Bij de gecorrigeerdeDuitsers
in het nieuwe Nederlandse grensgebied
Rond de Eltenberg is de atmosfeer
nogal tamelijk gespannen
Zal AGOVV ook VSV verrassen?
Geen anti-Nederlandse stemming
in de Zak van Sittard
WEERZIN, TEVREDENHEID, BLIJDSCHAP EN MOEILIJK VER
BORGEN WOEDE STRIJDEN ER OM DE VOORRANG
Industriearbeiders en rentetrekkers vrezen voor hun
toekomstige bestaanszekerheid De boeren zien
heil in de grenscorrecties
Mathias Plümakers offert zijn burgemeestersambt
gaarne op voor het Nederlanderschap
Puzzle-rubriek
'pHEODOR BARON VON LOCHNER, Amtsbürgermeister over de gemeenten
EI ten, HUthum en Borgjees waarvan de eerste Nederlands wordt
voelde zich niet helemaal op zijn gemak, toen ik hem dezer dagen een be
zoek bracht. „Men moet>" zeide hU, „in deze tijd voorzichtig z(jn met het
ontvangen van Nederlanders. Dat wordt zo gauw verkeerd uitgelegd en dan
krjjgt men last met de anti-grenscorrectlebeweging". Aldus luidde de op ver
ontschuldigende fluistertoon uitgesproken toelichting bij de schielijke be
groeting aan de deur, die mij deed denken aan een samenzwering uit de be
zettingsjaren, tegelijk gevaarlijk en romantisch, zich afspelend in een ge
spannen atmosfeer.
nE ATMOSFEER was gespannen te
Elten en dat is zij nu wellicht in
nog hogere mate. Men weet, dat ..het'
gaat gebeuren, maar over de conse
quenties en de gevolgen ervan tast
men nog volkomen in het duister.
Mijn bezoek viel op de dag, dat de
Eerste Kamer het grenscorrectie-ont
werp in openbare behandeling nam.
Terstond aan de slagboom bleek al met
welk een grote aandacht de zitting ge
volgd werd.
Wat mij betreft, zei een Neder
landse douanier, komt er niets van die
correcties. Moet Ik nu straks kilome
ters ver naar het Oosten verhuizen
en met mijn gezin te midden van die
Duitsers gaan wonen? Want of ze de
slagboom en die palen nu verplaatsen,
het blijven dezelfde soort mensen en
veel animo om te vernederlandsen heb
ben ze nog niet getoond.
En wat gaan jullie doen als de
zaak doorgaat? vroeg ik bij de Duitse
grenspost.
Het lakonieke antwoord op mijn
vraag, die in de landstaal was gesteld,
kwam in het Nederlands en nog wel
neuriënd op een bekende wijs:
We gaan verhuizen, wie gaat er
mee....
Reeds in de aftocht.
Buiten waren geüniformeerde be
ambten bezig de weegbrug af te bre
ken. Dat was wel wat voorbarig, want
er was op dat ogenblik nog niets be
slist, maar men twijfelde al niet meer.
ondanks Belgie (uitstel) en Luxem
burg (afstel). Reeds waren tientallen
ambtenaren en burgers methave en
goed naar „veiliger" oorden vertrok
ken.
Bij elk groepje mensen kwam steeds
weer hetzelfde onderwerp van gesprek
naar voren: Gebietsübertragung.
Dr. Arnold is terug, hoorde ik
iemand zeggen, en volgens de radio
moet hij verklaard hebben, dat de
Eerste Kamer er toch niets meer aan
veranderen kan....
Mevrouw de barones, echtgenote
van de burgemeester, kon de gang
van zaken ook niet goed volgen. Zij
was slecht ter been, doch wèlbespraakt,
lichamelijk gebonden aan haar statige
woning, maar in de geest meelevend
met wat er ver rondom gebeurde.
Hoe zit dat nu, wilde zij weten,
Washington, Londen, Parijs en Den
Haag zijn het eens geworden over de
grenscorrecties, het kabinet en de Ko
ningin zijn er voor, de Tweede Kamer
heeft met grote zekerheid ja gezegd,
wat moet de Eerste Kamer dan nu
nog?
