jS^assssJ!-9''
±2.
Economische ontwikkeling in Europa is
zorgwekkend te achten
De Benelux heeft moeilijkheden
De mooiste sportdag van het jaar
r
De krani meldde
De boovQvi gaan dc cLe.-
ran \rm at bicindgra mat-On
te liyP, Evi liOv» inoovaQv.
bonen, de
to nel toouwovs TT
gjpil rin deun maan
Hts po'^'^nd
sloeg voot-
bon novs
dicht omdat
da dol lans op wone.n avi nu
gaat da sla wQCn maan de
mest boop /T\
Russische poliliek beïnvloed door
moeilijkheden in saielliei-siaien
OLYMPISCHE DAG.
Pim, Pam en Pom en het Afrikaanse avontuur
Hoe is de siand
Mieke?
CuHureel Nieuws
Snelle verlichting van
spit in de rug
Op Uavwi^sei Won vwnvi vroo.
QCVj^jcvjsan <n twcean *io«
ZOOjCvi, hQtqWrt
do tocsctioo-
wQrs villutgovi
von Sevis»iic
bezorgde OoU
ivi de poliliaU
is aololelfGV,
dot nog alt ja opwinding
WOn wordatn vQvwoU-t Oi<r.
It'iU adv) cl ia v/dv»,, bat ctóov-
OfQxaagdQ
WCGSwiqis\Q".'
B>'\ de qcmflflvi.
tc vdkoct^ vev I
dingen,dia
tllcSMS m Wat
aahalc IOnd oOAtQv CIO rug
S-i\n, werden nömoluU df
Cömwumsicn c\otidrlvG.ovcl.
G«loUl<iq had d
gCö.n bloedig vcrlöop Cv>
- 11 1*! ./I
lek naa cta: opQi
yhoadig verloof
v-^V?A weirdcui
30 *>25101
i/v> ginc»
hört l<svid-
Mindöv vroCd2<Adw»
man te u/GvU ivi Inc.-
bouwgaloie-ci van Tran"5\<50l
wMr nglpaondQn q«-ota
SCWodG 00vi d<2 oogst aan
richten A1 -t
m tjbodesia 0^
van aan Wro.
kocTnlav» mat 17
«Cn honagl.s^^
Waarbij "Kikvorsen ol^j
<NO;> Worden ge broi Ut
DG EnqalsGvi.diO 00U wd
CjQvis iTGngolen zi\n bi\ Oom
Sovv» tcöVnon
vragan om
alSjablicft kojl
ÖtOOWftC VlQUW
ta vVt0<XQ VI WG-
-f—l tevi, zonder
Wetwalk ziv monen vnat Idh.
gan te Wdnnen loven. Maar
omdat man eardcv» vliegen
vangt. vnat
StFÖOp dd vi v
m at cV2i\vj, doen v *1 i;_A
i\ h at Op vreadI *^£1
z«5 w<z wiun an niat .zoals
Wysji"nst(y(ciia bijOUe. moge.
liVUor en onmogaTijUe geto
gen heden mat da vulst op
J
tafe l slaat. ^elp
ttt
Mat do flossen' it bat nog
AlOicl slecht UensQn atên,
hebt u aelezen nsn
v>tt
a vl
dra
t?oti évdüm.
wie va, die
ndöv da 3eiu
vvatvoUUen
Om *ich ödvi
kovsen ta
d|o«d ta doevi av» clvvöv^
doov Uot ClcU Vdn Q e v»
Pinvicnou 'KöUtevi?
Goan van de viien bondovcl
OvwtQn Qv\ loenQn
WdS ClOlOnokOn.
AüqovT ankelo .x!>:'
kneusjes wo-
ven bat advolg En cv
*i\n nO<T kevse n JU noeq
vMnt-zeaocn 2.1 dia WtEt
weten kovinan fiat
wondt e?n best
WQV-sQnjOan
Ocanovev maken de telcns
2.1C.U wiiviclöv zovjqvi ddn
Oven daqnoen.
tem VvSntda
T
tialukUig zal möv bat
daan miet bij laten zitten
«n zoeU t ndav - -
HISUWO mo<-
l UUWedom
We bobben
een COntncict/
mQt Fnanco,
diè ons deze
wOQU QOn
Scbip met i<Jbotovi bano-
non van zi\n Osvianiscbe
01 lanclem zal stonom.
