Op de „Zeemeeuw" naar lichtschip „Texel"
Pompei-geheimen blootgelegd
Zweden wenst neutraal te blijven
Met een brief van Marie en de
groeten van Jantje
VStjlG VERKEER, OOK TER ZEE (slot)
Standpunt grondvest op
de historie
Onze Bridgerubriek
Tuinman ontdekte 2200 jaar oude
tempel van een losbandige secte
De dood betrapt in een
luxe villa
z
Nieuwe Bonnen
DONDERDAG 10 FEBRUARI 1949
(Van onze speciale verslaggever).
QELUKKIG DAT DE HEEK LEBBE vandaag niet meevaart op de „Zee-
meeuw' anders zou de schoener nog heviger schommelen, steigeren en
stampan dan h*ji nureedsi doet. Niet, dat wjj iets tegen de man zelf hebben.
Integendeel. Dikwijls lieten \v|| ons langs het steile trapje met de altijd
glanzende koperen leuningen in het gezellige vooronder zakken om de han
den te warmen aan een geweldige kop koffie, zo pittig, zo verkwikkend als
maar weinig anderen dan de heer Lebbe weten te brouwen.
De heer Lebbe, lid van de bemanning van de „Zeemeeuw" (in de blieken
voorzien tan de officiële betiteling „Ioodsafhaalvaartuig") is n.1. tamelijk
omvangrijk en haalde eens de hevige toorn op zijn hals van een nichtje van
de mo ordjrjver. Zij maakte een tripje, buitengaats mee, maar kreeg last
van de ^bekende ziekte, die het slachtoffer ijlings naar de reling deed
snellen. De kapitein had zin in een grapje en vertelde het bleek geworden
nichtje, dat het schip zo schommelde door het gestaag op de brug heen en
weer lopen van de heer Lebbe. Vier passen naar stuurboordvier stap
pen naar bakboord. De ziekte weerhield nicht niet naar de brug te rennen en
al haar ellende in een stortvloed van verwijten en boze woorden Lebbe voor
.de voeten te gooien. Deze wist niet wat hjj er aan hadmaar door het
ruitje van de stuurhut keek een grinnikende kapitein toe, de roerganger
hield zich droog, maar had ook al een prettig binnenbrandje
QNDANKS de vrije dag van de heer
Lebbe hobbelt de Zeemeeuw nog
geducht. De zee in het gebied van
Molengat, Haaksgronden, Onrust en
Razende Bol is altijd in beroering. Het
kolkt en het schuimt en de dalen van
de deining zijn diep. De Zeemeeuw is
op weg naar het lichtschip Texel: 12
mijl heen en 12 mijl terug van de
haven van Den Helder, om proviand te
brengen voor de bemanning en een
matroos op te halen, die het eens aan
boord van de drijvende vuurtoren wil
de proberen, maar drie dagen van die
ene week „voor dood" in zijn kooi had
doorgebracht. De Noordzee had zich
dan ook die laatste dagen niet van
haar vriendelijkste kant laten zien.
Wind en water hielden flink huis en
daar moet je nu eenmaal tegen kun
nen.
Het zicht is slecht. Roerganger en
kapitein turen voortdurend scherp
vooruit naar de grijze ondoordring
bare nevels, kil als de zee zelve. Iets
donkers doemt op schuin vóór ons.
Een paar minuten later zien we een
thuisvarende Texelse kotter. Hij stei
gert, schuim om de neus als een brie
send steppepaardje, bakboord voorbij.
Er moet louter op het kompas gevaren
worden. Het is maar een meevallertje
als er eens een boei binnen het be
perkte gezichtsveld komt.
We zijn nu in volle zee ten Westen
van Texel, waar enkele mijlen uit de
kust het lichtschip al twee dagen lang
ligt te wachten op de verversingen.
Achter de „pïjpluizen" producerende
schoorsteen staan de mand met vlees,
het vat zuurkool, de kistjes aardappe
len en de zak met bloemkool opge-
stouwd. In de stuurhut ligt de post en
een half pond peper voor de kok, die
er de vorige dag via de zender om had
gesmeekt. Of al dat zout van de
Noordzee al niet hartig genoeg was..
