Die Moreler siunier
1 Ons kort verhaal I
Polen, dat de zwaarste offers bracht
herstelt zich snel
Formosa, sterke strategische troef
Gouden Koets vaart door Nederland
tweeledig doel
Communisten beheersen het land
maar Polen blijft nationalistisch
Cultureel Nieuws
Reizende expositie met
Noorderlicht stoort radio
verbindingen
Communisten hebben in China thans de vrije hand
Eiland in brandpunt der
belangstelling
RENDEZ-VOUS
Puzzle-rubriek
ZATERDAG H MEI 1949
de P.P.K.R., toch nog 1.300.000 leden.
Haar leiding in de Poolse volksdemo
cratie is verzekerd: de niet-communis-
tische partijen hebben deze reeds aan
vaard. Deze laatsten blijven wel zitting
houden in de volksvertegenwoordiging,
maar bij voorbaat is reeds ..overeenge
komen", dat de communisten de toon
zullen aangeven.
Dat is reeds gebleken in de ver
scherpte houding tegen sommige katho
lieke geestelijken uit het Zuiden van
het land. Kort nadat in Hongarije kar
dinaal Mindszenty gearresteerd was,
kregen enkele door de geestelijkheid
geleide scholen in de buurjg van Kato-
wice opdracht, de kruisbeelden uit de
schoollokalen te verwijderen. Maar tot
een proces zoals in Boedapest tegen
een aantal protestantse predikanten, is
het niet gekomen. Hoe graag de Oost-
europese landen naar buiten de schijn
van uniformiteit ophouden, voor de
buitenlandse waarnemer is er toch nog
wel verschil te ontdekken tussen bij
voorbeeld een land als Polen en Tsje-
choslowakije. In Praag b.v. struikelt
men over de afbeeldingen van Stalin
In Warschau moet men er naar zoe
ken.
De Koningin heeft toestemming ge
geven om de Gouden Koets in een va
rende tentoonstelling op te nemen. Op
25 Mei zal deze expositie te Middel
burg oficieel worden geopend, waarna
de tocht begint.
Een hoge „Kempenaar", een binnen
schip, dat door de particuliere Rijn
vaartcentrale beschikbaar is gesteld,
zal tot half Augustus de kostbare last
tezamen met de crème calèche, vitrines
met harnassementen, uniformen en an
der bijzonderheden van „Prinsjesdag"
over de Nederlandse binnenwateren
dragen.
Deze varende tentoonstelling heeft
een tweeledig doel. In de eerste plaats
wordt hiermee een wens vervuld van
vele tienduizenden, die tot dusver niet
in de gelegenheid vyaren de Gouden
Koets te zien. Voorts hoopt men er een
(Speciale correspondentie).
u/ARSCHAU, Mei 1949. „De Polen
kunnen sterven, maar Polen kan
„lat dood," zegt de oude man in de
boekhandel in één van Warschau's
buitonwflken. Zijn zaak, die hij kort na
de vorige oorlog vestigde, is één van
de zestien procent van de huizen in
de Poolse hoofdstad, die tijdens de
laatste oorlog gespaard zijn gebleven.
(De overige vier-en-tachtig procent Is
verwoest niet beschadigd, maar to
taal onbewoonbaar geworden door 't
oorlogsgeweld).
En terwijl h(j het zegt, strekt de
boekbandelaar zijn arm uit en wijst
naar een landkaart, waarop afgebeeld
staat, hoe Polen er in 1740 uitzag. Op
da volgende bladzijde echter, die de
toestand in 1815 weergeeft, zoekt men
vergeefs naar de naam Polen. Het ge
bied, dat wij bedoelen is opgeslokt
door Pruisen, Rusland en het Oosten
rijkse keizerrijk. Dan een kaart van
1919: Polen in de vorm zoals wtj het
voor de jongste oorlog kenden, met
de befaamde corridor ten Westen van
Danzig-
De bladzij daarna toont de toestand,
zoals die begin 1940 was: het grootste
deel van het „Gouvernement-generaal"
in handen der nazi's, de rest Russisch.