En dan is daan 00U bet
ven beog en cl e be^'cb t
dat atto. voedmqs vet-
L'f-*11 di€L
bon 2.i\n go.
ggan.J 0
Ro Wonnen
'.XL^" wi\ onze.
logmoben in diMbotcv
bdWUe b, wdnt woest «v-
zöl<€v vdn dat dit QOn
exqoiSQ IQ UUöv is^
(Van onze diplomatieke medewerker)
PEN BESTUDERING VAN DE internationale toestand maakt het duidelijk, dat
nu wei overal in het Westen de economische stormbal gehesen is. Het de-
primerendst daarbij is, dat de economen en staatslieden, die zich in woord en
geschrift met' de naderende crisis bezighouden, welhaast zonder uitzondering
nalaten te vertellen, welke middelen aangewend dienen te worden, om de
komende moeilijkheden, waarvan de uitwerking op bijna elk terrein van het
maatschappelijk leven voelbaar zal zijn, zo goed mogelijk in te dammen. Het
schijnt met deze economische ziekte te zijn als met kanker: men kent er de
symptomen van, maar men weet niet vanwaar de kwaal stamt en evenmin weet
men haar doelmatig te bestrijden. Misschien komt de Amerikaanse commen
tator Walter Llppmann het dichtst bij de waarheid, wanneer hij schrijft: „Het
zijn de problemen.voortvloeiende uit de vraag, hoe men in een wereld, waar
in de verschillen in macht en rijkdom, zelfs tussen naties met dezelfde cultuur
en dezelfde idealen, zo gevaarlijk groot zijn, behoorlijk kan leven".
Inmiddels is er een troost, die mis- vel van Stalin te hebben opgevolgd,
zich buiten het plan-Marshall te hou
den. Dat was de zuiverste rebellie, die
Zorine slechts met toepassing van de
krachtigste middelen kon onderdruk
ken.
Natuurlijk is dit Tsjechische incident
slechts een symptoom van de moei
lijkheden, die de Sowjets allerwege
in hun invloedssfeer ontmoeten. De
economische chaos in de Russische
zóne van Duitsland en het verzet te-
schien mager schijnt, maar gezien de
verhoudingen op deze aarde, toch be
trekkelijk reëel Is: ook het door de
Sowjets beheerste deel van de wereld
vertoont tekenen van economische pijn
in de zij. De eerste, geniepige scheut
werd in Tsjechoslowakije gevoeld en
veroorzaakte daar, naar betrouwbare
rapporten melden, niets minder dan
een acute politieke crisis. Van het
standpunt van het Kremlin uit gezien,
is dit zeer ernstig, want in alle econo
mische plannen van de Russen is aan
de Tsjechische industrie een uiterst be
langrijke rol toebedeeld bij de bestrij
ding van de industriële moeilijkheden
in de rest van de Sowj et-invloedssfeer.
Om het nog even in het kort in her
innering te brengen: op het ogenblik
van de communistische staatsgreep in
Praag hadden de Tsjechen het wordt
dikwijls vergeten de hoogste le
venstandaard van Europa. Hun in-
dustriëel productievermogen was, in
tegenstelling met dat van de andere
bezette landen, door de Duitse ver
overaars aanzienlijk opgevoerd en bo
vendien bezaten zij flinke reserves in
buitenlandse valuta. Sinds echter de
communisten de macht hebben overge
nomen. is de levensstandaard scherp
gedaald en de buitenlandse reserves
zijn uitgeput. Het gebrek aan cash om
goederen in het buitenland te kopen,
heeft een gevoelig gebrek aan grond
stoffen met zich gebracht en dit op
zijn beurt heeft geleid tot een ge
vaarlijke teruggang in de industriële
productie
De man uit Moskon.