Ik legde het haar uit. Het Neder
landse stelsel der parlementaire demo
cratie bleek haar vreemd te zijn, maar
zij stelde er veel belang in.
Freule von Lochner, de dochter des
huizes, serveerde koffie in sierlijk
Saksisch porcelein en droeg de suiker
klontjes aan op een zilveren schaaltje;
een eenvoudig modern meisje (dat bo
vendien vlekkeloos Nederlands bleek
te spreken), scherp contrast met de
achterwand van de grote salon, waar
de geschilderde portretten pronkten
van indrukwekkende en ouderwetse
voorvaderen. De Von Lochners beho
ren tot de kleine landadel; de laatste
telg ('s burgemeesters zoon is gesneu
veld) had zich z'n hele leven bezig ge
houden met werkzaamheden op zijn
boerenhoeve en de verzorging van een
bos op de helling van de Eltenberg,
totdat op 1 April 1945 na een hevig
trommelvuur de Canadezen kwamen
en hem verantwoordelijk stelden voor
een goede gang van zaken in de drie
Toen op 1 April 1945
de Eltenberg in Canadese
handen viel, was in de
voorafgaande dagen een
regen van 15000 projec
tielen op deze 77 m. hoge
heuvel neergedaald, ten
gevolge waarvan zoivel
het Kurhotel (van waar
uit deze foto genomen is)
als de Stiftskerk zwaar
geleden hebben. De toren
reikte tot 53 m. boven de
top van de heuvel en is
nog steeds tot ver in de
omtrek te zien. Het was
de kerk van het souve-
reine Keizerlijke rijks-
stift Hoch Elten voor
adellijke dames, dat als
zodanig bestaan heeft
van 963 tot' 1003. De El-
enberg zou een interes
sant toeristenoord kun
nen zijn, ware het niet,,
dat de bebouwing voor
een groot deel tot juin
en de bebossing voor een
nog groter deel tot vil
dernis zijn vervallen.
Misschien enkele beslissingen
in promoiiestrijd
De gemoederen, in beweging gebracht
door de interlandwedstrijd Nederland
Frankrijk zullen nauwelijks tot rust
zijn gekomen of zij komen weer in op
schudding door de strijd om het lands
kampioenschap en de promotie-wed
strijden.
Gezien de resultaten zal de ont
moeting AGOVV—VSV spannend moe
ten worden. Wij kunnen ons echter niet
voorstellen dat de Apeldoorners het de
ploeg uit Velsen werkelijk lastig kun
nen maken. Daar staat tegenover dat
Heerenveen ook als favoriet tegen AG
OVV startte en toch tweemaal de kous
op de kop kreeg. In ieder geval bete
kent dit voor VSV een duidelijke waar
schuwing om AGOVV niet te onder
schatten.
In het Zuiden wordt voor de tweede
maal de derby NOADBVV gespeeld.
De eerste maal werd het een gelijkspel
waarmee BVV morgen wel geen ge
noegen zal nemen.
De promotie-competitie.
Sparta en Stormvogels ontmoeten el
kaar morgen in Rotterdam. Laten wij
hopen dat het niet als vorige week een
rugby-wedstrijd zal worden. ZFC zal
alle zeilen moeten bijzetten om in Am
sterdam de volle winst te behalen.
DFC zal morgen van RCH moeten
winnen om nog een kans te hebben het
eerste klasserschap te behouden. On
danks de nederlaag welke RCH van
HVV vorige week kreeg te incasseren
hebben wij echter meer vertrouwen in
de Haarlemmers.
Het verrassend goede doelgemiddelde
van Labor doet het beste verwachten
voor deze tweede klasser die Zondag
eén uitwedstrijd tegen NEC moet spe
len. NEO en Gelria spelen in deze af
deling een ondergeschikte rol.
Het is mogelijk dat het Zuiden mor
gen een nieuwe eerste klasser kan be
groeten RBC zal dan van Helmond
moeten winnen. Een gelijkspel kan ook
voldoende zijn doch dan moeten de
Spechten en TOP de punten delen.
In 't Noorden spelen de oude riva
len Emmen en Achilles hun eerste
wedstrijd in de promotie-competitie.
Emmen heeft volgens ons de beste pa?
pieren.