Op de volgende kaart, getekend na 't
verdrag van Potsdam, de huidige si
tuatie. Polen een flink eind West
waarts „verschoven", zodat Wilna,
Brest-Litovsk en Lwow (Lemberg)
Russische steden zijn geworden, ter
wijl de grens met Duitsland nu langs
Oder en Neisse loopt.
Danrig, vaak genoemd in verband
met de Poolse corridor in de spannen
de Augustusdagen van 1939, ligt nu
veel dichter bij Polen's oostelijke
grens dan bij de Westelijke. De naam
luidt tegenwoordig Gdansk en men
vindt er niets meer dat herinnert aan
de tijd, dat dit gebied Oost-Pruisen
heette. In de amusementslokalen
weerklinkt de mazurka, een der oude
nationale dansen, hoewel men ook
„Westerse" dansmuziek hoort spelen.
„Give me five minutes more" wordt
hier even algemeen door de jeugd mee
gezongen of -geneuried als in landen
als Nederland of Belgie.
Polen kan niet sterven.
Wie het aanschouwt, is geneigd, de
oude boekverkoper in Warschau grif
toe te geven, dat Polen niet kan ster
ven, ook al vermoordt men de Polen
bi) duizenden. De hoofdstad had bi)
het uitbreken van de oorlog een be
volking van 1.300.000 zielen thans
is er nog ongeveer de helft van over!
Zevenhonderdduizend mensen het
verlies van één stad; de totale oor
logsverliezen vafl Groot-Brittannië en
de Verenigde Staten samen bedroegen
ruim 550.000 mensenlevens
Dat is één van de dingen waar vele
Polen de buitenlandse bezoekers bij
voorkeur op schijnen te wijzen. Ge
werpt dan tegen, dat het toch Enge
land en Frankrijk waren, Westelijke
landen dus, die Hitier de oorlog ver
klaarden, toen hij in September 1939
Polen was binnengetrokken, en dat het
de Sowjet-Unie was, die twee weken
later Polen de dolkstoot ln de rug
kwam geven door een invasie van het
Oosten uit. Maar hoe ge ook rede
neert, ge blijft stuiten op datzelfde
soort gevoel, dat ook de Tsjechen
hebben: men voelt zich nu eenmaal
door het Westen „verraden" en zoekt
steun bij de machtige Oosterbuur:
Moskou. Wilt in de beweringen van
deze mensen aan te wijzen is als pro-
paganda-invloed, en wèt als oprecht
heid, is moeilijk uit te maken.
Polen ls een land, dat „achter het
Ijzeren gordijn ligt", en de communis
ten beheersen het, ongetwijfeld. Maar
slaafse onderwerping aan een vreemde
mogendheid ligt niet in de aard van
de merendeels vurig-nationalistische
bewoners van het land, waar de wieg
stond van Chopin, madame Curie en
Paderewski. In dit verband verdient 't
vermelding, dat men op grote schaal
voorbereidingen treft voor de herden-
ding van Chopin's sterfdag, dit jaar
een eeuw geleden. Ook ln de Verenigde
Staten zal het overlijden van deze bij
uitstek nationale figuur der PoleD
worden herdacht: in beide landen zijn
herdenkingscomité's opgericht, die
samenwerken alsof er geen ijzeren gor.
dijn bestaat.
Er wordt gebouwd.
Het moet tot eer van de Polen wor
den gezegd: hun herstel vordert snel
ler dan dat van de Duitsers, hoewel
de meeste Poolse steden veel erger
van de oorlog te lijden hebben gehad
dan de Duitse. Men kan aanvoeren, dat
Duitslands herstel belemmerd wordt
door de onenigheid tussen vier bezet
iers; maar ook Polen heeft zo zijn
handicaps op dit gebied: het moet bij
voorbeeld, zolang als de Russische
bezetting van Duitsland duurt, jaar
lijks 13 millioen ton steenkool aan de
Sowjetunie leveren. En toch levert 'n
®tad als Wroclaw (het voormalige
Duitse Breslau) een veel gezonder
aanblik dan een willekeurige Duitse
stad. Ook hier verwoestingen en puin
hopen, maar er is bedrijvigheid en er
Wordt gebouwd activiteit die men
in vele Duitse steden zozeer mist. Men
zou er uit kunnen opmaken dat de
Polen niet geloven in een derde we
reldoorlog.