Deze stand van zaken is een bitter
strijdpunt geworden tussen de twee
vleugels van de Tsjechische communis
tische partij: de meer gematigde en er
varen groep van mannen als president
Gottwald en de minister van Buiten
landse Zaken Klementis en die van de
Stalinisten-door-dik-en-dun als de vak
verenigingsleider Slansky en de minis
ter van Binnenlandse Zaken Kopecky.
Enige weken geleden liep de ruzie zo
hoog het was tijdens het congres
van de Tsjechoslowaakse communisti
sche partij, waarop de een de ander
verantwoordelijk stelde voor het feit,
dat „de arbeiders zo weinig produceer
den" dat het Kremlin zich ge
dwongen zag, zijn deskundige voor
Tjsechische aangelegenheden, de plaats
vervangende minister van Buitenlandse
Zaken Zorine, naar Praag te zenden.
En in de Tsjechische hoofdstad aange
komen, kreeg Zorine van Gottwald en
Klementis niets minder te horen, dan
dat men het betreurde, indertijd hetbe-
gt de land-collectivisatie in Polen en
Hongarije spreken een zelfde taal. De
waarheid schijnt te zijn, dat de zware
druk van het Russische herbewape
ningsprogramma, de gevolgen van het
politieke isolement en de barrière, op
geworpen door de Amerikaanse export
controle, een zware tol eisen.
Wedren met de tyd.
Het is onder deze omstandigheden
begrijpelijk, dat de door de Russen in
Parijs betoonde betrekkelijke inschik
kelijkheid wordt uitgelegd als een po
ging, op het economisch front van de
koude oorlog tot een wapenstilstand te
komen. In militair opzicht zijn zowel
het Westen als de Sowjet-Unie bezig
zich te herbewapenen en de grote
vraag van de toekomst is, welke par
tij in de bewapeningswedloop achter
zal geraken. Dat hangt voor het groot
ste deel af van een tweede vraag: wel
ke partij zal het eerst en het best de
economische moeilijkheden, waartegen
over zij zich gesteld ziet. meester wor
den? Veel wijst er op, dat de Sowjet-
Unie voornemens is, haar satellieten in
economisch opzicht een zekere vrijheid
te hergeven, opdat zij in staat zullen
zijn, zoveel mogelijk van het Westen
los te krijgen. Het Westen zal er goed
aan doen, deze nieuwe politiek met
groot wantrouwen te volgen.
Belgie kan niei de omvang
der credieien vaststellen
Het botert niet helemaal tussen Bel
gië en Nederland. Dat heeft u natuur
lijk wel begrepen, toen er in het begin
van de week in onze krant stond, dat
de „voor-unie" nog niet op 1 Juli a.s.
kon ingaan.
Met veel ophef werd in Maart j.1.
door de Benelux-partners verklaard,
dat op 1 Juli 1949, bij wijze van spre
ken als aanloop, een voorlopige Eco
nomische Unie zou worden gesloten
Een jaar later, op 1 Juli 1950, zou dan
de volledige Unie in werking treden,
dan zouden we dus zo ver zijn dat
goederen en diensten vrijelijk tussen
de drie landen uitgewisseld konden
worden.
Om nu dit openstellen van onze
grenzen zonder schokken te doen
verlopen, wilde men een buffer
periode van 1 jaar creëren, waarin de
overgang van gebondenheid naar vrij
heid zich geleidelijk aan kon ver
wezenlijken.
Achter deze paar woorden gaan
evenwel enorme moeilijkheden schuil.
Op het ogenblik is het nog zo, dat
ons gehele handels- en betalingsver-
keër met België (en ook tegelijkertijd
met Luxemburg) geregeld wordt
door een wederzijds of bilateraal
verdrag. Wij voeren evenwel veel
meer uit België in dan naar België uit
tin 1948 invoer f 730 millioen en uit
voer f 422 millioen). zodat wij moeten
toebetalen. Goud of dollars hebben we
daar niet of niet genoeg voor en de
Belgische regering is crns dan ook te
hulp gekomen door credieten te ge
ven, terwijl daarnaast de Marshall
hulp door het instellen van de trek
kingsrechten (ook een soort crediet)
een uitkomst in de nood was.