Een overwinning van Longa op de
zwakke tweede klasser De Valk is wel
waarschijnlijk en betekent tevens zo
goed als zeker een prolongatie van het
eerste klasserschap.
gemeenten, die daar zo bekneld lagen
tussen Nederlandse gebieden. Later
waren er plaatselijke verkiezingen ge
houden en de bevolking had hem toen
gaarne op het zadel laten zitten. Er
was echter, gelijk dat overal in de
Britse zone het geval is, een Amtsdi-
rektor naast hem gekomen met admi
nistratieve verantwoordelijkheid.
Hoeveel mensen wonen er in het
gebied, dat Nederlands wordt?, vroeg
ik.
In de gemeente Elteii, aldus ba
ron van Lochner, 3600; de maatrege
len hebben echter ook betrekking op
een stukje van Hüthum, maar dat is
bijna onbewoond.
En hoe zijn hier de politieke ver
houdingen?
In de gemeenteraad zitten zes
Christendemocraten (Katholieken) en
vijf Sociaaldemocraten. Er wonen ech
ter in deze streek ook nog zoveel pro
testanten, dat zij een eigen kerk en
school hebben. De bevolking is ver
deeld over het stadje Elten, de neder
zetting Hoch-Elten op de berg en de
buurtschappen Grondstein, Steinward,
Leege Heide en Hohe Heide.
En waarvan leven hier de men
sen?
Duitse pensioenen.
Dat is nu juist het moeilijke
punt! In deze gemeente is geen indus
trie, maar wel een talrijke industrie
bevolking. Vóór de oorlog gingen zo
wat 800 arbeiders dagelijks van hier
naar Emmerik om er in de fabrieken
te werken. Nu is dat aantal bijna
wéér bereikt. Bovendien werken daar
bij de wederopbouw metselaars en
timmerlieden uit deze streek. Kunt u
begrijpen, dat zij zich de laatste tijd
ongerust hebben gemaakt over hun
bestaanszekerheid? Niemand wist wat
de plannen zijn. Dan wonen hier zeker
een 400 gezinnen of personen, die moe
ten leven van een Duits pensioen of
van de rente van een Duits kapitaal.
Kunt u begrijpen, dat die mensen zich
ook niet al te lekker voelen? De her
waardering van de mark is toch al
zo'n klap geweest. En voorts zijn er
vele kleine boeren met een akker voor
rogge en aardappelen en meestal één
koe. Nu hadden de gemeente Elten en
de R.K. kerk hier ter plaatse beide
een grote marsweide op Nederlands
gebied, tezamen (met nog wat parti
culiere weiden tevens) 200 hectares.
Die grond is, als zijnde vijandig kapi
taal, nu in handen van het Nederlands
Beheersinstituut en onze boeren, die
het vee niet over de grens mogen la
ten grazen, weteq met hun koeien
geen raad. U begrijpt, dat bij deze
mensen de hoop leeft, dat zij met het
Nederlandse staatsburgerschap ook
hun weidegrond terugkrijgen, zodat
hun stemming anders geaard is dan
die der arbeiders en rentetrekker. De
£0 douane-beambten die reeds gedwon
gen zijn uit dit gebied te verhuizen,
daarentegen.... En wat moet er wor
den van al onze scholieren, die in Em
merik op het gymnasium gaan?
De stemming onder de bevolking
was de laatste dagen ten gevolge van
de grote onzekerheid zo geprikkeld
geworden, dat elkeen, die bijvoorbeeld
Nederlands spreekt, die met Neder
landers omgaat, die vroeger wel eens
in Nederland kwam of die daar nog
familie heeft wonen, zowat als een
landverrader werd beschouwd. Veel
van die onzekerheid kan in de ko
mende dagen weggenomen worden als
de landdrost, die ieder ogenblik ver
wacht wordt, kan mededelen hoe de
zaken ervoor staan.
iiQPSCHiiVE? DETT NEET!" Daarover waren de klanten van Heinrich
Heissens „Waldschenke", gelegen ergens in de bossen aan de weg van
Süstersehl naar TUddern, het roerend eens. Het gesprek ging, zoals dat nu
sedert weken ai het geval is, over de grenswijziging tussen Nederland en
Noord-Rijn-Westfalen. Dat is het vraagstuk, dat elkeen bezig houdt. Alles
wacht op de uitvoering ervan. De zaken staan stil; niemand durft er nog
een bedrag in marken aan te pakken, dat iets hoger is dan een eenvoudig
man op zak pleegt te hebben. (Dat de deviezensmokkelaar hier probeert een
slag te slaan is zeer de vraag!) Daarom wil men snel weten waaraan men
toe is.