De „Texel" in zicht.
f^A ZES KWARTIER varen komt de
Texel aan bakboord in zicht. Het
lijkt zo, nog half door nevelsluiers
omhuld, een vreemd Middeleeuws
spookschip; een bark, gehavend door
de storm met gebroken ra's en ver
dwenen zeilen. Dominerend is de grote
ijzerconstructie met het optiek, dat van
avond tot ochtend zijn lichtflikkerin-
gen uitzendt als sein voor de zeeman.
De masten zijn met hun ruim twintig
meter abnormaal hoog, dit tengevolge
van de speciale dienst, welke zij op het
lichtschip vervullen.
Wij zijn nu bijgedraaid op vijftig
meter afstand van de Texel, die rustig
aan zijn ankers ligt met aan beide
zijden de witte waaktonnen. Een jol
wordt van het lichtschip buiten boord
gehesen en twee man roeien nu naar
de Zeemeeuw om ons aan de lij kant te
enteren.
De eerste poging mislukt. De gol
ven zijn wispelturig en stuwen de jol
weer van ons weg. Dan gaat het beter.
Bij ons is ook alle hens aan dek om
de spullen zo vlug mogelijk te lossen
en te laden. De loods, die volgens
voorschrift altijd de tocht meemaakt,
de kapitein en de matrozen, allen ste
ken de handen uit de mouwen. De
naar de wal verlangende matroos van
het lichtschip wordt ook overgenomen
en dan is het werk gedaan. De man
nen in de jol, die zich voor deze ge
legenheid maar eens geschoren heb
ben, pakken weer de riemen en dob
beren terug naar de Texel, waar de
bijna complete crew aan de reling toe
ziet. Dit wekelijks bezoek immers is
een welkome afleiding in het mono
tone leven van deze mensen op hun
miniatuur-eilandje op de verre onein
dige zee. Dubbel welkom is daarom
de post met een brief van Marie, een
zelfgemaakte tekening van Jantje en
de krant met de apen en de avonturen
van Rikki.
De Zeemeeuw heeft de steven weer
faar het Zuiden gewend. Wij zwaaien
laatste groet naar de mannen op
de Texel, die opnieuw achter blijven
met het geluid van zee en radioseinen
en de zangerige stem van de wind in
antennes en touwwerk. Achtentwintig
dagen achtereen duurt hun dienst, zien
Z\i geen strookje land....
Snel verdwijnt het lichtschip op
nieuw achter de witte muur van mist
eri zijn ook wij alleen met de onrus
tige deining en soms heel plotseling
oen in onze gezichtskring binnenzwe-
v®nde meeuw.
Een keten van licht.
J)E VUURSCHEPEN vormen met de
lichtboeien langs de zeewegen en
de vuurtorens op de kust een gewel
dige keten van licht in de nacht om
tiet schip een veilige weg te wijzen
langs de altijd gevaarlijke Nederland
se kust, oVer de nu door mijnen nog
voortdurend gevaarlijke zee. De licht
schepen er liggen er weer drie voor
onze kust: de Goeree, de Texel en
shids kort de Terschellingerbank
vormen van die keten als het ware de
vooruitgeschoven posten.
Hun taak is echter veel omvangrij
ker dan de naam zou doen vermoe
den. Bij mist is ook het licht van het
optiek niet in staat door de witte duis
ternis heen te breken. Meer dan ooit
heeft de scheepvaart dan behoefte aan
oriëntering. Daarvoor zorgt dan in de
eerste plaats de nautofoon, de sirene,
die voortdurend een vèrklinkenl code
geluid in de lucht slingert. Het onder
zeeklopsignaal, dat zich door het water
voortplant en door andere schepen
kan worden opgevangen, is daarbij
mede behulpzaam.
Naast deze directe maatregelen voor
veilig verkeer ter zee wordt ook in
direct daartoe medegewerkt. Zo neemt
men regelmatig met diverse instru
menten de plaatselijke weersgesteldheid
Waar, die gegevens oplevert voor het
weerbericht, dat acht maal per etmaal
wordt opgemaakt en behalve de
scheepvaart ook De Bilt van materiaal
voorziet. Voor niet-ingewijden is dat
weerbericht van -het lichtschip onver
staanbaar. Het wordt uitgezonden in
cijfercode, waarin diverse combinaties
een zekere betekenis hebben. In 0738
fc v. is 7 zeven mijl zicht, drie mijl
wolkenhoogte en 8 achttiende deel van
de lucht bewolkt.