De politieke constellatie van het
land heeft in Januari een wijziging
ondergaan: de socialistische partij
sloot zich aaneen met de communisti
sche en vormt daarmee sindsdien de
verenigde arbeiderspartij. Het klinkt
vrij groots, maar in de maanden die
aan dit fusiecongres vooraf gingen,
ondergingen de béide betrokkenen
enorme zuiveringsacties die hun totale
ledenaantal met meer dan honderd
duizend verminderden. Niettemin heeft
nieuwe Verenigde Arbeiderspartij,
^EDERLAND ZAL DIT JAAR een
bijzondere tentoonstelling herber
gen. Van 1 Juli tot 15 September zal
men n.1. in het park Sonsbeek bij
Arnhem een grote openluchttentoon
stelling van Europese beeldhouwkunst
kunnen bezoeken. Ofschoon de lijst
van de te exposeren beeldhouwwer
ken nog niet volledig is, kan worden
gerekend op een achttal werken van
de grote Franse meester Auguste Ro-
din (overleden in 1917) waaronder
waarschijnlijk ook de beroemde beel
dengroep „De burgers van Calais".
Voorts zal van hem het beroemde
brons van de Franse schrijver Balsac
aanwezig zijn. Uit Frankrijk zullen
verder vertegenwoordigd zijn o.a.
Bourdelle, Renoir, Gargalle. Arp en
Lipchitz. Uit Duitsland komen werken
van de grote beeldhouwers Lehnbruck
en Barlach, terwijl uit Belgie een re
presentatieve inzending komt van re
cente beeldhouwkunst. Ook uit Dene
marken en Engeland^ komen werk
stukken. Nederland zal niet ontbre
ken. Radeker legt de laatste hand aan
een groot oorlogsmonument bestemd
voor Waalwijk, dat voor het eerst op
de expositie zal worden uitgebracht.
Voorts komt er een hal met kleine
plastieken van Nederlandse beeldhou
wers. De inzending staat vrij. Inlich
tingen verstrekt het comité Sonsbeek
1949 te Arnhem. H.M. Koningin Julia-
na aanvaardde het beschermvrouwe
schap voor deze tentoonstelling, die
Door de Reuterbureaux over de ge
hele wereld wordt melding gemaakt
van vrijwel algehele storing van de
radio-verbindingen, vooral op de kor
tegolf uit Noord-Amerika. India en
Oost-Europa. Alleen door de Zuid-
Amerikaanse stations wordt goede ont
vangst gemeld.
In de nacht van Donderdag op Vrij
dag is aan de Zuidkust van Australië
de prachtigste „Aurora Borealis" van
jaren waargenomen. Van deskundige
zijde werd opgemerkt, dat dit verschijn
sel in het algemeen samenhangt met
het optreden van zonnevlekken, waar
aan dan ook de huidige storing in de
radioverbindingen te wijten zou
zijn. Ook in Noord-West-Ierland en te
Prestwick heeft men Noorderlichtver
schijnselen waargenomen.
belangrijk sociaal doel mee te dienen
De entree's komen ten goede aan het
Nationale Koningin Julianafonds ter
bevordering van maatschappelijk werk.
Ook de baten van de verkoop van een
geïllustreerde beschrijving van de koets
worden in deze instelling gestort. Dit
fonds steunt maatschappelijke instel
lingen, die in tijdelijke financiële moei
lijkheden verkeren.
I
De route.
De tocht gaat door Brabant. Lim
burg en Gelderland naar Overijsel. In
Drente kan vanwege de vaarmogelijk-
heden waarschijnlijk alleen Meppel
worden aangedaan. Friesland en Gro
ningen worden doorkruist, waarna via
Den Helder de reis met ligplaatsen van
enige Noordhollandse plaatsen zal wor
den beëindigd.
FRéDéRIC CHOPIN
ongetwijfeld een der belangrijkste
cultuurevenementen van 1949 zal zijn.