Het bericht, dat de behandeling in de
Eerste Kamer Woensdag verdaagd werd
elkeen luistert er in de Zak van
Sittard naar Radio Hilversum en het
zou u verbazen er zoveel lieden aan te
treffen, die uitstekend de taal kennen
van hun nieuwe vaderland was een
te'eurstelling en het feit, dat er ge
vraagd was om uitstel nog sterker.
Desnoods, zeiden zij, blijven wij dan
maar Duits, maar 't liefst zijn wij vol
gende week Nederlanders.
Desnoods? En al die betogingen dan?
In die wanhopige pogingen van minis
ter-president dr. Karl Arnold? Natuur
lijk stelde ik die vragen. Bij ontsten
tenis van Amtsdirektor Reiner Görtz,
die ik bovenop de Hildesberg niet thuis
trof wendde ik mij tot Amtsbürgermeis-
ter Mathias Plümakers. Aanvankelijk
was ook hij niet aanwezig - op familie
bezoek te. Susteren-Nieuwstadt in Lim
burg - maar naderhand kon ik dan toch
'r gesprek met hem voeren op de bin
nenhof van zijn boerenhoeve te Tüd-
dern. Hij is er nl. boer bij en verzeke
ringsagent bovendien.
Betogingen „georganiseerd".
Die betogingen, zei hij, hebben wij
niet op touw gezet, maar zijn door de
regering georganiseerd. En wat dr.
Arnold in Gangelt heeft staan vertellen
mag misschien weergeven de stemming
der bevolking verderop, maar niet die
van de mensen hier. Dit gebied is
sterk verwaarloosd door de regering
te Düsseldorf. Wij zijn maar boeren en
hebben geen industrieIk kan U
verzekeren, dat er uit de dorpen, die
nu Nederlands zullen worden nie
mand naar de betogingen is geweest.
De bevolking is hier volkomen rustig
en heeft er'zich allang bij neergelegd
en velen heeft dat weinig moeite ge
kost.
Maar die anti-grenscorrectie-op-
schriften dan?
Die zijn aangebracht „in Nacht
und Nebel". De daders hebben het niet
bij daglicht durven doen, waaruit u de
stemming van de bevolking wel kunt
afleiden. Misschien hebben dat „Ost-
flüchtlinge" gedaan, die denken, dat
annexatie door Nederland net zoiets is
als door Polen; wij weten wel beter.
Misschien hebben het douanebeambten
wel gedaan, die hier weg moeten. Ik
weet het niet. maar onze mensen
Nee, vast niet.
Dan zullen die „Ostflüchtlinge"
wel weggetrokken zijn, zeker?
Er zijn er hier veel meer naar toe
dan uitgetrokken!
En hebt u die toegelaten?
Ik wel. Als Nederland ze niet
hebben wil zal de landdrost hun dat
wel vertellen. Moet ik mij nu nog druk
maken? Over een paar dagen zal ik
toch wel geen burgemeester meer zijn.
maar dat is niet erg.
Misschien wordt u het opnieuw.
Maar over de landdrost gesproken, heb
u hem al ontmoet?
Ik niet. maar hij is bij de Amts
direktor op bezoek geweest om de
overdraging van het gezag te regelen.
Toen was de Amtsbürgermeister uit
gesproken. Binnen wachtte moeder de
vrouw met haar beid* dochter» bij de
zuurkool met spek en boer Plümakers
had honger.
Alles rustig.
Zoals het te Tüddern was, was het
te Süstersehl en te Wehr, te Hildes
berg, te Millu, te Isenbruck, te Schal-
bruck, te Havert, te Stein, te Höhngen.
te Gross Wehrhagen, te Klein Wehr-
hagen en te Neiderl nergens een op
standige geest. Integendeel: „de Prüs-
sen hebt ons bedonderd", zei ergens
iemand; misschien verstaat u dit kern
achtige Rijnlands!