Goud
J7R KOMT FELLE beweging in de
schoener. Wij varen weer in ondiep
water. De kapitein laat ter controle
even het peillood schieten. De vaar
geulen zijn hier smal. Gelukkig er
staat nog genoeg water. Wij varen nog
veilig. Zo zoekt de Zeemeeuw zijn weg
terug naar de haven van Den Helder.
Voorbij een hoge dansende zwarte
ton, waar wij toch een ogenblikje
romantiek proeven als ons wordt ver
teld, dat onder die ton in de zeebodem
verzonken het wrak rust van de „Re-
nate Leonhardt", het goudschip, dat in
het vorige najaar op buit belustte
Zaanlanders per U.K. 230 naar hier
lokte. De pogingen om het goud men
spréékt van 454 kisten op te duiken,
moesten worden gestaakt. „Ze begon
nen te laat in het jaar", is het com
mentaar op de Zeemeeuw.
Als de mist iets minder wordt, zien
wij weer land. Aan bakboord de duin'
kust van Texel, naar stuurboord als een
reusachtige opgeheven wijsvinger de
Huisduiner vuurtoren. Weer in de ha
ven, stappen we juist drie uur na ons
vertrek weer aan wal, een interes
sante ervaring rijker en in het hart
respect voor de mannen, die dit wei
nig in het licht der belangstelling val
lende maar onmisbare werk verrichten
ir. het belang van de mensen en de
schepen op zee.
ucHTSCMio „TEXEL*
De Sultan van Ruanda in Midden-Afrika houdt er een eigen ballet op na,
gerecruteerd uit zijn hofhouding. Hier de page-dansers „Intore" in vol ornaat
gereed voor een krijgsdans.
De Zweedse minister van Buiten-
lande Zaken, Oesten Unden, heeft in
de Zweedse Kamer een regeringsver
klaring- voorgelezen betreffende de
kwestie van een Scandinavisch defen
sie-verbond. Unden verklaarde, dat de
besprekingen over een Scandinavische
defensief verbond gevoerd waren met'
het oog op de internationale spanning
en onrust, die het vorige jaar zich be
gonnen te ontwikkelen.
Op de vergaderingen te Kopenhagen
en Oslo kon men onmogelijk de te
grote verschillen van mening tussen
Noorwegen, Denemarken en Zweden
overbruggen. Volgens de Zweedse
ontwerp-overeenkomst zou een aan
val tegen een van de drie landen be
schouwd worden als te zijn gericht
tegen alle drie de landen en onmid
dellijk verplichten tot militaire steun
voor de aangevallene.
Het feit, dat Zweden in staat ge
weest is gedurende 135 jaar de vrede
te behouden heeft zonder twijfel een
sterke psychologische uitwerking op
de houding van het Zweedse volk
tegenover het veiligheidsprobleem. Het
doei van de regeringspolitiek moet
zijn, het grondgebied gepacificeerd te
houden, d.w.z. dat het niet ter be
schikking moet worden gesteld van
één of andere mogendheid voor mili
taire voorbereidingen.
Unden legde er de nadruk op, dat
Zweden grote concessies had gedaan
door zich bereid te verklaren accoord
te gaan met een Scandinavische de
fensie-overeenkomst, die automatisch
militaire hulp insloot,
Denemarken wenst inlichtingen.
De Deense minister van Buitenland
se Zaken, Gustav Rasmussen, heeft in
de Tweede Kamer verklaard, dat
Denemarken. evenals Noorwegen,
meer inlichtingen over het voorgestel
de Atlantische pact nodig heeft om te
kunnen uitmaken of het wenselijk
zou zijn te worden uitgenodigd aan
de besprekingen over het pact deel te
nemen.
RUIM
20MERZEGELS BRACHTEN
TWEE TON OP.