Het was nu de bedoeling, dat bij het
Duizenden sportliefhebbers
teleurgesteld
Zo staan wij dan weer aan de voor
avond van de mooiste sportdag die wij
hier in Nederland kennen, de Olym
pische Dag. Morgen zullen de tribunes
rond het voetbalveld, de sintelbaan en
de wielerbaan In het Olympisch Sta
dion nog te klein blijken om de dui
zenden sportliefhebbers een plaats te
bieden.
Nog levendig zullen de herinneringen
zijn van hen die vorig jaar een kaartje
wisten te bemachtigen. Zij zullen nog
niet vergeten zijn hoe Fanny Blankers-
Koen in prachtige stijl haar eigen we
reldrecord op de tachtig meter horden
met drie-tiende seconde verbeterde en
op elf sconden bracht. Er waren nog
andere hoogtepunten: De deelname van
Z. K. H. Prins Bernhard aan het spring
concours, de vrije oefening van een
keurcorps turnsters van het KNGV en
de wedstrijd van het Nederlands Bonds-
eiftal tegen de Engelse amateurs.
Minder bezoekers.
Ook dit jaar zal het ongetwijfeld
weer een dag met verschillende hoog
tepunten worden. Het Is jammer dat
het aantai bezoekers ditmaal aanmer
kelijk kleiner moet zijn. Vorig jaar had
men, evenals dat bij interland-wedstrij
den gebeurd, op de wielerbaan nood-
tribunes gebouwd, zodat het Stadion
ongeveer drie-en-veertig-duizend be
zoekers kon bergen. Van de zijde der
NWU waren echter protesten gekomen
daar men van mening was dat ook het
wielrennen op de Olympische Dag niet
mocht ontbreken Het NOC heeft dit
ook aangevoeld zodat morgen geen
noodtribunes maar wel wielrenners op
de wielerbaan aanwezig zullen zijn.
Het aantal sportliefhebbers dat ver
geefse pogingen aan heeft gewend om
een kaart te bemachtigen is hierdoor
weer groter geworden Zolang wij in
Nederland echter geen Stadion bezitten
dat twee of driemaal groter is dan de
stadions die wij thans bezitten, zal de
verdeling van kaarten moeilijkheden
opleveren welke door noodtribunes niet
verholpen kunnen worden.
De radio-reportages.
Voor hen die thuis moeten blijven
geven wij hieronder een overzicht van
de reportages welke door de KRO over
Hilversum II op de 415 meter band
verzorgd zullen worden.
2.30: Eerste helft van de voetbalwed
strijd Nederlands Bondselftal—
Zwitsers Bondselftal. Verslagge
ver, Leo Pagano..
Reportage van de 80 meter hor
den dames, reporter: Klaas Pee
reboom.
Tweede helft van de voetbal
wedstrijd.
Finale sprint wielrennen, reporter
Jan Cottaar.
Finale 110 meter horden heren.
Dames gymnastiek Lingiade, re
porter Jan Sommer.
Wielrennen zes kilometer klas
sementswedstrijd, reporter: Jan
Cottaar.
Finale twee honderd meter hard
lopen heren, reporter: Klaas
Peereboom.
3.25:
3.30:
4.15:
4.20:
4.25:
4.35:
4.50:
nieuwe, op 1 Juli a.s. In te gane han
delsverdrag, er minder moeilijkheden
(door het opheffen van de beperkin
gen) voor de Invoer van Belgische
goederen zouden komen: steeds meer
goederen zouden op de vrije lijst ko
men, totdat op 1 Juli 1950 alles vrij
was. Bij dit vrijgeven zou men ener
zijds letten op de behoefte van de Ne
derlandse markt en anderzijds op de
mogelijkheid om die goederen te zen
den, welker fabricage in België de
werkloosheid kon beteugelen.
