mm. 5
VERLAAGT
Co-op jam
AQci
Vreemde dingen rond het ontslag van
een verdienstelijk Nederlander
HILDERING
uw Taxiritten,
Hulpverkoopsters
CEBUTO
Door de kampongs spookt de vrees
UW OMZET
VERGROTEN
ANDERSE
Abonneert U op dit blad
IS UW SADIO DEFECT?
de jamprijs!
De heer G. de Jong verlaat het
Kon. Onderwijsfonds
Bestuur hult zich in
stilzwijgen
Accoord van Batavia brengt ontsteltenis
Voornaamste reactie op
overeenkomst
JACfTENBERO
Leeft U eigenlijk
wel?
Voor
HAASDIJK maakt hem weer perfect
Zuidstraat 52 Telefoon no. 3407
IVO VAN HAREN'S SCHOENFABRIEKEN
N.V. vraagt voor haar Filiaal Den Helder
PINKSTER-REIZEN
Nog enkele plaatsen voor
CocpmailA
"al P' POt
DAGltwCHTEIl
ELTEK - DUIVELSBERG
PEK EXTRA TREIN
VALKcNBUmIG Ld..,..
ïAN të Al lift £orL kJ>n dat Jannie haar nit
JN DE KRINGEN der kust-, Rijn- en binnenvaartschippers is met grote ver
ontwaardiging kennis genomen van het feit, dat tot dusver slechts aan enige
ingewijden bekend was, maar waarop de volle aandacht is gevallen door een
bekendmaking in „De Binnenvaart", het officiële orgaan van het Koninklijk
Onderwijsfonds voor de Scheepvaart, te weten het ontslag op korte termijn
van de heer G. de Jong, directeur van deze te Amsterdam gevestigde maar over
heel Nederland en het Duitse Rijnland vertakte organisatie.
ven. Maar met de zedelijke moed en de
overtuigingskracht van een heilssol
daat zette hij door en langzaam, heel
langzaam kwam er schot in. Zo was
het prille begin van wat toen nog
heette het Onderwijsfonds voor de
Binnenvaart.
T^E HEER DE JONG, een Fries van
geboorte, was in zijn jonge jaren
schipper van de postboot van Monni
kendam op Marken. Een kerel met
verstand van zijn vak maar meer nog
met een kijk op de toekomst van zijn
tienduizenden beroepsgenoten. Hij zag
hoe de economische grondslagen van
de eeuwenoude schipperij lossloegen
door de invoering van de motor, door
de bouw van ijzeren vaartuigen, later
ook door de komst van het beurtschip-
op-wielen: de vrachtauto. Hij zag de
dreigende ondergang van een belang
rijke bevolkingsgroep, die steeds van
zulk een aanzienlijke betekenis was
geweest.
Was dat niet wat somber? In een
land als het onze zal immers altijd ge
varen worden. Ja, zeer zeker, maar
Juist voor de schippers bestond geen
leerplicht en dientengevolge waren
velen analphabeet, terwijl voor de ge
motoriseerde vaart niet alleen lezen en
schrijven maar bovendien technische
kennis nodig .zou zijn. De schepen
zouden groter in omvang en kleiner
in aantal worden en de bemanning zou
uit „gestudeerde" jongelui van de wal
gerecruteerd worden, terwijl de schip-
persjeugd zou verpauperen...
Stichter van een groot lichaam
Dat zag die jonge postbootschipper
duidelijk voor zich en nu zal elkeen,
die van dit vraagstuk wat afweet, toe
geven, dat het inderdaad zo gegaan
zou zijn als er niet ingegrepen was. Er
is dus ingegrepen, en wel dank zij die
zelfde G. de Jong. Hij stichtte een be
scheiden verenigingetje, scharrelde
een fondsje bij elkaar, huurde een
zaaltje boven een koffiehuis aan de
Prins Hendrikkade te Amsterdam,
zorgde voor een paar onderwijzers en
ging persoonlijk de Nieuwedijk op om
de schippersjongens, die daar liepen te
lanterfanten, te overreden met hem
mee te gaan. Het kostte hem de groot
ste moeite, zij zagen het nut er niet
van in en.zij schaamden zich voor
elkaar niet te kunnen lezen en schrij-
TRIBUNE STORTTE IN TIJDENS
OPENLUCHTSPEL
Tijdens de opvoering van een Ach
terhoeks openluchtspel „Het Gluuiend
Peerd" in het dorpje Terborg is een
gedeelte van de- tribune ingestort. Een
zevental personen werd, gelukkig niet
dr listig, gewond en de ruim 2000 toe
schouwers, die het spel bijwoonden,
konden na een korte onderbreking het
verdere verloop van het spel, dat
voortgezet werd, bijwonen.
