van de
commissie voor het Verre Oosten ver
klaard, dat het vraagstuk van een Ja
panse herbewapening ter sprake was
gebracht in een telegram uit Tokio, dat
in de Amerikaanse pers was versche
ren.
Er werd niet bekend gemaakt, of de
vraag van de ambassadeur is beant
woord. Het ministerie van buitenland
se zaken heeft de geruchten ongegrond
verklaard.
Ziekenfondspremie verhoogd
De vermindering van de bijdrage uit
het vereveningsfonds van de verplich
te ziekenfondsverzekering aan de vrij
willige verzekering over 1949, zal de
algemene ziekenfondsen nopen de pre
mie van de vrijwillige verzekering be
langrijk te verhogen. Deze verhoging
zal. bij handhaving van de bestaande
rechten voor de vrijwillig verzekerden
en de verbetering in de vergoeding
voor de sanatoriumverpleging van f 3
op f 4.50 per dag moeten bedragen
f 0.13 per week. De premie zal dus in
het algemeen worden f 0.63 per week
voor elke verzekerde van 16 jaar en
ouder. Voor kinderen tot het gezin van
de verzekerde behorende tot de leef
tijd van 16 jaar is geen premie ver
schuldigd., Voor een gezin bestaande
uit man, vrouw en kinderen beneden
16 jaar, zal de premie van f 1 tot
f 1.26 per week verhoogd moeten wor
den, teneinde een tekort over 1949 te
voorkomen.
De ziekenfondsorganisaties zullen, na
hun aangesloten ziekenfondsen te heb
ben gehoord en de machtigingen van
de betrokken instanties te hebben ver
kregen, overgaan tot bekendmaking
van de voor 1949 geldende premie, als
ook van de datum waarop deze pre
mie geacht wordt in te gaan. Deze be
kendmaking is omstreeks 10 Januari
te verwachten.
STRIJD IN DE NEGEB VERMINDERD
Een Israëlische militaire woordvoer
der verklaarde gisteravond dat de
operaties in de Negeb-woestijn tegen
de Egyptische strijdkrachten „in kracht
zijn verminderd",
Admiraal Pinke huldigt
de Marine
Admiraal Pinke heeft telegra
fisch zijn bijzondere waardering be
tuigd aan de commandant van het
oostelijk verkënningstransport van de
Marine Luchtvaartdienst en zijn per
soneel voor de prestaties bij de lan
dingsoperaties op het vliegveld Djogja
en op Singakarak op Sumatra. Admi
raal Pinke heeft voorts zijn bijzon
dere waardering betuigd aan de Ma
rine-commandant van Soerabaja voor
het snel verlopen van de landings
operaties. De admiraal verzocht zijn
waardering aan het betrokken perso
neel van de dienst Scheepvaart over
te brengen. Voorts verzocht hij aan
de minister van Marine telegrafisch
de nieuwjaarswensen van het perso
neel in Indonesië over te brengen aan
H. M. Koningin Juliana.
TROEPENSCHEPEN BLIJVEN
THUISVAREN
Ondanks de zuiveringsactie op Java
en Sumatra zullen de troepentrans
portschepen uit Indonesië blijven ver
trekken, zo meldt de Generale Staf.
De vierde Januari wordt genoemd als
vermoedelijke datum van afvaart van
het troepentransportschip Waterman.
DOODSTRAF VOOR
VIER JAPANNERS
De krijgsraad te Medan veroordeel
de vier Japanse staf generaals van het
opperbevel van het Japanse leger op
Sumatra ter dood. De beklaagden wer
den verantwoordelijk gesteld voor
mishandeling en slechte behandeling
vsrn duizenden krijgsgevangenen, bur-
gcr-getnterneerden en Indonesische
slavenarbeider* op Sumatra.
Gas en brandstoffen worden
duurder
Met ingang van 1 Januari zullen de
brandstoffen in prijs stijgen. Deze
prijsverhoging is een gevolg van de
beëindiging van de subsidiëring op de
kolen, die reeds in de regeringsver
klaring van October werd aangekon
digd.
Anthraciet zal 60 cent per hecto
liter duurder worden, gascokes stijgt
wat betreft kleine huisbrandleveringen
25 cent per H.L., eierkolen blijven in
prijs gelijk.
In verband met deze stijging der
kolenprijzen zullen de gastarieven in
het algemeen met ongeveer 2 cent p.
M3. worden verhoogd.
PRIJS VOOR CITROENEN.
Daar de aankoopprijs van de uit
Italië geimporteerde citroenen hoger
is dan verleden jaar is de consumen
tenprijs met 2 cent per kg verhoogd tot
76 cent per kg. Deze prijs geldt thans
ook voor Surinaamse citroenen hetgeen
voor deze vruchten een belangrijke
prijsverlaging betekent, n.1. van f 1 op
76 cent per kg.
NEDERLAND BEZORGD OVER
HOUDING VAN AUSTRALIË
Naar wordt vernomen, heeft de Ne
derlandse gezant te Canberra, mr. P.
E. Teppema, in een gesprek mit de
minister-president van Australië de
heer J. Chifley, uitdrukking gegeven
aan de bezorgdheid van Nederland
over de houding van Australië in het
algemeen met betrekking tot de In
donesische kwestie. Geen verklaring
werd uitgegeven.
BELGEN DRUKTEN VALS
HOLLANDS GELD
Nadat de Belgische recherche te
Brugge verscheidene personen had ge
arresteerd, die zich hebben schuldig
gemaakt aan het vervalsen van Ne
derlandse biljetten van honderd gul
den, is zij er in geslaagd in een café
te Maldegem de hand te leggen op 't
materiaal, dat voor het drukken werd
gebruikt.
JAPANSE OORLOGSSCHEPEN OP
ZWARTE MARKT VERKOCHT
Twee voormalige Japanse oorlogs
schepen. die als vermist waren opge
geven zijn gesloopt en op de zwarte
markt verkocht zo deelt de politie
te Tokio mede. Het betrof ongeveer
2000 ton staalplaat.