Ongetwijfeld zouden partijen het
over deze goederen wel eens kunnen
worden. Er bleek evenwel een ander
addertje onder het gras te zitten. Naar
mate er meer goederen voor Neder
land vrij komen, naar mate Neder
land dus meer zal kunnen kopen, zal
zijn schuld aan Belgie dus groter
worden. Maar Belgie aarzelt nu juist
om Nederland door extra credieten
te helpen.
Zou het deze namelijk geheel uit
eigen zak moeten geven, dan wil dit
zeggen, dat het zijn exporteurs In Bel
gische munt betaalt en daartegenover
een vordering op Nederland boekt.
Er komt door deze betaing, zonder dat
er goederen bij komen in Belgie, jdus
meer geld in omloop (men spreekt dan
van inflatiepolitlek) en de prijzen
hebben daar dan neiging om te gaan
stijgen. Dit gevaar willen onze Zuider
buren niet lopen.
Belgie is inderdaad tot helpen bereid,
maar het wil een deel van deze cre
dieten financieren door het systeem
van de trekkingsrechten. Dit stelsel
werd het vorige jaar als aanvulling
van de Marshallhulp ingevoerd. Belgie
(en zo ook verscheidene andere lan
den) verplichtten zich tcrch een deel
van de ontvangen dollars in eigen
valuta door te geven, o.m. aan Neder
land. Behalve onze dollars uit Ame
rika kregen we dus Belgische francs
en wel ter tegenwaarde van 83 mil
lioen. Over deze trekkingsrechten
(over de hoeveelheid voor elk land en
over het gebruik) wordt nu momen
teel gedokterd In Parijs, waar de Or
ganisatie voor Europese Economische
Samenwerking (O.E.E.C.) aan het
vergaderen is. Deze heren kunnen
het echter moeilijk eens worden, om
dat zich een tegenstelling openbaart
tussen Engeland en zijn dominions
enerzijds en Belgie en andere landen
(o.m. de V.S.) anderzijds over de
draagwijdte dezer trekkingsrechten.
Zolang nu hieromtrent geen over
eenstemming is bereikt, weet Belgie
niet hoe groot de door haar te ver
lenen trekkingsrechten zijn en hoe ze
zullen werken. En bijgevolg is het ook
niet in staat de grootte van de aar
Nederland te verlenen credieten te
bepalen, hetgeen uiteindelijk de tot
standkoming van de „voor-unie" ver
daagt. Zodra in Parijs derhalve een
oplossing is gevonden, weten Belgie
en Nederland welke koers zij verder
kunnen gaan varen, al wil dit weer
niet zeggen, dat er dan geen klippen
meer zijn.
v •••--•. ,03 v
V-.'V
Hersengymnastiek
door Bob Wallagh
Een aardige vraag om Uw ge
zelschap mee te verrassen en die
bovendien een typisch voorbeeld
is van „optisch bedrog": hoeveel
maal gaat de omtrek van uw pink
in de omtrek van uw pols? De
antwoorden zullenvariëren van
acht- tot twaalfmaal. Maar hoe on
mogelijk het ook klinkt, in wer
kelijkheid is de omtrek van
iemands pols nooit meer dan
drie maal Jie van zijn pink! Pro
beert U het maar eens.
De vragen voor deze week luiden
als volgt:
1. Een stad in Nederland en een
stad in Frankrijk verschillen
slechts in één letter van naam; in
beide steden werd een beroemde
vrede getekend. Welke steden zijn
dat?
2. Welk beroemd man had als
voornamen: Peter Iljitsj?
3. Waarom brengt men altijd witte
gekalkte cirkels aan op de ramen
van huizen in aanbouw?
4. „69 v. Chr." stond er gegrift
in een oude urn bij een antiquair.
Was dat een bewijs van echtheid
en ouderdom?