Van de zomerzegels 1948 zijn de na
volgende aantallen verkocht: 2(4)
cent 1.356.241, 6—(10) cent 1.217.464,
10—(15) cent 1.732.025, 20—(25) cent
1.027.263.
De bruto-opbrengst boven de fran-
keerwaarde hiervan bedraagt f 213.787.78
De tussen haakjes geplaatste getallen
geven het bedrag aan waarvoor deze
gels werden verkocht.
voor het tijdvak van 13 Febr.
t/m 26 Febr. 1949.
BONNEN VOOR VLEES
001, 003 Vlees 100 gram vlees.
002 Vlees 200 gram vlees.
ALLE BONKAARTEN
005 Algemeen 250 gram boter, mar
garine of vet.
BONKAARTEN KA, KB 903
006 Algemeen 250 gram boter, mar
garine of vet.
007 Algemeen 400 gram kaas of 500
gram korstloze kaas.
012 Algemeen 500 gram boter, mar
garine of vet.
614 Algemeen
(bonk. 901) 500 gram sinaasappe
len (reeds aangewezen)
BONKAARTEN KD 903
014 Algemeen 125 gram boter, mar
garine of vet.
015 Algemeen 100 gram kaas of 1-25
gram korstloze kaas.
619 Algemeen
(bonk. 901) 1 kg. sinaasappelen
(reeds aangewezen).
TABAK- EN DIVERSENKAARTEN
ENZ. QA, QC 903
61 Tabak 2 rantsoenen sigaretten
of kerftabak,
63 Tabak 1 rantsoen sigaretten
of kerftabak.
BONKAARTEN ZA, ZB, ZC. ZD, ZE,
MD, MF, MH 903 (Bijz. arbeid, a.s.
moeders en zieken)
Geldig zijn de bonnen van de strook E.
Deze bonnen zijn 14 dagen geldig.
Bovenstaande bonnen kunnen reeds
op Vrijdag 11 Februari worden ge
bruikt. De niet-aangewezen bonnen
van strook 4 van de bonkaarten 901
kunnen worden vernietigd.
De reeds aangewezen bonnen 614
Algemeen (50Ó gram sinaasappelen)
en 619 Algemeen (1 kg. sinaasappelen)
moeten uiterlijk op 12 Februari bij een
handelaar worden ingeleverd.
ONZE PUZZLERUBRIEK
Zoals de geroutineerde oplossers
vermoedelijk wel zullen opgemerkt heb
ben, moet in puzzle 70, de eerste letter
van de 10e lettercombinatie een a zijn
inplaats van de daar voorkomende e.
EEN SPEL UIT EEN BEROEMDE
WEDSTRIJD.
In 1937 slaagde het Oostenrijkse
team, aangevoerd door de bekende
ontwerper van het z.g. „Weense
systeeip", dr. Paul Stern, er in het
Culbertsonteam in de finale van liet
Europese kampioenschap een neder
laag toe te brengen.
Het boek, waaruit men kennis kan
nemen van de 96 spellen dezer histo
rische finale, werd gepubliceerd onder
de titel „Beating the Culbertsons".
Een onpartijdige lezer zal tot de con
clusie komen, dat de Amerikaanse ne
derlaag te wijten was aan de volgende
factoren:
C$an onze correspondent in Rome).
■JpWEE EEUWEN LANG ZIJN de archeologen reeds bezig om Pompei', de
door lava van de Vesimus bedolven stad, bloot te leggen. En nog steeds
blijkt het mogelijk, nieuwe geheimen aan dit oude stuk Italiaanse aarde te
ontfutselen. Opgravingen, ongeveer een jaar geleden begonnen in de tuin
derij van zeker Vincenzo la Mura, hebben een Bacchus-tempel aan het dag
licht gebracht, die onze kennis van het leven der Romeinen aanzienlijk be
looft te vergroten.
DEZE TEMPEL werd gevonden drie
meter onder de grond, nadat een .tuin
man een steen had ontdekt, die van
een antiek bouwwerk scheen te stam
men. De archeologen trokken aan het
werk en vonden de weinig beschadig
de resten van een 2200 jaar oud cen
trum der beruchte Bacchus-aanbid-
ders. De fundamenten van het bouw
werk waren volkomen ongeschonden.