Wel was er hier en daar angst voor
wraakoefeningen van Nederlandse zij
de. Bepaald geestdriftig was de grote
groep van Nederlandse neringdoenden
en met Duitse arbeiders getrouwde Ne
derlandse vrouwen. Anderen zagen
verlangend uit naar toeristen- en han
delsverkeer langs de ontworpen weg
van Roermond naar Heerlen, naar uit
breiding van de mijnindustrie naar dit
gebied de Hildesberg zit vol steen
kool! wist men mij te vertellen
naar een betere voedselvoorziening,
kortom naar een intensievere exploi
tatie van de bodem. Of het nu toeval
is of niet, ik heb in de Zak van Sit
tard niemand gevonden, die overwe
gende bezwaren had tegen het Neder
landerschap.
Puzzle 80. Een Paas-Puzzle. (Opl.)
De 23 bedoelde woorden, te vormen
uit de 70 lettergrepen, en die voldeden
aan de omschrijvingen waren de vol
gende:
I. Bretels, 2. Prepareren, 3. Bantam,
4. Schijvenaar, 5. Dierenarts, 6. Pieter
nel, 7. Bergen, 8. Helleveeg, 9. Snij
bonen, 10. Dokkum, 11. Effenen, 12. ezel
achtig, 13. Snijdig, 14. Rosmalen, 15.
Onthullen, 16. Hovenier, 17. Drave
rijen, 18. Penthalon, 19. Oppositie, 20.
Trawanten, 21. Kastelein, 22. Kleding
magazijn, 23. Canberra.
De letters der derde verticale rij vor
men van boven naar beneden gelezen:
Een heerlijk feest van Pasen.
Zoals wij reeds verwachtten, is deze
puzzle dooi velen met de grootste
ambitie opgelost. Na loting onder de
inzenders van een goede oplossing is
de wekelijkse prijs 5.ditmaal ten
deel gevallen aan de Heer W. H. Jan-
knegt. Stationsweg 190, Alkmaar.
Puzzle 81. Weer eens iets voor de
cijferaars!
■Wij vragen uw aandacht voor de
volgende vermenigvuldiging:
ABC X BAC X CBA 274899871.
De drie getallen van drie dezelfde
cijfers, zij het dan in andere volgorde,
zijn alle drie ondeelbare getallen.
Gevraagd wordt hoe de drie getallen
er uit zien in cijfers, zodat zij bij ver
menigvuldiging de boven aangegeven
uitkomst geven? (Elke letter stelt steeds
hetzelfde cijfer voor).
Oplossingen (per briefkaart) tot en
rnet Donderdag 28 April aan de Redac
tie van dit blad. (Er wordt weer een
prij» van 5.— verloot).
Als het gebied ten Oosten van Sittard Nederlands wordt, zullen tr
weer ossekarren in ons land rijden, al zal het waarschijnlijk niet
lang duren. De boeren hebben al uitgemaakt, dat men een paar
honderd gulden winst maakt als men straks in Nederland de os naar
het abattoir brengt en er een paard voor in de plaats- neemt.
„Nee, nee, Pa," riepen de dochters van Amtsbürgermeister Mathias
PW.ma.kers, toen hij zou poseren voor onze fotograaf. Even aarzelde
hij, maar tenslotte liet hij toch maar toe, dat er een plaatje von hem
werd gemaakt. De meisjes vluchtten weg....
Deze opschriften men vindt er ettelijke in de zak van Sittard
zijn bij nacht en ontij aangebracht en beslist niet door de bevolking
van de streek zelf, aldus een officiële verklaring van' de plaatselijke
Duitse overheid
Amtsbürgermeister Theodor baron von Lochner, gebogen over de
kaart van zijn bestuursgebied, in gesprek met onze redacteur.
De Dinxperlose kinderen aan deze zijde van het prikkeldraad spre
ken Achterhoeks en de Süderwickse jeugd aan gene zijde pleegt zich
in plattdMtsch uit te drukken, maar enig verschil bestaat daartus
sen ter plaatse niet. De Nederlands-Duitse grens heeft hier sinds
mensenheugenis dwars door het dorp gelopen, waarvan de twee
delen feitelijk schreeuwen om samenvoeging. Dat gebeurt dan n«.