^IJ BLIJVEN NU EENS IN Neder
land. 'In Amsterdam en Schevenin-
gen (Den Haag) zal het Holland Festi
val dit jaar van 15 Juni tot 15 Juli
worden gehouden. De Nederlandse
Opera opent op 15 Juni in de Stads
schouwburg te Amsterdam met Masse-
nets „Manon". De Weense Staatsopera
begint haar serie voorstellingen in de
zelfde schouwburg op 1 Juli met „Die
Entführung aus dem Serail". De vol
gende dag volgt „Der Rosenkavalier"
Drie Juli komt dan „Don Giovanni"
In Den Haag op vier Juli „Figaro's
Hochzeit".
De Concertgebouwprogramma's noe
men de namen van vele bekende so
listen. Zeven Juli speelt de pianist
Alexander Brailowsky het pianocon
cert in e kl. terts van Chopin. Het
Residentieorkest speelt o.a. Ravels Ne
gende Symphonie. Het Utrechts Stede
lijk Orkest speelt H. Andriessen, Van
Otterloo. Pijper en Wagenaar.
Jennie Tourel zal op het Festival als
gast optreden. Zij geldt bij de New
Yorkse Metropolitan Opera als de
ideale Carmen. Uit Russische ouders
werd zij in Parijs geboren en oogstte
haar eerste successen bij de Opera
Comlque. Zij zal ook een recital ge
ven. waarin zij Hindemiths ..Das Ma-
dienleben" uitvoert Deze rvqlus. wel
ke tekst op van Rilke gezet is, bevat
15 liederen.
Voorts vindt er in Den Haag een in
ternationale vioolbouwerscoricours
plaats, waaraan minstens 16 landen
met 400 instrumenten deelnemen.
(Van onze diplomatieke medewerker.)
f)F SJANGHAI, AZIE'S GROOTSTE STAD, nog lang aan de communistische
druk weerstand zal kunnen bieden, is een kwestie van ondergeschikt be
lang. De nationalistische regering is verslagen voor zover het Noord- en Cen-
traal-China betreft. Aan een verdere communistische expansie staan geen on
overkomelijke hindernissen in de weg. Het is duidelijk, dat de grote kuststeden
de communisten de een na de ander als rijpe vruchten in de hand zullen val
len en daarna kunnen de rode troepen op hun gemak overgaan tot de verove
ring van de zogenaamd onafhankelijke provincies van Zuid- en Zuid-West-
China. De nationalisten praten weliswaar veel en heel dapper over een laat
ste, vertwijfelde krachtsinspanning in Zuid-China, maar niemand gelooft
serieus, dat dit nog enig succes zal hebben. Er is niets, dat het Westen kan
doen, voor zover het het continentale China betreft. En daarom is er alle
reden, dat men meer dan tot dusver, in het bijzonder in de Verenigde Staten,
aandacht besteedt aan het Chinese eiland Formosa, een strategisch punt van
aanzienlijk meen belang dan de Britse kroonkolonie Hongkong, die op het
gen blik in een koortsachtig tempo door de Engelsen versterkt wordt.
pORMOSA LIGT ONGEVEER op de
helft van de weg tussen Okinawa
en de Philippijnen. Het is een eiland
rijk aan delfstoffen en agrarische
hulpbronnen. Met hun karakteristieke
taaiheid hebben de Japanners 't eiland,
gedurende de tijd, dat zij daarover de
souvereiniteit uitoefenden, tot grote
ontwikkeling gebracht. De bevolking
heeft een veel hogere levensstandaard
dan die van het continentale China.
Na de oorlog heeft het Westen de
de facto souvereiniteit van het nationa
listische China crver Formosa erkend.
Maar door de gehele geschiedenis heen
hebben de bewoners van het eiland
slechts weinig liefde voor het Chinese
moederland gekoesterd; en de bittere
ervaring van het na-oorlogse Chinese
bestuur heeft deze liefde zeker niet
groter gemaakt. Formosa wenst zijn
onafhankelijkheid zo mogelijk on
der de beschermende vleugels van de
Verenigde Staten.
Wat het echter tot nu toe gekregen
heeft, is een flinke dosis van het Chi
nese nationalistische bestuur op een
ogenblik, dat de autoriteit van de na
tionalisten in het continentale China
bijna tot het nulpunt gedaald is. In
het begin van dit jaar, toen het na
tionalistische regiem begon te kraken,
werd een van de beste nationalistische
JJjj was zeer dronken.