5. Wat is het eerste dat iemand
doet, wanneer hij onder het fiet
sen een lekke band krijgt
6. „Twee baarzen en een kabel
jauw", zei de hengelaar, toen
iemand vroeg, wat hij gevangen
had. Waaruit bleek, dat die henge
laar jokte?
7. Wanneer vond Edison de blik-
sem-aflelder uit
8. Hoe luidde de bijnaam van
Jeanne d'Arc?
9. Iemand, die eens lekker lang
wil slapen, zet de wekker op half
S en gaat om 7 uur naar bed. Hoe
lang heeft hij geslapen, als de
wekker afloopt?
10. Hoe heet het paard, dat in een
parade rechts en links een grote
trom draagt?
(Voor de oplossingen zie men tus
sen de advertenties.)
96. Het is Pepi's tijd om te vertrek
ken. Een agent uit de stad Banano zal
hem naar het station brengen. Want
Pepi moet nog een heel eind reizen
voor hij bij zijn vader is. Pepi omhels'
zijn snikkende vriendjes voor de laat
ste maal. „Zal je ons niet vergeten?"
roept Pom. „Nee, ik zal jullie elke
week een briefkaart sturen", belooft
Pepi. die ook al een traan uit zijn oog
hoek wegpinkt. Nog eens geeft hij de
dappere hondjes een hand. „Kom Pepi,
er wordt op je gewacht", zegt de ka-terug!
pitein medelijdend. Pepi knikt. „Nu
dan ga ik maar. Goeie reis terug
jongens en doe vooral de groeten aan
je lieve moeder". Hij geeft nu ook de
-apitein een hand om hem. te bedan-
:en en wil dan de loopplank afgaan
Tiaar op het laatste ogenblik vliegt Pim
'cm nog eens om zijn nek Hij fluistert
'epi wat in het oor. Pepi knikt ver
heugd. „Dag allemaal", roept hij dan
nogmaals en gaat achter de agent de
loopplank af. „Tot ziens" roept Pim
£EN FEIT, WAAROVER MEN bij eer
ste lezing wel enigszins verbaasd
staat te kijken ls, dat Frankrijk in 1948
met een productie van vijf-en-negentig
films direct na de Verenigde Staten de
tweede plaats inneemt in de wereld
productie. Dit is wel het belangrijkste
cijfer, dat Frankrijk in de laatste tien
jaar heeft bereikt, een cijfer dat in
1949 waarschijnlijk niet lager zal liggen.
In de eerste vier maanden van dit jaar
werden er in de verschillende studio's
reeds acht-en-twintig films op stapel
gezet. Het aantal superproducties moet
echter door de hoge kosten tot een
klein cijfer beperkt blijven. Toch heb
ben enkele films, waarvan de kostprijs
beneden de dertig millioen francs bleef,
ook In het buitenland succes. We
noemen: Gigi, naar de mooie roman van
Colette, Le Silence de la Mer naar het
verhaal van Vercors en Les Parents
Terribles van Jean Cocteau.
De Lichtstad ontvangt hoe kan het
ook anders? elke zomer een groot
aantal vreemdelingen. Het werd steeds
betreurd, dat er in de maanden Juli en
Augustus geen grootse muziekmanifes
tatie te beleven was. Dit jaar zal het
wèl geb uren en wel in het bekende Pa
lais de Chailïot. Prominente Franse
dirigenten zullen er het Orkest Lamou-
reux dirigeren.
'JD AMSTERDAM ZIJN enkele jury's
geïnstalleerd, die voor de eerste
maal de kunstenaars zullen aanwijzen,
die in aanmerking komen voor een
f 1000-prijs van de Stichting Kunste
naarsverzet 19421945.
De prijzen der Stichting behoeven
niet voor een bepaald werk te worden
verleend. „Zij willen speciaal de per
soonlijkheid in het licht stellen van
kunstenaars, die in hun uitingen tonen,
dat zij zich richten naar zuivere maat
staven, waardoor zij zowel de kunst be
vorderen als een juiste verhouding
tussen kunstenaars en samenleving".