Stenen, beelden van de knappe jonge
Bacchus, m$t een tros druiven in de
hand, en van zijn losbandige vriend,
Sil^nus, die bij de oude Romeinen be
roemd was om zijn bijna permanente
dronkenschap, verkeerden in goede
staat. Zeven tempelzuilen werden ont
dekt, maar de gebeeldhouwde kapite
len ontbraken. De archeologen vonden
echter sporen van deze kapitelen in de
muren van een naburige boerderij.
Een onwetende huizenbouwer had ze
klaarblijkelijk 150 jaar geleden ge
bruikt in de plaats van gewone ste
nen.
Maar zelfs zonder de kapitelen is de
tempel een vondst van het grootste be
lang. De archeologen geloven, dat het
bouwwerk tot nationaal monument zal
Zo ongeveer moet de stad Pompei
er hebben uitgezien
worden verklaard, waardoor het in de
toekomst onder bescherming van de
staat zal komen te staan. Iedereen is
gelukkig, behalve signoro La Mura. Hij
wijst er op, dat de ontdekking hem
1000 vierkante meter van zijn tuinde
rij heeft gekost. Hij had gehoopt, dat
de regering hem tenminste 2500 gul
den schadevergoeding zou hebben be
taald, maar tot nu toe is hem niets
aangeboden uit Italie's vrijwel lege
schatkist. La Mura weet, dat hij geen
recht op de tempel heeft. De Italiaan
se wet geeft de regering het eigen
domsrecht op alles, wat van archeolo
gische waarde is en zich dieper dan
50 centimeter in de grond bevindt.
Schandelijke ritus.
DE VOLGELINGEN van Bacchus
aanbaden de wijn en de liefde. Hun
ritus werd zo scandaleus, dat de Ro
meinse Senaat de religie in het jaar
186 v. Chr. verbood. De tempel in
Pompei' was enige tijd vóór 186 v.
Chr. gebouwd, maar bleef, naar de
archeologen hebben kunnen vaststel
len, na het besluit van de Senaat nog
enige tijd in gebruik.
Ongeveer tegelijk met de tempel is
op een andere plaats in Pompei een
schitterende villa ontdekt, die onge
veer gebouwd moet zijn in de tijd van
Christus' geboorte. Dit gebeurde bij
het leggen van de fundamenten voor
een nieuw museum, dat in de plaats
moet komen van het oude, datdoor
een geallieerd bombardement vermeld
werd. Een arbeider vond een antieke
marmeren zuil en onmiddellijk gingen
de archeologen aan het werk. Succes
bleef niet uit. De grote, bijna tien me
ter lange hal van de villa verkeerde
in uitstekende conditie. De muren
waren kunstzinnig beschilderd met
scènes uit mythologische verhalen, zo
als het doden van de Minotaurus en de
val van Icarus in zee. De tuin was
een van Pompeï's meest pretentieuse
de resten van 43 Corinthische zui
len omzoomden een 100 meter lang
promenade.
De paniek, die het naar vermaak ja
gend Pompei overviel op de dag, dat
de Vesuvius uitbarstte, was nog altijd
af te lezen op de stoffelijke resten van
de slachtoffers, die in de villa gevon
den werden. Vlak bij de slachtoffers
lagen zakjes met goudstukken, die
men klaarblijkelijk op de vlucht had
willen meenemen. Aan de vinger van
een skelet bevond zich nog steeds een
prachtige onyx-ring, gegraveerd met
de figuur v-an een vrouw.
Kwestie van geld
Signoro La Mura's onvermogen om
schadevergoeding voor zijn verloren
tuingrond van de Italiaanse staat te
krijgen is typisch voor de voornaam
ste hindernis, die ligt op de weg naar
nieuwe ontdekkingen in Pompei een
groot gebrek aan geld bij de archeolo
gen en hun medewerkers. Een ge
oefend graver in Pompei verdient
slechts vier gulden per dag en er zijn
er meer, dan de archeologen kunnen
gebruiken, maar duizenden andere be
langrijke projecten in Italië schreeu
wen in concurrentie met Pompei om
regeringssteun.