ZWAAG. Aardappelen 2.805.40; Vr.
aardappelen 2648: Spinazie 1351;
Postelein 3845; Slabonen 2.503.20;
Snijbonen 1.301.80; Tomaten 1.311.43;
Peen (per 100 bos) 1153: Radiis 3; Ra
barber 917; Bindsla 3045; Sla 2
6.10; Bloemkool 1976; Komkommers
3440; Perziken 1659; Asperges 2.10;
Aardbeien 712,58; Goudreinetten 37—
1,02; Jonathan 711,10; St Remie 72
BLOKKER, 27 Mei 1949 „Op Hoop
van Zegen". Slabonen 1.672.10; Peen
(per 100 bos) 2141; Rabarber 810.90;
Sla 2.505.40: Bloemkool 4172; Raap
stelen 1518; Aardbeien 1.251.97;
Bindsla 2435; Snijbiet 1419: Goud
reinetten 541.07; Jonathan 65112;
Sterappel 3565, Bellefleur 3749; Fr.
zure 3248; ,t. Remie 5268
Later kwamen er dank zij deze in
stelling vele lagere scholen voor va
rende schipperskinderen, internaten,
opleidingsschepen, motorcursussen; de
opleiding van personeel voor de Rijn
vaart en de kustvaart werd georgani
seerd. De naam veranderde, toen de
taak ruimer werd, in Onderwijsfonds
voor de Scheepvaart. Koningin Wil-
helmina en prinses Juliana zijn vele
malen op bezoek geweest bij de in
stellingen van het fonds; zij hadden en
hebben er, met duizenden anderen in
de lande, grote bewondering voor.
Enige jaren geleden ontving de heer
De Jong ter gelegenheid van een ju
bileum een Koninklijke onderschei
ding en zijn instelling mocht zich
voortaan Koninklijk Onderwijsfonds
voor de Scheepvaart noemen. Er kwa
men kroontjes op de mouwen van zijn
pupillen.
Zijn instelling
^IJN INSTELLING... Dat was het in
het begin, dat bleef het later, dat is
het nog, ondanks het feit der ambte
lijke inmenging. Er was uiteraard veel
geld nodig voor dit werk en de over
heid, die zag dat het goed besteed zou
worden, was genegen de subsidie op
te voeren. Tegelijkertijd nam echter
ook de ambtelijke invloed toe. In het
stichtingsbestuur ging het „Haagse
element overheersen. Dat gaf wel eens
moeilijkheden met de autodidact G. de
Jong, die steeds van zijn hartstocht
uit te werk was gegaan en niet goed
paste in een strenge reglementering.
Hij trachtte steeds de voorschriften
aan te passen aan wat hij nodig oor
deelde, hij leverde herhaaldelijk een
taai gevecht tegen de bureaucratie. En
meestal overwon hij, want; ondanks
het klimmen der jaren is zijn wils
kracht niet getaand.
Dit jaar zal hij 65 jaa: worden. In
de loop van Juli. Het lag dus voor de
hand, dat het stichtingsbestuur in zijn
eerste bijeenkomst van het jaar, op 11
Februari, zou beraadslagen over zijn
oritslag en pensionnering. De heer De
Jong, die de bestuursvergaderingen
placht bij te wonen en daarin een ad
viserende stem had, was voornemens
het feit persoonlijk aanhangig te ma
ken, d.w.z. formeel ontslag te vragen
tegen 31 December van Jit jaar en, uit
bijzondere belangstelling voor een be
paald onderdeel van het werk, een
plaats te verzoeken in een afdelings
bestuur.
Drie harde slagen
Nog vóór hjj daartoe de gelegenheid
kreeg werd hem verzocht de vergade
ring te verlaten. Na een kwartier werd
hem medegedeeld, dat hem ingaande
1 Augustus ontslag was verleend. Zon
der aanvankelijk althans het
praedicaat „eervol". Zonder de ge
vraagde en gebruikelijke verlenging
van de termijn tot het einde van het
jaar. Zonder de gevraagde functie in
een afdelingsbestuur.