Beschonken met een ijzige waardig
heid, die door een volkomen beheer
sing ongenaakbaar scheen. Zijn dron
kenschap was verbluffend, was is
deze beeldspraak mogelijk? smette
loos. Smetteloos als zijn witte zijden
das een glanzend gepoetste chroom
leren schoenen.
Zoals hij daar zat, weggezonken in.
de kussens van een tweede klas coupé,'
was hij bijna bovenmenselijk, een
heros van de drank en duizenderlei
met elegance en zwier bedreven zon
den Hij wekte de indruk van duister
nis, van raadselachtige spot met de
moraal en alle zedelijke normen.
Ja, hij was zéér dronken.
Dronken met de rustige zelfver
zekerdheid van een groot man. En
noch zijn modieuze hoed, noch de on
berispelijkheid van zijn costuum kwa
men in strijd met die dronkenschap.
Hij zat zo beheerst-gebiedend dronken
te zijn, dat het niet. kluchtig meer was,
maar satanisch.
Hij werd openlijk bewonderd.
Openlijk bewonderd door de meisjes,
die door de gang van de wagon liepen
en tersluiks een snelle blik op hem
wierpen. Ontegenzeggelijk zagen zij
als in een flits hun ideaal in levende
lijve.
Maar hij was zeer dronken.
Zag niets van al die ogen en al die
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
gezichten, die nieuwsgierig hem beza
gen en dan, als betrapt, weer haastig
van hem afgewend werden. Hij zat,
het electrische licht koud over zijn
ti;na-onwaarschijnlijk blank gezicht,
achterovergeleund met de slanke rech
terhand steunend op de armleuning.
Zolang de trein reed, was er niets
dan zijn aristocratische trots en zijn
dronkenschap, de geluiden van de
wielen over de rails en voorbijschie
tende lichten van de stations. Plus de
krant, waarin ik tevergeefs wat inte
ressante dingen trachtte te vinden.
Toen reed de trein het eindstation
binnen. Hij kwam overeind en ik zag
zijn voorhoofd even vochtig glanzen.
Wij stonden op en gingen, schuifelend,
door de gang.
Toen
Het was niet maar een dronkaard,
die struikelde. Het was meer. Zo moet
het zijn als een keizerrijk inéén stort
of als een heiligenbeeld door profane
handen vernield wordt en versplinterd.
En het was ook niet maar een mij
onbekende vrouw, die zich over hem
heen boog en hem hielp opstaan. Het
was een zo triomfantelijke daad van
Heide, dat het gelach wegrafelde op
de wind en de nieuwsgierigen opzij
gingen om hen door te laten.
Buiten, aan de uitgang van de tun
nel, heb ik staan wachten. Maar toen
zij moeizaam naar boven kwamen, zij
hem ondersteunend en hij slingerend
en op wankele voeten, heb ik mij ge
schroeid aan haar ogen.
Want ik had óók gelachen.
Geestelijke ontreddering
maar geen collectief
schuldbesef
gNKELE MAANDEN GELEDEN heb ik in deze wekelijkse filmrubriek
de ontwikkeling geschetst, die de Duitse film heeft doorgemaakt van het
tijdperk der avant-gardisten (omstreeks 1915) af tot na de oorlog. Een ont
wikkeling, die na omstreeks 1925 een toppunt bereikt te hebben tijdens
het nazi-regiem een periode van aanzienlijk verval doormaakte om na de
oorlog zich volledig te herstellen en verbluffend snel te streven naar een
nieuw hoogtepunt. De Duitse film van na de oorlog schijnt weer aan te kno
pen bij de grote traditie uit de jaren vóór 1930, de traditie, die vooral ge
vormd was door een filmer als G. W. Pabst, grootmeester van het Duitse
filmrealisme. De na-oorlogse Duitse film is een nieuwe exponent van dit
realisme en heeft veelal de pessimistische ondertoon, die aanvankelijk ook
in Pabst's film sterk leefde. In het bijzonder treft dit bij „Die Mörder sind
unter uns", de eerste film uit het huidige Duitsland, die in Nederland in
vertoning ls gebracht.