Dr. Amadeo Maiuri, de hoogste lei
der van de opgravingen in Pompei,
heeft getracht Marshall-dollars voor
zijn werk te krijgen. Maar de vooruit
zichten zijn niet rooskleurig. Want
hoewel de leden van de Amerikaanse
ECA-missie in Italië toegeven, dat het
tourisme een van Italie's belangrijkste
„industrieën" is, laten zij het tenslotte
niet overvloedige Marshall-geld liever
toevloeien aan zulke veelbelovende
projecten als de verbetering en uit
breiding van havens. Het is daarom
niet bekend, wanneer Pompei zijn ver-
1. Vrij zwak spel van het echtpaar
Culbertson, dat verliezen leed door
slecht spelen en bieden.
2. Verschillende uiterst gelukkige
spelen der Oostenrijkers, die er o.a. in
slaagden twee ongemotiveerde groot-
slambiedingen te winnen door een bij
zonder gunstige kaartverdeling.
De door de Oostenrijkers gegeveij
analyses kan men moeilijk objectief
noemen. Een kras voorbeeld daarvan
ter illustratie van spel 42 van deze
match was de kaartverdeling als volgt:
S. v-10-6
H. a-3
R. h-b-5-2
K. v-8-5-4
S. 4-2
H. v-9-2
R. 10-8-7-3
K. h-7-6-2
S. a-h-5
H. 10-7-6-5-4
R. 9
K. a-10-9-3
N
W O
S. b-9-8-7-3
H. h-b-8
R. a-v-6-4
K. b
W. gever; N-Z kwetsbaar.
Beide N-Z paren boden op eenvou
dige wijze tot 4 Sch.; O-W bemoeiden
zich niet met het biedproces, met uit
zondering van de Oostenrijkse O. spe
ler, die het eindbod doubleerde. Aan
beide tafels werd uitgekomen met KI.
2; aan tafel 1 werd het spel gemaakt,
aan tafel 2 ging mevrouw Culbertson
1 down. Laten we nu dr. Paul Stern
aan het woord met zijn analyse in
het bovengenoemde boek:
„Een zeer interessant spel. Indien
W. met KI. 2 uitkomt, kan het spel
worden gemaakt, mits het goed wordt
afgespeeld. Aan beide tafels nam O.
KI. a. en speelde vervolgens Sch. a.
de h en de 5. Z. moet daarna zijn
twee resterende troeven spelen en 4
R. slagen incasseren. Z. houdt dan
over H. h-b-8 en N. heeft H. a-3 en
KI. v. West was in de 9e slag in
dwangpositie en heeft nu nog slechts
H. v-9 en KI. h. Z. speelt nu H. a en
h. de v valt en Z. wint zijn 10 slagen.
Mevr. Culbertson, misleid door de
doublé, sneed in H. en ging 1 down.
Von Blühdorn speelde correct en won
het spel".
Noch de nalyse, noch het commen
taar is juist; de 3e Sch. trek moet in
N. worden genomen en een KI. wór
den afgetroefd. Hierna moet N. met
R. aan slag worden gebracht en we
derom een KI. worden getroefd. Heeft
KI. h derde gezeten, dan is het spel
reeds gewonnen: dat is echter niet 't
geval en Z. gaat nu verder met alle
R. slagen te incasseren. De eindfiguur
wordt dan gelijk aan die, omschreven
in Stern's analyse, echter met de ge
schetste speelwijze is Z. in staat, pre
cies de O. en W.-spellen uit te tellen Hij
weet, dat O. 3 Sch., 4 KI. 1 R. en dus
5 H. heeft gehad. Wiskundig is de
kans dus 5 3 dat O. H. v. heeft. Z.
kan echter óók aannemen, dat de O.
speler, nadat N. met 1 KI. (Weens) of
I R. (Culbertson) geopend had, zeker
een niet kwetsbaar volgbod gegeven
zou hebben indien hij óók nog H. v
gehad zou hebben. En juistere com
mentaar is dan ook, dat de Oostenrij
ker die het spel afspeelde als be
schreven door Stern, meer geluk heeft
gehad,
m. E. 6. GOUDSMIT.