Drie harde slagen in het gezicht van
een bijzonder verdienstelijk Nederlan
der! En de vierde slag was het besluit
de heer A. A. Kleyn, directeur van het
Gewestelijk Arbeidsbureau te Delft, tot
zijn opvolger te benoemen in plaats
van de heer A. de Jong zoon van de
heengaande functionaris, die als secre
taris van de directie de aangewezen
figuur daartoe ware geweest en wiens
benoeming dan ook algemeen werd
verwacht.
De heer G. de Jong heeft of
schoon het stichtingsbestuur getracht
heeft zulks te verhinderen de ge
hele gang van zeken, waarvan al heel
wat uitgelekt was, in bet jongste num
mer van het weekblad van het fonds
bekend gemaakt en daar een krachtig
protest zijnerzijds aan toegevoegd. De
heer A. de Jong heeft tegen 1 Augus
tus ontslag genomen, zodat vader en
zoon tegelijkertijd de instelling zullen
verlaten. Over de beweegredenen van
een en ander heeft het bestuur zich,
ook tegen de heren De Jong, niet wil
len uitlaten.
(Van onze correspondent te Batavia).
WANNEER DEZE BRIEF onder uw ogen komt, zijn de Indonesische reacties
op het accoord van Batavia u in Nederland zonder twijfel reeds voldoende
bekend, althans de „officiële" reacties van de pers en van allerlei representatie
ve organisaties, zoals bijvoorbeeld de B.F.O. Maar deze reacties betekenen eigen
lijk helemaal niets, of althans heel weinig, bij de beoordeling van de vraag: wat
de wérkelijke gevolgen van de overeenkomst zullen zijn, hoe de volksbeweging
er tegenover staat, hoe dit besluit zijn merk op het lot van een groot deel der
Indonesische bevolking drukt. En tenslotte is dit het toch waar het om gaat: de
bestemming en het lot van het volk, van de massa.
TUSSEN DIE MASSA, die hier in het
Oosten nog voor een flink deel anal
phabeet, critiekloos, onontwikkeld is,
en wier oordeel daardoor hoofdzakelijk
door sentimenten wordt beheerst, en
de intellectuele „representatieve" bo
venlaag, bestaat nog altijd een zeer
grote klove, en het politieke oordeel
van de volksleiders is lang niet altijd
in overeenstemming met de op de da
gelijkse ervaringen gegrondveste ge
voelsoverwegingen van het volk.
Daarom kan het best zijn, dat de
overeenkomst van Batavia er politiek
gesproken heel gunstig uitziet, maar
dat de bevolking er heel anders over
denkt, omdat zij met de practische
consequenties te maken heeft, die zij
in dit geval onmiddellijk en aan den
lijve ondervindt. En dit is in het bij
zonder het geval met die grote bevol
kingsgroep, voornamelijk op Sumatra,
die sinds de tweede politionele actie
omtrent zijn staatkundige positie nog
in het onzekere verkeert. Immers, over
het lot van deze millioenen wordt in
de overeenkomst een speciale afspraak
gemaakt en wel deze: dat de in gang
zijnde vormingen van zelfstandige ge
biedsdelen (negara's en daerah's)
moet worden stopgezet, althans voor
lopig, zulks onder het voorbehoud van
handhaving van het „vrrje zelfbeschik
kingsrecht".
Bedoeling van de Republiek.
£)E BETEKENIS HIERVAN is, dat
voor de Republikeinen de mogelijk
heid wordt geopend in die gebieden
weer hun invloed te vestigen en uit te
breiden, propaganda te voeren en op
alle mogelijke andere wijzen een rol
te spelen. Dat dit ook werkelijk de be
doeling van de Republiek is, blijkt wel
uit de reeds kort geleden door de Re
publikeinse delegatieleider geuite wens,
dat alle gebieden, die vóór het teke
nen van de Renville-overeenkomst on
der Republikeins gezag stonden, daar
onder zouden moeten worden terug
gebracht. Welnu, deze zelfde gebieden
zijn door onze troepen nog slechts en
kele maanden geleden van de over
heersing der Republiek bevrijd, omdat
die Republiek daar een politiek van
terreur, moord, tyrannie, onderdruk
king uitoefende, wat zij kon doen om
dat zij, hoewel steunend op een min
derheid, de hulp van wapenen en ben
den had.