UIER VINDT het pessimisme echter te vergeten. Dit verleden is voor hem
iV.n cv-ivro «-»wlon rf o xxrvoorHiciirl tran /-ia r\o- ton tnn
zijn oplossing in het aanvaarden
van een nieuwe levenshouding, een
geestelijk evenwicht, dat in staat stelt
over het verleden heen te leven en
door het hervatten van de eigen taak
in de arbeid zich te bevrijden van het
testimonium paupertatis het ge
tuigenis van armzaligheid en mense
lijke onmacht dat door de ruïnes
gesymboliseerd wordt en te reiken
naar een nieuwe toekomst. Want zo
als vele hedendaagse Duitse films
draagt ook „Die Mörder sind unter
uns" een boodschap uit. De film wil
het althans doen, maar dringt niet
consequent genoeg tot de kern dooi
waardoor zij op twee gedachten blijf!
hinken. Niet mis te verstaan is in
„Die Mörder sind unter uns" dat er in
het hedendaagse Duitsland krachten
tot een morele vernieuwing aan hei
werk zijn, die het bewustzijn van de
waanzin, de geestelijke ontreddering
en de beschamende onmenselijkheia
van de oorlog levend doen worden. Van
deze regeneratie-impulsen en van dit
bewustzjjn getuigt de titel bewijst
het reeds de film „Die Mörder sind
unter uns" „De moordenaars leven
in ons midden".
J-JOOFDPERSOON van de film is een
jonge arts, wiens geest verminkt
is door de oorlog. Hjj leeft in een bouw
vallige huurkazerne temidden van ruï
nes en tracht tevergeefs he,t verleden
de wreedheid van de oorlog ten top
gedreven in de liquidering van een
Pools dorpje, een maatregel, waartegen
hij zich nutteloos verzette en waarvan
tientallen vrouwen en kinderen het
slachtoffer werden. Na de oorlog ont
moet hij zjjn vroegere kapitein, die tot
deze liquidatie het bevel gaf: nu een
eerzaam burger, die weer snel ge
klommen is op de maatschappelijke
ladder, een gearriveerd huisvader, die
zijn kinderen van zijn roemruchte
krijgsdaden verhaalt en door geen
enkele wroeging gekweld wordt. Het
conflict in de verwrongen geest van
de arts bereikt na deze ontmoeting
een crisis: het leed en de wreedheid
van de oorlog, de zinloosheid van het
leven en van de maatschappelijke or
de, die slechts een schijnorde is ge
bleken, meent hjj te moeten wreken
aan deze ex-kapitein, die voor hem
tot exponent is geworden der verant
woordelijkheid voor alle onmenselijk
heden. Juist wanneer hij de wraak
oefening wi) voltrekken brengt een in
cident hem de geestelijke stoot toe.
nodig om zijn innerlijk evenwicht te
herstellen: hij wordt tegen wil en dank
gedwongen te vechten voor het leven
van een kind. En het welslagen van
zijn ingreep voert hem tot het be
wustzijn van zijn taak en terug naar
het vinden van zijn Innerlijke rust bij
een vrouw, die tot dusver tevergeefs
gepoogd had hem te inspireren tot 'n
bewustworden en het hervinden van
zichzelf.
£)IT GEGEVEN heeft de jonge regis
seur Wolfgang Staudte gevoelig en
bekwaam verwerkt. Het Leitmotiv van
zijn gegeven is de geestelijke ontred
dering, die door de oorlog teweeg is
gebracht en dit Leitmotiv wordt in de
film gesuggereerd door de telkenmale
terugkerende beelden der ruïnes. Deze-
beelden zijn niet slechts realistisch -
aan de werkelijkheid ontsproten en een
suggestie van de werkelijkheid oproe
pend maar meer nog expressionis
tisch: de filmer drukt door een per
soonlijke visie op de werkelijkheid zijn
eigen gevoelens uit. Hij hanteert licht
effecten en bijzondere camera-instel-
lngen om bepaalde emoties op te roe
pen of te vertolken; zo nam hij bij
voorbeeld de ruïnes niet op met een
loodrecht geplaatste camera, maar hij
plaatste de beelden der bouwvallen
schuin op het doek, om daarmede de
Sfeer, waarin de geestelijk uit het lood
geslagen man leeft, tot een realiteit
te maken. De zucht tot vergetelheid
de onheilzame en onbevredigende
vlucht' in de roes van drank en vrou
wen drukte Staudte uit in een knappe
montage van naar de neo-romantiek
neigende beelden en hoezeer som
mige publicisten dit hanteren van di
verse stijlen in „Die Mörder sind un
ter uns" menen te moeten veroor
delen ik geloof, dat Staudte juist
hiermee van een bijzondere indrin-
gingsgave heeft blijk gegeven om de
atmosfeer van het huidige Duitsland
filmisch het treffendst te karakteri
seren.