De jury voor de literatuurprijs (toe
te kennen aan een romanschrijver) ue-
staat uit mevr. Henriette van Evk,
mevr. dr. A. RomeinVerschoor en de
heren H. M. van Randwijk. B. Stroman
er Theun de Vries. De jury voor de
beeldende kunstprijs (toe te kennen
aan een beoefenaar der wandsehilder-
kunst) bestaat uit de heren W. J. H. R
Sandberg, M. Andriessen, L. P. ,T.
Braat, A. M. Hammacker. C Rietveld
en Ch. Roelofs. De uitreiking der priizon
voor dit Jaar kan nog vóór eind Juli
worden verwacht.
[-JET TONEELSPEL van Ben van Eijs-
selsteijn „Bazuinen om Jericho" gaat
voor de eerste maal in de Kon Nederl
Schouwburg te Antwerpen op 24 Sep
tember a.s. De Indonesische schilderen
^miria Soenassa Wanaona Poetri Al
Alan! een afspan .iclinge van. het Sul
tanaat van T'^ore. heeft een uitnodi
fine ontvaneep van het Kon Indisch
Instituut te Amsterdam om er een deel
yan haar werken te exuoseren. Van 2-
- Aug zal in het Rijksbureau vore
!"nst.histoi-incho documentatie Korte
Vijverberg 7. Den Haag een zomer
cursus in kunstgeschiedenis woeden ge
geven voo- buitenlandse studenten en
museum assistenten. Er zi.in enkele
plaatsen voor Nederlanders beschik
baar. Aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam prom iveerde tot doctor in de
godgeleerdheid op het proefschrift Die
skepplngsleer van Karl Barth" de heer
NAAR VASTE GROND
Verdraagzaamheid
CR IS de laatste tijd een discussie
gaande tussen roomskatholieken en
protestanten over de verdraagzaamheid.
Het is vandaag niet m'n bedoeling
hierover een eigen mening te laten
horen, hoe verleidelijk dit ook is. Lie
ver wil ik u de mening van een rooms-
katholiek en van een protestants hoog
leraar doorgeven, die beiden in het
laatste nummer van „Wending" schre
ven over dit onderwerp. Een overden
king van wat zij zeggen lijkt mij de
moeite waard.
We laten dan eerst Prof. van Melsen
aan het woord, die te Nijmegen hoog
leraar is in de natuurfilosofie. Hij be
gint dan met een bepaling te geven van
wat verdraagzaamheid eigenlijk is. To
lerantie, zo zegt hij, is het om de een
of andere reden verdragen van iets,
dat eigenlijk onwaar of slecht is. Het
is waar, dat onder verdraagzaamheid
ook vaak verstaan wordt het aanvaar
den van alle mogelijke opvattingen,
omdat zij allen bijdragen tot de éne
waarheid. Maar deze laatste, relativis
tisch definitief wordt niet oorspron
kelijk geacht.
Nu bezit de roomskatholieke kerk
volgens Prof. van Melsen in dogmatisch
opzicht de volstrekte waarheid. Zjj
vervangt op aarde Christus' plaats.
Ieder mens ls gehouden zich bij dezs
kerk, die zich daarom ook „katholiek",
d.w.z. algemeen, mag noemen, te voe
gen. Voor wie de volstrekte waarheid
bezit wordt het verdragen van het on
ware en slechte en dat is tolerantie!
een moeilijk probleem! Dit pro
bleem wordt acuut in de roomskatho
lieke staat, dus in die staat, waar vrij
wel alle burgers zich hebben aanga-
sloten bij de roomskatholieke kerk.
Wat mag in een dergelijke staat nog
getolereerd worden?
De roomskatholieke kerk wordt in
een roomskatholieke staat als het door
Christus ingestelde instituut erkend
en dus niet op één lijn gesteld met an
dere kerken. Maar in hoeverre zullen
dan andere kerken nog kunnen blijven
bestaan? De roomskatholieke overheid
heeft immers de plicht de roomskatho
lieke kerk als de ware te erkennen, en
al datgene tegen te gaan, wat de gees
ten kan vergiftigen!