TOEN DE REPUBLIEK DAAR nu
verjaagd was, ging er een zucht
van verlichting over het volk van
deze gebieden; men gevoelde zich wer
kelijk bevrijd. Hoe dankbaar men de
Nederlanders ook was voor hun hulp
en zorg, deze bevrijding betekende
allerminst, dat men weer het Neder
landse gezag terug wenste. En dat was
ook onze bedoeling niet. Van Neder
landse zjjde werd de bevolking inte
gendeel aangemoedigd: gij zijt nu vrij
van gebrek en vrees, kies nu de vorm
die gij wenst. Aldus geschiedde en in
al die gebieden kwam tot uiting, dat
Kien de federale vorm van een zelf
standige daerah of negara verkoos,
dan wel zich bjj een reeds bestaande
negara wilde aansluiten, maar vrijwel
geen enkele stem verhief zich voor de
terugkeer van de Republiek.
In steeds sterkere mate, al naar ge
lang men zich veiliger voelde, kwam
er scherpe en vernietigende critiek op
de gewelddaden en de corruptie van
de republiek naar voren. Zo werd er
dus hard gewerkt, onder de bescher
ming der Nederlanders, aan het bou
wen van eigen huis.
De bouw staat stil.
Totdatnu plotseling het bericht
komt, dat de bouw tijdelijk moet wor
den stopgezet, omdat de Nederlanders
in Batavia besloten hebben, dat de
Republiek in die gebieden toch óók
nog en weer een kans verdient.
Kan de lezer in Nederland zich mis
schien voorstellen welk een ontstelte
nis, vrees en teleurstelling dit heeft
gewekt en hoe men dit gevoelt als een
vernietiging van hetgeen in enkele
maanden tijds met zoveel moeite en
offers was voorbereid en opgebouwd?
Het is voor deze mensen of hen niet
alleen de werktuigen plotseling uit de
handen geslagen worden, maar of hen
tegelijkertijd ook de strop om de nek
wordt gelegd en of hen een mes in de
rug dreigt: de wraak van de nog
slechts enkele maanden geleden ver
jaagde overheersers, omtrent wie zij
openlijk van hun verachting hebben
getuigd, en die nu misschien terug
zullen keren: mèt hun terreur, hun
wapenen en hun intimidatie.
Als dank voor het aandeel, dat de Canadese troepen in de bevrijding van
Holland hadden, heeft de Nederlandse regering ongeveer 400.000 tulpen
bollen naar Otffiwa gestuurd, die daar nu in parken en plantsoenen in
bloei staan. Caroline en Hinke Tuinman, dochtertjes van de Nederlandse
landbouwkundig attaché te Ottawa, die in Volendams costuums zijn ge
kleed, vertellen een agent van de Canadese bereden politie bijzonderheden
over de tulpen.
Afspraken waardeloos.
jyjEN KAN IN BATAVIA op papier
wel heel mooi en roerend afspreken,
dat er geen represailles genomen zul
len worden, maar dit heeft natuurlijk
niet de minste invloed op de verhou
dingen in het diepe binnenland, waar
niemand zich iets van de regels van
het spel aantrekt, en waar men alleen
maar weet, dat de politieke waarbor
gen van de Nederlandse bescherming
met één pennestreek zijn uitgewist,
alle fraaie phrasen van „zelfbeschik
kingsrecht" ten spijt. En waar het met
de represailles nog niet zo'n vaart zou
lopen, daar staat nu toch de opbouw
stil, daar is een angstig zwijgen inge
treden, een zich „indekken' tegen de
nieuwe, gevaarlijke mogelijkheden dóór
het weer meespelen van de nog geen
half jaar geleden met schande uitge
dreven republiek.
En dit is dus de meest belangrtyke,
want de meest werkelijke reactie op
de overeenkomst van Batavia, waar
men aan de conferentietafels niet van
rept en in de steden nauwelijks over
hoort: de vrees die weer door de kam
pongs spookt, de ongerustheid en de
onrust, en de dreiging van misdaad en
wraak
STAKING BIJ FORD GEëINDIGD.
Zondagochtend hebben de onderhan
delingen tussen de afgevaardigden van
Ford en van de vakvereniging van ar
beiders van het autobedrijf tot 'n over
eenkomst geleid welke een einde heelt
gemaakt aan de staking van 106.000
arbeiders, welke de Ford-fabrieken ge
durende 25 dagen heeft stilgelegd.