WAAR HET ECHTER op de tenden-
zen aankomt bevredigt „Die Mör
der sind unter uns" minder. De film
stelt een bepaald probleem en tracht
hieruit een les te trekken, maar zij
veronachtzaamt de achtergrond van
dit probleem ten enenmale. Nergens
vinden wjj ook maar de geringste aan-
'tuiding van een collectief schuldbesef
der Duitsers voor de oorlog en zijn
misdadige extremen. Daarentegen
w«kt de film da Indruk, dat men de
schuldvoornamelijk wil afwentelen
op een bepaalde klasse, die onder geen
enkele omstandigheid gedupeerde par
tij is. Er is veel geschreven, dat
Staudte zich in dit opzicht aan opzet
telijke vervalsing heeft schuldig ge
maakt en hier in feite een pleidooi wil
leveren voor de onschuld van het
Duitse volk. Ik heb echter eerder de
indruk, dat de regisseur zich wat dit
schuldbesef betreft niet heeft kunnen
losmaken van een algemeen in Duits
land geldende mentaliteit. Ook bij ons
door oorlog en bezetting gedupeer
de Nederlanders heeft ten opzichte
van de Duitsers een bepaalde menta
liteit post gevat, waarvan ook wij op
onze beurt ons moeilijk kunnen be
vrijden, hoewel wij moeten erkennen,
dat onze opvattingen ten aanzien van
Duitsers en Duitsland allerminst al
gemeen geldend mogen zijn.Opzette
lijke vervalsing behoeft waar deze
twee mentaliteiten botsen noch bij
ons, noch bij Staudte aan de orde te
zijn.
Hoe het ook zij, Wolfgang Staudte
heeft met „Die Mörder sind unter uns"
naar mijn gevoelens wel degelijk een
positieve en te waarderen film gele
verd, de ongetwijfeld is te beschou
wen als symptoom van een algemeen
rijpend menselijk bewustzijn Hij heeft
zich hier echter nog te zeer bezig ge
houden met een geval op zichzelf, dat
daar hij naliet de achtergronden
van het door hem aangesheden pro
bleem te belichten, iaat staan voorop
te stellen, hetgeen ongetwijfeld juistei
en meer te waarderen geweest zou
zijn niet voldoende kon rijpen tot
het beeld, dat hij beoogde te geven van
het thans levende Duitsland. Dit is
een bezwaarlijk te vergeven tekort,
maar het disqualificeert de film als zo
danig nog geenszins. Voortreffelijk
spel in hoofdrollen (Hildegard Knef
en Paul Fischer) zowel als in bijrol
len (de horlogemaker) draagt er toe
bi), dat „Die Mörder sind unter uns"
ondanks haar essentieel tekortschie
ten, beschouwd kan worden als een ver
heugende en opmerkelijke getuigenis
van de wedergeboorte der Duitse
filmkunst. LONG-SHOT.
generaals, Tsjen Tsjang, snel naar For
mosa gezonden om daar de zaken ln
handen te nemen. Het grootste deel
van de nationalistische luchtmacht
volgde. De nationalistische vlootstrijd-
krachten hebben van het eiland hun
basis gemaakt. En er is sinds maanden
een omvangrijke immigratie van na
tionalistische ambtenaren en rijke
Chinezen uit het Chinese moederland
aar. de gang. Een van de laatste, die
gekomen is, is niemand minder dan
Tsjiang Kai-Tsjek, in werkelijkheid
r.og steeds de leider der nationalisten.
Formosa, het sleutelpnnt.
pjET BELANG van het Westen in
deze ontwikkeling is duidelijk. For
mosa is industrieel en agrarisch een
rjjk gebied. Maar het is ook, zoals al
gezegd, een strategisch punt van vitaal
belang. Formosa, in welgezinde han
den, is een sterke strategische troef.