Maar anderzijds geldt in 't roomska-
tholicisme, dat niemand mag worden
gedwongen zich bij de ware kerk aan
te sluiten. Dit is in overeenstemming
met de wijze, waarop God wil, dat de
mens tot Zijn kerk komt. God heeft
de mens immers een vrije wil geschon
ken! Dus zullen andersdenkenden in
een roomskatholieke staat recht heb
ben op hun eigen overtuiging, op hun
eigen kerk en op een eigen propaganda
voor hun afwijkende meningen.
Is echter dit recht onbeperkt? Neen,
dat niet. Het vindt z'n grenzen in het
algemeen welzijn. Wanneer anders
denkenden in een roomskaholieke
staat getolereerd worden, dan zullen
z« in geen enkel opzicht het algemeen
welzijn mogen schaden. Of positief ge
zegd: Zy moeten bedenken, dat zij zelfs
zeer gemakkelijk kunnen ingaan tegen
de grondslagen van de samenleving,
waarin zij verkeren.
De conclusie is duidelijk: De rooms
katholieke staatsovërheid eerbiedigt
de gewetensvrijheid van andersden
kenden naar de mate die het algemeen
welzijn toestaat. Het is op deze con
clusie, en op deze gedachtengang als
geheel, dat Prof. de Vos, protestants
hoogleraar te Groningen, kritiek heeft
gegeven. De kern van zijn bezwaar te
gen de tolerantiegedachte, die Prof.
van Melsen verdedigt, ligt hier. Wie
bepaalt in een roomskatholieke staat,
wat met het algemeen welzijn strookt,
en wat niet? Het antwoord moet hier
luiden, dat deze bepaling geschiedt door
de roomskatholieke kerk. Maar van
deze kerkelijke bepaling van wat bin
nen het algemeen welzijn nog toelaat
baar is, hangt in wezen alles af. Prof.
de Vos noemt hier twee historische
voorbeelden, die ook door zijn opponent
waren besproken: de inquisitie gedu
rende de tachtigjarige oorlog en de
behandeling der protestanten in het
huidige Spanje. Hoewel Prof. van Mel
sen niet tracht enkele feiten en bepaal
de methoden goed te praten, verdedigt
hij toch beide keren het principiële
recht van de inquisitie, zo goed als van
de achteruitzetting der Spaanse protes
tanten. Want beide malen heeft een
minderheid in een roomskatholieke sa
menleving inbreuk gedaan op het alge
meen welzijn. Dat een protestant als
Prof. de Vos met deze opvatting van
verdraagzaamheid niet accoord kan
gaan, is te begrijpen. Sterker: deze
tolerantiegedachte doet hem onbehage
lijk aan.
Hiermee heb ik, zo goed het mü mo
gelijk was, een roomskatholiek en een
protestant aan het woord gelaten over
de verdraagzaamheid. De hier weerge
geven gedachten zijn mij dunkt een
overdenking en discussie zeker waard.
Maar of een dergelijke discussie nut
tig zal zijn? Nuttiger lijkt het my,
wanneer roomskatholieken en protes
tanten beiden, in erkenning van schuld,
bidden voor de éénheid der kerk en
de komst van het Koninkrijk.
door dit eenvoudig recept>
Wij kennen tegen rheumatiek, spit in
ue rug en lendepijn geen beter middel
dan dit receptje, dat U beslist moet
proberen. Haal hij Uw apotheker of
drogist 15 gram Rheumagic-olie en
85 gram brandspiritus. Vermeng dit in
n schone fles, goed schudden, U hebt
dan 100 gram prima liniment, waar-
'tiede U de pijnlijke plaatsen bet. Niet
masseren of wrijven! De pyn ver-
dwynt snel. Dit ouderwetse middel
mag in geen enkel huis ontbreken.
Dionysius Ketnpff, geb -ren te Pretoria,
Zuid Afrika. Na een reorganisatie is de
Arnhemse Orkest Vereniging omgedoopt
in „Het Gelders Orkest".