Met grote vreugde geven
wij U kennis van de ge
boorte van ons Zoontje
en Broertje,
JOHANNES
FRANCISCUS.
A. DE LA FONTEYNE—
UITHOL
J. C. DE LA FONTEYNE
AARTJE
Den Helder, 28 Mei 1949.
Jan Blankenstraat 28.
Heden overleed in de
ouderdom van ruim
91 jaar onze geliefde
Vader, Behuwd-, Groot-
en Overgrootvader, de
heer
AGE v. d. MEULEN,
rustend Hoofd der
School te Ooster-
littens (Fr.),
sedert 1898 wedn. van
Marijke Hoekstra.
A. v. HOEK—
v. d. MEULEN
G. v. HOEK
JAN, Amsterdam.
Den Helder, 27 Mei '49.
Pracht houten Wandlampje i 5j90
Mooie ÏKap 116.50 f")
Pr. hl Salonlamp t 31.50
Nieuwendijk 87 - Amsterdam
Een gekke vraag. Ja,
maar wie niet leest, leeft
maar half. Waarom wetens
en willens een belangrijk
stuk uit Uw leven wég te
laten? Leef dubbel en lees
regelmatig goede boeken.
Goede speurders, boeiende
romans, reisverhalen en
kinderboeken.
Kom eens snuffelen bij
CORDONNEREN
FESTONNEREN
KNOOPSGATEN
LUCHTKOORD
ZIG-ZAGWERK
AJOUREN
KNOPEN
in één dag klaar.
KONINGSTRAAT 47
Telefoon 2719
Dit bereikt U do ot
geregeld Uw adver
tentie te plaatsen
in dit dagblad llll
zowel buiten als binnen de stad
met prima wagens en billijke prijzen.
v. Galenstr. 117.
Telef. 2867.
Het Landbouw-Economisch Instituut te 's-Gra-
venhage zoekt voor' zijn afdeling Boekhouding
van Landbouwbedrijven een
zelfstandige administratieve KRACHT.
Leeftijd 23 jaar.
Vereist: Mulo- of H.B.S.-opleiding, Practijk-
diploma Boekhouden, kennis van het Veehoude
rijbedrijf. De werkzaamheden zullen moeten
worden verricht ten kantore van de Rijksland-
bouwconsulent te Purmerend, na inwerking op
het bijkantoor te Alkmaar.
Brieven met opgave van leeftijd, huidig en ver
langd salaris naar Van Stolkweg 29, Den Haag.
voor de ZATERDAGMIDDAG.
Goed loon.
Aanmelding aan het Filiaal SPOORSTRAAT 57,
DEN HELDER.
2 dg Limburg-Valkenburg
2 dg. Midden Nederland
3 dg. Limburg-Valkenburg
2 dg. Rond het Uselmeer
4 dg. Trekreis Nederland
F 40.-
39.50
42.-
40.50
81.-
De Hoge Veluwe
Winterswijk
Ommen-Lemeierberg
Rond Uselmeer
Bredase bossen
Nijmegen-Gelder land
Zeister bossen
F 9-
„10.-
9.50
„10.25
9.50
8.75
4.50
uur NIEUW GEANNEXEERD GEBIED
aila Entre s, diner, consumpties. Onder
deskundige leiding. F 13.- pp.
REISBUREAUX
V. Naco, dl», kant. N.H., Fa. Zwart, WORMERVEER;
V.V.V. ZAANDAM,
32. Maar nu wordt het toch wel hoos tiid
dat we eens gaan zien wat er met Rikki wer-
kehjk is gebeurd, nadat ze met de lantaarn
in de hand rondzwemmende, uit alle macht
Bil! OVUIID schreeuwde om de aandacht te trekken. Al
horen kon en dat het maar zeer de vraae
was' maileer ze met haar lampen zover klaar
•woc dot m ermee in fa kuip sou verschijnen.
keek om zich heen en zag het silhouet
van een eiland, het eiland dat zo juist voor
tgevaren was, tegen de nachtlucht afsteken.
"n. °P ff Rik!" moedigde ze zichzelf aan.
'antaarn kan ik maar beter loslaten",
ze ,et} het het ding zinken. Daarna
zwom ze kalm op het eiland af. Maar de af
stand zou nog groot blijken te zijnte
grüoi