Formosa in vijandige handen zou een
bedreiging van formidabele omvang
zijn.
Het is duidelijk, dat de communis
ten na hun grote overwinningen van
de laatste weken, thans meer dan ooit
in staat zijn hun „vrede" met de na
tionalisten te sluiten en een regering
in het leven te roepen, die in naam
een coalitie, maar in werkelijkheid
communistisch zal zijn. Wanneer zij
dit doen, zullen zij zeker geen tijd
verliezen met het proclameren van
hun souvereiniteit over Formosa. Het
is met het oog hierop, dat de Ver
enigde Staten en Engeland zich thanfl
beraden over een nieuwe politiek te»
aanzien van Formosa. De creatie va»
een politiek, die ten doel heeft. For
mosa in het Westen een vriendschappe
lijk regiem te geven, moet Washington
en Londen niet moeilijk vallen. De be
volking van Formosa wenst niets lie
ver dan de onafhankelijkheid, de
communistische partij is er klein en
de Chinese nationalistische regering,
die in het moederland praktisch al
alle macht verloren heeft, baseert
haar autoriteit over Formosa op niets
anders dan een de facto erkenning
door het Westen van de nationalis
tische souvereiniteit over het eiland.
Intrekking van deze erkenning kan
de zaken op Formosa gemakkelijk aan
het rollen brengen in een voor' het
Westen gunstige richting.
Fuzzle 83. Van mannen, vrouwen en
kinderen, (opl.)
Deze puzzle was weer eens iets ge
makkelijker en het aantal ingezonden
oplossingen overtrof verre de verwach
tingen.
De 100 personen werden gevormd
door 5 mannen, 25 vrouwen en 70 kin
deren en zij ontvingen samen 5x3 plus
25 x 2 plus 70 x '/i hl. 15 50 35
100 hl.
Na loting onder de inzenders van een
juiste oplossing is de wekelijkse
puzzleprijs 5.— ditmaal ten deel ge
vallen aan de Heer G. Fris, Straatweg
344, Heiloo. Gefeliciteerd! Deze prijs
zal worden toegezonden.
En nu onze nieuwe opgave!
Puzzle 84. Een belangrijke gebeurte
nis.
Hieronder vindt men in alphabeti-
sche volgorde 85 lettergrepen, waarvan
de 22 woorden gevormd kunnen wor
den. die voldoen aan de verder gege
ven omschrijvingen.
Heeft men de juiste woorden in de
aangegeven volgorde onder elkaar
staan, dan vormen de eerste letters van
boven naar beneden gelezen een be
langrijke geschiedkundige gebeurtenis.
Lettergrepen.
a a a al an ar ber
bi bi ca ci cro da
de des di di e em er
ge gen gen gen gie go
gra gram gu ha in in
ke ken ko ko kra li
Mn lis lo Iu lijk ma me
me men na ne ne ne
ni nings o o pen po po
pro ra ra ra ra raad
rak spi ta tar te ter ter
Me tie tie tie tis ton
tro us va ve ven vi vl
vol.
Omschrijvingen. 1. Aanvang van de
dag. 2. meisjesnaam. 3. bekend Romeins
dichter. 4. Staat in Middel-Amerika. 5.
stad in Spanje aan de Middellandse
Zee 6. waardevermindering. 7. plaats in
Drente. 8. Europese hoofdstad. 9. stad
aan de Oostzee. 10. bezieling. 11. do
denlijst. 12. zwaartekracht 13 water in
Z W.-Nederland 14. jongensnaam. 15.
familiebegunstiging. 16. bekend persoon
uit de Oud-Griekse geschiedenis. 17.
wereldstad. 18. dankbaar. 19. waar men
gaarne naar luistert. 20. tussenkomst.
21. plaatsje in Zuid-Holland. 22. scheids
rechter.
Welke zijn de bedoelde woorden en
wat vormen de eerste letters van boven
naar beneden gelezen?
Oplossingen (per briefkaart) tot en
met Donderdag 19 Mei aan de Redactie
van dit blad. (Er wordt weer een prijs
van 5.verloot).